Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Dan l artiklu dwar il ġeografija huwa nebbieta Jekk trid tista tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l artiklu dejjem s
Baħrejn
| Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Il-Baħrejn huwa nazzjon fl-Asja. Il-Baħrejn, li l-isem uffiċjali tiegħu huwa r-Renju tal-Baħrejn (Għarbi: مملكة البحرين, Mamlakat al-Baḥrayn), huwa mikro-stat ta' gżira sovran Asjatiku li jinsab fuq il-kosta tal-punent tal-Golf Persjan, li l-forma ta' gvern tiegħu hija l-monarkija kostituzzjonali. . It-territorju tiegħu huwa organizzat f'ħames governorati u l-kapitali tiegħu hija l-belt ta' Manama. Fuq il-websajt uffiċjali bl-Ispanjol tan-NU tissemma bħala "Bahrain".
| Renju tal-Baħrejn مملكة البحرين Mamlakat al-Baḥrayn | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Innu nazzjonali: نشيد البحرين الوطني Baħrejn Tagħna | ||||||
| Belt kapitali | Manama 35°53′N 14°30′E / 35.883°N 14.5°E
| |||||
| Lingwi uffiċjali | Għarbi | |||||
| Gruppi etniċi | Baħrejnin | |||||
| Gvern | ||||||
| - | ||||||
| - | ||||||
| - | mir-Renju Unit | 21 ta' Settembru, 1964 | ||||
| - | Repubblika | 13 ta' Diċembru, 1974 | ||||
| Erja | ||||||
| - | Total | 786.8 km2 (173) 303.8 mil kwadru | ||||
| - | Ilma () | 0 | ||||
| Popolazzjoni | ||||||
| - | stima tal-2021 | 1,463,265 (149) | ||||
| - | ċensiment tal-2020 | 1,501,635 | ||||
| - | Densità | 1,864/km2 (6) 4,827.7/mili kwadri | ||||
| () | stima tal-2011 | |||||
| - | Total | $28.275 biljun () | ||||
| - | $23,760 () | |||||
| (nominali) | stima tal-2011 | |||||
| - | Total | $20.590 biljun () | ||||
| - | $19,817 () | |||||
| (2011) | ▲0.806 (għoli ħafna) () | |||||
( | ||||||
| Żona tal-ħin | (+3) | |||||
| Kodiċi telefoniku | 973 | |||||
Il-pajjiż jinsab fuq arċipelagu li l-akbar gżira tiegħu, il-Baħrejn, hija twila 55 km u wiesgħa 18-il km. Lejn il-punent hemm l-Arabja Sawdija, li magħha hija konnessa permezz ta' pont ta' 26 km imsejjaħ King Fahd Causeway. Lex-Xlokk hemm il-peniżola tal-Qatar, pajjiż li minnu huwa mifrud mill-Golf tal-Baħrejn u li miegħu mistenni jgħaqqad pont fi żmien mhux imbiegħed. Fl-2010, il-popolazzjoni tal-Baħrejn kienet 1,234,571, li madwar nofshom kienu barranin.
Il-Baħrejn huwa maħsub li kien id-dar taċ-ċiviltà Dilmun fi żminijiet antiki.Fi żminijiet aktar tard il-gżejjer bdew jiġu mmexxija mill-imperi Persjani Parthian u Sasanji. L-abitanti tagħha kienu fost l-ewwel li kkonvertew għall-Iżlam, fis-sena 628 wara Kristu. C. Wara l-Medju Evu kollu taħt il-ħakma Għarbija, fl-1521 il-Portugiżi okkupaw il-gżejjer, għalkemm ġew imkeċċija fl-1602 minn Shah Abbas il-Kbir tal-Imperu Safavid. Fl-1783 it-tribù Bani Utbah ħataf il-kontroll tal-gżejjer mid-dinastija Qajar u minn dakinhar ilhom maħkuma mid-dinastija Al Khalifa. Fl-aħħar tas-seklu 19, wara li ffirma diversi trattati mal-Ingliżi, il-Baħrejn sar protettorat tar-Renju Unit, sitwazzjoni li damet għaddejja sakemm il-pajjiż Ewropew irtira mir-reġjun fis-sittinijiet u l-pajjiż ipproklama l-indipendenza tiegħu fl-1971. Fil-bidu iffurmat bħala stat, il-Baħrejn iddikjara lilu nnifsu bħala renju fl-2002. Fl-2011 bdiet ribelljoni ispirata mir-Rebbiegħa Għarbija, partikolarment fost il-maġġoranza tax-Xiti.
Mill-2016, il-Baħrejn għandu Indiċi ta' Żvilupp Uman għoli u huwa meqjus mill-Bank Dinji bħala ekonomija bi dħul għoli. Il-pajjiż huwa membru tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ, il-Lega Għarbija, il-Moviment Mhux Allinjat u l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni Iżlamika, kif ukoll huwa membru fundatur tal-Kunsill ta' Kooperazzjoni għall-Istati Għarab tal-Golf. Fl-2001, l-amministrazzjoni Amerikana ta' George W. Bush ħatret lill-Baħrejn bħala alleat ewlieni mhux tan-NATO.
Iż-żejt ġie skopert fil-Baħrejn fl-1932, l-ewwel sejba bħal din fil-Golf Persjan u sors ta' ġid kbir, għalkemm mill-aħħar tas-seklu 20 il-pajjiż ipprova jiddiversifika l-ekonomija tiegħu billi jinvesti fil-banek u t-turiżmu biex jevita dipendenza żejda fuq il-materja prima tiegħu. Il-kapitali tal-pajjiż hija dar għal bosta istituzzjonijiet finanzjarji bħaċ-Ċentru tal-Kummerċ Dinji tal-Baħrejn u l-Port Finanzjarju tal-Baħrejn. Is-sit arkeoloġiku ta' Qal'at al-Bahrain (port u kapital tal-belt antika ta' Dilmun) u s-siti u l-istrutturi kollha relatati mal-minjieri tal-perli fil-Baħrejn ġew innominati Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2005 u l-2012, rispettivament.15 16 Il-Formula 1 Il-Grand Prix tal-Bahrain isir kull sena fiċ-Ċirkwit Internazzjonali tal-Baħrejn.
Ismijiet tal-postijiet
Al-Bahrayn, البحرين, huwa d-doppju ta 'bahr "baħar", u huwa għalhekk li l-isem jittraduċi bħala "iż-żewġ ibħra", għalkemm ġie lessiku bħala isem femminili. Dwar l-ibħra, huwa possibbli li huma l-bajjiet il-lvant u l-punent tal-gżira, jew il-kwalità mielħa tal-ilma baħar u l-ilma ħelu mill-water table.
It-terminu jidher ħames darbiet fil-Koran, iżda ma jirreferix għall-gżira moderna, oriġinarjament magħrufa mill-Għarab bħala Awal.
Peress li sa tmiem il-Medju Evu, l-isem tal-post indika, minbarra l-gżira, il-kosta kollha tal-lvant tal-Peniżola Għarbija, iż-żewġ ibħra jistgħu jkunu t-tramuntana u n-nofsinhar tal-Golf Persjan.
Illum, iż-“żewġ ibħra” tal-Baħrejn huma meqjusa bħala l-bajja lejn il-lvant u l-punent tal-gżira, l-ibħra fit-tramuntana u n-nofsinhar tal-gżira, jew il-melħ u l-ilma ħelu preżenti fuq u taħt l-art. Minbarra l-bjar, hemm żoni tal-baħar fit-Tramuntana tal-Baħrejn fejn il-bżieżaq tal-ilma ħelu fost ilma mielaħ, kif osservaw il-viżitaturi minn żminijiet antiki.
Storja
Il-Baħrejn ilu popolat minn żminijiet preistoriċi. Il-pożizzjoni strateġika tagħha fil-Golf Persjan fissret li kienet ikkontrollata u influwenzata mill-Assirjani, Babiloniżi, Griegi, Persjani u finalment mill-Għarab, li magħhom il-popolazzjoni kkonvertit għall-Islam.
Era pre-islamika
L-arċipelagu kien magħruf fi żminijiet antiki bħala Dilmun, Tylos (isem mogħti mill-Griegi). Kisbet l-ismijiet Awal jew Mishmahig meta kienet parti mill-Imperu Persjan, bejn is-s. raw a. C. u l-s. iii a. C. fi żmien id-dinastija Akemenida.
Mis-s. iii a. C. sal-wasla tal-Islam fis-seba 'seklu, il-pajjiż kien ikkontrollat minn popli Iranjani oħra mill-Parthians u l-Imperu Sassanid. Madwar is-sena 250 Q.K., id-dinastija Parthian waslet biex testendi s-setgħa tagħha fil-Golf Persjan għall-Oman. Fit-3 seklu, is-Sasanjani kkontrollaw ir-reġjun, u jestendu l-ħakma tagħhom sal-wasla tal-fidi Musulmana erba’ sekli wara, sabiex l-arċipelagu fforma l-aktar provinċja tan-nofsinhar tagħhom flimkien mal-provinċji Sawdi fuq ix-xtut tan-nofsinhar tal-Golf Persjan. tal-Islam fis-sena 629, il-Baħrejn kien ukoll iċ-ċentru tan-Nestorianiżmu.
Konverżjoni għall-Iżlam
Fl-899, is-setta antika Ismailisman tal-Karmatians ikkontrollat il-pajjiż sabiex toħloq soċjetà utopika bbażata fuq id-distribuzzjoni tal-proprjetà kollha fost l-inizjati, ġabret ġieħ mill-kalif ta' Bagdad u fl-930 qerdet Mekka u Medina. , filwaqt li l-Ġebla l-Iswed lura lejn Al Ahsa. Skont l-istoriku Al-Juwayni, il-Ġebla ġiet ritornata fl-951. Fil-proċess, inkisret u nqasam f'seba 'biċċiet.
Fl-976 il-Karmatians ġew megħluba mill-Abbasids u l-mewt tagħhom waslet f'idejn id-dinastija Uyuní ta' Al Hasa, li fl-1076 approprjat l-arċipelagu kollu, u żammet il-poter tiegħu sal-1235, meta l-gżejjer ġew immexxija fil-qosor mill-Persjani. provinċja ta' Fars.
Fl-1253 il-Bedouin Usfurid waqqa' d-dinastija Uyunid u kkontrolla l-Għarabja tal-Lvant, inkluż l-arċipelagu tal-Baħrejn. Fl-1330 il-gżejjer kienu tributarji tal-belt ta' Hormuz, għalkemm lokalment kienu ddominati mid-dinastija Qatif.
Sal-Medju Evu tard, il-kelma "Bahrain" kienet tirreferi għar-reġjun storiku tal-Baħrejn li kien jinkludi Ahsa u Qatif fil-Provinċja tal-Lvant tal-Arabja Sawdija, kif ukoll l-arċipelagu tal-Baħrejn. Ir-reġjun kien jiġġebbed minn Basra sal-Istrett ta' Hormuz fl-Oman.
F'nofs is-seklu 15 il-gżejjer ġew taħt il-kontroll tad-dinastija Jabrid ibbażata wkoll fuq Ahsa, li ħakmet il-biċċa l-kbira tal-Għarabja tal-Lvant.
Il-wasla tal-ewropej
Il-gżejjer ġew okkupati mill-Portugall fl-1507, u invadew fl-1521, li kkontrolla l-arċipelagu għal tmenin sena, li matulhom kienu jiddependu mill-appoġġ tal-gvernaturi Persjani Sunni.Fl-1602, l-Iberi ġew imkeċċija minn Abbas il-Kbir, li ddikjara x-Xiiżmu. bħala r-reliġjon uffiċjali.Minkejja li żamm skambju diplomatiku attiv mal-kontroparti tiegħu r-Re Kattoliku Felipe III, Re ta' Spanja u l-Portugall. Il-gżejjer baqgħu taħt il-kontroll Iranjan għal żewġ sekli. Matul dak il-perjodu l-gżejjer sofrew żewġ invażjonijiet Ibadi mill-Oman fl-1717 u fl-1738.
Fl-1783 kienet iggvernata mid-dinastija Għarbija ta' Al Khalifa bħala jecat indipendenti separat mill-Persja. Minħabba t-talbiet tal-Persja li rkuprat mill-ġdid il-gżejjer, ġiet sottomessa fl-1861 taħt protettorat Brittaniku, bi skambju għall-protezzjoni u ġiet ratifikata skont it-Trattati tal-1880, 1892 u 1913. Anke hekk, l-Iran sostna l-pussess tal-arċipelagu għalih innifsu, għalkemm hija rrinunzjat għat-talbiet tagħhom fl-1970 u fl-1980.
Fl-1932, fl-inħawi beda l-isfruttament taż-żejt. Fis-snin ħamsin bdew jitfaċċaw movimenti ta' vendikazzjoni nazzjonalisti li talbu l-indipendenza. Fl-1968, il-Baħrejn ingħaqad mal-Federazzjoni tal-Emirati Għarab Magħquda, fejn infired minn din l-organizzazzjoni tliet snin wara meta sar indipendenti mir-Renju Unit, li magħha ffirma trattat ta' ħbiberija. Id-dinastija Al Khalifa baqgħet fil-kap tal-Istat, u x-xejk assuma t-titlu ta' emir.
F'Ġunju 1973, ġiet promulgata kostituzzjoni ġdida li wasslet għall-elezzjoni tal-ewwel parlament elett demokratikament f'Diċembru. Iżda, wara li faqqa' kunflitt bejn l-assemblea u l-Emir Isa bin Salmán Al Khalifa sena biss wara, l-assemblea nazzjonali ġiet xolta. Il-kostituzzjoni ġiet sospiża u s-setgħat kollha ġew assunti mill-Emir Isa bin Salmán Al Khalifa.
Konsegwenzi tar-Rivoluzzjoni Iranjana
Ir-Rivoluzzjoni Iranjana li bdiet fl-1979 kellha riperkussjonijiet fil-pajjiż fis-snin tmenin minħabba l-effett li l-poter Sunni kellu fuq popolazzjoni ta' maġġoranza Xiita. Konsegwenza ta' dan il-fatt, fl-1981 inħoloq il-Front klandestin għal-Ħelsien Nazzjonali u l-Iran għal darb’oħra ħaseb uħud mill-gżejjer tal-emirat. Il-Baħrejn imbagħad iffirma ftehim ta' difiża mal-Arabja Sawdija u sar parti mill-Kunsill ta’ Kooperazzjoni tal-Golf. Fl-1983 kienet permessa l-formazzjoni tal-organizzazzjoni tal-unjin tal-Ħaddiema taż-Żejt.
Fis-snin 90 kibret il-pressjoni għar-riformi politiċi, bi protesti matul l-1994 u l-1995, imbagħad fl-1996 il-Gvern arresta 29 persuna akkużati li kienu involuti f’plott biex titwaqqa' l-monarkija u tiġi stabbilita repubblika Iżlamika, fejn akkuża lill-Iran b’din il-konfoffa.
Fl-1999 miet l-emir Isa bin Salman Al Khalifa u ibnu Hamad bin Isa Al Khalifa wiret it-tron, li ppermetta lill-pajjiż jikseb transizzjoni demokratika. Fl-2002 l-emir assuma t-tron bħala re tal-Baħrejn.
Ir-Ribelljoni tal-Baħrejn tal-2011-2012
Ir-ribelljoni fil-Baħrejn tal-2011-2012 hija parti mill-protesti fid-dinja Għarbija li ilhom għaddejjin mill-bidu tal-2011. Dawn bdew b’dimostrazzjonijiet li jitolbu aktar libertà politika u rispett għad-drittijiet tal-bniedem. Iktar tard, wara l-lejl imdemmi tas-17 ta' Frar meta d-dimostranti rieqdu fi Pjazza Pearl f'Manama, il-kapitali tal-pajjiż, ġew attakkati, bdew jitolbu wkoll it-tmiem tal-monarkija.
Gvern u politika
Il-Baħrejn huwa stat Għarbi Iżlamiku indipendenti. Wara l-ewwel kostituzzjoni tal-1973 li ddefiniet l-istat bħala emirat, il-kostituzzjoni l-ġdida, approvata fl-14 ta' Frar, 2002, tagħtiha l-isem tar-Renju tal-Baħrejn, u tikkostitwiha bħala monarkija kostituzzjonali b'parlament bikamerali.
F'termini prattiċi, il-Baħrejn hija monarkija ereditarja mmexxija mill-familja Al Khalifa. Ir-Re Hamad bin Isa Al Khalifa huwa l-kap tal-stat u huwa sostitwit minn ibnu l-kbir jew mill-persuna li jinnomina fi ħdan il-familja Al Khalifa. Il-Prim Ministru Salman bin Hamad bin Isa Al Khalifa huwa l-kap tal-gvern. Il-kamra ta' fuq tal-parlament tinħatar mir-re u l-kamra t’isfel tiġi eletta b’vot universali.
Drittijiet umani
Il-perjodu bejn l-1975 u l-1999 ra firxa wiesgħa ta’ ksur tad-drittijiet tal-bniedem inkluż arrest arbitrarju, detenzjoni mingħajr evidenza, tortura u eżilju sfurzat.Wara li l-Emir Hamad Al Khalifa (illum King) ħa post missieru Isa Al Khalifa fl-1999, introduċa riformi estensivi u garantit l-applikazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem. Dawn il-movimenti ġew deskritti minn Amnesty International bħala li jirrappreżentaw “perjodu storiku tad-drittijiet tal-bniedem”.
Il-kundizzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem bdew jonqsu fl-2007 meta reġgħet bdiet tintuża t-tortura. Fl-2011, l-Osservatorju tad-Drittijiet tal-Bniedem iddeskriva s-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem tal-pajjiż bħala “tal-biża'. B'riżultat ta' dan, il-Baħrejn tilef xi wħud mill-klassifika internazzjonali għolja li kien kiseb qabel.
Fl-2011, il-Baħrejn ġie kkritikat għall-akkużi tal-pulizija tiegħu fir-Rebbiegħa Għarbija. F'Settembru, rapport mill-Kummissjoni Indipendenti ta' Inkjesta tal-Baħrejn tal-gvern ikkonferma rapporti ta' ksur gravi tad-drittijiet tal-bniedem inkluż tortura sistematika. Il-gvern wiegħed li jintroduċi riformi u jevita li l-ġrajjiet imdemmi jerġgħu jirrepetu.Madankollu, rapporti mill-għaqdiet tad-drittijiet tal-bniedem Amnesty International u l-Osservatorju tad-Drittijiet tal-Bniedem ippubblikati f’April 2012 qalu li l-istess vjolazzjonijiet kienu għadhom iseħħu.
Drittijiet tan-nisa
Id-drittijiet politiċi tan-nisa fil-Baħrejn esperjenzaw titjib kbir meta ngħataw id-dritt li jivvutaw u jipparteċipaw fl-elezzjonijiet nazzjonali (għall-ewwel darba) fl-elezzjonijiet tal-2002. Madankollu, l-ebda mara ma ġiet eletta fl-elezzjonijiet ta' din is-sena. Minflok, ix-Shi'a u l-Islamisti Sunnī ddominaw l-elezzjonijiet, u b'mod kollettiv rebħu l-maġġoranza tas-siġġijiet.B'reazzjoni għan-nuqqas ta' nisa, inħatru sitta fil-Kunsill tax-Xura, li kien jinkludi wkoll rappreżentanti tal-Insara indiġeni u tal-Lhud tar-renju. Dr Nada Haffadh saret l-ewwel ministru mara tal-pajjiż li mexxiet il-Ministeru tas-Saħħa fl-2004. mexxa l-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti fl-2006 ħatret lill-avukat u attivista għad-drittijiet tan-nisa Haya bint Rashid Al Khalifa bħala president tal-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti , tliet nisa biss fl-istorja kollha mexxew dan il-korp dinji. L-attivista feminista Ghada Jamsheer qalet "Il-gvern uża d-drittijiet tan-nisa bħala għodda dekorattiva internazzjonalment”. Hija rreferiet għar-riformi bħala “artifiċjali u marġinali” u akkużat lill-gvern li “jippersegwita soċjetajiet femministi mhux governattivi”.
Fl-2006, Lateefa Al Gaood saret l-ewwel mara li ġiet eletta fil-Kamra tad-Deputati tal-Baħrejn.In-numru żdied għal erbgħa fl-elezzjonijiet tal-2011. Fl-2008, Houda Nonoo inħatret ambaxxatur tal-Istati Uniti biex b'hekk saret l-ewwel ambaxxatur Lhudi għal Għarbi pajjiż.Fl-2011, Alice Samaan, mara Nisranija, inħatret ambaxxatriċi għar-Renju Unit.
Forzi Armati
Il-Forzi Armati tal-Baħrejn jiddependu prinċipalment fuq materjal li ġej mill-Istati Uniti, bħall-F16 Fighting Falcon, F5 Freedom Fighter, UH60 Blackhawk, tankijiet M60A3, u frejgata tal-klassi Oliver Hazard Perry imsejħa RBNS Sabha.
Il-gvernijiet tal-Baħrejn u tal-Stati Uniti ffirmaw ftehimiet ta' kooperazzjoni li taħthom l-Armata tal-Stati Uniti kellha bażi f'Juffair mill-bidu tad-disgħinijiet.
Relazzjonijiet esterni
Il-Baħrejn stabbilixxa relazzjonijiet bilaterali ma' 190 pajjiż madwar id-dinja. Mill-2012, il-Baħrejn iżomm netwerk ta' 25 ambaxxata, 3 konsulati, u 4 kummissjonijiet permanenti fil-Lega Għarbija, in-Nazzjonijiet Uniti, u l-Unjoni Ewropea, rispettivament. Barra minn hekk, il-Baħrejn hija dar għal total ta '36 ambaxxata. Il-Baħrejn għandu rwol modest fil-politika reġjonali u jaderixxi mal-fehmiet tal-Lega Għarbija rigward il-paċi fil-Lvant Nofsani u jappoġġja soluzzjoni ta' żewġ stati biex isolvi l-kunflitt Iżraeljan-Palestinjan. Il-Baħrejn huwa wkoll wieħed mill-membri fundaturi tal-Kunsill ta' Kooperazzjoni għall- Stati Għarab tal-Golf Ir-relazzjonijiet mal-Iran għandhom it-tendenza li jkunu tensjoni minħabba kolp ta' ¿ stat fallut fl-1981 li għalih il-Baħrejn jakkuża lill-Iran li hu t-tort. Ukoll, raġuni oħra hija l-eżistenza ta' pretensjonijiet okkażjonali għas-sovranità Iranjana magħmula minn diversi ultra-konservattivi.
Il-monarkija tal-Baħrejn hija allinjata maż-żewġ ġirien tagħha protetturi u li jagħtu l-ordni, l-Arabja Sawdija u l-UAE. Madankollu, ir-relazzjonijiet tagħha mal-Għarabja Sawdija ddeterjoraw momentarjament fl-2004 wara li l-Baħrejn iffirma ftehim ta' kummerċ ħieles mal-Stati Uniti mingħajr konsultazzjoni minn qabel mal-Kunsill ta' Kooperazzjoni tal-Golf (GCC), li jiġbor flimkien is-sitt monarkiji tal-Peniżola Għarbija u li suppost jamministra. dawn it-trattati. Bi tpattija, l-Għarabja Sawdija ssospendiet il-ħlas tad-dħul mill-qasam taż-żejt ta' Abu Safah, li ż-żewġ pajjiżi jaqsmu, għal diversi xhur. Il-Baħrejn ingħaqad mal-koalizzjoni militari mmexxija mill-Arabja Sawdija fil-Jemen fl-2015 u l-imblokk kontra l-Qatar fl-2017.
Il-Baħrejn iżomm relazzjonijiet mill-qrib mar-Renju Unit, li kien il-qawwa kolonjali tiegħu. Ir-Renju Unit għandu bażi navali fuq l-arċipelagu, iżomm il-kooperazzjoni tas-sigurtà u jappoġġaha diplomatikament, filwaqt li jiċċelebra b’mod ritwali l-“progress tad-drittijiet tal-bniedem” tiegħu għal għexieren ta’ snin.
Il-Baħrejn u l-Iżrael ikkonkludew ftehim fl-2020, taħt il-patroċinju tal-Istati Uniti, biex jinnormalizzaw ir-relazzjonijiet tagħhom. Il-Bahrain huwa r-raba’ pajjiż Għarbi – wara l-Eġittu, il-Ġordan u l-Emirati Għarab Magħquda – li jikkonkludi tali ftehim mal-istat Lhudi. Dan il-ftehim kien ikkunsidrat bħala “dahar” mill-Awtorità Palestinjana. Sussegwentement, il-kap tal-Mossad Iżraeljan iltaqa’ ma’ uffiċjali għolja tal-Baħrejn biex isaħħu r-relazzjonijiet tagħhom dwar is-sigurtà u l-intelliġenza. Dan l-approċċ kien ġeneralment ta' suċċess. Dan l-approċċ kien ġeneralment miċħud mill-popolazzjoni u kkundannat mill-partiti tal-oppożizzjoni għar-reġim.
Il-Baħrejn jospita l-Ħames Flotta tal-Stati Uniti.
Organizzazzjoni territorjali
Governorati
| Código | Gobernación | Población (2010) | Mapa |
|---|---|---|---|
Ġeografija
Il-Baħrejn huwa emirat fuq il-kosta tal-lvant tal-Peniżola Għarbija, fil-Golf Persjan li jinsab bejn il-paralleli 25º 32" u 26º 20" latitudni tat-Tramuntana u l-meridjani 50º 20" u 50º 50" lonġitudni tal-Lvant.
Huwa magħmul minn arċipelagu ta’ 33 gżira, li minnhom l-ewlenin huma: il-gżira tal-Baħrejn, fejn tinsab il-kapitali, Manama, b'daqs ta’ 48 km mit-tramuntana għan-nofsinhar u 16 km mill-lvant għall-punent, jassumi 85% taż-żona totali tal-istat; u l-gżira fil-viċin ta' Muharraq (56 km²) marbuta ma' ta' qabel permezz ta' causeway fuq breakwater quddiem Manama.
Gżejjer oħra ta' importanza żgħira huma l-Gżejjer Hawar b'50 km², 'il barra mill-kosta tal-Qatar (pajjiż li jippretendi s-sovranità fuqhom); il-gżira abbandunata ta' Umm Na'san (fuq il-kosta tal-punent tal-Baħrejn), b'19-il km², marbuta mal-gżira tal-Baħrejn u l-Għarabja Sawdija mar-King Fahd Causeway; u l-gżira ta' Sitrah ta' 10 km² li tinsab fuq il-kosta tal-Lvant fejn hija kkonċentrata industrija importanti, il-gżira hija konnessa permezz ta' causeway mal-gżira tal-Baħrejn.
Il-Baħrejn m'għandu l-ebda muntanji sinifikanti ħlief għal Jabal ad-Dukhan jew (bl-Ispanjol Smoke Mountain) imsemmija għad-dehra li tippreżenta fi ġranet sħan u umdi. Din il-quċċata hija l-ogħla altitudni fl-arċipelagu b'137 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar, u tinsab fiċ-ċentru tal-gżira tal-Baħrejn. Il-Baħrejn jinsab fil-Golf Persjan.
L-artijiet biss fit-tramuntana u l-majjistral ta' din il-muntanja jistgħu jintużaw għall-palm tad-data u l-ġonna tal-frott, grazzi għall-użu ta' bjar arteżjani, molol u pjanti tad-desalinizzazzjoni. Il-bqija huma deżert b'xi swamps żgħar. Ekoloġikament, il-WWF tikklassifika l-Baħrejn fi ħdan l-ekoreġjun tad-deżert u semi-deżert tal-Golf Persjan.
Rigward il-klima, ix-xtiewi jistgħu jitqiesu kesħin b’xita mxerrda (74 mm/sena), idumu minn Diċembru sa Frar u l-klima hija influwenzata minn sistemi ta' pressjoni baxxa mill-Mediterran li jivvjaġġaw lejn il-Lvant permezz tal-golf. Is-Sjuf huma sħan u umdi b'temperaturi bejn 38 u 42°C u umdità relattiva bejn 67 u 82%.
Klima
Il-klima hija sħuna u umda. L-aħjar perjodu jkopri x-xhur bejn Novembru u April, li matulhom il-mewġa tas-sħana tagħti lok għal temp aktar frisk. It-temperatura medja hija 15 °C u d-deżert jirċievi xita ħafifa. Is-sħana qawwija tibda f'Mejju u ddum sa Ottubru. It-temperatura medja hija ta' 38 °C, għalkemm faċilment tista' taqbeż it-43 °C. Ix-xita hija ineżistenti, u l-iljieli huma kesħin.
Bijodiversità
Aktar minn 330 speċi ta' għasafar huma rreġistrati fl-arċipelagu tal-Baħrejn, 26 speċi minnhom huma endemiċi għall-pajjiż. Miljuni ta' għasafar li jpassu jgħaddu mir-reġjun tal-Golf fix-xhur tax-xitwa u tal-ħarifa. Speċi waħda fil-periklu globali, Chlamydotis undulata, hija migratorja regolari tal-ħarifa.Il-ħafna gżejjer u ilmijiet kalmi tal-Baħrejn huma ta' importanza vitali għall-ispeċi ta' għasafar li jitimgħu Phalacrocorax nigrogularis, aktar minn 100,000 par ta' dawn l-għasafar ġew irreġistrati fil-Gżejjer Hawar.
Fil-Baħrejn ġew skoperti biss tmintax-il speċi ta' mammiferi, annimali bħal gazelles, fniek tad-deżert u qanfud huma komuni fis-selvaġġ iżda l-Oryx Għarbi ġie kkaċċjat sa kważi l-estinzjoni fil-gżira.83 25 speċi ta' anfibji u rettili Ġew irreġistrati. kif ukoll 21 speċi ta' friefet u speċi ta' flora 307. Il-bijotopi tal-baħar huma diversi u jinkludu meded vasti ta’ ħaxix tal-baħar u pjani tal-marea, sikek tal-qroll estensivi kif ukoll atolli. Sodod tal-ħaxix tal-baħar huma art importanti għall-għalf għal xi speċi preżenti bħal dugongs u fkieren tal-baħar ħodor.Fl-2003, il-Baħrejn ipprojbixxa t-teħid ta' baqar tal-baħar, fkieren tal-baħar u delfini fl-ibħra territorjali tiegħu.
Iż-Żona Protetta tal-Gżejjer Hawar tipprovdi bażi ta' ikel ta' kwalità għolja għal varjetà wiesgħa ta' għasafar tal-baħar migratorji u hija rikonoxxuta internazzjonalment bħala sit migratorju għall-għasafar. Il-kolonja tal-marguni Socotra fil-Gżejjer Hawar hija l-akbar fid-dinja, u l-merħliet dugong fl-arċipelagu jiffurmaw it-tieni l-akbar grupp ta' dugong wara dak preżenti fl-Awstralja.
Il-Baħrejn għandu ħames żoni protetti magħżula, li erbgħa minnhom huma ambjenti tal-baħar. Dawn huma:
- Gżejjer Hawar
- Gżira Mashtan, 'il barra mill-kosta tal-Baħrejn.
- Bajja ta' Arad, f’Muharraq.
- Tubli bay
- Al Areen Wildlife Park, li huwa żoo u ċentru ta' kenn għall-annimali fil-periklu, huwa l-unika żona protetta fuq l-art u wkoll l-unika waħda li hija ġestita minn jum għal jum.
Ekonomija
Il-Baħrejn, bħall-pajjiżi kollha fiż-żona, seta’ jgawdi minn tkabbir kummerċjali u ekonomiku kbir grazzi għall-bini tal-Kanal ta' Suez, li ġie inawgurat fis-17 ta' Novembru, 1869 mill-Imperatriċi Eugenia de Montijo, mart Napuljun III. Imma dak iż-żmien l-ekonomija prekarja tagħha ma kellhiex biżżejjed muniti tad-deheb u tal-fidda fiċ-ċirkolazzjoni biex tittratta n-numru kbir ta' tranżazzjonijiet kummerċjali li kienu jsiru kuljum waqt il-bini tal-kanal. Biex jingħeleb dan in-nuqqas, fl-1867 ġiet permessa definittivament iċ-ċirkolazzjoni ta' muniti barranin fit-territorju kollu, li kellhom timbru bi skrizzjoni bl-Għarbi; “Bahrain”. Muniti ta' 8 reales Spanjoli, rupees Ingliżi, talers ta' Maria Teresa tal-Awstrija u 5 franki Franċiżi huma magħrufa li jġorru dan it-timbru.
L-ekonomija tal-Baħrejn hija bbażata primarjament fuq iż-żejt. Fl-1932, beda jiġi sfruttat l-ewwel bir taż-żejt fir-reġjun Għalkemm huwa modest fid-daqs, il-produzzjoni annwali niżlet taħt it-3 m, li ppermettiet il-modernizzazzjoni tal-istat.
Madankollu, hemm riżervi importanti ta' gass naturali (180,000 miljun m³) u tipi oħra ta' attivitajiet industrijali: raffinerija taż-żejt b'kapaċità ta' 12-il m li tipproċessa ż-żejt mis-Sudan; funderija tal-aluminju (120,000 t/y) li timporta minerali tal-boksajt minn barra, u fabbriki tas-siment.
Fir-rigward ta’ tipi oħra ta’ attivitajiet fis-settur tas-servizzi, jista' jingħad li dawn qed ikollhom impatt akbar fuq l-ekonomija tal-arċipelagu, minħabba r-rwol tal-Baħrejn bħala ċentru finanzjarju internazzjonali attiv ħafna. Hija l-kwartieri ġenerali ta' bosta banek, għandha żona ħielsa u żviluppat port importanti u infrastruttura ta' komunikazzjoni bit-toroq.
Minkejja dan kollu, id-dħul medju huwa l-aktar baxx mill-istati żgħar taż-żejt kollha fil-Golf Persjan.
Id-dejn pubbliku tal-pajjiż se jammonta għal 44.5 biljun dollaru fl-2020, jiġifieri 130% tal-PGD. Huwa mistenni li jitla' għal 155% tal-PGD fl-2026, skont l-istimi tal-IMF. L-infiq militari huwa r-raġuni ewlenija għal din iż-żieda fid-dejn.
Skont l-Indiċi Dinji tal-Innovazzjoni, immexxi mill-Organizzazzjoni Dinjija tal-Proprjetà Intellettwali, fl-2022, il-Baħrejn ikklassifika fit-72 post fl-innovazzjoni minn 132 pajjiż fid-dinja.
Turiżmu
Bħala destinazzjoni turistika, il-Baħrejn irċieva qrib tmien miljun viżitatur fl-2008, għalkemm in-numru eżatt ivarja kull sena.Il-biċċa l-kbira minn dawn huma minn stati Għarab fil-viċin, għalkemm numru dejjem jikber huma minn reġjuni oħra. grazzi għall-apprezzament tal-wirt tar-renju u tiegħu. profil għoli minħabba ċ-Ċirkwit Internazzjonali tal-Bahrain, fejn isiru t-tiġrijiet tal-Formula 1.
Ir-renju jgħaqqad il-kultura Għarbija moderna u l-wirt arkeoloġiku ta 'ħames millenji ta' ċivilizzazzjoni. Il-gżira hija dar għal bosta fortifikazzjonijiet, inkluż Qal'at al-Bahrain, li ġie elenkat mill-UNESCO bħala Sit ta' Wirt Dinji.Il-Mużew Nazzjonali tal-Baħrejn fih artifatti mill-istorja tat-territorju li tmur lura 9,000 sena, meta l-ewwel abitanti ta ' il-gżira kienet toqgħod fuqha. Barra minn hekk, il-Beit Al Quran bl-Għarbi: بيت القرآن, li tfisser "id-dar tal-Quran" huwa mużew ieħor li jospita artifatti Musulmani relatati mal-Quran. Uħud mill-aktar attrazzjonijiet turistiċi storiċi popolari fir-renju huma Al Khamis Moskea, li hija waħda mill-eqdem fir-reġjun, Arad Fortification f'Muharraq, Barbar Temple, shrine mill-perjodu Dilmun fil-Baħrejn. , kif ukoll il-muntanji tad-dfin. tal-istess ]mien li jinsab fAali u t-tempju ta Saar.Ix-Shajarat-al-Hayat, si;ra ta 400 sena li tikber fid-de]ert ta Sakhir ming[ajr ilma fl-in[awi, hija wkoll attrazzjoni turistika popolari.
L-għassa tal-għasafar prinċipalment fil-Gżejjer Hawar, l-għadis u l-irkib taż-żwiemel huma l-aktar attivitajiet turistiċi popolari fil-Baħrejn. Ħafna turisti mill-Għarabja Sawdija fil-qrib u reġjuni oħra jżuru Manama biex iżuru l-malls tax-xiri, bħal City Centre Bahrain u dak li jinsab fid-distrett ta' Seef. Manama Souk u Gold Souk huma wkoll popolari mat-turisti.
Mill-2005, il-Baħrejn kull sena jospita festival bl-isem tar-Rebbiegħa tal-Kultura Rebbiegħa tal-Kultura fix-xahar ta’ Marzu li fih mużiċisti u artisti ta' fama internazzjonali jdoqqu f’kunċerti.Fil-festival tal-2012, ħadu sehem mużiċisti bħal Andrea Bocelli jew Julio Iglesias. Fl-2012, Manama kellha t-titlu tal-Kapitali Għarbija Kulturali u sena wara, fl-2013, ingħatat il-premju tal-Kapitali Għarbija tat-Turiżmu mill-Lega Għarbija.
Demografija
Skont iċ-ċensiment tal-2010, il-Baħrejn għandu popolazzjoni ta' 1,234,571. 46.0% twieldu fil-pajjiż u l-54.0% li jifdal huma l-aktar immigranti Asjatiċi (45.5% tal-popolazzjoni totali tal-Baħrejn).
L-istennija tal-ħajja hija 74 sena. In-numru medju ta' tfal għal kull mara huwa ta' 2.57.
Ir-reliġjon uffiċjali tal-Baħrejn hija l-Islam, b’popolazzjoni magħmula l-aktar minn Xiiti u Sunniti, iżda hemm minoranzi żgħar Lhud u Kristjani. Ħafna mill-Baħrejn huma ta’ oriġini Għarbija, għalkemm xi tribujiet huma ta' oriġini Persjana (Bahaareyneh-gaan). B’differenza minn pajjiżi Għarab oħra, ċittadini mhux Musulmani jistgħu jistqarru r-reliġjonijiet tagħhom mingħajr problemi u madwar il-pajjiż, pereżempju, inbnew diversi knejjes u anke hemm sinagoga.
Il-komunitajiet tal-lum jistgħu jiġu kklassifikati bħala l-Al Khalifa, tribujiet Għarab alleati mal-familja Al-Khalifa, il-Baharnah (Shia Għarab), l-Howilla (Sunni Għarab mill-Persja), Sunni Għarab (mill-Għarabja), Ajam (Shia Persians), Indjani li nġiebu l-Baħrejn fl-era taż-żejt (jismu Banyan) u komunità Lhudija żgħira, fost gruppi oħra.
Lingwi
L-Għarbi huwa l-lingwa uffiċjali tal-Baħrejn, għalkemm l-użu tal-Ingliż huwa wkoll pjuttost popolari.94 Fost il-varjetajiet djalettali differenti tal-Għarbi, l-aktar mitkellma fil-pajjiż huwa l-Għarbi tal-Baħrejn, li jvarja xi ftit mill-istandard. L-Għarbi għandu rwol importanti fil-ħajja politika, peress li skont l-Artikolu 57(c) tal-kostituzzjoni tal-Baħrejn, MP irid ikun fluwenti fl-Għarbi sabiex ikun membru tal-Parlament. Fost il-popolazzjoni ta' oriġini mhux tal-Bahraini, ħafna nies jitkellmu l-Persjan, il-lingwa uffiċjali tal-Iran, jew l-Urdu, il-lingwa uffiċjali tal-Pakistan.94 Il-Malay u l-Ħindi huma wkoll ta' importanza konsiderevoli fil-komunità Indjana. Ħafna sinjali kummerċjali u tat-toroq huma bilingwi, u għalhekk jużaw kemm l-Ingliż kif ukoll l-Għarbi.
Bliet ewlenin
- Manama/ (Pob.147 074) Gov. Kapital
- Al Muharraq/المحرق (Pob.97 458) Gov. Muharraq
- Riffa/الرفاع (Pob.79 550) Gov. Nofsinhar
- Sitra/سترة (Pob.37 657) Gov. Ċentrali
Kultura
Il-Baħrejn huwa spiss deskritt bħala "Lvant Nofsani miftuħ," li jgħaqqad infrastruttura estremament moderna ma' identità Persjana distinta, biss b'differenza minn nazzjonijiet oħra fiż-żona, il-ġid tiegħu mhuwiex biss riflessjoni tal-kobor tal-ġid taż-żejt tiegħu, iżda huwa wkoll marbut ma' skambju ekonomiku mal-Arabja Sawdija u l-ħolqien ta' popolazzjoni indiġena ta' klassi tan-nofs. Dan il-fatt uniku jfisser li l-Baħrejn għandu tendenza li jkun aktar liberali mill-ġirien tiegħu.
L-Islam huwa r-reliġjon tal-maġġoranza (65/70% Shia, 15% Sunni għandhom il-poter), għalkemm hemm ukoll komunitajiet żgħar ta' reliġjonijiet differenti (10% Kattoliċi u madwar 40 Lhudi). Il-Baħreini huma nnutati għat-tolleranza tagħhom, li tagħmilha possibbli li tara moskej ħdejn żewġ knejjes.
Il-Baħrejn, li kien l-ewwel stat tal-Golf li jawtorizza l-bini ta' tempju Kattoliku fit-territorju tiegħu, fil-Milied tal-1939, issa 70 sena ilu, fl-2009 ir-Re tal-Baħrejn, Hamad bin Isa Al, ta art donazzjoni għall-bini ta' tempju Kattoliku ieħor, wara li fit-18 ta' Diċembru Benedittu XVI irċieva l-kredenzjali tal-ewwel ambaxxatur tal-Baħrejn għas-Santa Sede, Naser Muhamed Youssef Al Belooshi.
Hemm ukoll sinagoga mibnija minn Lhud mill-Iraq fejn kienet teżisti komunità Lhudija kbira sal-ħolqien ta' Iżrael. Fil-bidu tas-seklu 20, komunità Lhudija ta' madwar 1,500 ruħ marret il-Baħrejn flimkien ma' familji oħra minn Bagdad. Ħafna minnhom stabbilixxew l-Iżrael, ladarba l-awtoritajiet Lhud ippromwovew id-dijaspora. L-40 Lhudi li baqgħu fir-renju tal-Golf jistgħu jipprattikaw ir-reliġjon tagħhom mingħajr restrizzjonijiet u għandhom is-sinagoga u ċ-ċimiterju tagħhom, għalkemm ma jistgħux jivvjaġġaw lejn l-Iżrael, peress li dak il-pajjiż ma jżommx relazzjonijiet mal-Baħrejn.
Aspett ieħor li juri l-istatus tal-Baħrejn f'termini ta' ftuħ għandu x'jaqsam mal-fatt li huwa l-aktar pajjiż prolifiku f'termini ta' pubblikazzjoni ta' kotba fi ħdan id-dinja Għarbija, b'132 titolu ppubblikati fl-2005 għal popolazzjoni ta' 700,000. B’paragun, il-medja għall-komunità Għarbija kollha hija ta' seb' kotba ppubblikati għal kull miljun abitant fl-2005, skont il-Programm tal-Iżvilupp tan-Nazzjonijiet Uniti,100 sabiex, għal kull abitant, il-Baħrejn jiġi ppubblikat 27 darba aktar titoli għal kull abitant milli fid-dinja Għarbija f' ġenerali.
Arti
Il-moviment tal-arti moderna tfaċċa uffiċjalment fil-pajjiż fis-snin ħamsin, u laħaq il-qofol tiegħu fit-twaqqif ta' soċjetà tal-arti. L-espressjoniżmu u s-surrealiżmu, kif ukoll l-arti kaligrafika huma l-aktar forom popolari ta' arti fil-Baħrejn. L-Espressjoniżmu Astratt kiber fil-popolarità f'dawn l-aħħar deċennji. Il-fuħħar u t-tessuti huma wkoll prodotti popolari li kienu prodotti b'mod wiesa' fl-irħula tal-Baħrejn. Il-gvern tal-Baħrejn sponsorja b'mod attiv l-arti Iżlamika, li wassal għall-ħolqien ta' mużew Iżlamiku, il-Beit Al Quran. Huwa għen ukoll xerred kaligrafija Għarbija. Il-Mużew Nazzjonali tal-Baħrejn fih wirja permanenti ta' arti kontemporanja. L-arkitettura tar-renju hija simili għal dik tal-pajjiżi ġirien tal-Golf. Ir-riħ catcher, li joħloq ventilazzjoni naturali fid-djar, huwa strument komuni fil-bini antik, prinċipalment fid-distretti l-anzjani ta' Manama u Muharraq.
Mużika
L-istil mużikali tal-Baħrejn huwa simili għal dak tal-ġirien tiegħu. L-istil tal-mużika Khaliji, li huwa mużika folkloristika, huwa popolari fil-pajjiż. Li jikkonsisti f'forma kumplessa ta' mużika urbana, li tindaqq minn oud (lawt imnittfa), vjolin, u mirwas (tanbur), l-istil sawt huwa popolari wkoll fil-Baħrejn. Ali Bahar kien wieħed mill-aktar kantanti famużi fil-Baħrejn. Huwa wettaq il-mużika tiegħu mal-band tiegħu Al-Ekhwa (Los Hermanos). L-ewwel studio ta' reġistrazzjoni fil-pajjiżi tal-Golf Persjan ġie installat fil-Baħrejn.
Festi
| Data | Isem bl-Ispanjol | Isem lokali (Għarbi) | Deskrizzjoni |
|---|---|---|---|
| 1 ta' Jannar | رأس السنة الميلادية | Jum l-Ewwel tas-Sena skont il-, iċċelebrat fil-biċċa l-kbira tal-partijiet tad-dinja. | |
| 1 ta' Mejju | يوم العمال | Magħruf lokalment bħala "Eid Al Oumal", hija festa li ssir kull sena li tiċċelebra l-kisbiet tal-ħaddiema. | |
| 16 ta' Diċembru | اليوم الوطني | Jum nazzjonali tal-Baħrejn. | |
| 17 ta' Diċembru | Jum tal-inawgurazzjoni | يوم الجلوس | Jum li fih l- ħa t-titlu tiegħu. |
| L-ewwel jum ta' | رأس السنة الهجرية | Is-Sena l-Ġdida skont il-. | |
| Id-disa' u l-għaxar jum ta' Muharram | عاشوراء | Tifkira l-martirju tal-. | |
| It-tnax-il jum ta' | المولد النبوي | Hija tfakkar il-jum tat-twelid tal- , li huwa ċċelebrat ukoll f'ħafna partijiet tad-dinja Għarbija. | |
| L-ewwel, it-tieni u t-tielet jum ta' | عيد الفطر | Tifkira t-tmiem tar-Ramadan. | |
| Id-disa' jum ta' | يوم عرفة | Hija l-kommemorazzjoni tal-priedka finali ta' Muhammad u t-tlestija tal-messaġġ tal-Islam. | |
| L-għaxar, il-ħdax u t-tnax-il jum ta' Du l-hijjah | عيد الأضحى | Din tfakkar ix-xewqa ta' li jissagrifikaw lil ibnu. Huwa magħruf ukoll bħala l-Festival il-Kbir, li jiġi ċċelebrat mill-għaxar sat-tlettax-il jum. |
Sport
L-attivitajiet sportivi ewlenin fil-Baħrejn għandhom x'jaqsmu mal-kompetizzjonijiet tal-futbol u tal-karozzi.
It-tim tal-futbol tiegħu qatt ma kkwalifika għal Tazza tad-Dinja, għalkemm resaq viċin meta lagħab fil-playoffs fl-2006 u fl-2010, u tilef kontra Trinidad u Tobago u New Zealand rispettivament. Huwa lagħab 6 edizzjonijiet tat-Tazza tal-Asja, l-aqwa prestazzjoni tiegħu kienet fl-2004 meta daħal fir-raba' post. Fuq livell nazzjonali, hemm il-Premier League tal-Bahrain, twaqqfet fl-1956 u l-aktar tim ta' suċċess huwa l-Muharraq Club b'34 rebħa.
Il-Baħrejn huwa wkoll il-post għal kompetizzjoni tal-Formula 1 fil-Lvant Nofsani, li ssir fiċ-Ċirkwit Internazzjonali tal-Baħrejn. Beda billi ospita l-Grand Prix tal-Ajru tal-Golf fl-4 ta' April, 2004, it-tieni li sar f'pajjiż Għarbi flimkien mal-Malasja. It-tellieqa intreb[et minn Michael Schumacher g[al Scuderia Ferrari. Il-kontinwazzjoni ġiet mal-Grand Prix tal-Bahrain fl-2005. Il-Bahrain fetaħ l-istaġun tal-2006 fit-12 ta' Marzu. Fernando Alonso tar-Renault F1 rebaħ il-premju fiż-żewġ okkażjonijiet. Fl-2007 u l-2008, is-sewwieq tat-tim tal-Ferrari, Felipe Massa, kien ir-rebbieħ tal-premju l-kbir, Fernando Alonso reġa’ kien rebbieħ fl-2010, din id-darba wkoll isuq karozza Scuderia Ferrari.
Il-Grand Prix tal-2011, skedat għat-13 ta' Marzu, u li mmarka l-bidu tal-istaġun, kellu jiġi sospiż minħabba rewwixti popolari, li kienet l-ewwel darba fl-istorja tal-Formula 1 li Grand Prix kellu jiġi sospiż għal raġunijiet politiċi.
Referenzi
- ^ a b ċ d "Bahrain" (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2010-10-06.
- ^ "Archive copy" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2013-10-25. Miġbur 2024-01-29. Parametru mhux magħruf
|editorial=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|idioma=injorat (forsi ridt tuża|lingwa=minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|urlarchivo=injorat (forsi ridt tuża|arkivju-url=minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|fechaacceso=injorat (forsi ridt tuża|data-aċċess=minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|fechaarchivo=injorat (forsi ridt tuża|arkivju-data=minflok) (għajnuna); Parametru mhux magħruf|título=injorat (forsi ridt tuża|titlu=minflok) (għajnuna)Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Baħrejn, X'inhi Baħrejn? Xi tfisser Baħrejn?
Dan l artiklu dwar il ġeografija huwa nebbieta Jekk trid tista tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l artiklu dejjem skont il konvenzjonijiet tal Wikipedija Il Baħrejn huwa nazzjon fl Asja Il Baħrejn li l isem uffiċjali tiegħu huwa r Renju tal Baħrejn Għarbi مملكة البحرين Mamlakat al Baḥrayn huwa mikro stat ta gzira sovran Asjatiku li jinsab fuq il kosta tal punent tal Golf Persjan li l forma ta gvern tiegħu hija l monarkija kostituzzjonali It territorju tiegħu huwa organizzat f ħames governorati u l kapitali tiegħu hija l belt ta Manama Fuq il websajt uffiċjali bl Ispanjol tan NU tissemma bħala Bahrain Renju tal Baħrejnمملكة البحرين Mamlakat al BaḥraynInnu nazzjonali نشيد البحرين الوطني Baħrejn Tagħna source source track track track track track track track track track track track track Belt kapitaliManama 35 53 N 14 30 E 35 883 N 14 5 E 35 883 14 5Lingwi uffiċjali GħarbiGruppi etniċi BaħrejninGvern mir Renju Unit 21 ta Settembru 1964 Repubblika 13 ta Diċembru 1974 Erja Total 786 8 km2 173 303 8 mil kwadru Ilma 0Popolazzjoni stima tal 2021 1 463 265 149 ċensiment tal 2020 1 501 635 Densita 1 864 km2 6 4 827 7 mili kwadri stima tal 2011 Total 28 275 biljun 23 760 nominali stima tal 2011 Total 20 590 biljun 19 817 2011 0 806 għoli ħafna Zona tal ħin 3 Kodiċi telefoniku 973 Manama Manama Bahrain World Trade Centre u Bahrain Financial Harbour 2 Manama Manama Al Muharraq المحرق Mappa tal Għarabja fis sena 600 AD Il pajjiz jinsab fuq arċipelagu li l akbar gzira tiegħu il Baħrejn hija twila 55 km u wiesgħa 18 il km Lejn il punent hemm l Arabja Sawdija li magħha hija konnessa permezz ta pont ta 26 km imsejjaħ King Fahd Causeway Lex Xlokk hemm il penizola tal Qatar pajjiz li minnu huwa mifrud mill Golf tal Baħrejn u li miegħu mistenni jgħaqqad pont fi zmien mhux imbiegħed Fl 2010 il popolazzjoni tal Baħrejn kienet 1 234 571 li madwar nofshom kienu barranin Il Baħrejn huwa maħsub li kien id dar taċ ċivilta Dilmun fi zminijiet antiki Fi zminijiet aktar tard il gzejjer bdew jiġu mmexxija mill imperi Persjani Parthian u Sasanji L abitanti tagħha kienu fost l ewwel li kkonvertew għall Izlam fis sena 628 wara Kristu C Wara l Medju Evu kollu taħt il ħakma Għarbija fl 1521 il Portugizi okkupaw il gzejjer għalkemm ġew imkeċċija fl 1602 minn Shah Abbas il Kbir tal Imperu Safavid Fl 1783 it tribu Bani Utbah ħataf il kontroll tal gzejjer mid dinastija Qajar u minn dakinhar ilhom maħkuma mid dinastija Al Khalifa Fl aħħar tas seklu 19 wara li ffirma diversi trattati mal Inglizi il Baħrejn sar protettorat tar Renju Unit sitwazzjoni li damet għaddejja sakemm il pajjiz Ewropew irtira mir reġjun fis sittinijiet u l pajjiz ipproklama l indipendenza tiegħu fl 1971 Fil bidu iffurmat bħala stat il Baħrejn iddikjara lilu nnifsu bħala renju fl 2002 Fl 2011 bdiet ribelljoni ispirata mir Rebbiegħa Għarbija partikolarment fost il maġġoranza tax Xiti Mill 2016 il Baħrejn għandu Indiċi ta Zvilupp Uman għoli u huwa meqjus mill Bank Dinji bħala ekonomija bi dħul għoli Il pajjiz huwa membru tan Nazzjonijiet Uniti l Organizzazzjoni Dinjija tal Kummerċ il Lega Għarbija il Moviment Mhux Allinjat u l Organizzazzjoni għall Kooperazzjoni Izlamika kif ukoll huwa membru fundatur tal Kunsill ta Kooperazzjoni għall Istati Għarab tal Golf Fl 2001 l amministrazzjoni Amerikana ta George W Bush ħatret lill Baħrejn bħala alleat ewlieni mhux tan NATO Iz zejt ġie skopert fil Baħrejn fl 1932 l ewwel sejba bħal din fil Golf Persjan u sors ta ġid kbir għalkemm mill aħħar tas seklu 20 il pajjiz ipprova jiddiversifika l ekonomija tiegħu billi jinvesti fil banek u t turizmu biex jevita dipendenza zejda fuq il materja prima tiegħu Il kapitali tal pajjiz hija dar għal bosta istituzzjonijiet finanzjarji bħaċ Ċentru tal Kummerċ Dinji tal Baħrejn u l Port Finanzjarju tal Baħrejn Is sit arkeoloġiku ta Qal at al Bahrain port u kapital tal belt antika ta Dilmun u s siti u l istrutturi kollha relatati mal minjieri tal perli fil Baħrejn ġew innominati Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO fl 2005 u l 2012 rispettivament 15 16 Il Formula 1 Il Grand Prix tal Bahrain isir kull sena fiċ Ċirkwit Internazzjonali tal Baħrejn Ismijiet tal postijietAl Bahrayn البحرين huwa d doppju ta bahr baħar u huwa għalhekk li l isem jittraduċi bħala iz zewġ ibħra għalkemm ġie lessiku bħala isem femminili Dwar l ibħra huwa possibbli li huma l bajjiet il lvant u l punent tal gzira jew il kwalita mielħa tal ilma baħar u l ilma ħelu mill water table It terminu jidher ħames darbiet fil Koran izda ma jirreferix għall gzira moderna oriġinarjament magħrufa mill Għarab bħala Awal Peress li sa tmiem il Medju Evu l isem tal post indika minbarra l gzira il kosta kollha tal lvant tal Penizola Għarbija iz zewġ ibħra jistgħu jkunu t tramuntana u n nofsinhar tal Golf Persjan Illum iz zewġ ibħra tal Baħrejn huma meqjusa bħala l bajja lejn il lvant u l punent tal gzira l ibħra fit tramuntana u n nofsinhar tal gzira jew il melħ u l ilma ħelu prezenti fuq u taħt l art Minbarra l bjar hemm zoni tal baħar fit Tramuntana tal Baħrejn fejn il bziezaq tal ilma ħelu fost ilma mielaħ kif osservaw il vizitaturi minn zminijiet antiki StorjaMappa tal Baħrejn li tinsab fil Golf tal Baħrejn Il Baħrejn ilu popolat minn zminijiet preistoriċi Il pozizzjoni strateġika tagħha fil Golf Persjan fissret li kienet ikkontrollata u influwenzata mill Assirjani Babilonizi Griegi Persjani u finalment mill Għarab li magħhom il popolazzjoni kkonvertit għall Islam Era pre islamika L arċipelagu kien magħruf fi zminijiet antiki bħala Dilmun Tylos isem mogħti mill Griegi Kisbet l ismijiet Awal jew Mishmahig meta kienet parti mill Imperu Persjan bejn is s raw a C u l s iii a C fi zmien id dinastija Akemenida Mis s iii a C sal wasla tal Islam fis seba seklu il pajjiz kien ikkontrollat minn popli Iranjani oħra mill Parthians u l Imperu Sassanid Madwar is sena 250 Q K id dinastija Parthian waslet biex testendi s setgħa tagħha fil Golf Persjan għall Oman Fit 3 seklu is Sasanjani kkontrollaw ir reġjun u jestendu l ħakma tagħhom sal wasla tal fidi Musulmana erba sekli wara sabiex l arċipelagu fforma l aktar provinċja tan nofsinhar tagħhom flimkien mal provinċji Sawdi fuq ix xtut tan nofsinhar tal Golf Persjan tal Islam fis sena 629 il Baħrejn kien ukoll iċ ċentru tan Nestorianizmu Konverzjoni għall Izlam Arad Fort mibni qabel il Portugiz ħadu f idejhom Fl 899 is setta antika Ismailisman tal Karmatians ikkontrollat il pajjiz sabiex toħloq soċjeta utopika bbazata fuq id distribuzzjoni tal proprjeta kollha fost l inizjati ġabret ġieħ mill kalif ta Bagdad u fl 930 qerdet Mekka u Medina filwaqt li l Ġebla l Iswed lura lejn Al Ahsa Skont l istoriku Al Juwayni il Ġebla ġiet ritornata fl 951 Fil proċess inkisret u nqasam f seba biċċiet Fl 976 il Karmatians ġew megħluba mill Abbasids u l mewt tagħhom waslet f idejn id dinastija Uyuni ta Al Hasa li fl 1076 approprjat l arċipelagu kollu u zammet il poter tiegħu sal 1235 meta l gzejjer ġew immexxija fil qosor mill Persjani provinċja ta Fars Fl 1253 il Bedouin Usfurid waqqa d dinastija Uyunid u kkontrolla l Għarabja tal Lvant inkluz l arċipelagu tal Baħrejn Fl 1330 il gzejjer kienu tributarji tal belt ta Hormuz għalkemm lokalment kienu ddominati mid dinastija Qatif Sal Medju Evu tard il kelma Bahrain kienet tirreferi għar reġjun storiku tal Baħrejn li kien jinkludi Ahsa u Qatif fil Provinċja tal Lvant tal Arabja Sawdija kif ukoll l arċipelagu tal Baħrejn Ir reġjun kien jiġġebbed minn Basra sal Istrett ta Hormuz fl Oman F nofs is seklu 15 il gzejjer ġew taħt il kontroll tad dinastija Jabrid ibbazata wkoll fuq Ahsa li ħakmet il biċċa l kbira tal Għarabja tal Lvant Il wasla tal ewropej Mappa tal 1745 tar reġjun storiku tal Baħrejn zona skura fuq il Golf Persjan bejn il Persja bl aħdar u l Għarabja bl aħmar Ritratt tal ewwel bir taz zejt fil Baħrejn bl ewwel zejt jiġi estratt fl 1931 Is souk ta Manama fl 1965 Il gzejjer ġew okkupati mill Portugall fl 1507 u invadew fl 1521 li kkontrolla l arċipelagu għal tmenin sena li matulhom kienu jiddependu mill appoġġ tal gvernaturi Persjani Sunni Fl 1602 l Iberi ġew imkeċċija minn Abbas il Kbir li ddikjara x Xiizmu bħala r reliġjon uffiċjali Minkejja li zamm skambju diplomatiku attiv mal kontroparti tiegħu r Re Kattoliku Felipe III Re ta Spanja u l Portugall Il gzejjer baqgħu taħt il kontroll Iranjan għal zewġ sekli Matul dak il perjodu l gzejjer sofrew zewġ invazjonijiet Ibadi mill Oman fl 1717 u fl 1738 Fl 1783 kienet iggvernata mid dinastija Għarbija ta Al Khalifa bħala jecat indipendenti separat mill Persja Minħabba t talbiet tal Persja li rkuprat mill ġdid il gzejjer ġiet sottomessa fl 1861 taħt protettorat Brittaniku bi skambju għall protezzjoni u ġiet ratifikata skont it Trattati tal 1880 1892 u 1913 Anke hekk l Iran sostna l pussess tal arċipelagu għalih innifsu għalkemm hija rrinunzjat għat talbiet tagħhom fl 1970 u fl 1980 Fl 1932 fl inħawi beda l isfruttament taz zejt Fis snin ħamsin bdew jitfaċċaw movimenti ta vendikazzjoni nazzjonalisti li talbu l indipendenza Fl 1968 il Baħrejn ingħaqad mal Federazzjoni tal Emirati Għarab Magħquda fejn infired minn din l organizzazzjoni tliet snin wara meta sar indipendenti mir Renju Unit li magħha ffirma trattat ta ħbiberija Id dinastija Al Khalifa baqgħet fil kap tal Istat u x xejk assuma t titlu ta emir F Ġunju 1973 ġiet promulgata kostituzzjoni ġdida li wasslet għall elezzjoni tal ewwel parlament elett demokratikament f Diċembru Izda wara li faqqa kunflitt bejn l assemblea u l Emir Isa bin Salman Al Khalifa sena biss wara l assemblea nazzjonali ġiet xolta Il kostituzzjoni ġiet sospiza u s setgħat kollha ġew assunti mill Emir Isa bin Salman Al Khalifa Konsegwenzi tar Rivoluzzjoni Iranjana Ir Rivoluzzjoni Iranjana li bdiet fl 1979 kellha riperkussjonijiet fil pajjiz fis snin tmenin minħabba l effett li l poter Sunni kellu fuq popolazzjoni ta maġġoranza Xiita Konsegwenza ta dan il fatt fl 1981 inħoloq il Front klandestin għal Ħelsien Nazzjonali u l Iran għal darb oħra ħaseb uħud mill gzejjer tal emirat Il Baħrejn imbagħad iffirma ftehim ta difiza mal Arabja Sawdija u sar parti mill Kunsill ta Kooperazzjoni tal Golf Fl 1983 kienet permessa l formazzjoni tal organizzazzjoni tal unjin tal Ħaddiema taz Zejt Fis snin 90 kibret il pressjoni għar riformi politiċi bi protesti matul l 1994 u l 1995 imbagħad fl 1996 il Gvern arresta 29 persuna akkuzati li kienu involuti f plott biex titwaqqa l monarkija u tiġi stabbilita repubblika Izlamika fejn akkuza lill Iran b din il konfoffa Fl 1999 miet l emir Isa bin Salman Al Khalifa u ibnu Hamad bin Isa Al Khalifa wiret it tron li ppermetta lill pajjiz jikseb transizzjoni demokratika Fl 2002 l emir assuma t tron bħala re tal Baħrejn Ir Ribelljoni tal Baħrejn tal 2011 2012 Id dimostranti jippakkjaw il Pjazza tal Perla ta Manama fil 15 ta Frar 2011 il bidu tar Ribelljoni tal Baħrejn 2011 2012 Ir ribelljoni fil Baħrejn tal 2011 2012 hija parti mill protesti fid dinja Għarbija li ilhom għaddejjin mill bidu tal 2011 Dawn bdew b dimostrazzjonijiet li jitolbu aktar liberta politika u rispett għad drittijiet tal bniedem Iktar tard wara l lejl imdemmi tas 17 ta Frar meta d dimostranti rieqdu fi Pjazza Pearl f Manama il kapitali tal pajjiz ġew attakkati bdew jitolbu wkoll it tmiem tal monarkija Gvern u politikaIr Re Hamad bin Isa Al Khalifa Il Baħrejn huwa stat Għarbi Izlamiku indipendenti Wara l ewwel kostituzzjoni tal 1973 li ddefiniet l istat bħala emirat il kostituzzjoni l ġdida approvata fl 14 ta Frar 2002 tagħtiha l isem tar Renju tal Baħrejn u tikkostitwiha bħala monarkija kostituzzjonali b parlament bikamerali F termini prattiċi il Baħrejn hija monarkija ereditarja mmexxija mill familja Al Khalifa Ir Re Hamad bin Isa Al Khalifa huwa l kap tal stat u huwa sostitwit minn ibnu l kbir jew mill persuna li jinnomina fi ħdan il familja Al Khalifa Il Prim Ministru Salman bin Hamad bin Isa Al Khalifa huwa l kap tal gvern Il kamra ta fuq tal parlament tinħatar mir re u l kamra t isfel tiġi eletta b vot universali Drittijiet umani Il perjodu bejn l 1975 u l 1999 ra firxa wiesgħa ta ksur tad drittijiet tal bniedem inkluz arrest arbitrarju detenzjoni mingħajr evidenza tortura u ezilju sfurzat Wara li l Emir Hamad Al Khalifa illum King ħa post missieru Isa Al Khalifa fl 1999 introduċa riformi estensivi u garantit l applikazzjoni tad drittijiet tal bniedem Dawn il movimenti ġew deskritti minn Amnesty International bħala li jirrapprezentaw perjodu storiku tad drittijiet tal bniedem Il kundizzjonijiet tad drittijiet tal bniedem bdew jonqsu fl 2007 meta reġgħet bdiet tintuza t tortura Fl 2011 l Osservatorju tad Drittijiet tal Bniedem iddeskriva s sitwazzjoni tad drittijiet tal bniedem tal pajjiz bħala tal biza B rizultat ta dan il Baħrejn tilef xi wħud mill klassifika internazzjonali għolja li kien kiseb qabel Fl 2011 il Baħrejn ġie kkritikat għall akkuzi tal pulizija tiegħu fir Rebbiegħa Għarbija F Settembru rapport mill Kummissjoni Indipendenti ta Inkjesta tal Baħrejn tal gvern ikkonferma rapporti ta ksur gravi tad drittijiet tal bniedem inkluz tortura sistematika Il gvern wiegħed li jintroduċi riformi u jevita li l ġrajjiet imdemmi jerġgħu jirrepetu Madankollu rapporti mill għaqdiet tad drittijiet tal bniedem Amnesty International u l Osservatorju tad Drittijiet tal Bniedem ippubblikati f April 2012 qalu li l istess vjolazzjonijiet kienu għadhom iseħħu Drittijiet tan nisa Id drittijiet politiċi tan nisa fil Baħrejn esperjenzaw titjib kbir meta ngħataw id dritt li jivvutaw u jipparteċipaw fl elezzjonijiet nazzjonali għall ewwel darba fl elezzjonijiet tal 2002 Madankollu l ebda mara ma ġiet eletta fl elezzjonijiet ta din is sena Minflok ix Shi a u l Islamisti Sunni ddominaw l elezzjonijiet u b mod kollettiv rebħu l maġġoranza tas siġġijiet B reazzjoni għan nuqqas ta nisa inħatru sitta fil Kunsill tax Xura li kien jinkludi wkoll rapprezentanti tal Insara indiġeni u tal Lhud tar renju Dr Nada Haffadh saret l ewwel ministru mara tal pajjiz li mexxiet il Ministeru tas Saħħa fl 2004 mexxa l Assemblea Ġenerali tan Nazzjonijiet Uniti fl 2006 ħatret lill avukat u attivista għad drittijiet tan nisa Haya bint Rashid Al Khalifa bħala president tal Assemblea Ġenerali tan Nazzjonijiet Uniti tliet nisa biss fl istorja kollha mexxew dan il korp dinji L attivista feminista Ghada Jamsheer qalet Il gvern uza d drittijiet tan nisa bħala għodda dekorattiva internazzjonalment Hija rreferiet għar riformi bħala artifiċjali u marġinali u akkuzat lill gvern li jippersegwita soċjetajiet femministi mhux governattivi Fl 2006 Lateefa Al Gaood saret l ewwel mara li ġiet eletta fil Kamra tad Deputati tal Baħrejn In numru zdied għal erbgħa fl elezzjonijiet tal 2011 Fl 2008 Houda Nonoo inħatret ambaxxatur tal Istati Uniti biex b hekk saret l ewwel ambaxxatur Lhudi għal Għarbi pajjiz Fl 2011 Alice Samaan mara Nisranija inħatret ambaxxatriċi għar Renju Unit Forzi Armati Frejgata RBNS Sabha Il Forzi Armati tal Baħrejn jiddependu prinċipalment fuq materjal li ġej mill Istati Uniti bħall F16 Fighting Falcon F5 Freedom Fighter UH60 Blackhawk tankijiet M60A3 u frejgata tal klassi Oliver Hazard Perry imsejħa RBNS Sabha Il gvernijiet tal Baħrejn u tal Stati Uniti ffirmaw ftehimiet ta kooperazzjoni li taħthom l Armata tal Stati Uniti kellha bazi f Juffair mill bidu tad disgħinijiet Relazzjonijiet esterni Ir Re Hamad bin Isa Al Khalifa jiltaqa mal President Amerikan Donald Trump Mejju 2017 Il Baħrejn stabbilixxa relazzjonijiet bilaterali ma 190 pajjiz madwar id dinja Mill 2012 il Baħrejn izomm netwerk ta 25 ambaxxata 3 konsulati u 4 kummissjonijiet permanenti fil Lega Għarbija in Nazzjonijiet Uniti u l Unjoni Ewropea rispettivament Barra minn hekk il Baħrejn hija dar għal total ta 36 ambaxxata Il Baħrejn għandu rwol modest fil politika reġjonali u jaderixxi mal fehmiet tal Lega Għarbija rigward il paċi fil Lvant Nofsani u jappoġġja soluzzjoni ta zewġ stati biex isolvi l kunflitt Izraeljan Palestinjan Il Baħrejn huwa wkoll wieħed mill membri fundaturi tal Kunsill ta Kooperazzjoni għall Stati Għarab tal Golf Ir relazzjonijiet mal Iran għandhom it tendenza li jkunu tensjoni minħabba kolp ta stat fallut fl 1981 li għalih il Baħrejn jakkuza lill Iran li hu t tort Ukoll raġuni oħra hija l ezistenza ta pretensjonijiet okkazjonali għas sovranita Iranjana magħmula minn diversi ultra konservattivi Il monarkija tal Baħrejn hija allinjata maz zewġ ġirien tagħha protetturi u li jagħtu l ordni l Arabja Sawdija u l UAE Madankollu ir relazzjonijiet tagħha mal Għarabja Sawdija ddeterjoraw momentarjament fl 2004 wara li l Baħrejn iffirma ftehim ta kummerċ ħieles mal Stati Uniti mingħajr konsultazzjoni minn qabel mal Kunsill ta Kooperazzjoni tal Golf GCC li jiġbor flimkien is sitt monarkiji tal Penizola Għarbija u li suppost jamministra dawn it trattati Bi tpattija l Għarabja Sawdija ssospendiet il ħlas tad dħul mill qasam taz zejt ta Abu Safah li z zewġ pajjizi jaqsmu għal diversi xhur Il Baħrejn ingħaqad mal koalizzjoni militari mmexxija mill Arabja Sawdija fil Jemen fl 2015 u l imblokk kontra l Qatar fl 2017 Il Baħrejn izomm relazzjonijiet mill qrib mar Renju Unit li kien il qawwa kolonjali tiegħu Ir Renju Unit għandu bazi navali fuq l arċipelagu izomm il kooperazzjoni tas sigurta u jappoġġaha diplomatikament filwaqt li jiċċelebra b mod ritwali l progress tad drittijiet tal bniedem tiegħu għal għexieren ta snin Il Baħrejn u l Izrael ikkonkludew ftehim fl 2020 taħt il patroċinju tal Istati Uniti biex jinnormalizzaw ir relazzjonijiet tagħhom Il Bahrain huwa r raba pajjiz Għarbi wara l Eġittu il Ġordan u l Emirati Għarab Magħquda li jikkonkludi tali ftehim mal istat Lhudi Dan il ftehim kien ikkunsidrat bħala dahar mill Awtorita Palestinjana Sussegwentement il kap tal Mossad Izraeljan iltaqa ma uffiċjali għolja tal Baħrejn biex isaħħu r relazzjonijiet tagħhom dwar is sigurta u l intelliġenza Dan l approċċ kien ġeneralment ta suċċess Dan l approċċ kien ġeneralment miċħud mill popolazzjoni u kkundannat mill partiti tal oppozizzjoni għar reġim Il Baħrejn jospita l Ħames Flotta tal Stati Uniti Organizzazzjoni territorjaliGovernorati Codigo Gobernacion Poblacion 2010 Mapa 01 319 510 02 326 305 03 189 114 04 276 949 05 101 456ĠeografijaMappa tal Baħrejn Fir rokna ta fuq tax xellug hemm il King Fahd Causeway Manama il kapitali tal Baħrejn Gzejjer Amwaj u Muharraq mill ajru Il Baħrejn huwa emirat fuq il kosta tal lvant tal Penizola Għarbija fil Golf Persjan li jinsab bejn il paralleli 25º 32 u 26º 20 latitudni tat Tramuntana u l meridjani 50º 20 u 50º 50 lonġitudni tal Lvant Huwa magħmul minn arċipelagu ta 33 gzira li minnhom l ewlenin huma il gzira tal Baħrejn fejn tinsab il kapitali Manama b daqs ta 48 km mit tramuntana għan nofsinhar u 16 km mill lvant għall punent jassumi 85 taz zona totali tal istat u l gzira fil viċin ta Muharraq 56 km marbuta ma ta qabel permezz ta causeway fuq breakwater quddiem Manama Gzejjer oħra ta importanza zgħira huma l Gzejjer Hawar b 50 km il barra mill kosta tal Qatar pajjiz li jippretendi s sovranita fuqhom il gzira abbandunata ta Umm Na san fuq il kosta tal punent tal Baħrejn b 19 il km marbuta mal gzira tal Baħrejn u l Għarabja Sawdija mar King Fahd Causeway u l gzira ta Sitrah ta 10 km li tinsab fuq il kosta tal Lvant fejn hija kkonċentrata industrija importanti il gzira hija konnessa permezz ta causeway mal gzira tal Baħrejn Il Baħrejn m għandu l ebda muntanji sinifikanti ħlief għal Jabal ad Dukhan jew bl Ispanjol Smoke Mountain imsemmija għad dehra li tipprezenta fi ġranet sħan u umdi Din il quċċata hija l ogħla altitudni fl arċipelagu b 137 metru l fuq mil livell tal baħar u tinsab fiċ ċentru tal gzira tal Baħrejn Il Baħrejn jinsab fil Golf Persjan L artijiet biss fit tramuntana u l majjistral ta din il muntanja jistgħu jintuzaw għall palm tad data u l ġonna tal frott grazzi għall uzu ta bjar artezjani molol u pjanti tad desalinizzazzjoni Il bqija huma dezert b xi swamps zgħar Ekoloġikament il WWF tikklassifika l Baħrejn fi ħdan l ekoreġjun tad dezert u semi dezert tal Golf Persjan Rigward il klima ix xtiewi jistgħu jitqiesu kesħin b xita mxerrda 74 mm sena idumu minn Diċembru sa Frar u l klima hija influwenzata minn sistemi ta pressjoni baxxa mill Mediterran li jivvjaġġaw lejn il Lvant permezz tal golf Is Sjuf huma sħan u umdi b temperaturi bejn 38 u 42 C u umdita relattiva bejn 67 u 82 Klima Il klima hija sħuna u umda L aħjar perjodu jkopri x xhur bejn Novembru u April li matulhom il mewġa tas sħana tagħti lok għal temp aktar frisk It temperatura medja hija 15 C u d dezert jirċievi xita ħafifa Is sħana qawwija tibda f Mejju u ddum sa Ottubru It temperatura medja hija ta 38 C għalkemm faċilment tista taqbez it 43 C Ix xita hija inezistenti u l iljieli huma kesħin Bijodiversita Greater Flamingos Phoenicopterus roseus huma residenti tal Baħrejn Aktar minn 330 speċi ta għasafar huma rreġistrati fl arċipelagu tal Baħrejn 26 speċi minnhom huma endemiċi għall pajjiz Miljuni ta għasafar li jpassu jgħaddu mir reġjun tal Golf fix xhur tax xitwa u tal ħarifa Speċi waħda fil periklu globali Chlamydotis undulata hija migratorja regolari tal ħarifa Il ħafna gzejjer u ilmijiet kalmi tal Baħrejn huma ta importanza vitali għall ispeċi ta għasafar li jitimgħu Phalacrocorax nigrogularis aktar minn 100 000 par ta dawn l għasafar ġew irreġistrati fil Gzejjer Hawar Fil Baħrejn ġew skoperti biss tmintax il speċi ta mammiferi annimali bħal gazelles fniek tad dezert u qanfud huma komuni fis selvaġġ izda l Oryx Għarbi ġie kkaċċjat sa kwazi l estinzjoni fil gzira 83 25 speċi ta anfibji u rettili Ġew irreġistrati kif ukoll 21 speċi ta friefet u speċi ta flora 307 Il bijotopi tal baħar huma diversi u jinkludu meded vasti ta ħaxix tal baħar u pjani tal marea sikek tal qroll estensivi kif ukoll atolli Sodod tal ħaxix tal baħar huma art importanti għall għalf għal xi speċi prezenti bħal dugongs u fkieren tal baħar ħodor Fl 2003 il Baħrejn ipprojbixxa t teħid ta baqar tal baħar fkieren tal baħar u delfini fl ibħra territorjali tiegħu Iz Zona Protetta tal Gzejjer Hawar tipprovdi bazi ta ikel ta kwalita għolja għal varjeta wiesgħa ta għasafar tal baħar migratorji u hija rikonoxxuta internazzjonalment bħala sit migratorju għall għasafar Il kolonja tal marguni Socotra fil Gzejjer Hawar hija l akbar fid dinja u l merħliet dugong fl arċipelagu jiffurmaw it tieni l akbar grupp ta dugong wara dak prezenti fl Awstralja Il Baħrejn għandu ħames zoni protetti magħzula li erbgħa minnhom huma ambjenti tal baħar Dawn huma Gzejjer Hawar Gzira Mashtan il barra mill kosta tal Baħrejn Bajja ta Arad f Muharraq Tubli bay Al Areen Wildlife Park li huwa zoo u ċentru ta kenn għall annimali fil periklu huwa l unika zona protetta fuq l art u wkoll l unika waħda li hija ġestita minn jum għal jum EkonomijaRapprezentazzjoni proporzjonali tal esportazzjonijiet tal Baħrejn 2019 Zvilupp tal PGD per capita fil Baħrejn Skyscrapers ta Manama il kapitali tal Baħrejn jidhru minn Juffair Il Baħrejn bħall pajjizi kollha fiz zona seta jgawdi minn tkabbir kummerċjali u ekonomiku kbir grazzi għall bini tal Kanal ta Suez li ġie inawgurat fis 17 ta Novembru 1869 mill Imperatriċi Eugenia de Montijo mart Napuljun III Imma dak iz zmien l ekonomija prekarja tagħha ma kellhiex bizzejjed muniti tad deheb u tal fidda fiċ ċirkolazzjoni biex tittratta n numru kbir ta tranzazzjonijiet kummerċjali li kienu jsiru kuljum waqt il bini tal kanal Biex jingħeleb dan in nuqqas fl 1867 ġiet permessa definittivament iċ ċirkolazzjoni ta muniti barranin fit territorju kollu li kellhom timbru bi skrizzjoni bl Għarbi Bahrain Muniti ta 8 reales Spanjoli rupees Inglizi talers ta Maria Teresa tal Awstrija u 5 franki Franċizi huma magħrufa li jġorru dan it timbru L ekonomija tal Baħrejn hija bbazata primarjament fuq iz zejt Fl 1932 beda jiġi sfruttat l ewwel bir taz zejt fir reġjun Għalkemm huwa modest fid daqs il produzzjoni annwali nizlet taħt it 3 m li ppermettiet il modernizzazzjoni tal istat Madankollu hemm rizervi importanti ta gass naturali 180 000 miljun m u tipi oħra ta attivitajiet industrijali raffinerija taz zejt b kapaċita ta 12 il m li tipproċessa z zejt mis Sudan funderija tal aluminju 120 000 t y li timporta minerali tal boksajt minn barra u fabbriki tas siment Fir rigward ta tipi oħra ta attivitajiet fis settur tas servizzi jista jingħad li dawn qed ikollhom impatt akbar fuq l ekonomija tal arċipelagu minħabba r rwol tal Baħrejn bħala ċentru finanzjarju internazzjonali attiv ħafna Hija l kwartieri ġenerali ta bosta banek għandha zona ħielsa u zviluppat port importanti u infrastruttura ta komunikazzjoni bit toroq Minkejja dan kollu id dħul medju huwa l aktar baxx mill istati zgħar taz zejt kollha fil Golf Persjan Id dejn pubbliku tal pajjiz se jammonta għal 44 5 biljun dollaru fl 2020 jiġifieri 130 tal PGD Huwa mistenni li jitla għal 155 tal PGD fl 2026 skont l istimi tal IMF L infiq militari huwa r raġuni ewlenija għal din iz zieda fid dejn Skont l Indiċi Dinji tal Innovazzjoni immexxi mill Organizzazzjoni Dinjija tal Proprjeta Intellettwali fl 2022 il Baħrejn ikklassifika fit 72 post fl innovazzjoni minn 132 pajjiz fid dinja Turizmu Il bliet ta Muharraq it tagħrif miksub u Manama l isfond Bħala destinazzjoni turistika il Baħrejn irċieva qrib tmien miljun vizitatur fl 2008 għalkemm in numru ezatt ivarja kull sena Il biċċa l kbira minn dawn huma minn stati Għarab fil viċin għalkemm numru dejjem jikber huma minn reġjuni oħra grazzi għall apprezzament tal wirt tar renju u tiegħu profil għoli minħabba ċ Ċirkwit Internazzjonali tal Bahrain fejn isiru t tiġrijiet tal Formula 1 Ir renju jgħaqqad il kultura Għarbija moderna u l wirt arkeoloġiku ta ħames millenji ta ċivilizzazzjoni Il gzira hija dar għal bosta fortifikazzjonijiet inkluz Qal at al Bahrain li ġie elenkat mill UNESCO bħala Sit ta Wirt Dinji Il Muzew Nazzjonali tal Baħrejn fih artifatti mill istorja tat territorju li tmur lura 9 000 sena meta l ewwel abitanti ta il gzira kienet toqgħod fuqha Barra minn hekk il Beit Al Quran bl Għarbi بيت القرآن li tfisser id dar tal Quran huwa muzew ieħor li jospita artifatti Musulmani relatati mal Quran Uħud mill aktar attrazzjonijiet turistiċi storiċi popolari fir renju huma Al Khamis Moskea li hija waħda mill eqdem fir reġjun Arad Fortification f Muharraq Barbar Temple shrine mill perjodu Dilmun fil Baħrejn kif ukoll il muntanji tad dfin tal istess mien li jinsab fAali u t tempju ta Saar Ix Shajarat al Hayat si ra ta 400 sena li tikber fid de ert ta Sakhir ming ajr ilma fl in awi hija wkoll attrazzjoni turistika popolari L għassa tal għasafar prinċipalment fil Gzejjer Hawar l għadis u l irkib taz zwiemel huma l aktar attivitajiet turistiċi popolari fil Baħrejn Ħafna turisti mill Għarabja Sawdija fil qrib u reġjuni oħra jzuru Manama biex izuru l malls tax xiri bħal City Centre Bahrain u dak li jinsab fid distrett ta Seef Manama Souk u Gold Souk huma wkoll popolari mat turisti Mill 2005 il Baħrejn kull sena jospita festival bl isem tar Rebbiegħa tal Kultura Rebbiegħa tal Kultura fix xahar ta Marzu li fih muziċisti u artisti ta fama internazzjonali jdoqqu f kunċerti Fil festival tal 2012 ħadu sehem muziċisti bħal Andrea Bocelli jew Julio Iglesias Fl 2012 Manama kellha t titlu tal Kapitali Għarbija Kulturali u sena wara fl 2013 ingħatat il premju tal Kapitali Għarbija tat Turizmu mill Lega Għarbija DemografijaEvoluzzjoni tal popolazzjoni bejn l 1960 u l 2010 ċifri mid DAES 2012 Popolazzjoni f eluf ta abitanti Moskea Gudaibiya Manama Il Baħrejn jitolbu talb pubbliku f Manama Skont iċ ċensiment tal 2010 il Baħrejn għandu popolazzjoni ta 1 234 571 46 0 twieldu fil pajjiz u l 54 0 li jifdal huma l aktar immigranti Asjatiċi 45 5 tal popolazzjoni totali tal Baħrejn L istennija tal ħajja hija 74 sena In numru medju ta tfal għal kull mara huwa ta 2 57 Ir reliġjon uffiċjali tal Baħrejn hija l Islam b popolazzjoni magħmula l aktar minn Xiiti u Sunniti izda hemm minoranzi zgħar Lhud u Kristjani Ħafna mill Baħrejn huma ta oriġini Għarbija għalkemm xi tribujiet huma ta oriġini Persjana Bahaareyneh gaan B differenza minn pajjizi Għarab oħra ċittadini mhux Musulmani jistgħu jistqarru r reliġjonijiet tagħhom mingħajr problemi u madwar il pajjiz perezempju inbnew diversi knejjes u anke hemm sinagoga Il komunitajiet tal lum jistgħu jiġu kklassifikati bħala l Al Khalifa tribujiet Għarab alleati mal familja Al Khalifa il Baharnah Shia Għarab l Howilla Sunni Għarab mill Persja Sunni Għarab mill Għarabja Ajam Shia Persians Indjani li nġiebu l Baħrejn fl era taz zejt jismu Banyan u komunita Lhudija zgħira fost gruppi oħra Lingwi L Għarbi huwa l lingwa uffiċjali tal Baħrejn għalkemm l uzu tal Ingliz huwa wkoll pjuttost popolari 94 Fost il varjetajiet djalettali differenti tal Għarbi l aktar mitkellma fil pajjiz huwa l Għarbi tal Baħrejn li jvarja xi ftit mill istandard L Għarbi għandu rwol importanti fil ħajja politika peress li skont l Artikolu 57 c tal kostituzzjoni tal Baħrejn MP irid ikun fluwenti fl Għarbi sabiex ikun membru tal Parlament Fost il popolazzjoni ta oriġini mhux tal Bahraini ħafna nies jitkellmu l Persjan il lingwa uffiċjali tal Iran jew l Urdu il lingwa uffiċjali tal Pakistan 94 Il Malay u l Ħindi huma wkoll ta importanza konsiderevoli fil komunita Indjana Ħafna sinjali kummerċjali u tat toroq huma bilingwi u għalhekk juzaw kemm l Ingliz kif ukoll l Għarbi Bliet ewlenin Manama Pob 147 074 Gov Kapital Al Muharraq المحرق Pob 97 458 Gov Muharraq Riffa الرفاع Pob 79 550 Gov Nofsinhar Sitra سترة Pob 37 657 Gov ĊentraliKulturaSengħa li jagħmel il fuħħar billi juza t taħlita tradizzjonali ta tafal u ilma fuq rota li ddur Id dar Isa ibn Ali Al Khalifa hija ezempju ta arkitettura tradizzjonali fil Baħrejn A riħ catcher fil Baħrejn Il Baħrejn huwa spiss deskritt bħala Lvant Nofsani miftuħ li jgħaqqad infrastruttura estremament moderna ma identita Persjana distinta biss b differenza minn nazzjonijiet oħra fiz zona il ġid tiegħu mhuwiex biss riflessjoni tal kobor tal ġid taz zejt tiegħu izda huwa wkoll marbut ma skambju ekonomiku mal Arabja Sawdija u l ħolqien ta popolazzjoni indiġena ta klassi tan nofs Dan il fatt uniku jfisser li l Baħrejn għandu tendenza li jkun aktar liberali mill ġirien tiegħu L Islam huwa r reliġjon tal maġġoranza 65 70 Shia 15 Sunni għandhom il poter għalkemm hemm ukoll komunitajiet zgħar ta reliġjonijiet differenti 10 Kattoliċi u madwar 40 Lhudi Il Baħreini huma nnutati għat tolleranza tagħhom li tagħmilha possibbli li tara moskej ħdejn zewġ knejjes Il Baħrejn li kien l ewwel stat tal Golf li jawtorizza l bini ta tempju Kattoliku fit territorju tiegħu fil Milied tal 1939 issa 70 sena ilu fl 2009 ir Re tal Baħrejn Hamad bin Isa Al ta art donazzjoni għall bini ta tempju Kattoliku ieħor wara li fit 18 ta Diċembru Benedittu XVI irċieva l kredenzjali tal ewwel ambaxxatur tal Baħrejn għas Santa Sede Naser Muhamed Youssef Al Belooshi Hemm ukoll sinagoga mibnija minn Lhud mill Iraq fejn kienet tezisti komunita Lhudija kbira sal ħolqien ta Izrael Fil bidu tas seklu 20 komunita Lhudija ta madwar 1 500 ruħ marret il Baħrejn flimkien ma familji oħra minn Bagdad Ħafna minnhom stabbilixxew l Izrael ladarba l awtoritajiet Lhud ippromwovew id dijaspora L 40 Lhudi li baqgħu fir renju tal Golf jistgħu jipprattikaw ir reliġjon tagħhom mingħajr restrizzjonijiet u għandhom is sinagoga u ċ ċimiterju tagħhom għalkemm ma jistgħux jivvjaġġaw lejn l Izrael peress li dak il pajjiz ma jzommx relazzjonijiet mal Baħrejn Aspett ieħor li juri l istatus tal Baħrejn f termini ta ftuħ għandu x jaqsam mal fatt li huwa l aktar pajjiz prolifiku f termini ta pubblikazzjoni ta kotba fi ħdan id dinja Għarbija b 132 titolu ppubblikati fl 2005 għal popolazzjoni ta 700 000 B paragun il medja għall komunita Għarbija kollha hija ta seb kotba ppubblikati għal kull miljun abitant fl 2005 skont il Programm tal Izvilupp tan Nazzjonijiet Uniti 100 sabiex għal kull abitant il Baħrejn jiġi ppubblikat 27 darba aktar titoli għal kull abitant milli fid dinja Għarbija f ġenerali Arti Il moviment tal arti moderna tfaċċa uffiċjalment fil pajjiz fis snin ħamsin u laħaq il qofol tiegħu fit twaqqif ta soċjeta tal arti L espressjonizmu u s surrealizmu kif ukoll l arti kaligrafika huma l aktar forom popolari ta arti fil Baħrejn L Espressjonizmu Astratt kiber fil popolarita f dawn l aħħar deċennji Il fuħħar u t tessuti huma wkoll prodotti popolari li kienu prodotti b mod wiesa fl irħula tal Baħrejn Il gvern tal Baħrejn sponsorja b mod attiv l arti Izlamika li wassal għall ħolqien ta muzew Izlamiku il Beit Al Quran Huwa għen ukoll xerred kaligrafija Għarbija Il Muzew Nazzjonali tal Baħrejn fih wirja permanenti ta arti kontemporanja L arkitettura tar renju hija simili għal dik tal pajjizi ġirien tal Golf Ir riħ catcher li joħloq ventilazzjoni naturali fid djar huwa strument komuni fil bini antik prinċipalment fid distretti l anzjani ta Manama u Muharraq Muzika L istil muzikali tal Baħrejn huwa simili għal dak tal ġirien tiegħu L istil tal muzika Khaliji li huwa muzika folkloristika huwa popolari fil pajjiz Li jikkonsisti f forma kumplessa ta muzika urbana li tindaqq minn oud lawt imnittfa vjolin u mirwas tanbur l istil sawt huwa popolari wkoll fil Baħrejn Ali Bahar kien wieħed mill aktar kantanti famuzi fil Baħrejn Huwa wettaq il muzika tiegħu mal band tiegħu Al Ekhwa Los Hermanos L ewwel studio ta reġistrazzjoni fil pajjizi tal Golf Persjan ġie installat fil Baħrejn Festi Data Isem bl Ispanjol Isem lokali Għarbi Deskrizzjoni 1 ta Jannar رأس السنة الميلادية Jum l Ewwel tas Sena skont il iċċelebrat fil biċċa l kbira tal partijiet tad dinja 1 ta Mejju يوم العمال Magħruf lokalment bħala Eid Al Oumal hija festa li ssir kull sena li tiċċelebra l kisbiet tal ħaddiema 16 ta Diċembru اليوم الوطني Jum nazzjonali tal Baħrejn 17 ta Diċembru Jum tal inawgurazzjoni يوم الجلوس Jum li fih l ħa t titlu tiegħu L ewwel jum ta رأس السنة الهجرية Is Sena l Ġdida skont il Id disa u l għaxar jum ta Muharram عاشوراء Tifkira l martirju tal It tnax il jum ta المولد النبوي Hija tfakkar il jum tat twelid tal li huwa ċċelebrat ukoll f ħafna partijiet tad dinja Għarbija L ewwel it tieni u t tielet jum ta عيد الفطر Tifkira t tmiem tar Ramadan Id disa jum ta يوم عرفة Hija l kommemorazzjoni tal priedka finali ta Muhammad u t tlestija tal messaġġ tal Islam L għaxar il ħdax u t tnax il jum ta Du l hijjah عيد الأضحى Din tfakkar ix xewqa ta li jissagrifikaw lil ibnu Huwa magħruf ukoll bħala l Festival il Kbir li jiġi ċċelebrat mill għaxar sat tlettax il jum Sport Barra tal Stadium Nazzjonali tal Baħrejn Stadju ewlieni tal Formula 1 Bahrain International Circuit L attivitajiet sportivi ewlenin fil Baħrejn għandhom x jaqsmu mal kompetizzjonijiet tal futbol u tal karozzi It tim tal futbol tiegħu qatt ma kkwalifika għal Tazza tad Dinja għalkemm resaq viċin meta lagħab fil playoffs fl 2006 u fl 2010 u tilef kontra Trinidad u Tobago u New Zealand rispettivament Huwa lagħab 6 edizzjonijiet tat Tazza tal Asja l aqwa prestazzjoni tiegħu kienet fl 2004 meta daħal fir raba post Fuq livell nazzjonali hemm il Premier League tal Bahrain twaqqfet fl 1956 u l aktar tim ta suċċess huwa l Muharraq Club b 34 rebħa Il Baħrejn huwa wkoll il post għal kompetizzjoni tal Formula 1 fil Lvant Nofsani li ssir fiċ Ċirkwit Internazzjonali tal Baħrejn Beda billi ospita l Grand Prix tal Ajru tal Golf fl 4 ta April 2004 it tieni li sar f pajjiz Għarbi flimkien mal Malasja It tellieqa intreb et minn Michael Schumacher g al Scuderia Ferrari Il kontinwazzjoni ġiet mal Grand Prix tal Bahrain fl 2005 Il Bahrain fetaħ l istaġun tal 2006 fit 12 ta Marzu Fernando Alonso tar Renault F1 rebaħ il premju fiz zewġ okkazjonijiet Fl 2007 u l 2008 is sewwieq tat tim tal Ferrari Felipe Massa kien ir rebbieħ tal premju l kbir Fernando Alonso reġa kien rebbieħ fl 2010 din id darba wkoll isuq karozza Scuderia Ferrari Il Grand Prix tal 2011 skedat għat 13 ta Marzu u li mmarka l bidu tal istaġun kellu jiġi sospiz minħabba rewwixti popolari li kienet l ewwel darba fl istorja tal Formula 1 li Grand Prix kellu jiġi sospiz għal raġunijiet politiċi Referenzi a b ċ d Bahrain bl Ingliz Fond Monetarju Internazzjonali Miġbur 2010 10 06 Archive copy PDF Arkivjat minn l oriġinal PDF fl 2013 10 25 Miġbur 2024 01 29 Parametru mhux magħruf editorial injorat għajnuna Parametru mhux magħruf idioma injorat forsi ridt tuza lingwa minflok għajnuna Parametru mhux magħruf urlarchivo injorat forsi ridt tuza arkivju url minflok għajnuna Parametru mhux magħruf fechaacceso injorat forsi ridt tuza data aċċess minflok għajnuna Parametru mhux magħruf fechaarchivo injorat forsi ridt tuza arkivju data minflok għajnuna Parametru mhux magħruf titulo injorat forsi ridt tuza titlu minflok għajnuna Manutenzjoni CS1 kopja arkivjata bħala titlu link