Azərbaycan
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Dan l artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal istandard tal Wikipedija B mod partikolari dan l artiklu huwa
Soċjoloġija
| Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Perspettivi Soċjoloġiċi
Il-Kultura u s-Soċjetà
jara' l-kultura bħala t-triq tal-ħajja maqsuma bejn il-membri tas-soċjetà. Din tiġi mgħalma u hi parti vitali fis-soċjetà umana. Il-kulturi vvarjaw bejn soċjetà u oħra. Pereżempju, xi soċjetajiet jippratikaw il-ġeronitiċidja (fejn joqtlu l-persuni xjuħ). L-Aboriġini Tasmanjani, pereżempju, ġieli jħallu l-anzjani jmutu.
- Soċjaliżazzjoni: hu l-proċess li minnu titgħallem il-kultura, u din tkompli matul il-ħajja. Hi essenzjali għal partiċipazzjoni fis-soċjetà umana; persuni li ma jiġux soċjaliżatti - eż. il-'wolf-children' ta' Midnapore - issibuha diffiċli ħafna biex jaddotaw mas-soċjetà umana.
- Soċjaliżazzjoni primarja: hi l-ewwel fażi, normalment isir fil-familja.
- Gruppi 'Peer' (gruppi ta' l-istess età u status): is-sistema edukazzjonali u x-xogħol huma aġenti għas-soċjaliżazzjoni sekondarja.
- Valuri: huma linji ta' gwieda ġenerali dwar xiex jitqies tajjeb jew ħażin għas-soċjetà.
- Normi: huma gwiedi speċifiċi lejn xi azzjoni li tiġi minn valuri ġenerali. Normi jiġu spjegati, pereżempju, meta huwa aċċettat li tneħi l-ħwejjeġ. In-normi jiġu kontrollati b'sanzjoniet negativi (kastigi) jew sanzjoniet positivi (premji).
- Status huwa l-pożizzjoni soċjali, bħal tabib, għalliem, student, mara tad-dar, raġel, membru ta' xi grupp etniku, addoloxent u oħrajn. Ċertu status jiġu mit-twelied, eżempju: l-istatus ta' mara jew raġel; u oħrajn taħdem għalihom, eżempju: l-istatus ta' xogħlijiet differenti.
Żvilupp tas-Soċjetajiet Umani
Ċertu soċjoloġisti jaraw is-soċjetajiet li għaddew minn ċertu stadji ta' żvilupp, bħal pre-moderni, moderni u post-moderni.
Soċjetajiet Pre-Moderni
Anthony Giddens (1997) qasam is-soċjetajiet f'tliet tipi:
- Soċjetajiet ta' kaċċa u biedja, ibbażati fuq il-kaċċa għall-annimali u jaqtgħu l-frott u l-ħxejjex.
- Soċjetahiet ta' trobbija fejn jirgħaw l-annimali u jaħdmu fl-agrikoltura
- Ċiviliżazzjoniet mhux industrijali, bħal l-'Aztecs', l-Eġizzjani tal-Qedem, il-Griegi u r-Rumani
Soċjetajiet Industrijali Moderni
Dawn bdew jiżvilupaw fl-aħħar tas-seklu tmintax u dsatax. Lee u Newby (1983) ħarġu b'erbgħa fatturi:
- Industrijaliżmu - ir-Revoluzjoni Industrijali bdiet f'tmiem is-seklu tmintax. Dan kabbar il-poter prodottiv uman u naqqas il-mod ta' kif tinbidel il-ħajja soċjali.
- Kapitaliżmu - jinvolvi fih l-impjieg tal-ħaddiem bħall-pagi u negozji li jimxu fuq il-qliegħ
- Urbaniżmu - irriżulta meta l-popolazzjoni bdiet tikber u tgħix fl-ibliet u l-irħula.
- Demokrazija Liberali - fejn ħadet post il-monarkija, tgħat dritt lil poplu biex isemmi leħnu fis-soċjetà.
Dan it-tibdil t'hawn fuq ikrea modernità, li jinvolvi twemmin f'pjan t'abilita, biex isolvu l-problemi jużaw ix-xjenza u t-teknoloġija. Xi wħud jaraw is-soċjoloġija li hi nvoluta fil-qrib mal-modernita.
Post-Modernità
il-Post-modernità jingħad minn xi soċjoloġisti li qed jibdel il-modernità.
- Il-post-modernità tiprova li tnaqas il-fidi fix-xjenza u r-razzjonalità, u tnaqas it-twemmin lejn il-progress u tkabar ix-xettiżmu dwar xi teoriji li jgħidu li jiproduċu futur aħjar.
- Xi twemmien non-razzjonali (bħal twemmin Era Ġdida (New Age)) sar aktar popolari. Skond xi post-modernisti, it-tibdil huwa ħaġa waħda mal-ekonomija post-industrijali (eknomija bbażata fuq servizz jew informazzjoni teknoloġika)
Għal xi post-modernisti, teoriji antikwati dwar is-soċjetà saru barra minn żmienhom, imma soċjoloġisti oħrajn jistaqsu dwar il-valur tat-teoriji tal-post-modernità.
Teoriji tas-Soċjetà
Funzjonaliżmu
Nies funzjonalisti jinkludu lil Emile Durkheim (1858-1917) u lil Talcott Parsons (1902-1979).
- Il-funzjonalisti oriġinalment ġabu ideat mill-bijoloġija. Dawn raw kull parti tas-soċjetà li għandha funzjoni (skop li tgħamel dak ix-xogħol) bħal kull parti tal-ġisem (eżempju: il-kmand tas-soċjetà issu l-moħħ tal-bniedem).
- Il-funzjonalisti jaraw is-soċjetà bħala strutura, bl-istituzjoniet jaħdmu għall-funzjonijiet vitali, u l-irwoli jidderiċu n-nies kif iġibu ruħhom.
- Dawn jidentifikaw il-funzjoniet ta' kull parti ta' l-istrutura - eżempju: il-familja tissoċjaliża ż-żgħar u tipproduċi kultura.
- L-istituzjonijiet qegħdim hemm biex jilħqu l-ħtiġijiet bażiċi tas-soċjetà - eżempju: tipprovdi ikel u kenn għaċ-ċittadini
Perspettivi ta' Konflitt
Il-perspettivi ta' konflitt jaqblu li hemm differenza ta' interessi bejn il-gruppi f'soċjetà (dak li huwa tajjeb għal grupp huwa ħażin għal grupp ieħor). Din toħloq potenzjal ta' konflitt bejn il-gruppi. Hemm diversi teoriji ta' konfltt.
Marxiżmu
Il-Marxiżmu huwa moviment ta' ħsieb imsejjes fuq l-idejat ta' Karl Marx (1818-1883), li wara ġew adattati minn kittieba oħra li ġew warajh.
- Marx jaqbel li s-soċjetajiet żviluppaw meta n-nies bdew jingħaqdu biex jipproduċu l-ikel għalihom.
- Il-forza tal-produzjoni bidlet il-forma tar-relazzjoniet soċjali
- Is-sistema ekonomika tikkonsisti minn forzi u relazzjoniet soċjali li joħolqu infrastrutura fis-soċjetà.
- Diversi soċjetajiet jimxu fuq li jaħqru li xi gruppi minn oħrajn. Dawk li għandhom f'idejhom il-qasam tal-produzjoni (bħal artijiet, fabbriki, materja prima jew kapital) jaħqru lil dawk li jaħdmu għalihom.
- Soċjetajiet kontemporanji jidhru bħala soċjetajiet kapitalisti fejn is-sid tal-kapital jiddomina kollox.
- Il-Kapitalisti (il-bourgeoise) jaħqru lill-ħaddiema (il-proletariat) billi jħalsuhom pagi anqas mill-ġid li nħoloq mix-xogħol tagħhom. Il-Kapitalisti jiħdu l-profit u jsiru sinjuri u aktar sinjuri.
- Fil-kommuniżmu l-affarijiet tal-produzjoni (artijiet, fabbriki, eċċ.) jiġu kommuni għal kulħadd, b'hekk ma jkunx hemm klassi li tirregola, l-ebda skjavitu pulit u anqas differenza bħal dik tal-kapitaliżmu.
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Soċjoloġija, X'inhi Soċjoloġija? Xi tfisser Soċjoloġija?
Dan l artiklu għandu bzonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal istandard tal Wikipedija B mod partikolari dan l artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il fatti u perspettivi dwar is suġġett Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l artiklu skont il konvenzjonijiet tal Wikipedija Perspettivi SoċjoloġiċiIl Kultura u s Soċjeta jara l kultura bħala t triq tal ħajja maqsuma bejn il membri tas soċjeta Din tiġi mgħalma u hi parti vitali fis soċjeta umana Il kulturi vvarjaw bejn soċjeta u oħra Perezempju xi soċjetajiet jippratikaw il ġeronitiċidja fejn joqtlu l persuni xjuħ L Aboriġini Tasmanjani perezempju ġieli jħallu l anzjani jmutu Soċjalizazzjoni hu l proċess li minnu titgħallem il kultura u din tkompli matul il ħajja Hi essenzjali għal partiċipazzjoni fis soċjeta umana persuni li ma jiġux soċjalizatti ez il wolf children ta Midnapore issibuha diffiċli ħafna biex jaddotaw mas soċjeta umana Soċjalizazzjoni primarja hi l ewwel fazi normalment isir fil familja Gruppi Peer gruppi ta l istess eta u status is sistema edukazzjonali u x xogħol huma aġenti għas soċjalizazzjoni sekondarja Valuri huma linji ta gwieda ġenerali dwar xiex jitqies tajjeb jew ħazin għas soċjeta Normi huma gwiedi speċifiċi lejn xi azzjoni li tiġi minn valuri ġenerali Normi jiġu spjegati perezempju meta huwa aċċettat li tneħi l ħwejjeġ In normi jiġu kontrollati b sanzjoniet negativi kastigi jew sanzjoniet positivi premji Status huwa l pozizzjoni soċjali bħal tabib għalliem student mara tad dar raġel membru ta xi grupp etniku addoloxent u oħrajn Ċertu status jiġu mit twelied ezempju l istatus ta mara jew raġel u oħrajn taħdem għalihom ezempju l istatus ta xogħlijiet differenti Zvilupp tas Soċjetajiet Umani Ċertu soċjoloġisti jaraw is soċjetajiet li għaddew minn ċertu stadji ta zvilupp bħal pre moderni moderni u post moderni Soċjetajiet Pre Moderni Anthony Giddens 1997 qasam is soċjetajiet f tliet tipi Soċjetajiet ta kaċċa u biedja ibbazati fuq il kaċċa għall annimali u jaqtgħu l frott u l ħxejjex Soċjetahiet ta trobbija fejn jirgħaw l annimali u jaħdmu fl agrikoltura Ċivilizazzjoniet mhux industrijali bħal l Aztecs l Eġizzjani tal Qedem il Griegi u r Rumani Soċjetajiet Industrijali Moderni Dawn bdew jizvilupaw fl aħħar tas seklu tmintax u dsatax Lee u Newby 1983 ħarġu b erbgħa fatturi Industrijalizmu ir Revoluzjoni Industrijali bdiet f tmiem is seklu tmintax Dan kabbar il poter prodottiv uman u naqqas il mod ta kif tinbidel il ħajja soċjali Kapitalizmu jinvolvi fih l impjieg tal ħaddiem bħall pagi u negozji li jimxu fuq il qliegħ Urbanizmu irrizulta meta l popolazzjoni bdiet tikber u tgħix fl ibliet u l irħula Demokrazija Liberali fejn ħadet post il monarkija tgħat dritt lil poplu biex isemmi leħnu fis soċjeta Dan it tibdil t hawn fuq ikrea modernita li jinvolvi twemmin f pjan t abilita biex isolvu l problemi juzaw ix xjenza u t teknoloġija Xi wħud jaraw is soċjoloġija li hi nvoluta fil qrib mal modernita Post Modernita il Post modernita jingħad minn xi soċjoloġisti li qed jibdel il modernita Il post modernita tiprova li tnaqas il fidi fix xjenza u r razzjonalita u tnaqas it twemmin lejn il progress u tkabar ix xettizmu dwar xi teoriji li jgħidu li jiproduċu futur aħjar Xi twemmien non razzjonali bħal twemmin Era Ġdida New Age sar aktar popolari Skond xi post modernisti it tibdil huwa ħaġa waħda mal ekonomija post industrijali eknomija bbazata fuq servizz jew informazzjoni teknoloġika Għal xi post modernisti teoriji antikwati dwar is soċjeta saru barra minn zmienhom imma soċjoloġisti oħrajn jistaqsu dwar il valur tat teoriji tal post modernita Teoriji tas Soċjeta Funzjonalizmu Nies funzjonalisti jinkludu lil Emile Durkheim 1858 1917 u lil Talcott Parsons 1902 1979 Il funzjonalisti oriġinalment ġabu ideat mill bijoloġija Dawn raw kull parti tas soċjeta li għandha funzjoni skop li tgħamel dak ix xogħol bħal kull parti tal ġisem ezempju il kmand tas soċjeta issu l moħħ tal bniedem Il funzjonalisti jaraw is soċjeta bħala strutura bl istituzjoniet jaħdmu għall funzjonijiet vitali u l irwoli jidderiċu n nies kif iġibu ruħhom Dawn jidentifikaw il funzjoniet ta kull parti ta l istrutura ezempju il familja tissoċjaliza z zgħar u tipproduċi kultura L istituzjonijiet qegħdim hemm biex jilħqu l ħtiġijiet baziċi tas soċjeta ezempju tipprovdi ikel u kenn għaċ ċittadini Perspettivi ta Konflitt Il perspettivi ta konflitt jaqblu li hemm differenza ta interessi bejn il gruppi f soċjeta dak li huwa tajjeb għal grupp huwa ħazin għal grupp ieħor Din toħloq potenzjal ta konflitt bejn il gruppi Hemm diversi teoriji ta konfltt Marxizmu Il Marxizmu huwa moviment ta ħsieb imsejjes fuq l idejat ta Karl Marx 1818 1883 li wara ġew adattati minn kittieba oħra li ġew warajh Marx jaqbel li s soċjetajiet zviluppaw meta n nies bdew jingħaqdu biex jipproduċu l ikel għalihom Il forza tal produzjoni bidlet il forma tar relazzjoniet soċjali Is sistema ekonomika tikkonsisti minn forzi u relazzjoniet soċjali li joħolqu infrastrutura fis soċjeta Diversi soċjetajiet jimxu fuq li jaħqru li xi gruppi minn oħrajn Dawk li għandhom f idejhom il qasam tal produzjoni bħal artijiet fabbriki materja prima jew kapital jaħqru lil dawk li jaħdmu għalihom Soċjetajiet kontemporanji jidhru bħala soċjetajiet kapitalisti fejn is sid tal kapital jiddomina kollox Il Kapitalisti il bourgeoise jaħqru lill ħaddiema il proletariat billi jħalsuhom pagi anqas mill ġid li nħoloq mix xogħol tagħhom Il Kapitalisti jiħdu l profit u jsiru sinjuri u aktar sinjuri Fil kommunizmu l affarijiet tal produzjoni artijiet fabbriki eċċ jiġu kommuni għal kulħadd b hekk ma jkunx hemm klassi li tirregola l ebda skjavitu pulit u anqas differenza bħal dik tal kapitalizmu