Urugwaj

L-Urugwaj ( ˈjʊərəɡwaɪ , uffiċjalment ir-Repubblika Orjentali tal-Urugwaj u xi kultant imsejjħa ir-Repubblika tal-Lvant tal-Urugwaj (Spanjol:República Oriental del Uruguay), hi pajjiż fil-parti tax-xlokk tal-Amerika t'Isfel. Hija dar ta' 3.3 miljun persuni, li 1.8 miljun minnhom jgħixu fil-kapital Montevideo u fiż-. Stima ta' 88% tal-popolazzjoni hija ta' dixxendenza Ewropea. Bl-erja ta' madwar 176,000 kilometru kwadru, l-Urugwaj hija t-tieni l-iżgħar nazzjon fl-Amerika t'Isfel mill-erja, wara s-Surinam.

Repubblika Orjentali tal-Urugwaj República Oriental del Uruguay
Mottu: "Libertad o Muerte" Libertà jew Mewt
Innu nazzjonali:  Innu Nazzjonali tal-Urugwaj
Belt kapitali		Montevideo 34°53′S 56°10′W / 34.883°S 56.167°W / -34.883; -56.167
Lingwi uffiċjali		Spanjol
Gvern
-
-
mill-
-	Dikjarazzjoni	25 ta' Awwissu 1825
-		28 ta' Awwissu 1828
-	Kostituzzjoni	18 ta' Lulju 1830
Erja
-	Total	176,215 km^2 (91) 68,037 mil kwadru
-	Ilma ()	1.5
Popolazzjoni
-	stima tal-2012	3,318,535 (133)
-	ċensiment tal-2011	3,286,314
-	Densità	18.65/km^2 (196) 48.3/mili kwadri
()		stima tal-2013
-	Total	$56.338 biljun
-		$16,607
(nominali)		stima tal-2012
-	Total	$55.412 biljun
-		$16,334
(2013)		0.792 (għoli) ()
		()
Żona tal-ħin		(-3)
Kodiċi telefoniku		+598

Colonia del Sacramento, wieħed mill-eqdem insedjamenti Ewropej fil-pajjiż, twaqqaf mill- fl-1680. Montevideo twaqqfet mill- fis-seklu 18 kmieni bħala fortizza militari. L-Urugwaj rebħet l-indipendenza tagħha bejn l-1811 u l-1828, wara ġlied ma' Spanja, Portugall, Arġentina u l-Brażil. Hija demokratika, bi President li huwa kemm u .

L-Urugwaj huwa l-Pajjiż Terz bl-ogħla proporzjon ta' art agrikola bi 80.4% tal-art tal-pajjiż hija li tinħarat.

Etimoloġija

L-isem tal-pajjiż Urugwaj ġej mix-Xmara Urugwaj omonima, mil-lingwa indiġena Guaraní. Hemm diversi interpretazzjonijiet, inkluż "bird-xmara" ("ix-xmara tal-uru", permezz ta' charrúa, urú huwa nom komuni għal kwalunkwe għasfur selvaġġ). L-isem jista 'jirreferi wkoll għal bebbuxu tax-xmara msejjaħ uruguá (Pomella megastoma) li kien abbundanti fuq il-kosti tiegħu.

Waħda mill-aktar interpretazzjonijiet popolari tal-isem kienet proposta mill-poeta Urugwajan magħruf Juan Zorrilla de San Martín, "ix-xmara tal-għasafar miżbugħa"; Din l-interpretazzjoni, għalkemm dubjuża, għad għandha sinifikat kulturali importanti fil-pajjiż.

Fi żminijiet kolonjali Spanjoli, u għal xi żmien wara, l-Urugwaj u xi territorji ġirien kienu jissejħu Banda Oriental [del Uruguay] ("Ribera Oriental [tax-Xmara Urugwaj]"), u mbagħad, għal ftit snin, "Provinċja Orjentali". Mill-indipendenza tiegħu, il-pajjiż kien magħruf bħala "República Oriental del Uruguay", li litteralment tittraduċi bħala "República Oriental del [Xmara] Urugwaj". Madankollu, uffiċjalment tittraduċi bħala "República Oriental del Uruguay" jew "República Oriental del Uruguay".

Storja

Prekolonjali

L-Urugwaj kien abitat għall-ewwel darba madwar 13,000 sena ilu minn kaċċaturi li jiġbru. Huwa stmat li fiż-żmien tal-ewwel kuntatt mal-Ewropej fis-seklu 16, kien hemm madwar 9,000 Charrúas u 6,000 Chanás u xi insedjamenti tal-gżejjer Guaraní.

Fil-parti tal-Lvant tal-pajjiż hemm kollezzjoni arkeoloġika estensiva ta' munzelli artifiċjali magħrufa bħala “Cerritos de Indios”, li wħud minnhom imorru lura 5,000 sena. Ftit li xejn huwa magħruf dwar in-nies li bnewhom, peress li ma ħallew l-ebda rekord bil-miktub, iżda nstabu evidenza ta' agrikoltura prekolombjana u klieb prekolombjani estinti.

Kolonizzazzjoni bikrija

Il-Portugiżi kienu l-ewwel Ewropej li daħlu fir-reġjun tal-Urugwaj tal-lum fl-1512. L-Ispanjoli waslu fl-Urugwaj tal-lum fl-1515, iżda kienu l-ewwel li saqsu fiż-żona, u talbuha għall-kuruna. Ir-reżistenza ħarxa tal-popli indiġeni għall-konkwista, flimkien man-nuqqas ta' riżorsi ta' valur, illimitaw l-insedjament Ewropew fir-reġjun matul is-sekli 16 u 17. L-Urugwaj aktar tard sar żona ta' lqugħ bejn l-imperi Spanjol u Portugiż. Fl-1603, l-Ispanjoli bdew jintroduċu bhejjem, li saru sors ta' ġid reġjonali. L-ewwel insedjament permanenti Spanjol twaqqfet fl-1624 f'Soriano fuq ir-Río Negro. Fl-1669-71, il-Portugiżi bnew forti fi Colonia del Sacramento (Colônia do Sacramento).

Montevideo, il-kapitali attwali tal-Urugwaj, twaqqfet mill-Ispanjoli fil-bidu tas-seklu 18 bħala fortizza militari. Il-port naturali tiegħu malajr sar żona kummerċjali li kkompetiet mal-kapitali tar-Río de la Plata, Buenos Aires. L-istorja tal-Urugwaj fil-bidu tas-seklu 19 kienet ikkaratterizzata minn ġlidiet kontinwi għad-dominanza fir-reġjun tal-Plata bejn forzi Ingliżi, Spanjoli, Portugiżi u kolonjali oħra. Fl-1806 u fl-1807, l-armata Ingliża ppruvat taħtfu Buenos Aires u Montevideo bħala parti mill-Gwerer Napoleoniċi. Montevideo kienet okkupata mill-forzi Brittaniċi minn Frar sa Settembru 1807.

Ġlieda għall-indipendenza

Fl-1811, José Gervasio Artigas, li sar l-eroj nazzjonali tal-Urugwaj, nieda rewwixta b’suċċess kontra l-awtoritajiet Spanjoli, u għelebhom fit-18 ta' Mejju fil-Battalja ta' Las Piedras.

Fl-1813, il-gvern il-ġdid ta' Buenos Aires sejjaħ assemblea kostitwenti fejn Artigas ħareġ bħala ċampjin tal-federaliżmu, u talab awtonomija politika u ekonomika għal kull żona u għall-Banda Orjentali b’mod partikolari. L-assemblea rrifjutat li tpoġġi lid-delegati mill-Banda Orjentali; Madankollu, Buenos Aires segwiet sistema bbażata fuq ċentraliżmu unitarju.

B'riżultat ta' dan, Artigas kiser ma' Buenos Aires u assedja lil Montevideo, u ħa l-belt kmieni fl-1815. Ladarba t-truppi ta' Buenos Aires irtiraw, il-Banda Oriental semmiet l-ewwel gvern awtonomu tagħha. Artigas organizza l-Lega Federali taħt il-protezzjoni tiegħu, komposta minn sitt provinċji, li ħamsa minnhom aktar tard saru parti mill-Arġentina.

Fl-1816, 10,000 truppi Portugiżi invadew il-Banda Orjentali mill-Brażil; ħadu Montevideo f'Jannar 1817. Wara kważi erba' snin oħra ta' ġlied, ir-Renju Portugiż tal-Brażil annessa lil Banda Oriental bħala provinċja taħt l-isem "Cisplatina". L-Imperu Brażiljan sar indipendenti mill-Portugall fl-1822. Bi tweġiba għall-annessjoni, it-Tlieta u Tletin Orientales, immexxija minn Juan Antonio Lavalleja, iddikjaraw l-indipendenza fil-25 ta' Awwissu, 1825 bl-appoġġ tal-Provinċji Magħquda tar-Río de la Plata ( attwali Arġentina). Dan wassal għall-Gwerra Cisplatine ta' 500 jum. L-ebda naħa ma kisbet il-vantaġġ u, fl-1828, it-Trattat ta' Montevideo, promoss mir-Renju Unit permezz tal-isforzi diplomatiċi tal-Viscount John Ponsonby, ta lok għall-Urugwaj bħala stat indipendenti. Jum l-Indipendenza, festa nazzjonali, tiġi ċċelebrata fil-25 ta' Awwissu. L-ewwel kostituzzjoni tan-nazzjon ġiet adottata fit-18 ta' Lulju, 1830.

seklu 19

Fiż-żmien tal-indipendenza, l-Urugwaj kellu popolazzjoni stmata ta ftit inqas minn 75,000. Ix-xena politika fl-Urugwaj kienet maqsuma bejn żewġ partiti: il-blancs konservattivi, immexxija mit-tieni president Manuel Oribe, li rrappreżenta l-interessi agrikoli tal-kampanja, u l-Colorados liberali, immexxija mill-ewwel president Fructuoso Rivera, li rrappreżenta l-interessi kummerċjali ta' Montevideo. Il-partiti Urugwajani rċevew appoġġ minn fazzjonijiet politiċi fil-gwerra fl-Arġentina ġirien, li saru involuti fl-affarijiet Urugwajani.

Il-Colorado kienu favur il-liberali Arġentini Unitarji eżiljati, li ħafna minnhom kienu ħadu kenn f'Montevideo, filwaqt li l-president abjad Manuel Oribe kien ħabib qrib tal-ħakkiem Arġentin Manuel de Rosas. Fil-15 ta' Ġunju, 1838, armata mmexxija mill-mexxej ta' Colorado Rivera waqqgħet lill-President Oribe, li ħarab lejn l-Arġentina. Rivera ddikjara gwerra fuq Rosas fl-1839. Il-kunflitt kien se jdum 13-il sena u jkun magħruf bħala l-Gwerra l-Kbira.

Fl-1843, armata Arġentina invadiet l-Urugwaj f'isem Oribe, iżda naqset milli tieħu l-kapitali. L-assedju ta' Montevideo beda fi Frar tal-1843 u dam disa' snin. L-Urugwajani assedjati talbu għajnuna lill-barranin residenti, li wassal għall-formazzjoni ta' leġjun Franċiż u Taljan, dan tal-aħħar immexxi mill-eżiljat Giuseppe Garibaldi.

Fl-1845, il-Gran Brittanja u Franza intervjenew kontra Rosas biex jirrestawraw il-kummerċ għal-livelli normali fir-reġjun. L-isforzi tagħhom kienu ineffettivi u, fl-1849, għajjien bil-gwerra, it-tnejn irtiraw wara li ffirmaw trattat favorevoli għal Rosas. Deher li fl-aħħar se taqa' Montevideo meta bdiet rewwixta kontra Rosas, immexxija minn Justo José de Urquiza, gvernatur tal-provinċja Arġentina ta' Entre Ríos. L-intervent Brażiljan f'Mejju 1851 f'isem il-Colorados, flimkien mar-rewwixta, biddel is-sitwazzjoni u Oribe ġie megħlub. L-assedju ta' Montevideo tneħħa u l-Gwerra l-Kbira finalment ġiet fi tmiemha. Montevideo ppremja l-appoġġ tal-Brażil billi ffirma trattati li jikkonfermaw id-dritt tal-Brażil li jintervjeni fl-affarijiet interni tal-Urugwaj.

Skont it-trattati tal-1851, il-Brażil intervjena militarment fl-Urugwaj kemm-il darba qies li kien meħtieġ. Fl-1865, l-Imperatur tal-Brażil, il-President tal-Arġentina, u l-Ġeneral ta' Colorado Venancio Flores, il-kap tal-gvern Urugwajan li t-tnejn kienu għenu biex jiksbu l-poter, iffurmaw l-Alleanza Tripla. L-Alleanza Tripla ddikjarat gwerra lill-mexxej tal-Paragwaj Francisco Solano López. Il-Gwerra tal-Paragwaj li rriżultat ntemmet bl-invażjoni tal-Paragwaj u t-telfa tiegħu mill-armati tat-tliet pajjiżi kollha. Montevideo intuża bħala stazzjon tal-provvista mill-flotta Brażiljana u esperjenzat perjodu ta' prosperità u kalma relattiva matul il-gwerra.

Fl-1867 inbniet l-ewwel linja tal-ferrovija fl-Urugwaj u ġiet inawgurata fergħa ffurmata minn ferrovija miġbuda miż-żwiemel. L-Amministrazzjoni tal-Ferroviji attwali tal-Istat tal-Urugwaj żżomm 2,900 km ta 'netwerk ferrovjarju estensibbli.

Il-gvern kostituzzjonali tal-Ġeneral Lorenzo Batlle y Grau (1868-72) irażżan ir-Rivoluzzjoni tal-Lanez l-Bojod. Wara sentejn ta' ġlied, ġie ffirmat ftehim ta' paċi fl-1872 li ta sehem lill-Whites fl-emolumenti u l-funzjonijiet tal-gvern permezz tal-kontroll ta' erba' dipartimenti tal-Urugwaj.

Dan it-twaqqif tal-politika ta' koparteċipazzjoni kien jirrappreżenta t-tfittxija għal formula ġdida ta' kompromess ibbażata fuq il-koeżistenza tal-partit fil-poter u l-partit tal-oppożizzjoni.

Minkejja dan il-ftehim, il-ħakma ta' Colorado kienet mhedda mir-Rivoluzzjoni Tricolor falluta tal-1875 u r-Rivoluzzjoni Quebracho fl-1886.

L-isforz ta' Colorado biex inaqqas l-abjad għal tliet dipartimenti biss qanqal rewwixta abjad tal-1897, li spiċċat bil-ħolqien ta' 16-il dipartiment, li l-abjad minnhom issa kellhom kontroll fuq sitta. Il-bojod ingħataw ⅓ tas-siġġijiet fil-Kungress. Din id-diviżjoni tal-poter damet sakemm il-President José Batlle y Ordóñez waqqaf ir-riformi politiċi tiegħu, li wasslu għall-aħħar rewwixta tal-abjad fl-1904 li ntemmet bil-Battalja ta' Masoller u l-mewt tal-mexxej abjad Aparicio Saravia.

Bejn l-1875 u l-1890, il-militar sar iċ-ċentru tal-poter. Matul dan il-perjodu awtoritarju, il-gvern ħa passi lejn l-organizzazzjoni tal-pajjiż bħala stat modern, li jħeġġeġ it-trasformazzjoni ekonomika u soċjali tiegħu. Ġew organizzati gruppi ta' pressjoni (magħmulin prinċipalment minn negozjanti, sidien tal-art u industrijalisti) li kellhom influwenza qawwija fuq il-gvern. Segwa perjodu ta' tranżizzjoni (1886-90), li matulu l-politiċi bdew jerġgħu jiksbu l-art mitlufa u seħħet xi parteċipazzjoni ċivili fil-gvern.

Wara l-Gwerra l-Kbira, kien hemm żieda notevoli fin-numru ta' immigranti, l-aktar mill-Italja u Spanja. Fl-1879, il-popolazzjoni totali tal-pajjiż kienet aktar minn 438,500. L-ekonomija rriflettiet rebound notevoli (jekk murija b'mod grafiku, fuq kollox determinanti ekonomiċi oħra relatati) fit-trobbija tal-bhejjem u l-esportazzjonijiet. Montevideo sar ċentru finanzjarju importanti fir-reġjun u ċentru ta 'distribuzzjoni għal oġġetti mill-Arġentina, il-Brażil u l-Paragwaj.

seklu 20

Il-mexxej ta' Colorado José Batlle y Ordóñez ġie elett president fl-1903. Is-sena ta' wara, l-abjad mexxew rewwixta rurali, u tmien xhur ta' ġlied imdemmi seħħew qabel ma l-mexxej tagħhom, Aparicio Saravia, inqatel fil-battalja. Il-forzi tal-gvern kienu rebbieħa, li wasslu għat-tmiem tal-politika ta 'ko-parteċipazzjoni li kienet bdiet fl-1872. Batlle serva żewġ termini (1903-07 u 1911-15) li matulhom, ħa vantaġġ mill-istabbiltà tan-nazzjon u l-prosperità ekonomika dejjem tikber , istitwixxa riformi kbar, bħal programm ta' benesseri, involviment tal-gvern f'ħafna aspetti tal-ekonomija, u eżekuttiv plural.

Gabriel Terra ħa l-presidenza f'Marzu 1931. L-inawgurazzjoni tiegħu ħabtet mal-effetti tad-Depressjoni l-Kbira, u l-klima soċjali kienet tensa minħabba n-nuqqas ta' impjiegi. Kien hemm ġlied li fihom mietu pulizija u xellugin. Fl-1933, Terra organizza kolp ta' stat, li xolji l-Assemblea Ġenerali u ħadet b'digriet. Fl-1934 ġiet promulgata kostituzzjoni ġdida, li ttrasferiet is-setgħat lill-president. B’mod ġenerali, il-gvern ta' Terra dgħajjef jew innewtralizza n-nazzjonaliżmu ekonomiku u r-riforma soċjali.

Fl-1938 saru elezzjonijiet ġenerali u l-kunjati ta' Terra, il-Ġeneral Alfredo Baldomir, ġie elett president. Taħt pressjoni mill-unjins u l-Partit Nazzjonali, Baldomir sostna elezzjonijiet ħielsa, il-libertà tal-istampa, u kostituzzjoni ġdida. Għalkemm Baldomir iddikjara l-Urugwaj newtrali fl-1939, bastimenti tal-gwerra Brittaniċi u l-vapur Ġermaniż Admiral Graf Spee ġġieldu battalja mhux 'il bogħod mill-kosta Urugwajana. L-Ammirall Graf Spee ħa kenn f'Montevideo, talab kenn f'port newtrali, iżda aktar tard ġie ordnat jitlaq.

Fl-1945, l-Urugwaj iffirma formalment id-Dikjarazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti u daħal fit-Tieni Gwerra Dinjija, li wassal lill-pajjiż biex jiddikjara gwerra lill-Ġermanja u lill-Ġappun. Wara t-tmiem tal-gwerra, sar membru fundatur tan-Nazzjonijiet Uniti.

Fl-aħħar tas-snin ħamsin, parzjalment minħabba tnaqqis globali fid-domanda għall-prodotti agrikoli Urugwajani, l-Urugwajani sofrew tnaqqis qawwi fil-livell tal-għajxien tagħhom, li wassal għal militanza studenteska u inkwiet tax-xogħol. Fis-sittinijiet, tfaċċat grupp armat ta' terroristi ta' gwerillieri urbani Marxist-Leninist, magħruf bħala t-Tupamaros, li kienu involuti f'attivitajiet bħal estorsjoni, serq, attakki, ħtif u qtil, minbarra li ppruvaw iwaqqgħu l-gvern.

Reġim ċivili-militari

Il-President Jorge Pacheco ddikjara stat ta' emerġenza fl-1968, segwit minn sospensjoni ulterjuri tal-libertajiet ċivili fl-1972. reġim militari.

Preżenti

Kostituzzjoni ġdida, abbozzata mill-militar, ġiet miċħuda f'referendum f'Novembru 1980. Wara r-referendum, il-forzi armati ħabbru pjan għal ritorn għall-gvern ċivili, u saru elezzjonijiet nazzjonali fl-1984. Il-mexxej tal-Partit Colorado, Julio María Sanguinetti rebaħ il-presidenza u serva mill-1985 sal-1990. L-ewwel amministrazzjoni ta' Sanguinetti implimentat riformi ekonomiċi u kkonsolidat id-demokrazija wara s-snin tal-pajjiż taħt il-ħakma militari.

Luis Alberto Lacalle, tal-Partit Nazzjonali, rebaħ l-elezzjonijiet presidenzjali tal-1989 u referendum approva amnestija għal dawk li jiksru d-drittijiet tal-bniedem. Sanguinetti reġa' ġie elett fl-1994. Iż-żewġ presidenti komplew ir-riformi strutturali ekonomiċi mibdija wara r-restawr tad-demokrazija u riformi importanti oħra kienu mmirati lejn it-titjib tas-sistema elettorali, is-sigurtà soċjali, l-edukazzjoni u s-sigurtà pubblika.

Ġeografija

B'176,214 km² (68,037 sq mi) ta 'art kontinentali u 142,199 km² (54,903 sq mi) ta' ilma ġurisdizzjonali u gżejjer żgħar tax-xmajjar, l-Urugwaj huwa t-tieni l-iżgħar nazzjon sovran fl-Amerika t'Isfel (wara s-Surinam) u t-tielet l-iżgħar territorju (Gujana Franċiża) l-iżgħar). Il-pajsaġġ prinċipalment fih pjanuri mimlijin u meded ta' muntanji baxxi (xfafar) b'artijiet baxxi kostali fertili. L-Urugwaj għandu 660 km (410 mil) ta’ kosta.

Il-pajjiż huwa kopert minn netwerk dens tax-xmajjar, magħmul minn erba 'baċini tax-xmajjar jew deltas: il-Baċir tal-Plata, ix-Xmara Urugwaj, il-Laguna Merín u x-Xmara Negro. Ix-xmara interna ewlenija hija r-Río Negro. Tul il-kosta Atlantika hemm diversi laguni.

L-ogħla punt fil-pajjiż huwa Cerro Catedral, li s-samit tiegħu jilħaq 514 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar fis-Sierra de Carapé. Lejn il-Lbiċ hemm ir-Río de la Plata, estwarju tax-Xmara Urugwaj (xmara li tifforma l-fruntiera tal-punent tal-pajjiż).

Montevideo hija l-kapitali nazzjonali l-aktar fin-nofsinhar fl-Ameriki u t-tielet l-aktar fin-nofsinhar fid-dinja (wara Canberra u Wellington). L-Urugwaj huwa l-uniku pajjiż fl-Amerika t'Isfel li jinsab kompletament fin-Nofsinhar tat-Tropiku tal-Kaprikornu u huwa l-istat sovran l-aktar fin-Nofsinhar fid-dinja meta ordnat mill-iktar punt tat-tramuntana tal-latitudni.

Hemm għaxar parks nazzjonali fl-Urugwaj: ħamsa fiż-żoni umdi tal-Lvant, tlieta fil-muntanji ċentrali u wieħed fil-punent tul ix-Xmara Urugwaj.

L-Urugwaj huwa dar għall-ekoreġjun terrestri tas-savana Urugwajana. Il-pajjiż kellu punteġġ medju tal-Indiċi tal-Integrità tal-Pajsaġġ tal-Foresti tal-2019 ta' 3.61/10, li kklassifika fil-147 post globalment fost 172 pajjiż.

Klima

Jinsabu għal kollox fiż-żona moderata tan-Nofsinhar, l-Urugwaj għandu klima relattivament beninna u pjuttost uniformi mal-pajjiż kollu. Skont il-Klassifikazzjoni tal-Klima Köppen, il-biċċa l-kbira tal-pajjiż għandu klima subtropikali umda (Cfa). F'xi punti biss tal-Kosta Atlantika u fuq is-samits ta' l-għoljiet ogħla ta' Cuchilla Grande il-klima għandha klima oċeanika (Cfb).

Il-pajjiż għandu erba' staġuni: is-sajf jibda minn Diċembru sa Marzu u x-xitwa minn Ġunju sa Settembru. Il-varjazzjonijiet staġjonali huma evidenti, iżda l-estremi tat-temperatura huma rari. Is-Sjuf huma ttemprati mill-irjieħ tal-Atlantiku u kesħa intensa mhix magħrufa fix-xitwa. Għalkemm qatt ma' jkun kiesaħ ħafna, il-ġlata sseħħ kull sena matul ix-xhur tax-xitwa u l-preċipitazzjoni, bħal sleet u silġ, isseħħ kważi kull xitwa, iżda l-borra hija rari ħafna; Dan iseħħ kull sentejn f'elevazzjonijiet ogħla, iżda kważi dejjem mingħajr akkumulazzjoni. Kif ikun mistenni bl-abbundanza tiegħu ta 'ilma, umdità għolja u ċpar huma komuni.

In-nuqqas ta' muntanji, li jaġixxu bħala ostakli klimatiċi, jagħmlu l-lokalitajiet kollha vulnerabbli għal irjieħ qawwija u bidliet rapidi fit-temp hekk kif fronti jew maltempati jiknes madwar il-pajjiż. Dawn il-maltempati jistgħu jkunu qawwija; Jistgħu jġibu maltempati, silġ, u xi kultant anke tornadoes. Il-pajjiż jesperjenza ċikluni extratropikali iżda mhux ċikluni tropikali, minħabba l-fatt li l-Oċean Atlantiku t'Isfel rarament ikun sħun biżżejjed għall-iżvilupp tagħhom. Kemm it-temp tas-sajf kif ukoll tax-xitwa jista' jvarja minn jum għall-ieħor bil-mogħdija ta' fronti tal-maltemp, fejn riħ sħun mit-tramuntana jista’ kultant ikun segwit minn riħ kiesaħ (pampero) mill-Pampas Arġentina.

Għalkemm kemm it-temperatura kif ukoll il-preċipitazzjoni huma pjuttost uniformi mal-pajjiż kollu, hemm differenzi konsiderevoli fit-territorju kollu. It-temperatura medja annwali tal-pajjiż hija 17.5 °C (63.5 °F), li tvarja minn 16 °C (61 °F) fix-Xlokk għal 19 °C (66 °F) fil-majjistral. [68] It-temperaturi tax-xitwa jvarjaw minn medja ta' kuljum ta' 11°C (52°F) fin-nofsinhar sa 14°C (57°F) fit-tramuntana, filwaqt li t-temperaturi medji ta' kuljum tas-sajf ivarjaw minn 21°C (70°F) fix-Xlokk u 25 °C (77 °F) fil-majjistral. Ix-Xlokk huwa konsiderevolment aktar frisk mill-bqija tal-pajjiż, speċjalment matul ir-rebbiegħa, meta l-ilma kiesaħ tal-oċean wara x-xitwa jkessaħ it-temperatura tal-arja u jġib aktar umdità f'dak ir-reġjun. Madankollu, in-nofsinhar tal-pajjiż jirċievi inqas xita mit-tramuntana. Pereżempju, Montevideo tirċievi madwar 1,100 millimetru (43 in) ta' preċipitazzjoni fis-sena, filwaqt li l-belt ta' Rivera fil-grigal tirċievi 1,600 millimetru (63 in). L-aktar xita qawwija sseħħ fix-xhur tal-ħarifa, għalkemm l-aktar perjodi ta' xita frekwenti jseħħu fix-xitwa. Iżda xorta d-differenza mhix kbira biżżejjed biex tikkunsidra staġun niexef jew imxarrab, perjodi ta' nixfa jew xita eċċessiva jistgħu jseħħu fi kwalunkwe ħin matul is-sena.

It-temperaturi estremi nazzjonali fil-livell tal-baħar huma 44 °C (111 °F) fil-belt ta' Paysandú (20 ta' Jannar, 1943) u l-belt ta’ Florida (14 ta' Jannar, 2022), u -11.0 °C (12.2 °F) fi il-belt ta' Melo (14 ta' Ġunju, 1967).

Gvern u politika

L-Urugwaj hija repubblika demokratika rappreżentattiva b'sistema presidenzjali. Il-membri tal-gvern jiġu eletti għal terminu ta' ħames snin permezz ta' sistema ta' suffraġju universali. L-Urugwaj huwa stat unitarju: il-ġustizzja, l-edukazzjoni, is-saħħa, is-sigurtà, il-politika barranija u d-difiża huma amministrati fil-pajjiż kollu. Il-Poter Eżekuttiv huwa eżerċitat mill-president u kabinett ta' 14-il ministru.

Is-setgħa leġiżlattiva hija kkostitwita mill-Assemblea Ġenerali, magħmula minn żewġ kmamar: il-Kamra tad-Deputati, magħmula minn 99 membru li jirrappreżentaw id-19-il dipartiment, eletti għal perjodu ta' ħames snin ibbażati fuq rappreżentanza proporzjonali; u l-Kamra tas-Senaturi, magħmula minn 31 membru, li minnhom 30 huma eletti għal terminu ta' ħames snin ibbażat fuq rappreżentanza proporzjonali u l-viċi president, li jippresiedi l-kamra u għandu d-dritt tal-vot.

Is-setgħa ġudizzjarja hija eżerċitata mill-Qorti Suprema, il-Qorti Suprema, u l-imħallfin fil-pajjiż kollu. Il-membri tal-Qorti Suprema huma eletti mill-Assemblea Ġenerali; Il-membri tal-Qorti Suprema jintgħażlu mill-Qorti Suprema bil-kunsens tas-Senat, u l-imħallfin jinħatru direttament mill-Qorti Suprema.

L-Urugwaj adotta l-kostituzzjoni attwali tiegħu fl-1967.

Diviżjonijiet amministrattivi

Il-pajjiż huwa maqsum fi 19-il dipartiment. Il-gvern dipartimentali huwa eżerċitat mis-Sindki (Eżekuttiv Komuni) u l-Bordijiet Dipartimentali (Leġiżlattivi Komuni). Il-popolazzjoni tal-pajjiż hija 3,070,000 abitant (1988) u hija kkonċentrata bil-kbir (87 fil-mija) fiċ-ċentri urbani.

Relazzjonijiet barranin

Il-politika barranija tal-pajjiż hija mmexxija mill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin. L-Urugwaj tradizzjonalment kellu rabtiet politiċi u kulturali b'saħħithom mal-pajjiżi ġirien tiegħu u mal-Ewropa, u r-relazzjonijiet internazzjonali tiegħu ġew iggwidati mill-prinċipji tan-nonintervent u l-multilateraliżmu. Il-pajjiż huwa membru fundatur ta' organizzazzjonijiet internazzjonali bħan-Nazzjonijiet Uniti, l-Organizzazzjoni tal-Istati Amerikani, is-Suq Komuni tan-Nofsinhar u l-Assoċjazzjoni tal-Integrazzjoni tal-Amerika Latina. Il-kwartieri ġenerali ta' dawn l-aħħar tnejn jinsabu fil-kapitali tagħha Montevideo, u għalhekk ir-rwol tal-belt tqabbel ma' dak ta' Brussell fl-Ewropa.

L-Urugwaj għandu żewġ tilwim dwar il-fruntieri mhux ikkontestati mal-Brażil, fuq Isla Brasilera u r-reġjun tax-Xmara Invernada ta' 235 km2 (91 sq mi) qrib Masoller. Iż-żewġ pajjiżi ma jaqblux dwar liema tributarju jirrappreżenta s-sors leġittimu tax-Xmara Quaraí/Cuareim, li tiddefinixxi l-fruntiera fl-aħħar taqsima kkontestata, skont it-trattat tal-fruntiera tal-1851 bejn iż-żewġ pajjiżi. Madankollu, dawn it-tilwim fuq il-fruntieri ma żammewx liż-żewġ pajjiżi milli jkollhom relazzjonijiet diplomatiċi ta’ ħbiberija u rabtiet ekonomiċi b’saħħithom. S'issa, iż-żoni kkontestati jibqgħu de facto taħt il-kontroll Brażiljan, bi ftit jew xejn sforz reali mill-Urugwaj biex jasserixxi t-talbiet tiegħu.

L-Urugwaj huwa wkoll membru fundatur tal-Forum ta' Stati Żgħar (FOSS), grupp volontarju u informali tan-Nazzjonijiet Uniti. Il-pajjiż gawda relazzjonijiet ta' ħbiberija mal-Istati Uniti mit-tranżizzjoni tiegħu lura għad-demokrazija. Ir-rabtiet kummerċjali bejn iż-żewġ pajjiżi kibru bl-iffirmar ta' trattat ta' investiment bilaterali fl-2004 u Ftehim ta’ Qafas ta’ Kummerċ u Investiment f’Jannar 2007. L-Istati Uniti u l-Urugwaj kkoperaw ukoll fuq kwistjonijiet militari, u ż-żewġ pajjiżi kellhom rwoli importanti fl-Istati Uniti. Missjoni ta' Stabbilizzazzjoni tan-Nazzjonijiet f'Ħaiti.

Fl-2017, l-Urugwaj iffirma t-trattat tan-NU dwar il-Projbizzjoni tal-Armi Nukleari. Reġgħet ingħaqdet ukoll mat-Trattat Inter-Amerikan ta' Assistenza Reċiproka (TIAR jew "Patt ta' Rio") fl-2020.

L-Urugwaj huwa t-52 l-iktar pajjiż paċifiku fid-dinja, skont l-Indiċi Globali tal-Paċi tal-2024.

Militari

Il-Forzi Armati Urugwajani huma kostituzzjonalment subordinati għall-President tar-Repubblika, permezz tal-Ministru tad-Difiża. Il-persunal tal-forzi armati jammonta għal madwar 18,000 għall-Armata, 6,000 għan-Navy u 3,000 għall-Air Force. L-ingaġġ huwa volontarju fi żmien ta' paċi, iżda l-gvern għandu l-awtorità li jirrekluta f'sitwazzjonijiet ta' emerġenza.

L-Urugwaj jinsab fl-ewwel post fid-dinja f'termini per capita għall-kontribuzzjonijiet tiegħu lill-forzi taż-żamma tal-paċi tan-Nazzjonijiet Uniti, b'2,513 suldat u uffiċjal f'10 missjonijiet taż-żamma tal-paċi tan-NU. Sa Frar 2010, l-Urugwaj kellu 1,136 persunal militari skjerat f'Ħaiti b'appoġġ għall-MINUSTAH u 1,360 skjerat b'appoġġ għall-MONUC fil-Kongo. F'Diċembru 2010, il-Ġeneral Maġġur Urugwajan Gloodtdofsky inħatar Kap tal-Osservaturi Militari u kap tal-Grupp tal-Osservaturi Militari tan-Nazzjonijiet Uniti fl-Indja u l-Pakistan.

Minn Mejju 2009, l-omosesswali tħallew iservu fil-militar wara li l-Ministru tad-Difiża ffirma digriet li jgħid li l-politika tar-reklutaġġ militari ma tibqax tiddiskrimina fuq il-bażi tal-orjentazzjoni sesswali, l-Istati Uniti pprovdew $1.7 miljun lill-Urugwaj f'assistenza militari, inkluż $1 miljun f'Finanzjament Militari Barrani u $480,000 f'Edukazzjoni u Taħriġ Militari Internazzjonali.

Infurzar tal-liġi

Il-Pulizija Nazzjonali tal-Urugwaj hija forza tal-pulizija nazzjonali u istituzzjonali tar-Repubblika tal-Urugwaj, imwaqqfa fit-18 ta' Diċembru, 1829. Jiddependi fuq il-Fergħa Eżekuttiva permezz tal-Ministeru tal-Intern. Il-missjoni ewlenija tagħha hija li tipproteġi l-eżerċizzju ħieles tad-drittijiet u l-libertajiet, tiggarantixxi ordni, sigurtà interna, tiżgura l-konformità mal-liġijiet, tassisti u tipproteġi n-nies, tipprevjeni t-twettiq ta' reati, tiggarantixxi s-sigurtà f'postijiet u spettakli pubbliċi, tirreprimi mgieba li jikkostitwixxu reati u reati.

Ekonomija

Fl-1991, il-pajjiż esperjenza żieda fl-istrajkijiet biex jikseb kumpens tal-pagi biex jikkumpensa għall-inflazzjoni u biex jopponi l-privatizzazzjonijiet mixtieqa mill-gvern ta' Luis Alberto Lacalle. Fl-1992 kien imsejjaħ strajk ġenerali, u l-politika ta' privatizzazzjoni ġiet miċħuda b'mod wiesa' b'referendum (71.6% kontra l-privatizzazzjoni tat-telekomunikazzjoni). Fl-1994 u l-1995, l-Urugwaj ffaċċja diffikultajiet ekonomiċi kkawżati mil-liberalizzazzjoni tal-kummerċ barrani, li żiedet id-defiċit kummerċjali. Il-Montevideo Gas Company u l-linja tal-ajru Pluna ġew mgħoddija lis-settur privat, iżda l-pass tal-privatizzazzjoni naqas fl-1996. L-Urugwaj esperjenza kriżi ekonomika u finanzjarja kbira bejn l-1999 u l-2002, prinċipalment effett indirett tal-problemi ekonomiċi tal-Arġentina. L-ekonomija naqset 11% u l-qgħad tela għal 21%. Minkejja s-severità tax-xokkijiet kummerċjali, l-indikaturi finanzjarji tal-Urugwaj baqgħu aktar stabbli minn dawk tal-ġirien tiegħu, riflessjoni tar-reputazzjoni soda tiegħu fost l-investituri u l-klassifikazzjoni tal-bonds sovrani ta' grad ta' investiment, waħda minn tnejn biss fl-Amerika t’Isfel.

Fl-2004, il-gvern Batlle ffirma ftehim ta' stand-by triennali ta' $1.1 biljun mal-Fond Monetarju Internazzjonali (IMF), li jimpenja lill-pajjiż għal surplus fiskali primarju sostanzjali, inflazzjoni baxxa, tnaqqis konsiderevoli fid-dejn estern, u diversi riformi strutturali maħsuba biex itejbu. kompetittività u jattiraw investiment barrani. L-Urugwaj temm il-ftehim fl-2006 wara li ħallas minn qabel id-dejn tiegħu, iżda żamm diversi mill-impenji tal-politika.

Vázquez, li ħa l-kariga f'Marzu 2005, ħoloq il-Ministeru tal-Iżvilupp Soċjali u fittex li jnaqqas ir-rata tal-faqar tal-pajjiż b'Pjan Nazzjonali ta' Għajnuna ta' Emerġenza Soċjali (PANES) ta' $240 miljun, li pprovda trasferiment monetarju kondizzjonali kull xahar ta' madwar 75 dollaru għal aktar. minn 100,000 dar f'faqar estrem. Bi skambju, dawk li jirċievu benefiċċji kienu meħtieġa li jipparteċipaw f’xogħol fil-komunità, jiżguraw li t-tfal tagħhom jattendu l-iskola kuljum, u għaddew minn kontrolli tas-saħħa regolari.

Wara l-inadempjenza tal-Arġentina fl-2001, il-prezzijiet fl-ekonomija Urugwajana għamlu varjetà ta 'servizzi, inklużi teknoloġija tal-informazzjoni u kompetenza arkitettonika, li darba kienu għaljin wisq f'ħafna swieq barranin, esportabbli.

Bejn l-2007 u l-2009, l-Urugwaj kien l-uniku pajjiż fl-Ameriki li teknikament ma esperjenzax riċessjoni (żewġ kwarti konsekuttivi ta' tnaqqis). Il-qgħad laħaq l-inqas livell rekord ta' 5.4% f’Diċembru 2010 qabel tela’ għal 6.1% f’Jannar 2011. Filwaqt li l-qgħad għadu f'livell baxx, l-IMF innota żieda fil-pressjonijiet inflazzjonarji, u l-PGD tal-Urugwaj kiber b’10.4% matul l-ewwel nofs ta' 2010.

Skont stimi tal-FMI, l-Urugwaj jikseb tkabbir reali tal-PGD ta' bejn 8 % u 8.5 % fl-2010, segwit minn tkabbir ta' 5 % fl-2011 u 4 % fis-snin ta' wara. Id-dejn pubbliku gross ikkuntratta fit-tieni kwart tal-2010, wara ħames perjodi konsekuttivi ta' żieda sostnuta, laħaq il-21,885 miljun dollaru, ekwivalenti għal 59.5% tal-PGD. L-Urugwaj kklassifikat fit-63 post fl-Indiċi tal-Innovazzjoni Globali fl-2023.

Agrikoltura

Fl-2010, is-settur agrikolu orjentat lejn l-esportazzjoni tal-Urugwaj kkontribwixxa 9.3% tal-PGD u impjega 13% tal-forza tax-xogħol. L-istatistika uffiċjali mill-Ministeru tal-Agrikoltura u l-Bhejjem tal-Urugwaj tindika li t-trobbija tal-baqar u tan-nagħaġ fl-Urugwaj tokkupa 59.6% tal-art. Il-perċentwal jiżdied aktar għal 82.4% me t-trobbija tal-bhejjem hija marbuta ma' attivitajiet agrikoli oħra bħall-produzzjoni tal-ħalib, l-għalf, u r-rotazzjoni mata' għelejjel bħar-ross.

Skont il-FAOSTAT, l-Urugwaj huwa wieħed mill-akbar produtturi fid-dinja tas-sojja (9th), suf (12th), laħam taż-żiemel (14th), xama’ tan-naħal (14th) u sfarġel (17th). Il-maġġoranza tal-farms (25,500 minn 39,120) huma mmexxija mill-familja; Iċ-ċanga u s-suf jirrappreżentaw l-attivitajiet ewlenin u s-sors ewlieni tad-dħul għal 65% minnhom, segwiti mill-produzzjoni tal-ħxejjex bi 12%, il-produzzjoni tal-ħalib bi 11%, it-trobbija tal-ħnieżer bi 2% u t-trobbija tat-tjur ukoll bi 2%. Iċ-ċanga hija l-prodott ewlieni tal-esportazzjoni tal-pajjiż, b'total ta' aktar minn biljun dollaru fl-2006.

Fl-2007, l-Urugwaj kellu merħla ta' baqar ta' 12-il miljun ras, li jagħmilha l-pajjiż bl-akbar numru ta' baqar per capita (3.8). Madankollu, 54% huma f'idejn 11% tal-produtturi, li għandhom minimu ta' 500 ras. Fl-estrem l-ieħor, 38 % tal-produtturi jisfruttaw artijiet żgħar u għandhom merħliet medji ta' inqas minn mitt ras.

Turiżmu

L-industrija tat-turiżmu hija parti importanti mill-ekonomija Urugwajana. Fl-2012 kien stmat li s-settur kien jammonta għal 97,000 impjieg u (direttament u indirettament) 9% tal-PGD.

Fl-2023, 3.8 miljun turist daħlu fl-Urugwaj, li l-maġġoranza tagħhom kienu Arġentini u Brażiljani, segwiti miċ-Ċileni, il-Paragwajani, l-Amerikani u l-Ewropej ta' diversi nazzjonalitajiet.

Esperjenzi kulturali fl-Urugwaj jinkludu l-esplorazzjoni tal-wirt kolonjali tal-pajjiż, kif jista' jinstab f'Colonia del Sacramento. Montevideo, il-kapitali tal-pajjiż, hija dar għall-aktar għażla diversa ta 'attivitajiet kulturali. Monumenti storiċi bħall-Mużew Torres García u l-Istadium Centenario, li ospitaw l-ewwel Tazza tad-Dinja fl-istorja, huma eżempji. Madankollu, sempliċiment jimxu fit-toroq jippermetti lit-turisti jesperjenzaw il-kultura ikkulurita tal-belt.

Waħda mill-attrazzjonijiet naturali ewlenin tal-Urugwaj hija Punta del Este. Punta del Este tinsab fuq peniżola żgħira 'l barra mill-kosta tax-Xlokk tal-Urugwaj. Il-bajjiet tagħha huma maqsuma f'Mansa, jew ġenb ġentili (xmara) u Brava, jew naħa imħatteb (oċean). Il-Mansa huwa l-aktar adattat għall-għawm tax-xemx, snorkeling, u opportunitajiet oħra ta' rikreazzjoni baxxi, filwaqt li l-Brava huwa l-aktar adattat għal sports ta' avventura, bħas-surfing. Punta del Este tmiss mal-belt ta' Maldonado, filwaqt li lejn il-grigal tul il-kosta hemm ir-resorts iżgħar ta' La Barra u José Ignacio.

L-Urugwaj huwa l-pajjiż tal-Amerika Latina li jirċievi l-aktar turisti meta mqabbel mal-popolazzjoni tiegħu. Għall-Urugwaj, it-turiżmu Arġentin huwa essenzjali, peress li jirrappreżenta 56% tat-turiżmu estern li jirċievu kull sena u 70% matul ix-xhur tas-sajf. Għalkemm vacationers Arġentini huma suq fil-mira importanti għat-turiżmu fl-Urugwaj, f'dawn l-aħħar snin il-pajjiż irnexxielu jpoġġi lilu nnifsu bħala destinazzjoni turistika importanti fi swieq oħra, li jirċievi fluss għoli ta' viżitaturi minn pajjiżi bħall-Brażil, il-Paragwaj u l-Istati Uniti, fost oħrajn.

Trasport

Il-port ta' Montevideo, li jimmaniġġja aktar minn 1.1 miljun kontenitur fis-sena, huwa l-aktar terminal tal-kontejners avvanzat fl-Amerika t'Isfel. Il-baċir tiegħu jista 'jimmaniġġja bastimenti b'fundar ta' 14-il metru (46 pied). Disa' krejnijiet gantry jippermettu bejn 80 u 100 moviment fis-siegħa. Il-port ta' Nueva Palmira huwa punt reġjonali importanti ta' trasferiment tal-merkanzija u fih terminals kemm privati ​​kif ukoll statali.

L-Ajruport Internazzjonali ta' Carrasco kien inizjalment inawgurat fl-1947 u fl-2009, Puerta del Sur, is-sid u l-operatur tal-ajruport, b'investiment ta' $165 miljun, kkummissjonat lil Rafael Viñoly Arquitectos biex jespandi u jimmodernizza l-faċilitajiet eżistenti b'terminal ġdid u spazjuż tal-passiġġieri. biex tiżdied il-kapaċità u jistimulaw it-tkabbir tan-negozju u t-turiżmu fir-reġjun. Il-ġurnal Bordier ibbażat f'Londra għażel l-Ajruport Internazzjonali ta' Carrasco, li jservi Montevideo, bħala wieħed mill-aqwa erba' ajruporti fid-dinja fis-27 edizzjoni tiegħu. L-ajruport jista' jimmaniġġja sa 4.5 miljun utent fis-sena. PLUNA kienet il-linja tal-ajru tal-bandiera tal-Urugwaj u kellha l-kwartieri ġenerali tagħha f'Carrasco.

L-Ajruport Internazzjonali ta' Punta del Este, li jinsab 15-il kilometru minn Punta del Este fid-Dipartiment ta' Maldonado, huwa t-tieni terminal tal-ajru l-aktar traffikuż fl-Urugwaj, mibni mill-perit Urugwajan Carlos Ott. Ġie inawgurat fl-1997.

L-Amministrazzjoni tal-Ferroviji tal-Istat hija l-korp awtonomu inkarigat mit-trasport ferrovjarju u l-manutenzjoni tan-netwerk ferrovjarju. L-Urugwaj għandu madwar 1,200 km (750 mi) ta' ferroviji operattivi. Sal-1947, madwar 90% tas-sistema ferrovjarja kienet proprjetà Brittanika. Fl-1949, il-gvern nazzjonalizza l-ferroviji, flimkien mat-tramms elettriċi u l-Montevideo Water Company. Madankollu, fl-1985 il-“Pjan Nazzjonali tat-Trasport” issuġġerixxa li l-ferroviji tal-passiġġieri kienu għaljin wisq biex jissewwew u jinżammu. Il-ferroviji tal-merkanzija se jkomplu għal tagħbijiet ta' aktar minn 120 tunnellata, iżda t-trasport bil-karozza tal-linja sar l-alternattiva "ekonomika" għall-vjaġġaturi. Is-servizz tal-passiġġieri twaqqaf fl-1988. Madankollu, is-servizz tal-passiġġieri bil-ferrovija lejn Montevideo reġa' beda fl-1993 u issa jinkludi tliet linji suburbani.

Toroq pavimentati jgħaqqdu Montevideo maċ-ċentri urbani l-oħra tal-pajjiż, l-awtostradi ewlenin iwasslu għall-fruntiera u għall-ibliet ġirien. Bosta toroq mhux pavimentati jgħaqqdu rziezet u bliet żgħar. Ħafna mis-servizz domestiku tal-merkanzija u tal-passiġġieri tal-pajjiż huwa bit-triq aktar milli bil-ferrovija. Rivera Il-pajjiż għandu diversi servizzi internazzjonali tal-karozzi tal-linja li jgħaqqdu l-belt kapitali u tal-fruntiera mal-pajjiżi ġirien. Dawn jinkludu 17-il destinazzjoni fl-Arġentina, u l-bliet kapitali taċ-Ċili u l-Paragwaj.

Telekomunikazzjonijiet

L-industrija tat-telekomunikazzjoni hija aktar żviluppata minn ħafna mill-pajjiżi l-oħra tal-Amerika Latina, billi hija l-ewwel pajjiż fl-Ameriki li kiseb kopertura sħiħa tat-telefon diġitali fl-1997. Is-sistema tat-telefon hija kompletament diġitalizzata u għandha kopertura tajba ħafna madwar il-pajjiż. Is-sistema hija tal-istat u kien hemm proposti kontroversjali biex tiġi privatizzata parzjalment mis-snin disgħin.

Is-suq tat-telefonija ċellulari huwa kondiviż mill-ANTEL tal-istat u żewġ kumpaniji privati, Movistar u Claro.

Enerġija

Aktar minn 97% tal-elettriku tal-Urugwaj ġej minn enerġija rinnovabbli. Il-bidla drastika, li saret f’inqas minn għaxar snin u mingħajr fondi mill-gvern, naqqset l-ispejjeż tal-elettriku u l-carbon footprint tal-pajjiż. Ħafna mill-elettriku ġej minn faċilitajiet idroelettriċi u wind farms. L-Urugwaj m'għadux jimporta l-elettriku.

Fl-2021, l-Urugwaj kellu, f'termini ta' elettriku rinnovabbli installat, 1,538 MW f'enerġija idroelettrika, 1,514 MW f'enerġija mir-riħ (il-35 l-akbar fid-dinja), 258 MW f'enerġija solari (is-66 l-akbar fid-dinja) u 423 MW f'bijomassa.

Demografija

L-Urugwajani huma ta' oriġini predominantement Ewropea, b'aktar minn 87.7% tal-popolazzjoni li tiddikjara antenati Ewropej fiċ-ċensiment tal-2011. Ħafna mill-Urugwajani ta' antenati Ewropej huma dixxendenti ta' immigranti tas-seklu 19 u 20 minn Spanja u l-Italja, u sa ċertu punt mill-Ġermanja, Franza u. Gran Brittanja. L-ewwel settlers kienu emigraw mill-Arġentina. Nies ta' dixxendenza Afrikana jirrappreżentaw madwar ħamsa fil-mija tat-total. Hemm ukoll komunitajiet Ġappuniżi importanti. B'mod ġenerali, il-kompożizzjoni etnika hija simili għall-provinċji Arġentini ġirien, kif ukoll in-Nofsinhar tal-Brażil.

Bejn l-1963 u l-1985, huwa stmat li emigraw 320,000 Urugwajan. L-aktar destinazzjonijiet popolari għall-emigranti Urugwajani huma l-Arġentina, segwiti mill-Istati Uniti, l-Awstralja, il-Kanada, Spanja, l-Italja u Franza. Fl-2009, għall-ewwel darba f’44 sena, il-pajjiż ra influss ġenerali pożittiv meta qabbel l-immigrazzjoni mal-emigrazzjoni. Ingħataw 3,825 permess ta' residenza fl-2009, meta mqabbla ma' 1,216 fl-2005. 50% tar-residenti legali ġodda ġejjin mill-Arġentina u l-Brażil. Liġi dwar l-immigrazzjoni li għaddiet fl-2008 tagħti lill-immigranti l-istess drittijiet u opportunitajiet bħaċ-ċittadini, bir-rekwiżit li juru dħul fix-xahar ta' $650.

Ir-rata tat-tkabbir tal-popolazzjoni tal-Urugwaj hija ħafna inqas minn dik ta' pajjiżi oħra tal-Amerika Latina. L-età medja tagħha hija ta' 35.3 snin, ogħla mill-medja dinjija minħabba r-rata baxxa tat-twelid tagħha, l-istennija tal-ħajja għolja u rata relattivament għolja ta' emigrazzjoni fost iż-żgħażagħ. Kwart tal-popolazzjoni għandha inqas minn 15-il sena u madwar sitta għandha 60 sena jew aktar. Fl-2017, ir-rata medja tal-fertilità totali (TFR) fl-Urugwaj kienet ta' 1.70 tifel u tifla mwielda għal kull mara, taħt ir-rata ta' sostituzzjoni ta' 2.1. Dan jibqa’ konsiderevolment taħt il-quċċata ta' 5.76 tifel u tifla mwielda għal kull mara fl-1882.

Montevideo hija l-unika belt kbira, b'madwar 1.9 miljun abitant, aktar minn nofs il-popolazzjoni totali tal-pajjiż. Il-bqija tal-popolazzjoni urbana tgħix f'madwar 30 post.

Rapport tal-2017 tal-IDB dwar il-kundizzjonijiet tax-xogħol fin-nazzjonijiet tal-Amerika Latina kklassifika lill-Urugwaj bħala l-mexxej tar-reġjun b'mod ġenerali u fis-subindiċi kollha ħlief wieħed, inklużi s-sess, l-età, id-dħul, il-formalità u l-parteċipazzjoni tax-xogħol.

Kompożizzjoni razzjali u etnika fl-Urugwaj (ċensiment tal-2011)

• Abjad 87.7%
• Iswed 4.6%
• Indiġeni 2.4%
• Asja tal-Lvant 0.2%
• Oħrajn/ebda 5.1%

Reliġjon

Il-Kristjaneżmu huwa l-aktar reliġjon importanti fl-Urugwaj. Il-pajjiż m'għandux reliġjon uffiċjali; Il-Knisja u l-Istat huma uffiċjalment separati, u l-libertà reliġjuża hija garantita. Stħarriġ tal-2008 mill-INE tal-Urugwaj wera li l-Kristjaneżmu Kattoliku huwa r-reliġjon ewlenija, b'45.7% - 81.4% tal-popolazzjoni; 9.0% huma Insara mhux Kattoliċi, 0.6% huma animisti jew umbandisti (reliġjon Afro-Brażiljana), u 0.4% huma Lhud. 30.1% iddikjaraw li jemmnu f'alla, iżda ma jappartjenu għall-ebda reliġjon, filwaqt li 14% kienu atei jew agnostiċi. Fost il-komunità Armena mdaqqsa ta' Montevideo, ir-reliġjon dominanti hija l-Kristjaneżmu, speċifikament l-Appostolika Armena.

Osservaturi politiċi jqisu lill-Urugwaj bħala l-aktar pajjiż sekulari fl-Amerika. Is-sekularizzazzjoni tal-Urugwaj bdiet bir-rwol relattivament minuri tal-knisja fl-era kolonjali, meta mqabbla ma' partijiet oħra tal-Imperu Spanjol. In-numru żgħir ta' popli indiġeni fl-Urugwaj u r-reżistenza ħarxa tagħhom għall-proselitiżmu naqqsu l-influwenza tal-awtoritajiet ekkleżjastiċi.

Wara l-indipendenza, ideat antiklerikali nfirxu lejn l-Urugwaj, partikolarment minn Franza, u kompliet tnaqqru l-influwenza tal-knisja. Fl-1837 ġie rikonoxxut iż-żwieġ ċivili u fl-1861 l-istat ħa f'idejh it-tmexxija taċ-ċimiterji pubbliċi. Fl-1907 id-divorzju ġie legalizzat u fl-1909 kull istruzzjoni reliġjuża kienet ipprojbita fl-iskejjel tal-istat. Taħt l-influwenza tal-politiku Colorado José Batlle y Ordóñez (1903-1911), is-separazzjoni sħiħa tal-knisja u l-istat ġiet introdotta bil-kostituzzjoni l-ġdida tal-1917.

Il-kapitali ta 'l-Urugwaj għandha 12-il sinagoga u komunità ta' 20,000 Lhudi mill-2011. Laħqet il-quċċata ta' 50,000 f'nofs is-sittinijiet, l-Urugwaj għandu l-ogħla rata ta' aliyah fid-dinja bħala perċentwal tal-popolazzjoni Lhudija.

Lingwa

L-Ispanjol huwa l-lingwa nazzjonali de facto. L-Ispanjol Urugwajan, bħala varjant tar-River Plate, juża kemm voseo kif ukoll yeísimo (bi [ʃ] jew [ʒ]) u għandu influwenza kbira mill-lingwa Taljana u d-djaletti differenti tagħha, peress li jinkorpora lunfardo.

Fiż-żoni tal-fruntiera mal-Brażil fil-Grigal tal-pajjiż, huwa mitkellem il-Portugiż Urugwajan, li jikkonsisti f'taħlita ta' Spanjol mal-Portugiż Brażiljan. Huwa djalett mingħajr ortografija definita formalment u mingħajr ebda rikonoxximent uffiċjali. L-Ingliż huwa l-aktar lingwa barranija mifruxa fost il-poplu Urugwajan, billi hija parti mill-kurrikulu edukattiv.

Peress li hemm ftit nies indiġeni fil-popolazzjoni, mhuwiex maħsub li l-lingwi indiġeni jibqgħu fl-użu attiv fil-pajjiż. Djalett ieħor mitkellem kien Patois, li huwa djalett Oċċitan. Id-djalett kien mitkellem prinċipalment fid-dipartiment ta' Colonia, fejn stabbilixxew l-ewwel pellegrini, fil-belt imsejħa La Paz. Illum il-ġurnata hija meqjusa bħala lingwa mejta, għalkemm xi anzjani tal-belt hawn fuq imsemmija għadhom jipprattikawha. Għad hemm trattati bil-miktub tal-lingwa fil-Biblioteca Valdense (Biblioteca Valdense) fil-belt ta' Colonia Valdense, Dipartiment ta' Colonia. Kelliema Patois ġew l-Urugwaj mill-Piedmont. Oriġinarjament kienu Waldenses, li saru Waldenses, u taw isimhom lill-belt Colonia Valdense, li tradotta mill-Ispanjol tfisser "Kolonja Waldense".

Fl-2001, il-Lingwa tas-Sinjali Urugwajana (LSU) ġiet rikonoxxuta bħala l-lingwa uffiċjali tal-Urugwaj permezz tal-Liġi 17,378.

Edukazzjoni

L-edukazzjoni fl-Urugwaj hija sekulari, b'xejn u obbligatorja għal 14-il sena, li tibda fl-età ta' 4 snin. Is-sistema hija maqsuma f'sitt livelli ta' edukazzjoni: edukazzjoni inizjali (3-5 snin); primarja (6-11-il sena); skola sekondarja bażika (12-14-il sena); sekondarja għolja (15-17-il sena); edukazzjoni ogħla (18-il sena 'l fuq); u edukazzjoni gradwata.

L-edukazzjoni pubblika hija r-responsabbiltà ewlenija ta' tliet istituzzjonijiet: il-Ministeru tal-Edukazzjoni u l-Kultura, li jikkoordina l-politiki edukattivi, l-Amministrazzjoni Nazzjonali tal-Edukazzjoni Pubblika, li tifformula u timplimenta politiki dwar l-edukazzjoni inizjali u sekondarja, u l-Università tar-Repubblika, responsabbli għall-ogħla livell. edukazzjoni. Fl-2009, il-gvern ippjana li jinvesti 4.5% tal-PGD fl-edukazzjoni.

L-Urugwaj jikklassifika ħafna f'testijiet standardizzati bħal PISA fil-livell reġjonali, iżda jqabbel b'mod mhux favorevoli mal-medja tal-OECD u huwa wkoll taħt xi pajjiżi b'livelli ta' dħul simili Fit-test PISA tal-2006, l-Urugwaj kellu waħda mid-devjazzjonijiet standard ogħla bejn l-iskejjel. varjabbiltà sinifikanti skont il-livell soċjoekonomiku.

L-Urugwaj huwa parti mill-proġett One Laptop per Child, u fl-2009 sar l-ewwel pajjiż fid-dinja li pprovda laptop lil kull student tal-iskola primarja, bħala parti minn Plan Ceibal. Matul il-perjodu 2007-2009, 362,000 student u 18,000 għalliem ipparteċipaw fil-programm; madwar 70% tal-laptops ingħataw lil tfal li ma kellhomx kompjuters id-dar. Il-programm OLPC jirrappreżenta inqas minn 5% tal-baġit tal-edukazzjoni tal-pajjiż.

Edukazzjoni

In-numru totali ta' HEIs fl-Urugwaj jammonta għal sbatax-il istituzzjoni universitarja, erba' istituti terzjarji privati ​​mhux universitarji u żewġ istituti pubbliċi (Università tar-Repubblika, Università Teknoloġika).

Oħra universitajiet fl-Urugwaj huma: Universidad Católica del Uruguay, Universidad ORT Urugwaj, Universidad de Montevideo, Universidad de la Empresa, Universitario Autónomo del Sur Università CLAEH.

Kultura

Il-kultura Urugwajana hija Ewropea b'mod qawwi u l-influwenzi tagħha fin-Nofsinhar tal-Ewropa huma partikolarment importanti. It-tradizzjoni gaucho kienet element importanti fl-arti u l-folklor kemm tal-Urugwaj kif ukoll tal-Arġentina.

Mużika

Il-mużika folk u popolari tal-Urugwaj taqsam mhux biss l-għeruq gaucho tagħha mal-Arġentina, iżda wkoll dawk tat-tango. Wieħed mill-aktar tangos famużi, "La cumparsita" (1917), inkiteb mill-kompożitur Urugwajan Gerardo Matos Rodríguez. Candombe huwa żfin folkloristiku li jsir fil-Karnival, speċjalment il-Karnival Urugwajan, prinċipalment minn Urugwajani ta' dixxendenza Afrikana. Il-kitarra hija l-istrument mużikali ppreferut, u f’konkors popolari tradizzjonali msejjaħ payada żewġ kantanti, kull wieħed bil-kitarra, jieħdu dawra biex jimprovisaw versi bl-istess melodija.

Il-mużika folk tissejjaħ kant popolari u tinkludi xi kitarristi u kantanti bħal Alfredo Zitarrosa, José Carbajal "El Sabalero", Daniel Viglietti, Los Olimareños, u Numa Moraes.

It-tango affettwa wkoll il-kultura Urugwajana, speċjalment matul is-seklu 20, partikolarment fis-snin tletin u erbgħin b'kantanti Urugwajani bħal Julio Sosa de Las Piedras. Meta l-kantant famuż tango Carlos Gardel kellu 29 sena biddel in-nazzjonalità tiegħu biex ikun Urugwajan, u qal li kien twieled f'Tacuarembó, iżda dan is-sotterfuġju x’aktarx li sar biex ma jħallux lill-awtoritajiet Franċiżi jarrestawh talli ma rreġistrax fl-armata Franċiża għal l-Ewwel Gwerra. Gardel twieled fi Franza u trabba fi Buenos Aires. Hu qatt ma għex fl-Urugwaj. Madankollu, fl-1999 ġie stabbilit mużew ta’ Carlos Gardel f’Valle Edén, qrib Tacuarembó.

Ir-rock and roll infaqa' għall-ewwel darba fuq il-pubbliku Urugwajan mal-wasla tal-Beatles u bands Brittaniċi oħra fil-bidu tas-sittinijiet F’Montevideo dehret mewġa ta' baned, fosthom Los Shakers, Los Mockers, Los Iracundos, Los Moonlights u Los Malditos, li saru. figuri importanti fl-hekk imsejħa invażjoni Urugwajana tal-Arġentina. Il-baned popolari tal-Invażjoni Urugwajana kantaw bl-Ingliż.

Kċina

l-biċċa l-kbira tal-platti Urugwajani huma minn Spanja, Franza u l-Italja, riżultat tal-immigrazzjoni kkawżata mill-gwerer tal-passat fl-Ewropa. L-ikliet ta' kuljum ivarjaw bejn laħmijiet, għaġin ta' kull tip, ross, deżerti ħelwin u oħrajn, bil-laħam ikun il-platt ewlieni, għaliex l-Urugwaj huwa wieħed mill-akbar produtturi fid-dinja ta' laħam ta' kwalità.

Fost il-platti tipiċi hemm: l-asado Urugwajan (barbecue kbir jew mixwi ta' kull tip ta' laħam), ħaruf mixwi, chivito (sandwich li fih laħam grilled fin, ħass, tadam, bajd moqli, perżut, żebbuġ u oħrajn, u servut ma' fries), Milanese (tip ta' laħam panzat moqli), tortellini, spagetti, gnocchi, ravjoli, ross u ħaxix.

Wieħed mill-aktar ħelu kkunsmat fl-Urugwaj huwa d-dulce de leche (ħelu tal-ħalib oriġinarjament mill-Amerika Latina li jiġi ppreparat billi bil-mod issaħħan iz-zokkor u l-ħalib). L-aktar ħelu tipiku huwa l-alfajor, li hija għaġina żgħira, mimlija bid-dulce de leche u miksija biċ-ċikkulata jew meringue. Jiġi f'diversi tipi, mili, daqsijiet u marki. Deżerti tipiċi oħra huma l-pastafrola (tip ta' kejk mimli bil-pejst tal-isfarġel), chajá (meringue, sponge kejk, krema bit-tarjola u frott, ħawħ u frawli huma tipikament miżjuda).

Mate hija l-aktar xarba tipika fl-Urugwaj, hija xarba portabbli li l-Urugwajani jieħdu f'kull tip ta 'postijiet.

Midja

L-indiċi globali tal-libertà tal-istampa ta' Reporters Without Borders poġġa lill-Urugwaj fid-19-il post minn 180 pajjiż inklużi fir-rapport fl-2019. Il-libertà tal-espressjoni u l-istampa huma ggarantiti mill-Kostituzzjoni, b'riżervi għal dawk li jinċitaw il-vjolenza jew “jinsultaw lin-nazzjon. " L-Urugwajani għandhom aċċess għal aktar minn 100 gazzetta privata ta' kuljum u ta' kull ġimgħa, aktar minn 100 stazzjon tar-radju u madwar 20 kanal tat-televiżjoni terrestri, u t-televiżjoni bil-kejbil hija disponibbli b'mod wiesa'.

It-tradizzjoni twila tal-libertà tal-istampa tal-Urugwaj kienet ristretta ħafna matul is-snin tad-dittatorjat militari. Fl-ewwel jum tiegħu fil-kariga, f’Marzu 1985, Sanguinetti reġa' rrestawra l-libertà sħiħa tal-istampa. Konsegwentement, il-gazzetti Montevideo, li jirrappreżentaw il-gazzetti ewlenin kollha fl-Urugwaj, żiedu konsiderevolment iċ-ċirkolazzjoni tagħhom.

Ir-radju u t-televiżjoni tal-Istat huma operati mis-servizz tax-xandir uffiċjali SODRE. Xi gazzetti huma proprjetà jew marbuta mal-partiti politiċi ewlenin. El Día kienet l-aktar gazzetta prestiġjuża fil-pajjiż sal-mewt tagħha fil-bidu tad-disgħinijiet, imwaqqfa fl-1886 mill-mexxej tal-partit Colorado u (aktar tard) president José Batlle y Ordóñez. El País, il-gazzetta tar-rivali Partido Blanco, għandha l-akbar ċirkolazzjoni. Fittex huwa l-akbar rivista tal-aħbarijiet ta' kull ġimgħa tal-Urugwaj u jservi bħala forum importanti għall-analiżi politika u ekonomika Għalkemm tbigħ biss madwar 16,000 kopja fil-ġimgħa, il-qarrejja stmati tiegħu jaqbżu l-50,000.

Sport

Il-futbol huwa l-aktar sport popolari fl-Urugwaj. L-ewwel partita internazzjonali barra l-Gżejjer Brittaniċi ntlagħbet bejn l-Urugwaj u l-Arġentina f’Montevideo f’Lulju 1902. L-Urugwaj rebaħ id-deheb fl-Olimpjadi ta’ Pariġi tal-1924 u għal darb’oħra fl-1928 f’Amsterdam.

It-tim tal-futbol Urugwajan rebaħ it-Tazza tad-Dinja tal-FIFA darbtejn. L-Urugwaj rebaħ it-tournament inawgurali fuq il-ħamrija domestika fl-1930 u għal darb'oħra fl-1950, b'mod famuż għeleb lill-favoriti domestiċi Brażil fil-partita finali. L-Urugwaj rebaħ il-Copa América (tournament internazzjonali għan-nazzjonijiet u l-mistednin tal-Amerika t'Isfel) 15-il darba, bħall-Arġentina, l-aktar reċenti fl-2011. L-Urugwaj għandu bil-bosta l-iżgħar popolazzjoni minn kwalunkwe pajjiż li rebaħ Tazza tad-Dinja. Minkejja s-suċċess bikri tagħhom, huma tilfu tliet Tazzi tad-Dinja f’erba’ tentattivi mill-1994 sal-2006. L-Urugwaj kellu prestazzjoni denja ħafna fit-Tazza tad-Dinja tal-FIFA tal-2010, wara li wasal sas-semifinali għall-ewwel darba f’40 sena. Diego Forlán ingħata l-premju Ballon d'Or bħala l-aqwa plejer tat-tournament tal-2010 Fil-klassifika ta' Ġunju 2012, l-Urugwaj tpoġġa bħala t-tieni l-aħjar tim fid-dinja, skont il-klassifika dinjija tal-FIFA, l-ogħla punt tiegħu fl-istorja. tal-futbol, ​​li jaqa’ wara l-ewwel post tat-tim nazzjonali tal-futbol Spanjol.

L-Urugwaj esporta 1,414 plejer tal-futbol matul is-snin 2000, kważi daqs il-plejers daqs il-Brażil u l-Arġentina. Fl-2010, il-gvern Urugwajan ippromulga miżuri mmirati biex iżommu l-atturi fil-pajjiż.

Il-futbol daħal l-Urugwaj b’baħrin u ħaddiema Ingliżi fl-aħħar tas-seklu 19. B'inqas suċċess, introduċew ir-rugby u l-cricket. Hemm żewġ klabbs tal-futbol ibbażati f’Montevideo, Nacional u Peñarol, li huma ta' suċċess f'tournaments nazzjonali u tal-Amerika t'Isfel u rebħu tliet Tazza Interkontinentali kull wieħed. Meta ż-żewġ klabbs jilagħbu lil xulxin, huwa magħruf bħala l-Clasico Urugwajan u huwa l-aktar rivalità importanti fl-Urugwaj u waħda mill-akbar fil-kontinent Amerikan.

Minbarra l-futbol, ​​l-aktar sport popolari fl-Urugwaj huwa l-basketball. It-tim nazzjonali tagħhom ikkwalifika għat-Tazza tad-Dinja tal-Basketball 7 darbiet, aktar spiss minn pajjiżi oħra tal-Amerika t'Isfel ħlief il-Brażil u l-Arġentina. L-Urugwaj ospita t-Tazza tad-Dinja tal-Baskitbol uffiċjali għall-Kampjonat tad-Dinja tal-FIBA tal-1967 u l-Kampjonat Uffiċjali tal-Baskitbol tal-Ameriki fl-1988, 1997 u huwa ospitanti tal-FIBA ​​AmeriCup 2017.

• Montevideo
• Pocitos, Montevideo
• Pocitos, Montevideo
• Pocitos, Montevideo
• Pocitos, Montevideo
• Pocitos, Montevideo
• Pocitos, Montevideo
• Canelones
• Canelones
• Canelones
• Salto Oriental
• Salto Oriental
• Colonia del Sacramento
• Colonia del Sacramento
• Colonia del Sacramento
• Colonia del Sacramento
• Colonia del Sacramento
• Colonia del Sacramento
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Artigas
• Rivera
• Rivera
• Rivera
• Rivera
• Maldonado
• Maldonado
• Paysandú
• Paysandú
• Paysandú
• Paysandú
• Paysandú
• Paysandú
• Paysandú
• Paysandú
• San José de Mayo
• San José de Mayo
• San José de Mayo
• San José de Mayo
• Tacuarembó
• Tacuarembó
• Tacuarembó
• Tacuarembó
• Melo
• Melo
• Melo
• Melo
• Mercedes
• Mercedes
• Rocha
• Rocha
• Rocha
• Rocha
• Rocha
• Rocha
• Rocha
• Florida
• Florida
• Florida
• Minas
• Minas
• Durazno
• Durazno
• Durazno
• Durazno
• Fray Bentos
• Fray Bentos
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Treinta y Tres
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Trinidad
• Dehra ta' Artigas Street, waħda mill-arterji ewlenin tal-belt ta' 25 de Mayo, Dipartiment ta' Florida.
• Belén, Urugwaj
• Nueva Palmira, Colonia
• Pjattaforma tal-stazzjon tal-ferrovija, Paso de los Toros, Dipartiment ta' Tacuarembó (Departamento de Tacuarembó)
• Pjazza Rivera (Plaza Rivera), Minas hija l-belt kapitali u l-aktar popolata tad-Dipartiment ta' Lavalleja (Departamento de Lavalleeja)
• L-UTE ANTEL Officials Vacation Park (jew Parque de Minas Hotel Vacacional), hija kolonja tal-vaganzi Urugwajani. Il-kumpless jinsab fil-qalba taż-żona muntanjuża, li tinsab f'km 147, tar-Rotta 12, 345,500, 7 kilometri minn Minas, Lavalleja. Inawgurazzjoni: 26 ta' Ottubru, 1947 (76 sena); Kmamar 161 (11-il casita); Sulari: 2; Wiċċ: 479 Ha; Direttur: Dr Pablo Ferrari; Sid: UTE, ANTEL.
• L-UTE ANTEL Officials Vacation Park (jew Parque de Minas Hotel Vacacional), hija kolonja tal-vaganzi Urugwajani. Il-kumpless jinsab fil-qalba taż-żona muntanjuża, li tinsab f'km 147, tar-Rotta 12, 345,500, 7 kilometri minn Minas, Lavalleja. Inawgurazzjoni: 26 ta' Ottubru, 1947 (76 sena); Kmamar 161 (11-il casita); Sulari: 2; Wiċċ: 479 Ha; Direttur: Dr Pablo Ferrari; Sid: UTE, ANTEL.
• Ir-Rotta 12 hija waħda mir-rotot nazzjonali tal-Urugwaj. Jaqsam in-Nofsinhar tal-pajjiż f'direzzjoni punent-lvant, li jkopri d-dipartimenti ta' Colonja, Flores, Soriano, Florida, Canelones, Lavalleja u Maldonado.
• Ir-Rotta 12 hija waħda mir-rotot nazzjonali tal-Urugwaj. Jaqsam in-Nofsinhar tal-pajjiż f'direzzjoni punent-lvant, li jkopri d-dipartimenti ta' Colonja, Flores, Soriano, Florida, Canelones, Lavalleja u Maldonado.

Ġeografija tal-Urugwaj

Ir-Repubblika tal-Lvant tal-Urugwaj tinsab fix-Xlokk tal-Amerika t'Isfel u tmiss mal-Oċean Atlantiku fin-nofsinhar, bejn l-Arġentina u l-Brażil. Hija tinsab fl-emisferu tan-Nofsinhar fuq il-kosta Atlantika tal-Amerika t'Isfel bejn 53 u 58 lonġitudni tal-punent u 30 u 35 latitudni tan-nofsinhar. Hija tillimita lejn il-punent ma 'l-Arġentina, lejn it-Tramuntana u l-Grigal mal-Brażil, u lejn ix-Xlokk ma' l-Oċean Atlantiku, li jifforma l-kosta Urugwajana.

Fin-nofsinhar, tiffaċċja r-Río de la Plata, estwarju wiesa 'li jiftaħ lejn in-Nofsinhar tal-Atlantiku. Montevideo, il-kapitali u l-port prinċipali, tinsab fuq ix-xtut tar-Río de la Plata u hija bejn wieħed u ieħor fl-istess latitudni bħal Cape Town u Sydney. L-Urugwaj huwa l-iżgħar nazzjon li jitkellem bl-Ispanjol fl-Amerika t'Isfel, b'erja ta 'art ta' 176,215 km² (li minnhom 175,016 km² hija s-somma totali tad-dipartimenti u 1,199 km² tinkludi s-somma tal-lagi artifiċjali tar-Rio Negro).

Teżerċita wkoll is-sovranità tagħha fuq diversi gżejjer li jinsabu fix-Xmara Urugwaj (b'total ta' 105 km²), 16,799 km² ta' ilmijiet ġurisdizzjonali fix-Xmara Urugwaj, Río de la Plata (bl-eċċezzjoni tal-enklavi tal-Gżira Martín García, li tappartjeni għal ir-Repubblika Arġentina) u Laguna Merín; u żona tal-baħar territorjali ta’ 125,057 km². Min-naħa tiegħu, l-Urugwaj iżomm żewġ konfini kkontestati mal-Brażil fir-rigward tat-territorji magħrufa bħala Isla Brasilera u Rincón de Artigas, li jokkupaw żona ta’ 237 km². L-erja totali tat-territorju Urugwajan tkopri km² 318,413. Barra minn hekk, l-Urugwaj huwa l-uniku Stat sovran li t-territorju tiegħu ma jestendix fit-tramuntana tat-30 parallel nofsinhar (meta wieħed iqis il-Gżira Nugent bħala l-punt estrem tat-tramuntana ta 'New Zealand); u għalhekk l-Urugwaj huwa l-aktar pajjiż fin-Nofsinhar tad-dinja. Huwa wkoll l-uniku nazzjon ta 'l-Amerika t'Isfel li jinsab kompletament fin-Nofsinhar tat-Tropiku ta' Kaprikornu, kif ukoll wieħed minn erbgħa biss fid-dinja.

Żona: 176,215 km²: 175,016 km² (art): 1,200 km² (ilma); Kosta. 672 km, L-aktar punt baxx: Oċean Atlantiku (0 m); L-ogħla punt: Cerro Catedral (514 m); Fruntieri territorjali Internazzjonali: 1564 km; Brażil 985 km; Arġentina: 579 km; Blata kontinentali: 75,327 km²; Żona ekonomika esklussiva: 142,166 km²; Baħar territorjali: 125,057 km².

Konfini

Daqs tal-fruntiera

• Total: 1564 km
• Limiti skont il-pajjiż: mal-Arġentina 579 km, mal-Brażil 985 km.

Fruntieri mal-Arġentina

• Xmara Uruguay (Río Uruguay)

-Minn Isla Brasilera sat-tramuntana ta' Ayuí, tiġi segwita l-linja tan-nofs tal-kanal tax-Xmara Urugwaj (skond il-konfigurazzjoni li kellha qabel il-kostruzzjoni tad-diga ta’ Salto Grande).

-Minn Ayuí sal-arċipelagu quddiem il-belt ta' Nuevo Berlin, il-limitu jsegwi l-kanal tan-navigazzjoni sal-bifurcation tiegħu fil-kanal La Filomena u l-kanal Medio.

-Fil-bifurcation bejn iż-żewġ kanali hemm żewġ tipi ta' limiti:

a) għall-ilmijiet, il-kanal La Filomena

b) għall-gżejjer, il-kanal Del Medio.

-Mill-konfluwenza taż-żewġ kanali sal-parallel li jgħaddi minn Punta Gorda (bokka tax-Xmara Urugwaj) jerġa' jibda l-kanal tan-navigazzjoni jew talweg.

Xmara tal-fidda: -Mill-parallel ta' Punta Gorda sal-linja li tgħaqqad Punta Espinillo ma Punta Piedras (Arġentina), huwa l-kanal tan-navigazzjoni.

-U minn dan sal-linja li tgħaqqad Punta del Este ma Punta del Cabo San Antonio (Arġentina) ġiet stabbilita l-linja medjana.

Oċean Atlantiku: linja konvenzjonali tar-Río de la Plata ġiet stabbilita sa 200 mil.

Fruntieri mal-Brażil

• (Settur 1) Xmara Cuareim (Río Cuareim)

-Fil-konfluwenza tax-xmajjar Urugwaj u Cuareim, fis-settur tal-Gżira Brażiljana, m'hemm l-ebda ftehim totali bejn iż-żewġ pajjiżi ("limitu ikkontestat"). -Fix-Xmara Cuareim, mill-Gżira Brażiljana sal-bokka tan-nixxiegħa Invernada, l-ilmijiet huma komuni (álveo). -Fis-settur bejn il-flussi Invernada, Maneco u Raza Negra, huwa "limitu kkontestat" (Rincón de Artigas).

• (Settur 2) Cuchilla Negra

-Fil-blades Negra u Santa Ana (sa Cañada del Cementerio) il-baxx huwa segwit, ħlief fis-sezzjoni bejn il-qafas ta' Sobradinho u ċ-Cerro de las Canteras, jiġifieri, bejn il-bliet ta' Rivera u Santana do Livramento , hawn linja konvenzjonali (triq) ġiet immarkata.

• Settur 3) Cañada del Cementerio - Xmara Yaguarón (Río Yaguarón):

-Mill-Cañada del Cementerio sal-konfluwenza mal-Cañada de la Cerrillada, l-alveo jintuża bħala limitu; Isegwi linja dritta lejn il-parti tat-Tramuntana tal-kurrent San Luis. -Fis-settur ta 'l-art mistagħdra, ġiet stabbilita linja konvenzjonali għan-nixxiegħa ta' San Luis. -Fis-San Luis sal-bokka tagħha fix-Xmara Negro terġa 'lura għall-alveo. -Mill-bar tan-nixxiegħa San Luis sas-sorsi tan-nixxiegħa Mina, f'Cuchilla Grande, ġiet iddemarkata linja dritta konvenzjonali. -Fil-fluss Mina jintuża l-alveo, filwaqt li fix-xmara Yaguarón Chico, mill-mument li fih in-nixxiegħa Mina tgħaddi, sal-bokka tagħha fix-xmara Yaguarón u f’din ix-xmara sa qabel ma tferra l-ilmijiet tagħha fil-Laguna Merín, il- limitu huwa stabbilit fuq il-linja tan-nofs. -Fil-Yaguarón t'isfel, minħabba li huwa navigabbli, il-kriterji jinbidlu u huwa rregolat mit-talweg.

• Settur 4) Laguna Merín - Arroyo Chuy:

-Mill-bokka tax-Xmara Yaguarón fil-Laguna Merín, hija stabbilita linja dritta konvenzjonali, sa punt li jinsab quddiem Punta Muniz; bejn l-imsemmi punt u Punta Parobé, hemm it-talweg. -Minn Punta Parobé sa Punta Rabotieso hija linja miksura konvenzjonali. -U minn hawn sal-bar tan-nixxiegħa San Miguel, tiġi segwita l-linja medjana, inkluż fil-kurrent, sal-post imsejjaħ Paso Real del San Miguel. -Minn dan il-pass sal-Paso Real tan-nixxiegħa Chuy, il-limitu huwa linja dritta konvenzjonali li min-naħa tagħha tifred l-ibliet Chuy u Chui (hawnhekk hija triq). -Minn-nixxiegħa Chuy sal-bokka tiegħu fl-Oċean Atlantiku, huma kkunsidrati ilmijiet komuni (álveo).

• Settur 5) Oċean Atlantiku:

-Il-limitu laterali marittimu jieħu bħala referenza l-linja li tibda mill-fanal Chuy perpendikolari mal-linja tal-kosta. Din il-linja tifforma angolu ta' 128° mal-meridjan li jgħaddi mill-fanal. Jestendi sa 200 mil.

Talbiet marittimi

Blata kontinentali: 200 metru fond jew fil-fond tal-isfruttament. Ilmijiet territorjali: 350 mil nawtiku, titjiriet u navigazzjoni huma garantiti lil hinn minn tnax-il mil nawtiku.

Klima

Il-klima tal-Urugwaj tappartjeni kważi għal kollox għall-klima subtropikali umda (Cfa), magħrufa wkoll bħala Pampas, ħlief għal strixxa żgħira ħafna ta 'klima oċeanika (Cfb) fix-Xlokk. Minħabba li jinsab fin-nofsinhar tat-Tropiku ta' Kaprikornu u fit-tramuntana taċ-Ċirku Antartiku, it-territorju kollu jikkorrispondi għaż-żona tal-klima moderata.

Il-klima oċeanika, Atlantika jew semi-umda tinsab fiż-żoni kostali tal-Oċean Atlantiku, fix-Xlokk tal-pajjiż u hija dovuta għall-influwenza mill-Oċean Atlantiku u r-Río de la Plata. Taffettwa d-dipartimenti ta' Maldonado, Rocha u x-Xlokk ta' Canelones.

Minħabba l-latitudni tiegħu, bejn 30°S u 35°S, l-erba' staġuni huma differenzjati b’mod ċar skont it-temperatura. Madankollu, it-territorju huwa kkaratterizzat minn varjabbiltà kbira fil-kundizzjonijiet tat-temp, minħabba l-altitudni baxxa tat-territorju li tippermetti ċirkolazzjoni atmosferika ħielsa u l-inċidenza ta 'kurrenti tal-baħar sħun (mill-Brażil mit-Tramuntana) u kurrenti tal-baħar kesħin (mill-Malvinas mill- nofsinhar).

Perikli naturali

Irjieħ qawwija staġjonali (il-pampero huwa riħ kiesaħ u kultant vjolenti li jonfoħ mit-tramuntana tal-pampas Arġentina), nixfiet, xita torrenzjali; Minħabba n-nuqqas ta' muntanji, li jaġixxu bħala ostakli klimatiċi, il-postijiet kollha huma partikolarment vulnerabbli għal bidliet rapidi fil-front tal-klima.

Eżenzjoni

L-eżenzjoni Urugwajana hija kkaratterizzata mill-altitudni baxxa tagħha, maqsuma f'żewġ żoni strutturali kbar: il-penalanuras u l-pjanuri. Jirrappreżenta żona ta' tranżizzjoni bejn il-pjanura tal-Pampas u t-tarka Brażiljana.

Għalkemm l-għoli medju ta '140 m s. n. m. jista 'jitqies baxx, l-eżenzjoni ma tikkorrispondix għal pjanura tipika, minħabba l-preżenza kważi kostanti ta' xfafar u srieraq; Dan it-tip ta 'eżenzjoni jissejjaħ peneplain. L-elevazzjonijiet huma assoċjati ma 'żewġ sistemi: ix-xafra Haedo, fit-tramuntana tax-Xmara Negro, u x-xafra Grande, fin-nofsinhar tagħha. Minn dawn iż-żewġ sistemi, xfafar ta 'daqs iżgħar u elevazzjoni huma rilaxxati

L-ogħla punt huwa l-Katidral, li jinsab fid-Dipartiment ta' Maldonado, b'514-il metru. Elevazzjonijiet notevoli oħra huma l-Cerro de las Ánimas u l-Ħobża taz-Zokkor f'Maldonado, l-Arequita f'Lavalleja, l-għolja Montevideo bil-fortizza storika tagħha u li minnha suppost ġej l-isem tal-belt, u l-Batoví, ħdejn il-spa ta' Iporá, f'Tacuarembó.

Il-pjanuri jew pjanuri ġeneralment ikollhom ħamrija ffurmata minn sedimentazzjoni u fertili ħafna. Jinstabu prinċipalment fuq il-kosta tax-Xmara Urugwaj, il-kosta tar-Río de la Plata u l-kosta Atlantika, din tal-aħħar testendi għall-laguna Merin u l-baċini tax-xmajjar Olimar u Cebollatí.

Punti estremi

L-aktar punt baxx: Oċean Atlantiku, 0 m 'il fuq. n. m.

L-ogħla punt: Cerro Catedral, 514 m 'il fuq mil-livell tal-baħar. n. m., Dipartiment ta' Maldonado

Elevazzjonijiet ewlenin

• Muntanji Sugarloaf (Cerro Pan de Azúcar), Maldonado
• Muntanji Katidral (Cerro Catedral), Maldonado
• Muntanji Batoví (Cerro Batoví), Tacuarembó
• Muntanji Animas (Cerro de las Ánimas), Maldonado
• Muntanji Arequita (Cerro Arequita), Lavalleja

Użu tal-art

F'dawn l-aħħar deċennji, l-Urugwaj esperjenza bidliet fl-użu tal-artijiet tiegħu, kif ukoll proċess li qed jikber ta' reġjonalizzazzjoni produttiva.

Uso	1961	1966	1970	1980	1990	2000
Qasam naturali tal-bhejjem	78,6%	74,7%	72,6%	70,3%	71,8%	66,2%
Qasam tal-bhejjem b'titjib estensiv	s/d	1,3%	2,7%	4,3%	1,8%	3,8%
Għalqa tal-bhejjem b'mergħat artifiċjali	s/d	1,8%	2,0%	2,8%	3,7%	6,8%
Art b'għelejjel annwali tal-għalf	3,5%	2,8%	1,8%	1,3%	1,9%	2,4%
Art ikkultivata	7,8%	7,5%	6,4%	4,9%	3,5%	3,4%
Siġar tal-frott, vinji u uċuħ tar-raba' ortikulturali	0,7%	0,6%	0,6%	0,6%	0,5%	0,4%
Foresti indiġeni	2,6%	2,4%	2,7%	2,5%	2,8%	3,3%
Art tal-foresti	0,8%	0,8%	0,7%	1,0%	1,1%	3,8%
Art mhux produttiva	1,7%	1,8%	2,4%	1,8%	1,2%	1,2%
Użi oħra	4,4%	6,4%	7,9%	10,5%	11,8%	8,7%
Total	100,0%	100,0%	100,0%	100,0%	100,0%	100,0%

Art irrigata

7.700 km² (1997 est.)

Ambjent

Problemi attwali

Fost l-aktar serji hemm il-kontaminazzjoni tal-ilma fil-baċiri ewlenin tiegħu, il-konsegwenzi tal-agrikoltura intensifikata, u t-telf tal-bijodiversità.

Ftehim internazzjonali

Hija membru tat-trattati internazzjonali li ġejjin relatati mal-kwistjoni:

| class=wikitable

! Tratado !! Firma !! Ratificación !! |- | || || || |- | || || || |- | || || || |- |} 

Oħrajn: , , , , [[Deżertifikazzjoni] ], , , , , , , , , .
Ffirma iżda mhux irratifikat: , .

Referenzi

1. ^ Resultados del Censo de Población 2011: población, crecimiento y estructura por sexo y edad ine.gub.uy (ES)
2. ^ ^{a b} "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-06-12. Miġbur 2013-06-06.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
3. ^ ^{a b ċ d} "Urugwaj". International Monetary Fund. Miġbur 2012-01-04.
4. ^ "Rapport tal-Iżvilupp Uman 2013" (PDF). Programm ta' Żvilupp tan-Nazzjonijiet Uniti. 2013-03-14. Miġbur 2013-03-14.
5. ^ Wells, John C. (1990). Longman (ed.). Longman pronunciation dictionary (bl-Ingliż). Harlow, Ingilterra. p. 755. ISBN 0-582-05383-8.
6. ^ Pereżempju, International Court of Justice press release 20 April 2010 re judgment Argentina v Uruguay (EN) .
7. ^ (PDF) https://documents.ats.aq/ATCM31/fr/ATCM31_fr001_s.pdf#page=501. Parametru mhux magħruf |página= injorat (forsi ridt tuża |paġna= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |editorial= injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf |fechaacceso= injorat (forsi ridt tuża |data-aċċess= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |ubicación= injorat (forsi ridt tuża |post= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |título= injorat (forsi ridt tuża |titlu= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |fecha= injorat (forsi ridt tuża |data= minflok) (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
8. ^ https://treaties.un.org/Pages/ViewDetailsIII.aspx?src=IND&mtdsg_no=XXVII-7&chapter=27&Temp=mtdsg3&clang=_en. Parametru mhux magħruf |obra= injorat (forsi ridt tuża |xogħol= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |editorial= injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf |idioma= injorat (forsi ridt tuża |lingwa= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |título= injorat (forsi ridt tuża |titlu= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |fechaacceso= injorat (forsi ridt tuża |data-aċċess= minflok) (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
9. ^ https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=XXVII-10&chapter=27&clang=_en. Parametru mhux magħruf |obra= injorat (forsi ridt tuża |xogħol= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |editorial= injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf |idioma= injorat (forsi ridt tuża |lingwa= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |título= injorat (forsi ridt tuża |titlu= minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf |fechaacceso= injorat (forsi ridt tuża |data-aċċess= minflok) (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna)

Żball fl-użu tar-referenzi: It-tikketti <ref> jeżistu għal grupp bl-isem "lower-roman" imma l-ebda tikketta <references group="lower-roman"/> rispettiva ma nstabet