Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Nisa bil Νῖσος jew Νίσα jew Νίσαιον u bit Nusaý kienet il belt kapitali antika tal li tinsab 18 il kilometru l bogħod mi
Nisa (Turkmenistan)
Nisa (bil-: Νῖσος jew Νίσα jew Νίσαιον u bit-: Nusaý) kienet il-belt kapitali antika tal-, li tinsab 18-il kilometru ’l bogħod miċ-ċentru ta’ , il-belt kapitali tat-Turkmenistan. Nisa tiġi deskritta minn uħud bħala l-ewwel sede tal-. Tradizzjonalment, jingħad li Nisa ġiet stabbilita minn (li rrenja mill-250 Q.K.-211 Q.K.) u kienet ukoll ir-residenza rjali tar-rejiet Partiċi, għalkemm għadu ma ġiex stabbilit b’ċertezza jekk il-fortizza ta’ Nisa kinitx residenza rjali jew .
Fl-2007, il- Partiċi ta’ Nisa ġew iddikjarati Sit ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO.
Storja
Ma tantx għandna wisq fdalijiet materjali minn Żmien il-Bronż, l-iktar perjodu antik tat-Turkmenistan. Din l-epoka damet bejn wieħed u ieħor mit-tieni u mill-ewwel sekli Q.K. sal-ħakma tan-Nofsinhar tat-Turkmenistan minn . Il-belt kienet maqsuma f’żewġ fortizzi Partiċi ffortifikati: Nisa l-antika u Nisa l-ġdida. Dawn kienu ċentri kummerċjali ewlenin fl-Imperu Partiku bejn it-tielet seklu Q.K. sat-tielet seklu W.K. Iktar ’il quddiem Nisa bdiet tissejjaħ ukoll Mithradatkirt (bil-Partiku: 𐭌𐭕𐭓𐭃𐭕𐭊𐭓𐭕 (jiġifieri "fortizza ta’ Mithradates”) minn ta’ Partja (irrenja mill-171 Q.K.-138 Q.K.).
L-Imperu Partiku kien għadu formidabbli ta’ Ruma li kienet qed tipprova taħkem il-. Skont ir-riċerka arkeoloġika, il-belt kapitali proprja tal-imperu kienet Nisa l-ġdida, filwaqt li Nisa l-antika kienet residenza rjali, b’diversi tempji, palazzi, repożitorji u relikwarju. Din tal-aħħar inbniet fuq għolja li arkitetti tal-qedem ittrasformaw f’fortizza kbira li kienet tokkupa territorju ta’ 5.67 ettari. Il-binjiet ewlenin ta’ Nisa l-antika kienu raggruppati f’żewġ kumplessi: waħda fit-Tramuntana u oħra ċentrali. L-ewwel kumpless kien jikkonsisti mill-kamra tat-teżor, mill-kantini tal-, mill-imħażen tal-ikel u tal-annimali, eċċ. It-tieni kumpless kien jinkludi t-tempji u l-palazz. Fil-parti tan-Nofsinhar tal-fortizza, il-parti ewlenija kienet okkupata mill-Kamra Kwadra fejn instabu fdalijiet ta’ kolonni kif ukoll il-pedamenti u l-parti l-iktar baxxa tal-ħitan tal-kmamar li għadhom mirduma taħt l-art sakemm tinstab teknoloġija adatta biex tippreserva l-kulur taż-żebgħa kkulurita li għadha ppreservata mal-fdalijiet tal-ħitan. Il-Kamra t-Tonda ġibdet l-attenzjoni ta’ diversi timijiet ta’ riċerkaturi u arkeologi mhux biss mit-Turkmenistan iżda anke mill-Istitut Arkeoloġiku tal-Akkademja tax-Xjenza tar-Russja u speċjalisti Taljani, li wettqu u għadhom qed iwettqu l-iskavi.
Skavi
Għall-ħabta tal-ewwel deċennju Q.K., Nisa nqerdet kważi għalkollox minn . Barra minn hekk, tul iż-żmien diversi rikkezzi nsterqu. Dan xejn ma jiffaċilita l-iskavi, għalkemm mill-iskavi li saru s’issa, ġew żvelati diversi binjiet sostanzjali, mawżolej u santwarji. Iktar milli monumenti sħaħ, instabu ħafna fdalijiet importanti li jinsabu f’diversi mużewijiet famużi madwar id-dinja iżda hemm kollezzjoni mdaqqsa importanti fil-Mużew Nazzjonali tat-Turkmenistan, f’Ashgabat.
Fost dawn il-fdalijiet hemm 2,700 test b’kitbiet b’żebgħa sewda fuq frammenti ta’ tavli tat-. Il-kitbiet li nstabu f’Nisa kienu ta’ oriġini Aramajka u jmorru lura għat-tieni seklu Q.K. Instab li dawn il-kitbiet kienu parti mill-arkivji tal-Partiċi. Instabu wkoll xogħlijiet artistiċi Elleniċi, kif ukoll għadd kbir ta’ tal-. Ir-ritoni kienu tip ta’ kontenituri li kienu jintużaw għax-xorb fil-Greċja antika, u li tipikament kien ikollhom għamla ta’ rjus jew qrejjen tal-annimali b’toqba għax-xorb fuq naħa minnhom. Instabu wkoll diversi muniti b’xeni tal-mitoloġija Griega jew b’suġġetti Iranjani. Barra minn hekk, instabet ukoll ras ta’ statwa ta’ suldat Partiku ta’ Nisa tat-tieni seklu Q.K. b’influwenzi Ellenistiċi fuq l-elmu.
Sit ta’ Wirt Dinji
Il-fortizzi Partiċi ta’ Nisa saru Sit ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2007 abbażi ta’ żewġ kriterji tal-għażla li rrikonoxxew il-valur universali straordinarju tas-sit. Dawn huma l-kriterju (ii) “Wirja ta’ skambju importanti ta’ valuri umani, tul perjodu ta’ żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ”, ladarba Nisa tinsab f’salib it-toroq strateġiċi u kummerċjali fl- u l-fdalijiet arkeoloġiċi joħorġu fid-dieher l-interazzjoni sinifikanti tal-influwenzi kulturali mill-Asja Ċentrali u mill-Mediterran; u l-kriterju (iii) “Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta’ tradizzjoni kulturali jew ta’ ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet”, ladarba l-Imperu Partiku kien waħda mill-iktar ċivilizzazzjonijiet qawwija u ta’ influwenza kbira fid-dinja tal-qedem, u għadu kbir ta’ Ruma li pprevjena l-espansjoni tal-Imperu Ruman iktar fil-Lvant.
Referenzi
- ^ "SOL Search - Suda Encyclopedia, § iota.578". www.cs.uky.edu. Miġbur 2021-03-07.
- ^ "SOL Search - Suda Encyclopedia, § nu.425". www.cs.uky.edu. Miġbur 2021-03-07.
- ^ a b Centro Studi Ricerche Ligabue, ed. (1996). “Turkmenistan”. pp. 74–75.
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Parthian Fortresses of Nisa". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2021-03-07.
- ^ a b Centro Studi Ricerche Ligabue (ed.). Turkmenistan. p. 82.
- ^ "The National Museum of Turkmenistan". old.unesco.kz. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2021-05-04. Miġbur 2021-03-07.
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Nisa (Turkmenistan), X'inhi Nisa (Turkmenistan)? Xi tfisser Nisa (Turkmenistan)?
Nisa bil Nῖsos jew Nisa jew Nisaion u bit Nusay kienet il belt kapitali antika tal li tinsab 18 il kilometru l bogħod miċ ċentru ta il belt kapitali tat Turkmenistan Nisa tiġi deskritta minn uħud bħala l ewwel sede tal Tradizzjonalment jingħad li Nisa ġiet stabbilita minn li rrenja mill 250 Q K 211 Q K u kienet ukoll ir residenza rjali tar rejiet Partiċi għalkemm għadu ma ġiex stabbilit b ċertezza jekk il fortizza ta Nisa kinitx residenza rjali jew Id daħla tas sit arkeoloġiku ta Nisa Fl 2007 il Partiċi ta Nisa ġew iddikjarati Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO StorjaMa tantx għandna wisq fdalijiet materjali minn Zmien il Bronz l iktar perjodu antik tat Turkmenistan Din l epoka damet bejn wieħed u ieħor mit tieni u mill ewwel sekli Q K sal ħakma tan Nofsinhar tat Turkmenistan minn Il belt kienet maqsuma f zewġ fortizzi Partiċi ffortifikati Nisa l antika u Nisa l ġdida Dawn kienu ċentri kummerċjali ewlenin fl Imperu Partiku bejn it tielet seklu Q K sat tielet seklu W K Iktar il quddiem Nisa bdiet tissejjaħ ukoll Mithradatkirt bil Partiku 𐭌𐭕𐭓𐭃𐭕𐭊𐭓𐭕 jiġifieri fortizza ta Mithradates minn ta Partja irrenja mill 171 Q K 138 Q K Il fdalijiet ta waħda mill fortizzi Partiċi ta Nisa L Imperu Partiku kien għadu formidabbli ta Ruma li kienet qed tipprova taħkem il Skont ir riċerka arkeoloġika il belt kapitali proprja tal imperu kienet Nisa l ġdida filwaqt li Nisa l antika kienet residenza rjali b diversi tempji palazzi repozitorji u relikwarju Din tal aħħar inbniet fuq għolja li arkitetti tal qedem ittrasformaw f fortizza kbira li kienet tokkupa territorju ta 5 67 ettari Il binjiet ewlenin ta Nisa l antika kienu raggruppati f zewġ kumplessi waħda fit Tramuntana u oħra ċentrali L ewwel kumpless kien jikkonsisti mill kamra tat tezor mill kantini tal mill imħazen tal ikel u tal annimali eċċ It tieni kumpless kien jinkludi t tempji u l palazz Fil parti tan Nofsinhar tal fortizza il parti ewlenija kienet okkupata mill Kamra Kwadra fejn instabu fdalijiet ta kolonni kif ukoll il pedamenti u l parti l iktar baxxa tal ħitan tal kmamar li għadhom mirduma taħt l art sakemm tinstab teknoloġija adatta biex tippreserva l kulur taz zebgħa kkulurita li għadha ppreservata mal fdalijiet tal ħitan Il Kamra t Tonda ġibdet l attenzjoni ta diversi timijiet ta riċerkaturi u arkeologi mhux biss mit Turkmenistan izda anke mill Istitut Arkeoloġiku tal Akkademja tax Xjenza tar Russja u speċjalisti Taljani li wettqu u għadhom qed iwettqu l iskavi SkaviRas li nstabet f Nisa ta statwa ta suldat Partiku liebes elmu b influwenzi Elleniċi Għall ħabta tal ewwel deċennju Q K Nisa nqerdet kwazi għalkollox minn Barra minn hekk tul iz zmien diversi rikkezzi nsterqu Dan xejn ma jiffaċilita l iskavi għalkemm mill iskavi li saru s issa ġew zvelati diversi binjiet sostanzjali mawzolej u santwarji Iktar milli monumenti sħaħ instabu ħafna fdalijiet importanti li jinsabu f diversi muzewijiet famuzi madwar id dinja izda hemm kollezzjoni mdaqqsa importanti fil Muzew Nazzjonali tat Turkmenistan f Ashgabat Fost dawn il fdalijiet hemm 2 700 test b kitbiet b zebgħa sewda fuq frammenti ta tavli tat Il kitbiet li nstabu f Nisa kienu ta oriġini Aramajka u jmorru lura għat tieni seklu Q K Instab li dawn il kitbiet kienu parti mill arkivji tal Partiċi Instabu wkoll xogħlijiet artistiċi Elleniċi kif ukoll għadd kbir ta tal Ir ritoni kienu tip ta kontenituri li kienu jintuzaw għax xorb fil Greċja antika u li tipikament kien ikollhom għamla ta rjus jew qrejjen tal annimali b toqba għax xorb fuq naħa minnhom Instabu wkoll diversi muniti b xeni tal mitoloġija Griega jew b suġġetti Iranjani Barra minn hekk instabet ukoll ras ta statwa ta suldat Partiku ta Nisa tat tieni seklu Q K b influwenzi Ellenistiċi fuq l elmu Sit ta Wirt DinjiBolla tal 1969 tal Unjoni Sovjetika ta wieħed mir ritoni tal avorju li nstabu mill iskavi ta Nisa Il fortizzi Partiċi ta Nisa saru Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO fl 2007 abbazi ta zewġ kriterji tal għazla li rrikonoxxew il valur universali straordinarju tas sit Dawn huma l kriterju ii Wirja ta skambju importanti ta valuri umani tul perjodu ta zmien jew fi ħdan zona kulturali fid dinja dwar l izviluppi fl arkitettura jew it teknoloġija l arti monumentali l ippjanar tal bliet jew id disinn tal pajsaġġ ladarba Nisa tinsab f salib it toroq strateġiċi u kummerċjali fl u l fdalijiet arkeoloġiċi joħorġu fid dieher l interazzjoni sinifikanti tal influwenzi kulturali mill Asja Ċentrali u mill Mediterran u l kriterju iii Xhieda unika jew minn tal inqas eċċezzjonali ta tradizzjoni kulturali jew ta ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet ladarba l Imperu Partiku kien waħda mill iktar ċivilizzazzjonijiet qawwija u ta influwenza kbira fid dinja tal qedem u għadu kbir ta Ruma li pprevjena l espansjoni tal Imperu Ruman iktar fil Lvant Referenzi SOL Search Suda Encyclopedia iota 578 www cs uky edu Miġbur 2021 03 07 SOL Search Suda Encyclopedia nu 425 www cs uky edu Miġbur 2021 03 07 a b Centro Studi Ricerche Ligabue ed 1996 Turkmenistan pp 74 75 a b ċ Centre UNESCO World Heritage Parthian Fortresses of Nisa UNESCO World Heritage Centre bl Ingliz Miġbur 2021 03 07 a b Centro Studi Ricerche Ligabue ed Turkmenistan p 82 The National Museum of Turkmenistan old unesco kz Arkivjat minn l oriġinal fl 2021 05 04 Miġbur 2021 03 07