Swar tal Isla

Il-swar tal-Isla huma sensiela ta' ħitan difensivi u fortifikazzjonijiet oħra li jdawru l-belt tal-Isla, Malta. L-ewwel fortifikazzjoni li nbniet kienet il-Forti San Mikiel fl-1552, u l-maġġoranza tal-fortifikazzjonijiet inbnew matul l-għaxar snin ta' minn meta twaqqfet din il-belt mill-Gran Mastru Claude de la Sengle. Il-modifiki komplew sas-seklu 18, iżda partijiet kbar mill-fortifikazzjonijiet ġew imwaqqgħin bejn is-sekli 19 u 20. Illum, kulma fadal mis-swar tal-Isla huma s-swar ta' ħdejn il-baħar u parti mill-faċċata li tħares lejn l-art.

Swar tal-Isla

fortifikazzjoni

Data meta nħoloq	1552
Pajjiż	Malta
Entità amministrattiva territorjali fejn tinstab	L-Isla
Koordinati	35°53′4″N 14°31′8″E
Propjetarju	Gvern ta' Malta
Ikkummissjonat minn	Ordni tal-Kavallieri Ospitalieri ta' San Ġwann

Is-swar tal-Isla ilhom fuq il-lista tentattiva ta' Malta ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO mill-1998, bħala parti mill-Fortifikazzjonijiet tal-Kavallieri madwar il-Portijiet ta' Malta.

Storja

Il-belt tal-Isla u s-swar tagħha nbnew wara l-attakk tal-1551 . Wara dak l-attakk, l-Ordni ta’ San Ġwann indunat bil-bżonn li jinbnew aktar difiżi, u sena wara, bdew jinbnew żewġ fortizzi. L-ewwel waħda kienet il- fil-ponta tal-Peniżola ta' Sciberras (illum il-Belt Valletta), filwaqt li t-tieni kienet il-Forti San Mikiel, li nbniet fuq peniżola magħrufa bħala l-Isola. Fl-1553, din il-peniżola kollha bdiet tkun imdawra bis-swar, u aktar tard ġiet kienet żviluppata f’belt. Issemmiet Senglea għall-Gran Mastru renjanti, Claude de la Sengle.

Il-belt kellha rwol importanti fl-Assedju l-Kbir ta’ Malta tal-1565, meta kienet attakkata kemm-il darba mill-forzi Ottomani li pprovaw jinvadu lil Malta. Hija ma waqgħetx f'idejn l-Ottomani, u ngħatat it-titlu ta’ Città Invicta (belt mhux maħkuma). Wara l-assedju, l-Ordni bdiet tibni l-kapitali l-ġdida tagħha, il-Belt Valletta, u sadattant l-Isla ġiet ma komplietx tiġi żviluppata. Il-perit Francesco Laparelli saħansitra ppropona li m'għandix tibqa tiffunzjona bħala belt. Eventwalment, din il-proposta ġiet injorata u d-difiżi tal-belt ġew imsewwija, u tlestew sal-1581.

Fis-sekli 17 u 18, ġew miżjuda diversi fortifikazzjonijiet madwar il-perfiferija tal-belt. Barra minn hekk, inbnew is- u s-Swar tal-Kottonera madwar Bormla, li għenu biex tiżdied is-saħħa ta' din il-pożizzjoni difensiva, iżda wkoll naqqset l-importanza tal-faċċati li jħarsu lejn l-art sew fl-Isla kif ukoll fil-Birgu.

Partijiet kbar mill-fortifikazzjonijiet tal-Isla u Bormla fil-qala Franċiża ġew imwaqqgħin u nbnew mill-ġdid biex jagħmlu post għal parti mit- f’Bormla matul is-seklu 19. Il-faċċata li tħares lejn l-art ġiet mibdula ħafna wkoll fil-bidu tas-seklu 20, iżda l-fortifikazzjonijiet li fadal ġew inklużi fil-Lista tal-Antikitajiet tal-1925. Il-belt kollha, inklużi partijiet mill-fortifikazzjonijiet tagħha, ġarrbet ħsara serja minn bumbardament mill-ajru fit-Tieni Gwerra Dinjija.

F’dawn l-aħħar snin ġew restawrati partijiet mill-faċċata li tħares lejn l-art u s-swar ta' madwar il-baħar.

Tqassim

Is-swar tal-Isla kif inhuma llum jikkonsistu minn (elenkati lejn l-arloġġ mill-faċċata tal-art sal-Ponta):

• Il-Maċina – bastjun forma ta’ feles fix-Qala tat-Tarzna. Apparat biex jintramaw l-arbli fuq il-galljuni li oriġinarjament kien direttament fuq is-swar.
• Ħajt tal-purtieri casemated li jgħaqqad Sheer Bastion mal-Bastjun ta’ San Mikiel. Il-ħajt fih Bieb Sant’Anna, il-bieb prinċipali tal-Isla. Xi ħsara li saret minn bumbardament mill-ajru fit-Tieni Gwerra Dinjija għadha tidher fuq il-ħajt sal-lum.
• Il-Bastjun San Mikiel – is-swar ewlieni tal-faċċata tal-Isla li tħares lejn l-art , li fih ċinta kbira.
  • Il-Kavallier ta' San Mikiel – kavallier li oriġinarjament kien il-Forti San Mikiel. Din twaqqgħet fl-1921, iżda parti żgħira mill-bażi tagħha għadha teżisti.
• Ħajt li oriġinarjament kien jgħaqqad il-Bastjun ta’ San Mikiel ma’ demi-bastjun tul in-naħa ta’ Kordin. Id-demi-bastjun twaqqa’ fis-seklu 19.
• Stretta twila ta’ purtieri tul in-naħa ta’ Kordin. L-istruttura preżenti nbniet fis-seklu 19, minflok is-swar oriġinali li twaqqgħu biex jagħmlu post għat-tarzna.
• Il-Ponta – is-swar tal-Isla li jagħtu fuq il-baħar, faċċata tal-Belt Valletta. Fiha ċinta rikostruwita (l-oriġinal kienet inqerdet fit-Tieni Gwerra Dinjija), u l-parti ta’ fuq tagħha issa hija ġnien pubbliku li jinkludi gardjola.
• Batterija fil-livell tal-baħar (kultant imsejħa l-Batterija ta' Taħt il-Ponta) fil-bażi tal-Ixprun. Kien iddisinjat minn Carlos de Grunenbergh fis-snin 1680ijiet, u għandha għaxar lakuni għall-fleġeġ jew xkubetti.

Gallerija

• Il-Maċina
• Is-Sur ta' San Mikiel l-ħajt imġarraf li oriġinarjament kien jgħaqqdu mal-Maċina
• Is-Sur ta' San Mikiel (is-sit tat-torri tal-arloġġ kien oriġinarjament il-Forti San Mikiel)
• Is-swar li jħarrsu lejn Kordin
• Bastjun żgħir ġewwa l-enceinte li jħares lejn Kordin
• Il-Ponta tal-Isla
• Il-Ponta tal-Isla kif tidher mill- Ġonna tal-Barrakka ta’ Fuq
• Gardjola fuq il-Ponta
• Ġnien il-Gardjola, li jinsab fuq l-Ponta tal-Isla
• Il-Belt Valletta kif jtdher mill-Ponta tal-Isla

Referenzi

1. ^ "Knights' Fortifications around the Harbours of Malta". UNESCO Tentative List. Arkivjat minn l-oriġinal fl-5 September 2015. Miġbur 16 June 2015.
2. ^ Abela, Joe. "Prominent Sengleans". Isla Local Council. Miġbur 16 June 2015.
3. ^ "Protection of Antiquities Regulations 21st November, 1932 Government Notice 402 of 1932, as Amended by Government Notices 127 of 1935 and 338 of 1939". . Arkivjat minn l-oriġinal fl-19 April 2016.
4. ^ "L-Isla (Città Invicta)". lc.gov.mt. Arkivjat minn l-oriġinal fl-31 October 2013. Miġbur 10 June 2015.
5. ^ "Restoration of Senglea Land front and Gateway". MilitaryArchitecture.com. Arkivjat mill-orġinal fl-29 May 2016. Miġbur 8 September 2015.
6. ^ "€500,000 restoration for Senglea bastions". Malta Today. 17 January 2015. Miġbur 6 January 2016.
7. ^ "Casemated rampart on left extremity of landfront (il-Macina) - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-13 July 2015. Miġbur 13 July 2015.
8. ^ "Regeneration project for landmark Macina bastion building receives green light". Malta Today. 16 May 2013. Miġbur 16 June 2015.
9. ^ Cassar Pullicino, Joseph (Oct–Dec 1949). "The Order of St. John in Maltese folk-memory" (PDF). Scientia (bl-Ingliż). 15 (4): 159. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-04-17. Parametru mhux magħruf |access-date= injorat (għajnuna)Manutenzjoni CS1: data u sena (link) Manutenzjoni CS1: format tad-data (link) Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
10. ^ "Casemated rampart with Main Gate - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-14 July 2015. Miġbur 13 July 2015.
11. ^ "St Michael Bastion - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-14 July 2015. Miġbur 13 July 2015.
12. ^ "St Michael Cavalier - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-13 July 2015. Miġbur 13 July 2015.
13. ^ "Curtain near St Michael Bastion - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-14 July 2015. Miġbur 13 July 2015.
14. ^ "Enceinte along Corradino side - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-13 July 2015. Miġbur 13 July 2015.
15. ^ "The Spur - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-3 April 2015. Miġbur 13 July 2015.
16. ^ "Grunenburg's sea-level battery - Senglea" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 June 2013. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-14 July 2015. Miġbur 13 July 2015.

Ħoloq esterni

• Inventarju Nazzjonali tal-Proprjetà Kulturali tal-Gżejjer Maltin