Azərbaycan  AzərbaycanLietuva  LietuvaMalta  Maltaශ්‍රී ලංකාව  ශ්‍රී ලංකාවTürkmenistan  TürkmenistanTürkiyə  TürkiyəУкраина  Украина
Appoġġ
www.datawiki.mt-mt.nina.az
  • Dar

L Awstrija Ġermaniż Österreich uffiċjalment ir Repubblika tal Awstrija bil Ġermaniż Republik Österreich għajnuna info hi

Awstrija

  • Paġna Ewlenija
  • Awstrija
Awstrija
www.datawiki.mt-mt.nina.azhttps://www.datawiki.mt-mt.nina.az

L-Awstrija (Ġermaniż:Österreich), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Awstrija (bil-Ġermaniż: Republik Österreich (għajnuna·info)), hi u pajjiż interkjuż ta' madwar 8.86 miljun ruħ fl-Ewropa Ċentrali tal-Lvant. Il-pajjiż jaqsam fruntiera maċ-Ċekja u l-Ġermanja lejn it-Tramuntana, l-Ungerija u s-Slovakkja lejn il-Lvant, is-Slovenja u l-Italja fin-Nofsinhar, u l-Iżvizzera u l-Liechtenstein lejn il-Punent. It-territorju tal-Awstrija jkopri 83,879 kilometru kwadru (32,386 mi kw) u għandu klima moderata u alpina. It-territorju tal-Awstrija huwa ferm muntanjuż minħabba l-preżenza tal-; 32 % biss tal-pajjiż huwa b'għoli inqas minn 500 metru (1,640 ft), u l-ogħla punt huwa 3,798 metru (12,461 ft). Il-maġġoranza tal-popolazzjoni lokali titkellem bid-djaletti tal-Ġermaniż bħala l-lingwa nattiva tagħha, u l-Ġermaniż fil-forma standard tiegħu huwa l-lingwa uffiċjali tal-pajjiż. Lingwi uffiċjali lokali oħra huma l-, il-, u s-.

Repubblika tal-Awstrija
Republik Österreich
Innu nazzjonali: 
 

(Ġermaniż)
Art tal-Muntanji, Art fuq ix-Xmara


Belt kapitali
Vjenna
48°12′N 16°21′E / 48.2°N 16.35°E / 48.2; 16.35

Lingwi uffiċjali Ġermaniż
Gvern
 - 
 - 
 -  Dukat 1156 
 -  Arkdukat 1453 
 -  1804 
 -  1918–1934 
 -  1934–1938 
 -  1938–1945 
 -  mill-1945 
 -  fl-effett 27 ta' Lulju 1955 
Sħubija fl-UE 1 ta' Jannar 1995
Erja
 -  Total 83,878.99 km2 (113)
32,385.86 mil kwadru 
 -  Ilma () 1.7
Popolazzjoni
 -  ċensiment tal-2022 9,027,999 
 -  Densità 107.6/km2 
278.7/mili kwadri
 () stima tal-2012
 -  Total $359.021 biljun 
 -  $42,408 
(nominali) stima tal-2012
 -  Total $398.594 biljun 
 -  $47,083 
 (2011) ▲ 0.895 (għoli ħafna) ()
Ewro () ()
Żona tal-ħin (+1)
Kodiċi telefoniku +43

Il-fruntieri tal-Awstrija jammontaw għal 2,524 km, il-pajjiżi tal-fruntiera (8): ir-Repubblika Ċeka 402 km; Ġermanja 801 km; Ungerija 321 km; Italja 404 km; Liechtenstein 34 km; Slovakkja 105 km; Slovenja 299 km; Izvizzera 158 km.

Etimoloġija

L-isem indiġenu tal-Awstrija, Österreich, ġej mill-Ġermaniż Għoli Qadim Ostarrîchi, li kien ifisser "renju tal-Lvant" u li deher għall-ewwel darba fid-"dokument Ostarrîchi" tal-996. Din il-kelma hija probabbilment traduzzjoni tal-Latin medjevali Marchia orientalis f'djalett lokali ( tal-Bavarja).

L-Awstrija kienet prefettura tal-Bavarja maħluqa fl-976. Il-kelma "Awstrija" hija Latinizzazzjoni tal-isem Ġermaniż u ġiet irreġistrata għall-ewwel darba fis-seklu 12. F'dak iż-żmien, il-baċin tad-Danubju ta' l-Awstrija (l-Awstrija ta' Fuq u t'isfel) kien l-aktar firxa tal-Lvant tal-Bavarja.

Storja

Antikitajiet

Iż-żona li llum hija l-Awstrija kienet ikkolonizzata fi żmien pre-Ruman minn diversi tribujiet Ċeltiċi, wara li kienet il-qalba tal-kultura ta' Hallstatt fis-6 seklu QK. Il-belt ta' Hallstatt, fil-fatt, għandha l-eqdem evidenza arkeoloġika taċ-Ċelti fl-Ewropa.

Ir-renju Ċeltiku ta' Noricum, li kien jinkludi l-biċċa l-kbira tal-Awstrija tal-lum u partijiet tas-Slovenja tal-lum, kien maħkum mill-Imperu Ruman fis-sena 16 QK u ħoloq provinċja msejħa Noricum li damet sas-sena 476. Ir-reġjuni tal-Awstrija ta' llum li ma kinux jinsabu fil-provinċja ta' Noricum kienu maqsuma bejn il-provinċji Rumani ta' Pannonia, li kienu jinkludu partijiet tal-Lvant tal-Awstrija, u Raetia, li kopriet iż-żoni tal-Vorarlberg u t-Tirol tal-lum.

Il-lum Petronell-Carnuntum, fil-Lvant tal-Awstrija, kien kamp militari importanti li sar il-kapitali ta' dik li kienet se ssir magħrufa bħala l-Upper Pannonia. Carnuntum kienet dar għal 50,000 ruħ għal kważi 400 sena.

Carnuntum (mill-Grieg Antik Καρνοῦς (Carnous) skont Ptolemy) kienet fortizza leġjunarja Rumana (Latin: castra legionis) u kwartieri ġenerali tal-flotta Pannonjana mis-sena 50 AD. Wara l-1 seklu, kienet il-kapitali tal-provinċja ta 'Pannonia Superior. Saret ukoll belt kbira ta' madwar 50,000 abitant. Il-fdalijiet impressjonanti tiegħu jinsabu fuq ix-xtut tad-Danubju, fl-Awstrija t’Isfel, nofs triq bejn Vjenna u Bratislava, fil-Park Arkeoloġiku ta' Carnuntum, li jestendi fuq erja ta' 10 km², ħdejn il-bliet attwali ta' Petronell-Carnuntum u Bad Deutsch. -Altenburg.

Medju Evu

Wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman, iż-żona ġiet invaduta l-ewwel mir-Ruġjani Ġermaniċi, li għamlu dan ir-reġjun parti mir-“Rugiland” tagħhom. Fl-487, il-biċċa l-kbira tal-Awstrija moderna ġiet maħkuma minn Odoacer, suldat u stat barbar tad-Danubju tan-Nofs, li inkorpora l-biċċa l-kbira tal-Awstrija moderna fir-Renju tiegħu tal-Italja. Fl-493, ġiet maħkuma mill-Ostrogoths Ġermaniċi li ħolqu s-saltna tagħhom stess, ir-Renju Ostrogothic. Wara l-waqgħa tar-Renju, iż-żona ġiet invadiet mill-Alemanni, il-Baiuvarians, is-Slavi u l-Avari.

Charlemagne, sultan tal-Franki, rebaħ iż-żona fl-788, ħeġġeġ il-kolonizzazzjoni u introduċa l-Kristjaneżmu. Bħala parti mill-Lvant ta' Franza, iż-żoni ċentrali li issa jħaddnu l-Awstrija ngħataw lid-dar ta' Babenberg. Iż-żona kienet magħrufa bħala l-Marchia Orientalis u ngħatat lil Leopoldu ta' Babenberg fl-976.

L-ewwel rekord li juri l-isem tal-Awstrija huwa mill-996, fejn huwa miktub bħala Ostarrîchi, li jirreferi għat-territorju tal-Marka Babenberg. Fl-1156, il-Privilegium Minus elevat lill-Awstrija għall-istatus ta' dukat. Fl-1192, il-Babenbergs akkwistaw ukoll id-dukat ta' Styria. Bil-mewt ta' Frederick II fl-1246, il-linja Babenberg spiċċat.

Bħala riżultat, Ottokar II tal-Boemja effettivament assuma l-kontroll tad-dukjati tal-Awstrija, Styria u Carinthia. Ir-renju tiegħu ġie fi tmiemu bit-telfa tiegħu f'Dürnkrut f'idejn Rudolph I tal-Ġermanja fl-1278. Minn hemm 'il quddiem, sal-Ewwel Gwerra Dinjija, l-istorja tal-Awstrija kienet fil-biċċa l-kbira dik tad-dinastija li tmexxiha, l-Habsburgs.

Fis-sekli 14 u 15, l-Habsburgi bdew jakkumulaw provinċji oħra fil-viċinanzi tad-Dukat tal-Awstrija. Fl-1438, id-Duka Albertu V tal-Awstrija ġie elett suċċessur tal-kunjati tiegħu, l-Imperatur Siġimund. Għalkemm Albert dam issaltan għal sena waħda biss, minn dakinhar 'l quddiem l-Imperaturi kollha tas-Santi Rumani kienu Habsburgi, b'eċċezzjoni waħda.

L-Habsburgi bdew jakkumulaw ukoll territorji lil hinn mill-artijiet ereditarji. Fl-1477, l-Arċiduka Massimiljanu, iben l-uniku tal-Imperatur Frederik III, iżżewweġ lill-eredi Marija ta' Burgundy, u b'hekk akkwista l-biċċa l-kbira tal-Olanda għall-familja. Fl-1496, ibnu Filippu l-Fusti żżewweġ lil Juana la Loca, eredi ta' Kastilja u Aragona, u b’hekk akkwista lil Spanja u l-appendiċi Taljani, Afrikani, Ażjatiċi u tad-Dinja l-Ġdida tagħha għall-Habsburgi.

Fl-1526, wara l-Battalja ta' Mohács, il-Boemja u l-parti tal-Ungerija mhux okkupata mill-Ottomani ġew taħt il-ħakma Awstrijaka. L-espansjoni Ottomana fl-Ungerija wasslet għal kunflitti frekwenti bejn iż-żewġ imperi, partikolarment evidenti fil-Gwerra Twila tal-1593 sal-1606. It-Torok għamlu rejd fl-Istirja għal kważi 20 darba, uħud minnhom huma ċċitati bħala "ħruq, sakeġġ u teħid ta' eluf ta' skjavi." Fl-aħħar ta’ Settembru 1529, Suleiman il-Manjifiku nieda l-ewwel assedju ta' Vjenna, li spiċċa bla suċċess, skont l-istoriċi Ottomani, fil-borra ta’ xitwa li bdiet kmieni.

Sekli 17 u 18

Matul ir-renju twil ta' Leopoldu I, Imperatur Ruman Imqaddes, wara d-difiża b'suċċess ta' Vjenna kontra t-Torok fl-1683, taħt il-kmand tar-Re Ġwanni III Sobieski tal-Polonja, il-Gwerra l-Kbira Torka rriżultat f'ħafna mill-Ungerija se tibqa' taħt il-kontroll ta' L-Awstrija. Dan il-ftehim ġie formalizzat fit-Trattat ta’ Karlowitz fl-1699.

Karlu VI, Imperatur tas-Santu Ruman, irrinunzja ħafna mill-konkwisti li l-imperu kien kiseb fis-snin ta' qabel. Huwa gawda l-estinzjoni imminenti tad-Dar tal-Habsburg. Karlu VI kien lest li joffri vantaġġi konkreti fit-territorju u l-awtorità bi skambju għar-rikonoxximent tas-Sanzjoni Prammatika tal-1713. Għalhekk, bintu María Teresa ġiet rikonoxxuta bħala l-eredi tiegħu. Biż-żieda tal-Prussja bdiet ir-rivalità bejn l-Awstrija u l-Prussja fil-Ġermanja. L-Awstrija pparteċipat, flimkien mal-Prussja u r-Russja Tsarista, fl-ewwel u t-tielet mit-tliet Qsim tal-Polonja fl-1772 u fl-1795 rispettivament.

Minn dak il-mument 'il quddiem, l-Awstrija saret il-benniena tal-mużika klassika u kienet dar għal kompożituri differenti, fosthom Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven u Franz Schubert.

seklu 19

Iktar tard l-Awstrija kienet involuta fi gwerra ma' Franza rivoluzzjonarja, li għall-ewwel ma rnexxietx ħafna, b’disfatti suċċessivi f’idejn Napuljun Bonaparte, li wasslet għat-tmiem ta' dak li qabel kien Imperu Ruman Qaddis fl-1806. Sentejn qabel, kienet Waqqfet l-Awstrijak. Imperu. Mill-1792 sal-1801, l-Awstrijaċi kienu sofrew 754,700 diżgrazzja. Fl-1814, l-Awstrija kienet parti mill-forzi Alleati li invadew Franza u temmew il-Gwerer Napoleoniċi.

Ħarġet mill-Kungress ta' Vjenna fl-1815 bħala waħda mill-erba' poteri dominanti tal-kontinent u qawwa kbira rikonoxxuta. Fl-istess sena, il-Konfederazzjoni Ġermaniża (Deutscher Bund) twaqqfet taħt il-presidenza tal-Awstrija. Minħabba kunflitti soċjali, politiċi u nazzjonali mhux solvuti, l-artijiet Ġermaniżi tħawwdu mir-rivoluzzjonijiet tal-1848 li kellhom l-għan li joħolqu Ġermanja unifikata.

Il-possibbiltajiet varji għal Ġermanja magħquda kienu: Ġermanja l-Kbir, Awstrija l-Kbir jew sempliċiment il-Konfederazzjoni Ġermaniża mingħajr Awstrija xejn. Billi l-Awstrija ma kinitx lesta li tagħti t-territorji tagħha li jitkellmu bil-Ġermaniż lil dak li kien se jsir l-Imperu Ġermaniż tal-1848, il-kuruna tal-imperu li kien għadu kif ġie ffurmat ġiet offruta lir-re Prussjan Frederick William IV. Fl-1864, l-Awstrija u l-Prussja ġġieldu flimkien kontra d-Danimarka u kisbu l-indipendenza Daniża mid-dukat ta' Schleswig u Holstein. Madankollu, peress li ma setgħux jaqblu dwar kif għandhom jiġu amministrati ż-żewġ dukat, ġġieldu fil-Gwerra Awstro-Prussiana fl-1866. Megħluba mill-Prussja fil-Battalja ta' Königgrätz, l-Awstrija kellha tħalli l-Konfederazzjoni Ġermaniża u ma baqgħetx tipparteċipa fil-politika. Ġermaniż.

Wara r-Rivoluzzjoni Ungeriża megħluba tal-1848, il-Kompromess Awstro-Ungeriż tal-1867, l-Ausgleich, ipprovdiet għal sovranità doppja, l-Imperu Awstrijak u r-Renju tal-Ungerija, taħt Franz Joseph I. Il-gvern Awstro-Ungeriż ta' dan l-imperu divers kien jinkludi diversi gruppi , inklużi Ġermaniżi, Ungeriżi, Kroati, Ċeki, Pollakki, Russi, Serbi, Slovakki, Sloveni u Ukraini, kif ukoll komunitajiet kbar Taljani u Rumeni.

Bħala riżultat, il-gvern tal-Awstrija-Ungerija sar dejjem aktar diffiċli f'era ta 'movimenti nazzjonalisti emerġenti, li kien jeħtieġ dipendenza konsiderevoli fuq pulizija sigrieta estiża. Madankollu, il-gvern Awstrijak għamel l-almu tiegħu biex ikun akkomodanti f'ċerti aspetti: pereżempju, ir-Reichsgesetzblatt, li ppubblikat il-liġijiet u l-ordinanzi ta' Cisleithania, ġie ppubblikat fi tmien lingwi; u l-gruppi nazzjonali kollha kellhom id-dritt għal skejjel bil-lingwa tagħhom stess u għall-użu tal-lingwa materna tagħhom fl-uffiċċji tal-istat.

Ħafna Awstrijaċi miċ-ċrieki soċjali kollha, bħal Georg Ritter von Schönerer, ippromwovew pan-Ġermaniżiżmu qawwi bit-tama li jsaħħu identità etnika Ġermaniża u l-annessjoni tal-Awstrija mal-Ġermanja. Xi Awstrijaċi, bħal Karl Lueger, użaw ukoll il-panġermaniżmu bħala forma ta' populiżmu biex jippromwovu l-għanijiet politiċi tagħhom stess. Għalkemm il-politika ta' Bismarck eskludiet lill-Awstrija u lill-Awstrijaċi Ġermaniżi mill-Ġermanja, ħafna Pan-Ġermaniżi Awstrijaċi idoljawh u jilbsu cornflowers blu, magħrufa bħala l-fjura favorita tal-Imperatur Ġermaniż Wilhelm I, fil-buttuni tagħhom, flimkien ma' cockades bil-kuluri nazzjonali Ġermaniżi (iswed), aħmar u isfar), għalkemm it-tnejn kienu temporanjament ipprojbiti fl-iskejjel Awstrijaċi, bħala mod kif jintwera skuntentizza lejn l-imperu multi-etniku.

L-esklużjoni tal-Awstrija mill-Ġermanja wasslet biex ħafna Awstrijaċi jitħabtu mal-identità nazzjonali tagħhom u wasslet lill-mexxej soċjali demokratiku Otto Bauer biex isostni li dan kien "kunflitt bejn il-karattru Awstrijak u Ġermaniż tagħna." L-Imperu Awstro-Ungeriż ikkawża tensjonijiet etniċi bejn l-Awstrijaċi Ġermaniżi u gruppi etniċi oħra. Ħafna Awstrijaċi, speċjalment dawk involuti fil-movimenti pan-Ġermaniċi, xtaqu rinfurzar tal-identità etnika Ġermaniża u jittamaw li l-imperu se kollass, li jippermetti annessjoni Ġermaniża tal-Awstrija.

Ħafna nazzjonalisti pan-Ġermaniżi Awstrijaċi pprotestaw bil-qawwa tad-digriet tal-lingwa tal-Ministru-President Casimir Conde Badeni tal-1897, li għamel il-lingwi ko-uffiċjali Ġermaniżi u Ċeki fil-Boemja u kien jeħtieġ li uffiċjali tal-gvern ġodda jkunu fluwenti fiż-żewġ lingwi. Fil-prattika, dan kien ifisser li s-servizz ċivili kien se jimpjega kważi esklussivament Ċeki, għaliex il-biċċa l-kbira taċ-Ċeki tal-klassi tan-nofs kienu jitkellmu bil-Ġermaniż, iżda mhux bil-maqlub. L-appoġġ tal-politiċi u tal-kleru Kattoliċi ultramontani għal din ir-riforma wassal għat-tnedija tal-moviment 'il bogħod minn Ruma, mibdi mill-partitarji ta' Schönerer u sejjaħ lill-Insara "Ġermaniżi" biex iħallu l-Knisja Kattolika Rumana.

Kmieni tas-seklu 20

Meta bdiet it-Tieni Era Kostituzzjonali fl-Imperu Ottoman, l-Awstrija-Ungerija ħadet l-opportunità biex twaħħal il-Bosnja u Ħerzegovina fl-1908. Il-qtil tal-Arċiduka Franz Ferdinand f'Sarajevo fl-1914 mis-Serb Bosnijaku Gavrilo Princip intuża minn politiċi u ġenerali Awstrijaċi ewlenin biex ikkonvinċiet lill-imperatur biex jiddikjara gwerra lis-Serbja, u b'hekk irriskja li faqqgħet l-Ewwel Gwerra Dinjija, li fl-aħħar wasslet għax-xoljiment tal-Imperu Awstro-Ungeriż. Aktar minn miljun suldat Awstro-Ungeriż mietu fl-Ewwel Gwerra Dinjija.

Fil-21 ta' Ottubru 1918, il-membri Ġermaniżi eletti tar-Reichsrat (parlament tal-Awstrija Imperjali) iltaqgħu fi Vjenna bħala l-Assemblea Nazzjonali Proviżorja għall-Awstrija Ġermaniża (Provvisorische Nationalversammlung für Deutschösterreich). Fit-30 ta’ Ottubru, l-assemblea waqqfet ir-Repubblika tal-Awstrija Ġermaniża billi ħatret gvern, imsejjaħ l-Staatsrat. Dan il-gvern il-ġdid ġie mistieden mill-Imperatur biex jipparteċipa fid-deċiżjoni dwar l-armistizju ppjanat mal-Italja, iżda astjena milli jipparteċipa f'din il-kwistjoni.

It-tmiem tal-gwerra, fit-3 ta' Novembru, 1918, tħalla f'idejn l-imperatur u l-gvern tiegħu. Fil-11 ta' Novembru, l-imperatur, avżat mill-ministri tal-gvernijiet il-qadim u l-ġodda, iddikjara li mhux se jibqa’ jipparteċipa fl-affarijiet tal-istat; Fit-12 ta' Novembru, l-Awstrija Ġermaniża ddikjarat lilha nnifisha bil-liġi repubblika demokratika u parti mir-repubblika Ġermaniża l-ġdida. Il-kostituzzjoni, li biddlet l-isem tal-Staatsrat għal Bundesregierung (gvern federali) u n-Nationalversammlung għal Nationalrat (kunsill nazzjonali), ġiet approvata fl-10 ta' Novembru, 1920.

It-Trattat ta' Saint-Germain tal-1919 (għall-Ungerija, it-Trattat ta' Trianon tal-1920) ikkonferma u kkonsolida l-ordni l-ġdid tal-Ewropa Ċentrali li fil-biċċa l-kbira kien ġie stabbilit f'Novembru tal-1918, u ħoloq stati ġodda u mmodifika oħrajn. Il-partijiet tal-Awstrija li jitkellmu bil-Ġermaniż li kienu parti mill-Awstrija-Ungerija tnaqqsu għal stat residwu msejjaħ ir-Repubblika Ġermaniża-Awstrijaka (Ġermaniż: Republik Deutschösterreich), għalkemm eskludiet it-Tyrol t'Isfel li kien jitkellem b'mod predominanti bil-Ġermaniż. Ix-xewqa għall-annessjoni tal-Awstrija mal-Ġermanja kienet opinjoni popolari kondiviża miċ-ċrieki soċjali kollha kemm fl-Awstrija kif ukoll fil-Ġermanja. Fit-12 ta' Novembru, l-Awstrija-Ġermanja ġiet iddikjarata repubblika u nħatar is-soċjal-demokratiku Karl Renner bħala kanċillier provviżorju. Dakinhar stess, huwa abbozza kostituzzjoni proviżorja li tgħid li "l-Awstrija Ġermaniża hija repubblika demokratika" (Artikolu 1) u "l-Awstrija Ġermaniża hija parti integrali mir-Reich Ġermaniż" (Artikolu 2). It-Trattat ta' Saint Germain u t-Trattat ta' Versailles pprojbixxew b'mod espliċitu l-unjoni bejn l-Awstrija u l-Ġermanja. It-trattati ġiegħlu wkoll lill-Awstrija Ġermaniża biex tibdel isimha għal "Repubblika tal-Awstrija", li wasslet għall-ewwel Repubblika Awstrijaka.

Aktar minn tliet miljun Awstrijak li jitkellmu bil-Ġermaniż sabu ruħhom jgħixu barra r-Repubblika l-ġdida Awstrijaka bħala minoranzi fl-istati ffurmati jew estiżi ġodda taċ-Ċekoslovakkja, il-Jugoslavja, l-Ungerija u l-Italja. Dawn kienu jinkludu l-provinċji tat-Tirol t'Isfel u l-Boemja Ġermaniża. L-istatus tal-Boemja Ġermaniża u s-Sudetenland aktar tard kellu rwol fit-Tieni Gwerra Dinjija.

Il-fruntiera bejn l-Awstrija u r-Renju tal-Jugoslavja ġiet iffissata mill-plebisċit ta' Carinthia li sar f'Ottubru 1920, u l-biċċa l-kbira tat-territorju ta' dik li qabel kienet il-Kuruna Awstro-Ungeriża ta' Carinthia ġiet assenjata lill-Awstrija. Il-fruntiera kienet għalhekk stabbilita fil-firxa tal-muntanji Karavanke, u ħafna Sloveni baqgħu fl-Awstrija.

Perjodu ta' bejn il-gwerer u t-Tieni Gwerra Dinjija

Wara l-gwerra, l-inflazzjoni bdiet tiżvaluta l-kuruna, li kienet għadha l-munita tal-Awstrija. Fil-ħarifa tal-1922, l-Awstrija rċeviet self internazzjonali sorveljat mill-Lega tan-Nazzjonijiet. L-iskop tas-self kien li jevita falliment, jistabbilizza l-munita, u jtejjeb is-sitwazzjoni ekonomika ġenerali tal-Awstrija. Is-self kien ifisser li l-Awstrija għaddiet minn stat indipendenti għal kontroll eżerċitat mill-Lega tan-Nazzjonijiet. Fl-1925, ġie introdott ix-schilling Awstrijak, li ssostitwixxa l-krone b'rata ta' 10,000:1. Aktar tard, kien imlaqqam id-“Dollaru Alpin” minħabba l-istabbiltà tiegħu. Mill-1925 sal-1929, l-ekonomija gawdiet minn boom qasir qabel kważi waqgħet wara t-Tlieta l-Iswed.

L-Ewwel Repubblika Awstrijaka damet sa l-1933, meta l-Kanċillier Engelbert Dollfuss, bl-użu ta' dak li sejjaħ “l-awto-għeluq tal-Parlament”, stabbilixxa reġim awtokratiku li kellu tendenza lejn il-faxxiżmu Taljan. Iż-żewġ partiti l-kbar ta' dak iż-żmien, is-Soċjal Demokratiċi u l-Konservattivi, kellhom armati paramilitari; ir-Republikanischer Schutzbund tas-Soċjal Demokratiċi issa kienet iddikjarata illegali, iżda kienet għadha operattiva meta faqqgħet il-Gwerra Ċivili Awstrijaka fit-12 sal-15 ta' Frar, 1934.

Fi Frar 1934, diversi membri tal-Schutzbund ġew eżegwiti, il-Partit Soċjali Demokratiku ġie illegali, u ħafna mill-membri tiegħu ġew il-ħabs jew emigraw. Fl-1 ta' Mejju, 1934, l-Awstrofaxxisti imponew kostituzzjoni ġdida (“Maiverfassung”) li kkonsolidat il-poter ta' Dollfuss, iżda fil-25 ta' Lulju kien maqtul f'attentat ta' kolp ta' stat Nazista Awstrijak.

Is-suċċessur tiegħu, Kurt Schuschnigg, irrikonoxxa l-fatt li l-Awstrija kienet “stat Ġermaniż” u jemmen ukoll li l-Awstrijaċi kienu “Ġermaniżi aħjar”, ​​iżda ried li l-Awstrija tibqa’ indipendenti. Ħabbar referendum fid-9 ta' Marzu, 1938, li kellu jsir fit-13 ta’ Marzu, dwar l-indipendenza tal-Awstrija mill-Ġermanja.

Ir-reġim Nażista

Fit-12 ta' Marzu, 1938, in-Nazis Awstrijaċi ħadu l-gvern waqt li t-truppi Ġermaniżi okkupaw il-pajjiż, u żammew ir-referendum ta’ Schuschnigg milli jsir. Fit-13 ta' Marzu, 1938, l-Anschluss (litteralment, "unjoni" jew "konnessjoni") tal-Awstrija ġiet iddikjarata uffiċjalment. Jumejn wara, Adolf Hitler imwieled fl-Awstrija ħabbar dik li sejjaħ ir-“riunifikazzjoni” ta’ pajjiżu twelidu mal-“bqija tar-Reich Ġermaniż” fuq Heldenplatz ta' Vjenna. Huwa stabbilixxa referendum li kkonferma l-għaqda mal-Ġermanja f’April tal-1938.  

Fl-10 ta' April, 1938, saru l-elezzjonijiet parlamentari fil-Ġermanja (inkluża l-Awstrija annessa dan l-aħħar). Kienu l-aħħar elezzjonijiet tar-Reichstag matul ir-reġim Nażista u ħadu l-forma ta' referendum b'mistoqsija waħda li staqsa jekk il-votanti approvawx il-lista unika tal-partit Nazista għar-Reichstag ta' 813-il membru, kif ukoll l-annessjoni reċenti tal-Awstrija (l-Anschluss). Lhud, Żingari u Sinti ma tħallewx jivvutaw. Il-parteċipazzjoni fl-elezzjoni kienet uffiċjalment ta' 99.5%, b'98.9% jivvutaw "iva." Fil-każ tal-Awstrija, il-patrija ta' Adolf Hitler, 99.71% ta' elettorat ta' 4,484,475 marru jivvotaw uffiċjalment, b'għadd pożittiv ta' 99.73 fil-mija. Għalkemm il-biċċa l-kbira tal-Awstrijaċi kienu favur l-Anschluss, f’ċerti partijiet tal-Awstrija, is-suldati Ġermaniżi mhux dejjem kienu milqugħa bil-fjuri u l-ferħ, speċjalment fi Vjenna, li kellha l-akbar popolazzjoni Lhudija fl-Awstrija. Madankollu, minkejja l-propaganda u l-manipulazzjoni u l-frodi madwar ir-riżultat tal-votazzjoni, kien hemm appoġġ ġenwin u massiv biex Hitler jikkonforma mal-Anschluss, peress li ħafna Ġermaniżi kemm fl-Awstrija kif ukoll fil-Ġermanja rawha bħala l-qofol tal-unifikazzjoni tant mistennija ta' il-Ġermaniżi kollha fi stat wieħed.

Fit-13 ta' Marzu, 1938, l-Awstrija ġiet annessa mat-Tielet Reich u ma baqgħetx teżisti bħala pajjiż indipendenti (Anschluss). L-Arjanizzazzjoni tal-ġid tal-Lhud Awstrijaċi bdiet immedjatament f'nofs Marzu, b'fażi hekk imsejħa "selvaġġa" (jiġifieri extralegali), iżda dalwaqt ġiet strutturata legalment u burokratikament sabiex iċ-ċittadini Lhud setgħu jitneħħew mill-assi li kellhom. F'dan iż-żmien, Adolf Eichmann, li trabba fl-Awstrija, ġie trasferit fi Vjenna u ordnat jippersegwita lill-Lhud. Matul il-pogrom ta' Novembru 1938 ("Reichskristallnacht"), Lhud u istituzzjonijiet Lhud bħas-sinagogi kienu suġġetti għal attakki vjolenti fi Vjenna, Klagenfurt, Linz, Graz, Salzburg, Innsbruck u diversi bliet fl-Awstrija t'Isfel. Otto von Habsburg, avversarju vehement tan-Nazi, l-aħħar prinċep kuruna tal-Awstrija-Ungerija, ċittadin onorarju ta' mijiet ta' postijiet fl-Awstrija u parzjalment meqjus minn Schuschnigg bħala għażla monarkistika, kien il-Belġju dak iż-żmien. Huwa wera kontra l-Anschluss u aktar tard kien imfittex mir-reġim Nażista u l-proprjetà tiegħu kienet tkun esproprjata u kien jiġi sparat immedjatament li kieku nqabad. Fl-1938, in-Nazis isemmu mill-ġdid lill-Awstrija “Ostmark”, isem li kellha sal-1942, meta ngħatat l-isem ġdid ta' “Alpen-und Donau-Reichsgaue” (Alpen-und Donau-Reichsgaue).

Għalkemm l-Awstrijaċi kienu jiffurmaw biss 8% tal-popolazzjoni tat-Tielet Reich, uħud mill-aktar Nażisti prominenti kienu Awstrijaċi indiġeni, inklużi Adolf Hitler, Ernst Kaltenbrunner, Arthur Seyss-Inquart, Franz Stangl, Alois Brunner, Friedrich Rainer, u Odilo Globocnik, al kif għamlu aktar minn 13% tal-membri tal-SS u 40% tal-persunal tal-kamp tal-mewt Nażisti. Fir-Reichsgau, minbarra l-kamp ewlieni KZ-Mauthausen, kien hemm bosta sottokampijiet madwar il-provinċji fejn Lhud u priġunieri oħra ġew maqtula, ittorturati u sfruttati. F'dak iż-żmien, minħabba li t-territorju kien barra mir-raġġ operattiv tal-avjazzjoni Alleata, l-industrija tal-armi ġiet estiża ħafna permezz tax-xogħol sfurzat tal-priġunieri tal-kamp ta' konċentrament, dan kien speċjalment il-każ fir-rigward tal-manifattura ta' ajruplani tal-ġlied, tankijiet u missili.

Il-biċċa l-kbira tal-gruppi ta' reżistenza ġew mgħaffġa malajr mill-Gestapo. Filwaqt li ġew skoperti l-pjanijiet tal-grupp madwar Karl Burian biex jisplodu l-kwartieri ġenerali tal-Gestapo fi Vjenna, il-grupp importanti madwar il-qassis sussegwentement eżekutat Heinrich Maier irnexxielu jikkuntattja lill-Alleati. Dan l-hekk imsejjaħ grupp Maier-Messner kien kapaċi jibgħat lill-Alleati informazzjoni dwar fabbriki tal-armi fejn ġew manifatturati bombi li jtajru V-1, rokits V-2, tankijiet Tiger u ajruplani (Messerschmitt Bf 109, Messerschmitt Me 163 Komet, eċċ.), informazzjoni li Kien importanti għas-suċċess tal-Operazzjoni Crossbow u l-Operazzjoni Hydra, iż-żewġ missjonijiet preliminari qabel it-tnedija tal-Operazzjoni Overlord. Dan il-grupp ta' reżistenza, li kien f’kuntatt mas-servizz sigriet Amerikan (OSS), dalwaqt ipprovda informazzjoni dwar eżekuzzjonijiet tal-massa u kampijiet ta’ konċentrament bħal Auschwitz. L-għan tal-grupp kien li l-Ġermanja Nażista titlef il-gwerra malajr kemm jista 'jkun u terġa' tistabbilixxi Awstrija indipendenti.

Okkupazzjoni Alleata

Fit-13 ta' April, 1945, waqt l-Offensiva Sovjetika ta' Vjenna, Vjenna waqgħet f’idejn in-Nazi, ftit qabel il-kollass totali tat-Tielet Reich. Il-qawwiet Alleati li jinvaduhom, partikolarment l-Amerikani, kienu qed jippjanaw l-hekk imsejħa “Operazzjoni Alpine Fortress” ta' fortizza nazzjonali, li kellha tiġi żviluppata fil-biċċa l-kbira fuq art Awstrijaka, fil-muntanji tal-Alpi tal-Lvant. Madankollu, qatt ma mmaterjalizza minħabba l-kollass rapidu tar-Reich.

Karl Renner u Adolf Schärf (Partit Soċjalista tal-Awstrija [Demokratiċi Soċjali u Soċjalisti Rivoluzzjonarji]), Leopold Kunschak (Partit Popolari tal-Awstrija [ex Partit Popolari Soċjali Kristjan]) u Johann Koplenig (Partit Komunista tal-Awstrija) iddikjaraw is-seċessjoni tal-Awstrija mit-Tielet Reich permezz tad-Dikjarazzjoni tal-Indipendenza fis-27 ta' April, 1945 u stabbilixxa gvern proviżorju fi Vjenna taħt il-Kanċillier tal-Istat Renner fl-istess jum, bl-approvazzjoni tal-Armata l-Ħamra u l-appoġġ ta' Joseph Stalin. (Id-data tissejjaħ uffiċjalment l-għeluq tat-tieni repubblika). Fl-aħħar ta' April, il-biċċa l-kbira tal-Punent u n-Nofsinhar tal-Awstrija kienu għadhom taħt il-ħakma Nażista. Fl-1 ta' Mejju, 1945, il-Liġi Kostituzzjonali Federali tal-1920, li kienet ġiet mitmuma mid-dittatur Dollfuss fl-1 ta' Mejju, 1934, reġgħet ġiet iddikjarata valida. In-numru totali ta' mwiet militari Awstrijaċi bejn l-1939 u l-1945 kien ta' 260,000. In-numru totali ta' vittmi Lhud Awstrijaċi tal-Olokawst kien ta' 65,000. Madwar 140,000 Lhudi Awstrijak kienu ħarbu mill-pajjiż bejn l-1938 u l-1939. Eluf ta' Awstrijaċi kienu pparteċipaw f'delitti serji tan-Nazi (mijiet ta' eluf ta' nies mietu fil-kamp ta' konċentrament ta' Mauthausen-Gusen biss), fatt li ġie rikonoxxut uffiċjalment mill-Kanċillier Vranitzky fl-1992.

Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, l-Awstrija okkupata mill-Alleati kienet maqsuma f'żoni ta' okkupazzjoni militari. L-Awstrija kienet iggvernata mill-Kummissjoni Alleata għall-Awstrija. Kif stipulat fid-Dikjarazzjoni ta' Moska tal-1943, ġiet innutata differenza sottili fit-trattament tal-Awstrija mill-Alleati.

Il-gvern Awstrijak, magħmul minn soċjal-demokratiċi, konservattivi u komunisti, kien joqgħod fi Vjenna, li kienet imdawra miż-żona Sovjetika. Dan il-gvern Awstrijak ġie rikonoxxut mill-Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija f’Ottubru 1945 minkejja t-tħassib li Karl Renner jista’ jkun pupazz ta' Stalin. Fis-26 ta' Lulju, 1946, il-Parlament Awstrijak għadda l-ewwel liġi tiegħu ta' nazzjonalizzazzjoni u madwar 70 kumpanija tal-minjieri u tal-manifattura ġew ikkonfiskati mill-istat Awstrijak. Il-Ministeru tal-Protezzjoni tal-Proprjetà u l-Ippjanar Ekonomiku (Ministerium für Vermögenssicherung und Wirtschaftsplanung) kien responsabbli mit-tmexxija tal-industriji nazzjonalizzati taħt it-tmexxija tal-Ministru Peter Krauland (partit ÖVP).

Indipendenza

Fil-15 ta' Mejju, 1955, wara snin ta' negozjati influwenzati mill-Gwerra Bierda, l-Awstrija reġgħet kisbet l-indipendenza sħiħa tagħha billi ffirmat it-Trattat tal-Istat Awstrijak mal-Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija. Fis-26 ta' Ottubru, 1955, it-truppi kollha tal-okkupazzjoni telqu u l-Awstrija ddikjarat in-newtralità permanenti tagħha b’att tal-Parlament. Illum, din il-ġurnata hija l-Jum Nazzjonali Awstrijak, festa pubblika.

L-istatus tat-Tirol kien problema persistenti bejn l-Awstrija u l-Italja. Sal-lum, hemm 20 pjazza differenti fi bliet Awstrijaċi msejħa "Südtiroler Platz" (Pjazza tat-Tirol t'Isfel) b'tifkira tas-suppost telf tat-territorji Awstrijaċi. Atti terroristiċi mill-moviment ta' indipendenza tat-Tirol t'Isfel ġew dokumentati fis-snin ħamsin u sittinijiet Il-gvern nazzjonali Taljan ta grad għoli ta' awtonomija lit-Tirol.

Is-sistema politika tat-Tieni Repubblika hija bbażata fuq il-Kostituzzjoni tal-1920 u l-1929, li reġgħet ġiet introdotta fl-1945. Is-sistema bdiet tiġi kkaratterizzata minn Proporz, li biha l-biċċa l-kbira tal-pożizzjonijiet ta’ importanza politika kienu maqsuma proporzjonalment fost il-membri tas-Soċjal Demokratika Awstrijaka. (SPÖ) u l-Partit Popolari Awstrijak (ÖVP). "Kmamar" tal-gruppi ta' interess bi sħubija obbligatorja (eż., għal ħaddiema, negozjanti, bdiewa) kibru b'mod konsiderevoli fl-importanza u ġeneralment ġew ikkonsultati fil-proċess leġiżlattiv, għalhekk kważi ma għaddiet l-ebda leġiżlazzjoni li ma tirriflettix kunsens mifrux.

Mill-1945, il-gvern twettaq darbtejn minn gvern b'partit wieħed: 1966-1970 (ÖVP) u 1970-1983 (SPÖ). Fil-leġiżlaturi l-oħra kollha, il-gvern kien immexxi minn koalizzjoni kbira li tikkonsisti mill-SPÖ u l-ÖVP jew minn "koalizzjoni żgħira" (waħda minn dawn it-tnejn u partit iżgħar).

Kurt Waldheim, eks Segretarju Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti, ġie elett President tal-Awstrija mill-1986 sal-1992. Huwa kien uffiċjal tal-Wehrmacht fit-Tieni Gwerra Dinjija u kien akkużat b'delitti tal-gwerra.

Wara referendum fl-1994, li fih inkiseb il-kunsens b'maġġoranza ta' żewġ terzi, il-pajjiż sar membru tal-Unjoni Ewropea fl-1 ta' Jannar 1995.

Il-partiti prinċipali SPÖ u ÖVP għandhom fehmiet opposti dwar l-istatus futur ta' non-allinjament militari tal-Awstrija: filwaqt li l-SPÖ jappoġġja pubblikament rwol newtrali, l-ÖVP jippromwovi integrazzjoni aktar b'saħħitha fil-politika tas-sigurtà tal-UE; lanqas sħubija futura fin-NATO mhix eskluża minn xi politiċi tal-ÖVP (eż. Werner Fasslabend (ÖVP) fl-1997). Fir-realtà, l-Awstrija qed tipparteċipa fil-Politika Estera u ta' Sigurtà Komuni tal-UE, impenjata fiż-żamma tal-paċi u t-twaqqif tal-paċi, u saret membru tas-"Sħubija għall-Paċi" tan-NATO; il-kostituzzjoni ġiet emendata skont dan. Minn meta l-Liechtenstein ingħaqad maż-Żona Schengen fl-2011, l-ebda pajjiż ġirien tal-Awstrija ma jwettaq aktar kontrolli fuq il-fruntieri lejha.

Gvern u politika

Il-Parlament tal-Awstrija huwa bbażat fi Vjenna, il-belt kapitali u l-aktar popolata fil-pajjiż. L-Awstrija saret repubblika demokratika rappreżentattiva federali bil-Liġi Kostituzzjonali Federali tal-1920. Is-sistema politika tat-Tieni Repubblika bid-disa' stati federati tagħha hija bbażata fuq il-Kostituzzjoni tal-1920, emendata fl-1929, li reġgħet ġiet promulgata fl-1 ta' Mejju, 1945.

Il-president tal-Awstrija huwa l-kap tal-istat. Jiġi elett direttament b'vot ta' maġġoranza, bit-tieni rawnd bejn il-kandidati li jiksbu l-aktar voti, jekk ikun meħtieġ. Il-Kanċillier tal-Awstrija huwa l-kap tal-Gvern. Il-president jagħżel lilu u jagħtih il-kompitu li jifforma Gvern ibbażat fuq il-kompożizzjoni partiġġjana tal-kamra t'isfel tal-Parlament.

Il-gvern jista' jitkeċċa b’digriet presidenzjali jew b'mozzjoni ta' sfiduċja fil-kamra t’isfel tal-parlament, in-Nationalrat. Fl-Awstrija, il-votazzjoni għall-elezzjoni tal-president u l-parlament kienet obbligatorja, iżda tneħħa gradwalment bejn l-1982 u l-2004.

Il-parlament Awstrijak huwa magħmul minn żewġ kmamar. Il-kompożizzjoni tan-Nationalrat (183 siġġu) tiġi determinata kull ħames snin (jew meta n-Nationalrat ikun ġie xolt mill-president federali fuq proposta tal-Kanċillier federali, jew min-Nationalrat innifsu) b'elezzjoni ġenerali li fiha ċ-ċittadini kollha ta' aktar minn 16-il sena. snin għandhom id-dritt tal-vot. L-età tal-vot tnaqqset minn 18-il sena fl-2007.

Filwaqt li hemm limitu ġenerali ta' 4% tal-voti għall-partiti kollha fl-elezzjonijiet federali (Nationalratswahlen) biex jipparteċipaw fl-allokazzjoni proporzjonali tas-siġġijiet, għad hemm il-possibbiltà li jiġu elett għal siġġu direttament f'wieħed mit-43 distrett elettorali reġjonali ( Direktmandat).

In-Nationalrat hija l-kamra dominanti fil-proċess leġiżlattiv fl-Awstrija. Madankollu, il-kamra superjuri tal-parlament, il-Bundesrat, għandha dritt ta' veto limitat (in-Nationalrat jista', kważi fil-każijiet kollha, finalment japprova l-abbozz rispettiv bit-tieni vot; dan huwa magħruf bħala Beharrungsbeschluss, litteralment "vot ta' persistenza"). Konvenzjoni kostituzzjonali, imsejħa Österreich-Konvent, issejħet fit-30 ta' Ġunju, 2003, biex tikkunsidra riformi fil-kostituzzjoni, iżda naqset milli tipproduċi proposta li tikkmanda maġġoranza ta' żewġ terzi fin-Nationalrat, il-marġni meħtieġ għal emendi jew riformi. kostituzzjonali.

Filwaqt li l-Parlament bikamerali u l-Gvern jikkostitwixxu l-fergħat leġiżlattivi u eżekuttivi, rispettivament, il-qrati huma t-tielet fergħa tas-setgħat tal-istat Awstrijak. Il-Qorti Kostituzzjonali (Verfassungsgerichtshof) teżerċita influwenza konsiderevoli fuq is-sistema politika minħabba s-setgħa tagħha li tinvalida liġijiet u ordinanzi li ma jikkonformawx mal-kostituzzjoni. Mill-1995, il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea tista' tħassar id-deċiżjonijiet Awstrijaċi fil-kwistjonijiet kollha definiti fil-liġi tal-Unjoni Ewropea. L-Awstrija timplimenta wkoll id-deċiżjonijiet tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, peress li l-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem hija parti mill-kostituzzjoni Awstrijaka.

Is-sistema politika

L-Awstrija hija federali b’kap tal-gvern - il-Kanċillier - u kap tal-istat - il-President. Il-pajjiż hu magħmul minn disa' stati (Bundesländer). Il-gvernijiet reġjonali u federali t-tnejn li huma jeżerċitaw setgħa eżekuttiva. Il-Parlament Federali jikkonsisti minn żewġt ikmamar: il-Kamra Inferjuri (Nationalrat) - eletta direttament - u l-Kamra Superjuri (Bundesrat) - eletta mill-parlamenti reġjonali.

Relazzjonijiet barranin

It-Trattat tal-Istat tal-Awstrija tal-1955 temm l-okkupazzjoni tal-Awstrija wara t-Tieni Gwerra Dinjija u rrikonoxxa lill-Awstrija bħala stat indipendenti u sovran. Fis-26 ta' Ottubru, 1955, l-Assemblea Federali approvat artikolu kostituzzjonali li fih "l-Awstrija tiddikjara bir-rieda tagħha n-newtralità perpetwu tagħha." It-tieni taqsima ta' din il-liġi kienet tgħid li “fil-futur l-Awstrija mhux se tingħaqad ma' ebda alleanza militari u mhux se tippermetti t-twaqqif ta' bażijiet militari barranin fit-territorju tagħha”. Minn dak iż-żmien 'l hawn, l-Awstrija bbażat il-politika barranija tagħha fuq in-newtralità, iżda b'mod differenti min-newtralità tal-Isvizzera.

L-Awstrija bdiet tevalwa mill-ġdid id-definizzjoni tagħha ta' newtralità wara l-waqgħa tal-Unjoni Sovjetika, billi tat drittijiet ta' titjiriet fuq l-art għall-azzjoni sanzjonata min-NU kontra l-Iraq fl-1991, u mill-1995, żviluppat parteċipazzjoni fil-Politika Estera u ta' Sigurtà Komuni tal-UE. Fl-1995 ukoll, ingħaqad mas-Sħubija tan-NATO għall-Paċi u sussegwentement ipparteċipa f'missjonijiet taż-żamma tal-paċi fil-Bosnja. Sadanittant, l-unika parti tal-Liġi Kostituzzjonali tal-1955 dwar in-Newtralità li għadha kompletament valida hija li ma tippermettix bażijiet militari barranin fl-Awstrija.

L-Awstrija tagħti importanza kbira lill-parteċipazzjoni tagħha fl-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi u organizzazzjonijiet ekonomiċi internazzjonali oħra, u kellha rwol attiv fl-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSKE). Bħala Stat Parteċipanti tal-OSKE, l-impenji internazzjonali tal-Awstrija huma soġġetti għal monitoraġġ taħt il-mandat tal-Kummissjoni ta' Ħelsinki tal-Istati Uniti.

Militari

Il-persunal tal-Forzi Armati Awstrijaċi (Bundesheer) jiddependi prinċipalment fuq is-servizz militari obbligatorju. L-irġiel kollha li laħqu tmintax-il sena u huma meqjusa bħala tajbin iridu jlestu servizz militari obbligatorju ta' sitt xhur, segwit minn obbligu ta' riżerva ta' tmien snin. Kemm l-irġiel kif ukoll in-nisa fl-età ta' sittax-il sena huma eliġibbli għal servizz volontarju. L-oġġezzjoni ta' kuxjenza hija legalment aċċettabbli u dawk li jsostnu dan id-dritt huma mitluba jlestu servizz ċivili istituzzjonalizzat ta' disa' xhur minflok. Mill-1998, voluntiera nisa tħallew isiru suldati professjonali.

Is-setturi ewlenin tal-Bundesheer huma l-Forzi Konġunti (Streitkräfteführungskommando, SKFüKdo) li jikkonsistu mill-Forzi tal-Art (Landstreitkräfte), il-Forzi tal-Ajru (Luftstreitkräfte), il-Missjonijiet Internazzjonali (Internationale Einsätze) u l-Forzi Speċjali (Spezialeintte Defense Kmand), flimkien mal-Kmand tal-Appoġġ tal-Joäfükräfte. . Missjoni (Kommando). Einsatzunterstützung; KdoEU) u Ċentru ta' Appoġġ għall-Kmand Konġunt (Führungsunterstützungszentrum; FüUZ). L-Awstrija hija pajjiż mingħajr baħar u m'għandha l-ebda marina.

Fl-2012, l-infiq tad-difiża tal-Awstrija ammontat għal madwar 0.8 % tal-PGD tagħha. L-armata bħalissa għandha madwar 26,000 suldat, li minnhom madwar 12,000 huma reklutati. Bħala kap tal-istat, il-president Awstrijak nominalment huwa l-kap kmandant tal-Forzi Armati. Il-kmand tal-Forzi Armati Awstrijaċi huwa eżerċitat mill-Ministru tad-Difiża, minn Mejju 2020: Klaudia Tanner.

Sa mit-tmiem tal-Gwerra Bierda u, aktar importanti minn hekk, it-tneħħija tal-“Purtiera tal-Ħadid” ta' qabel u mgħasses ħafna li kienet tifred lill-Awstrija mill-ġirien tagħha tal-Blokk tal-Lvant (l-Ungerija u dik li qabel kienet iċ-Ċekoslovakkja), il-militar Awstrijak ilu jgħin lill-gwardji tal-fruntiera Awstrijaċi jippruvaw. biex jipprevjenu qsim tal-fruntieri minn immigranti illegali. Din l-assistenza ġiet fi tmiemha meta l-Ungerija u s-Slovakkja ssieħbu fiż-Żona Schengen tal-UE fl-2008, u b'mod effettiv abolixxew il-kontrolli "interni" tal-fruntieri bejn l-istati tat-trattat. Xi politiċi talbu għal estensjoni ta' din il-missjoni, iżda l-legalità ta' din hija ikkontestata ħafna. Skont il-kostituzzjoni Awstrijaka, il-forzi armati jistgħu jiġu skjerati biss f'numru limitat ta' każijiet, prinċipalment biex jiddefendu l-pajjiż u jassistu f'każijiet ta' emerġenzi nazzjonali, bħal wara diżastri naturali. Jistgħu jintużaw biss eċċezzjonalment bħala forzi awżiljarji tal-pulizija.

Fil-qafas tal-istatus awto-dikjarat tagħha ta' newtralità permanenti, l-Awstrija għandha tradizzjoni li tipparteċipa f'missjonijiet ta' żamma tal-paċi u umanitarji oħra mmexxija min-NU. L-Unità ta' Ħelsien f'Diżastri tal-Forzi Awstrijaċi (AFDRU), b'mod partikolari, unità kollha voluntiera b'rabtiet mill-qrib ma' speċjalisti ċivili (eż. dawk li jimmaniġġjaw il-klieb tas-salvataġġ) tgawdi minn reputazzjoni bħala unità SAR veloċi (il-ħin standard ta' skjerament huwa ta' 10 sigħat) u effiċjenti. Kontinġenti akbar tal-forzi Awstrijaċi bħalissa huma skjerati fil-Bosnja u l-Kosovo. Skont l-Indiċi tal-Paċi Globali tal-2024, l-Awstrija hija t-tielet l-iktar pajjiż paċifiku fid-dinja.

  • Kumpanija tal-Gwardja Awstrijaka waqt il-parata ta' Jum il-Bastilja
  • Allentsteig (157 km²) hija l-akbar żona ta' taħriġ fl-Awstrija.
  • Bażi tal-Ajru ta' Zeltweg
  • Suldati tas-17-il Battaljun tal-Infanteria waqt manuvra
  • Inġiniera mit-2 Battaljun tal-Inġinier jibnu pont waqt wirja fil-belt ta' Salzburg
  • Taħriġ għall-kontroll tal-folla u l-irvellijiet
  • Vettura ta' rkupru Leopard 2 u M88 tal-14-il Battaljun tat-Tank
  • Paratroopers tal-25 Battaljun tal-Infanteria
  • KFOR - MSU Pandur I ħdejn il-Pont il-Ġdid, f'Mitrovica, il-Kosovo. (2011).
  • Trakk tat-trasport li jġorr pjanċi tal-injam għall-użu fi sforzi ta' rikostruzzjoni umanitarja fil-Bożnja u Ħerzegovina

Diviżjoni amministrattiva

L-Awstrija hi maqsuma f'disa' stati federali (bil-Ġermaniż: Bundesland, plural: Bundesländer) li mbagħad huma maqsumin f'84 distrett (Bezirk plural Bezirke) u 15-il Belt għandhom Statut Awtonomu (Statutarstadt, plural Statutarstädte). L-84 distrett huma maqsumin f'2,381 Komun (Gemeinde, plural Gemeinden).

Stat Kapitali Erja
(Kilometru kwadru) 		Populazzjoni
(1 ta' Jan 2017) 		Densità
per km2 		PDG (ewro)
(2012 Eurostat) 		PDG per
capita
1. Burgenland 3,965 291,942 73.6 7.311 bn 25,600
2. Kärnten 9,536 561,077 58.8 17.62 bn 31,700
3. L-Awstrija l-Baxxa 19,178 1,665,753 86.9 49.75 bn 30,800
4. L-Awstrija l-Għolja 11,982 1,465,045 122.3 53.863 bn 38,000
5. Salzburg Salzburg 7,154 549,263 76.8 23.585 bn 44,500
6. Steiermark Graz 16,401 1,237,298 75.4 40.696 bn 33,600
7. Tirol 12,648 746,153 59.0 28.052 bn 39,400
8. Vorarlberg 2,601 388,752 149.5 14.463 bn 38,900
9. Vjenna 415 1,867,582 4,500 81.772 bn 47,300

Il-kummerċ u l-ekonomija

L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tal-Awstrija fl-2018 kienu l-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (22.9 %), l-industrija (22 %) u l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta' xogħol soċjali (17.3 %).

Il-kummerċ fl-UE jammonta għal 71 % tal-esportazzjonijiet tal-Awstrija (il-Ġermanja 30 %, l-Italja 6 % u s-Slovakkja 5 %), filwaqt li barra mill-UE 6 % jmorru fl-Istati Uniti u 5 % fl-Iżvizzera.

F’termini ta’ importazzjonijiet, 78 % jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Ġermanja 41 %, l-Italja 6 % u ċ-Ċekja u n-Netherlands 4 %), filwaqt li barra mill-UE 4 % jiġu mill-Iżvizzera u 3 % miċ-Ċina.

L-Awstrija fl-UE

Hemm 18-il membru tal-Parlament Ewropew mill-Awstrija.

Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentanti mill-gvern Awstrijak, skont il-qasam ta' politika li jkun qed jiġi indirizzat.

Il-Kunsill tal-UE m’għandux persuna waħda permanenti bħala President (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur.

Matul dawn is-sitt xhur, il-ministri mill-gvern ta’ dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f’kull qasam ta’ politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE.

Dati tal-Presidenzi Awstrijaċi:

Lul-Diċ 1998 | Jan-Ġun 2006 | Lul-Diċ 2018

Il-Kummissarju nominat mill-Awstrija għall-Kummissjoni Ewropea huwa , li hu responsabbli għall- u l-Amministrazzjoni.

Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f’kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.

L-Awstrija għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv - li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta’ interess - huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.

L-Awstrija għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tal-UE tar-rappreżentanti reġjonali u lokali. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.

L-Awstrija tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE permezz tar-rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussell. Bħala l-“ambaxxata għall-UE” tal-Awstrija, il-kompitu ewlieni tagħha huwa li tiżgura li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti b’mod effettiv kemm jista’ jkun fl-UE.

L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b’mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa. L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b’mod ġenerali.

Ċifri tal-2018 għall-Awstrija

  • Nefqa totali tal-UE fl-Awstrija – €1.953 biljun (ekwivalenti għal 0.51 % tal-ekonomija Awstrijaka)
  • Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – €3.277 biljun (ekwivalenti għal 0.85 % tal-ekonomija Awstrijaka)

Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE mill-Awstrija jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE - bħall-bini ta’ toroq, is-sussidjar ta’ riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.

Ġeografija

L-Awstrija hija pajjiż predominantement muntanjuż minħabba l-pożizzjoni tagħha fl-Alpi. L-Alpi Ċentrali tal-Lvant, l-Alpi tal-Ġebla tal-franka tat-Tramuntana u l-Alpi tal-Ġebla tal-franka tan-Nofsinhar jinsabu parzjalment fl-Awstrija. Mill-erja totali tal-Awstrija (83,871 km² jew 32,383 sq mi), madwar kwart biss jistgħu jitqiesu bħala baxxi, u 32% biss tal-pajjiż huwa taħt il-500 metru (1,640 pied). L-Alpi tal-Punent tal-Awstrija jċedu l-artijiet baxxi u l-pjanuri fil-parti tal-Lvant tal-pajjiż.

L-Awstrija tinsab bejn latitudnijiet 46° u 49° N u lonġitudnijiet 9° u 18° E.

Jista' jinqasam f'ħames żoni, l-akbar huma l-Alpi tal-Lvant, li jagħmlu 62% taż-żona totali tal-pajjiż. L-għoljiet Awstrijaċi fil-bażi ta' l-Alpi u l-Karpazji jammontaw għal madwar 12% u l-għoljiet fil-lvant u ż-żoni madwar il-periferija tar-reġjun ta' Pannoni t'isfel jammontaw għal madwar 12% tal-massa kontinentali totali. It-tieni l-akbar żona muntanjuża (ħafna inqas mill-Alpi) tinsab fit-tramuntana. Magħruf bħala l-Plateau tal-Granit Awstrijak, jinsab fiż-żona ċentrali tal-Massif tal-Boemja u jirrappreżenta 10% tal-Awstrija. Il-parti Awstrijaka tal-Baċir ta' Vjenna tikkostitwixxi l-4 % li jifdal.

Fitoġeografikament, l-Awstrija tappartjeni għall-provinċja tal-Ewropa Ċentrali tar-Reġjun Ċirkumboreal fi ħdan ir-Renju Boreali. Skont il-WWF, it-territorju tal-Awstrija jista 'jinqasam f'erba' ekoreġjuni: il-foresti mħallta tal-Ewropa Ċentrali, il-foresti mħallta Pannonjani, il-foresti mħallta u tal-koniferi Alpini, u l-foresti b'weraq wiesa 'tal-Ewropa tal-Punent. L-Awstrija kellha punteġġ medju tal-Indiċi tal-Integrità tal-Pajsaġġ tal-Foresti fl-2018 ta' 3.55/10, u kklassifikaha fil-149 post globalment minn 172 pajjiż.

Klima

Il-biċċa l-kbira tal-Awstrija tinsab fiż-żona tal-klima kiesħa/temperata, fejn jippredominaw ir-riħ umdi tal-punent. Bi kważi tliet kwarti tal-pajjiż iddominat mill-Alpi, il-klima alpina hija predominanti. Fil-Lvant, fil-Pjanura Pannonia u tul il-Wied tad-Danubju, il-klima turi karatteristiċi kontinentali b'inqas xita miż-żoni alpini. Għalkemm l-Awstrija hija kiesħa fix-xitwa (-10 sa 0 °C), it-temperaturi tas-sajf jistgħu jkunu relattivament għoljin, b'temperaturi medji madwar 25 °C u temperatura massima ta '40.5 °C (105 °F) f'Awwissu 2013.

Skont il-klassifikazzjoni tal-klima Köppen, l-Awstrija għandha t-tipi ta' klima li ġejjin: oċeaniku (Cfb), kontinentali umdu bi sjuf sħan u kesħin (Dfb), subartiku/subalpina (Dfc), tundra/alpina (ET) u ice sheet (EF ) . Madankollu, huwa importanti li wieħed jinnota li l-Awstrija tista 'tesperjenza xtiewi kesħin ħafna u ħorox, iżda ħafna mill-ħin huma kesħin bħal dawk f'żoni tal-klima kemmxejn komparabbli, pereżempju fin-Nofsinhar tal-Iskandinavja jew tal-Lvant tal-Ewropa. Barra minn hekk, f'altitudni ogħla, is-sjuf għandhom tendenza li jkunu konsiderevolment aktar kesħin milli f'widien/altitudni aktar baxxi. Il-klimi subartiċi u tat-tundra li jidhru madwar l-Alpi huma ħafna aktar sħan fix-xitwa milli huwa normali x'imkien ieħor minħabba l-influwenza oċeanika f'din il-parti tal-Ewropa.

Ekonomija

L-Awstrija b'mod konsistenti tikklassifika ħafna f'termini ta' PGD per capita, minħabba l-ekonomija industrijalizzata ħafna tagħha u l-ekonomija soċjali tas-suq żviluppata tajjeb. Sas-snin tmenin, ħafna mill-akbar kumpaniji industrijali tal-Awstrija ġew nazzjonalizzati; Madankollu, f'dawn l-aħħar snin, il-privatizzazzjoni naqqset il-parteċipazzjoni tal-istat għal livell komparabbli ma' dak ta' ekonomiji Ewropej oħra. Il-movimenti tax-xogħol huma partikolarment influwenti u jinfluwenzaw ħafna l-politika tax-xogħol u d-deċiżjonijiet relatati mal-espansjoni tal-ekonomija. Flimkien ma' industrija żviluppata ħafna, it-turiżmu internazzjonali huwa l-aktar parti importanti tal-ekonomija tal-Awstrija.

Il-Ġermanja storikament kienet l-akbar sieħeb kummerċjali tal-Awstrija, u għamlitha vulnerabbli għal bidliet rapidi fl-ekonomija Ġermaniża. Minn mindu l-Awstrija saret stat membru tal-Unjoni Ewropea, kisbet rabtiet eqreb ma' ekonomiji oħra tal-UE. Is-sħubija fl-UE ġibdet influss ta' investituri barranin attirati mill-aċċess tal-Awstrija għas-suq uniku Ewropew u l-prossimità tal-ekonomiji aspiranti tal-Unjoni Ewropea. It-tkabbir tal-PGD laħaq it-3.3% fl-2006. Mill-inqas 67% tal-importazzjonijiet tal-Awstrija ġejjin minn stati membri oħra tal-Unjoni Ewropea.

Il-kriżi finanzjarja tal-2007-2008 affettwat ukoll l-ekonomija tal-Awstrija b'modi oħra. Pereżempju, wassal biex il-gvern jixtri Hypo Alpe-Adria-Bank International f'Diċembru 2009 għal euro 1 minħabba diffikultajiet ta' kreditu, u b'hekk elimina l-1.63 biljun euro ta' BayernLB. Minn Frar 2014, is-sitwazzjoni tal-HGAA ma kinitx ġiet solvuta, u dan wassal lill-Kanċillier Werner Faymann biex iwissi li l-falliment tagħha jkun komparabbli mal-każ Creditanstalt tal-1931.

Fis-16 ta' Novembru, 2010, l-Awstrija indikat li ma kinitx se tħallas il-ħlas ta' Diċembru tal-kontribuzzjoni tagħha għall-bailout tal-UE tal-Greċja, u ċċitata l-aggravar sostanzjali tas-sitwazzjoni tad-dejn Grieg u l-inkapaċità apparenti tal-Greċja li tgħolli l-livell ta' prosekuturi tad-dħul li kien wiegħed qabel. .

Mill-waqgħa tal-komuniżmu, il-kumpaniji Awstrijaċi kienu atturi u konsolidaturi pjuttost attivi fl-Ewropa tal-Lvant. Bejn l-1995 u l-2010, tħabbru 4,868 għaqda u akkwist b'valur totali magħruf ta' 163 biljun ewro bil-parteċipazzjoni ta' kumpaniji Awstrijaċi. L-akbar tranżazzjonijiet bil-parteċipazzjoni ta' kumpaniji Awstrijaċi kienu: l-akkwist tal-Bank Austria minn HypoVereinsbank għal 7.8 biljun euro fl-2000, l-akkwist ta' Porsche Holding Salzburg minn Volkswagen Group għal 3.6 biljun ewro fl-2009, u l-akkwist ta' Banca Comercială Română minn Erste Group għal 3.7 biljun ewro fl-2005.

It-turiżmu fl-Awstrija jirrappreżenta kważi 9% tal-prodott gross domestiku tiegħu. Fl-2007, l-Awstrija kklassifikat fid-9 post fid-dinja fl-irċevuti tat-turiżmu internazzjonali, bi 18.9 biljun dollaru Amerikan. Fil-wasliet ta’ turisti internazzjonali, l-Awstrija kklassifikat fit-12-il post b’20.8 miljun turist.

Infrastruttura u riżorsi naturali

Fl-1972, il-pajjiż beda l-bini ta' impjant tal-enerġija nukleari biex jipproduċi l-elettriku f’Zwentendorf, fuq ix-Xmara Danubju, wara vot unanimu fil-parlament. Madankollu, fl-1978, referendum ivvota madwar 50.5% kontra l-enerġija nukleari u 49.5% favur, u l-parlament sussegwentement għadda b'mod unanimu liġi li tipprojbixxi l-użu tal-enerġija nukleari biex tiġġenera l-elettriku, għalkemm l-impjant tal-enerġija nukleari kien diġà tlesta.

L-Awstrija bħalissa tipproduċi aktar minn nofs l-elettriku tagħha permezz tal-idroenerġija. Flimkien ma' sorsi oħra ta' enerġija rinnovabbli, bħall-enerġija mir-riħ, l-enerġija solari u l-bijomassa, il-provvista ta' elettriku minn enerġija rinnovabbli tammonta għal 62.89 fil-mija.

Meta mqabbla mal-biċċa l-kbira tal-pajjiżi Ewropej, l-Awstrija hija ekoloġikament mogħnija tajjeb. Il-bijokapaċità tagħha (jew il-kapital naturali bijoloġiku) hija aktar mid-doppju tal-medja dinjija: fl-2016, l-Awstrija kellha 3.8 ettari globali ta' bijokapaċità għal kull persuna fit-territorju tagħha, meta mqabbla mal-medja dinjija ta' 1.6 ettari globali għal kull persuna. Minflok, fl-2016 użaw 6.0 ettari globali ta' bijokapaċità, li hija ekwivalenti għall-impronta tal-konsum ekoloġiku tal-Awstrija. Dan ifisser li l-Awstrijaċi jużaw madwar 60% aktar bijokapaċità milli fiha l-Awstrija. Bħala riżultat, l-Awstrija għandha defiċit ta' bijokapaċità.

Demografija

Il-popolazzjoni tal-Awstrija kienet stmata għal 9,170,647 minn April 2024 minn Statistik Austria. Il-popolazzjoni tal-kapitali, Vjenna, taqbeż iż-2 miljuni, li tirrappreżenta madwar kwart tal-popolazzjoni tal-pajjiż. Hija magħrufa għall-offerta kulturali tagħha u l-livell għoli ta’ għajxien tagħha.

Vjenna hija l-akbar belt fil-pajjiż. Imiss Graz, b'291,007 abitant, segwit minn Linz (206,604), Salzburg (155,031), Innsbruck (131,989) u Klagenfurt (101,303). Il-bliet l-oħra kollha għandhom inqas minn 100,000 abitant.

Skont l-Uffiċċju tal-Istatistika Awstrijak, fil-bidu tal-2024 kien hemm 1.8 miljun residenti mwielda barra l-Awstrija, li jikkorrispondu għal 22.3% tal-popolazzjoni totali. Hemm aktar minn 620,100 dixxendent ta' immigranti mwielda barra l-pajjiż.

It-Torok jiffurmaw wieħed mill-akbar gruppi etniċi fl-Awstrija, b'madwar 350,000 ruħ. Madankollu, minħabba xejriet riċenti ta' migrazzjoni, in-numru ta' ċittadini Rumeni qabeż in-numru ta' ċittadini Torok fil-pajjiż. Flimkien, is-Serbi, il-Kroati, il-Bosnijaċi, il-Maċedonjani u s-Sloveni jiffurmaw madwar 5.1% tal-popolazzjoni totali tal-Awstrija. Il-Kunsill tal-Ewropa jistma li madwar 25,000 ruħ Roma jgħixu fl-Awstrija.

Ir-rata ta' fertilità totali (TFR) fl-2017 kienet stmata għal 1.52 tifel u tifla mwielda għal kull mara, taħt ir-rata ta' sostituzzjoni ta' 2.1, u tibqa' konsiderevolment aktar baxxa mill-quċċata ta' 4.83 tifel u tifla mwielda għal kull mara fl-1873. Fl-2015, 42.1% tat-twelid kellhom nisa waħedhom. L-Awstrija kellha l-14-il l-aktar popolazzjoni anzjana fid-dinja fl-2020, b’età medja ta’ 44.5 sena. L-istennija tal-ħajja fl-2016 kienet stmata għal 81.5 snin (78.9 snin għall-irġiel, 84.3 snin għan-nisa).

Skont stimi tal-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika tal-Awstrija, il-popolazzjoni se tiżdied għal 10.55 miljun ruħ fl-2080 minħabba l-immigrazzjoni.

Lingwa

Il-lingwa uffiċjali tal-Awstrija kienet il-Ġermaniż mill-1920, skont l-artikolu 8 tal-kostituzzjoni tagħha tal-istess sena. Awstrijak Ġermaniż jew Awstrijak (varjetà ta' Standard High German) huwa komunement miktub fl-Awstrija u t-Taljan t'Isfel Tirol, ġie standardizzat fl-Awstrija peress li l-Ministeru tal-Edukazzjoni, Xjenza u Riċerka ppubblika l-Österreichisches Wörterbuch fl-1951, għalkemm huwa Prinċipalment użat biss fl-edukazzjoni, pubblikazzjonijiet, reklami u websajts. Madankollu, il-lingwi mitkellma komuni de facto tal-Awstrija mhumiex il-Ġermaniż Awstrijak mgħallma fl-iskejjel, iżda d-djaletti tal-Bavarja u tal-Alemann: żewġ lingwi lokali tal-Ġermaniż Għoli jew ġabra ta' djaletti bi gradi differenti ta' diffikultà biex jinftiehmu bejn iva, kif ukoll minn kelliema ta' djaletti Ġermaniżi mhux Awstrijaċi. B'kollox, il-lingwi jew id-djaletti Ġermaniżi huma mitkellma b'mod nattiv minn 88.6% tal-popolazzjoni, li tinkludi 2.5% taċ-ċittadini mwielda Ġermaniża residenti fl-Awstrija, segwiti mit-Tork (2.28%), Serb (2.21%), Kroat (1.63%). , Ingliż (0.73%), Ungeriż (0.51%), Bosnijan (0.43%), Pollakk (0.35%), Albaniż (0.35%), Sloven (0.31%), Ċek (0.22%), Għarbi (0.22%) u Rumen (0.21%).

L-istat federali Awstrijak ta' Carinthia huwa d-dar ta' minoranza indiġena sinifikanti li titkellem bl-Isloven, filwaqt li fl-istat federali l-aktar tal-Lvant, Burgenland (li qabel kienet parti mill-parti Ungeriża tal-Awstrija-Ungerija), hemm minoranzi sinifikanti li jitkellmu bl-Ungeriż u l-Kroat. Il-Kroat, l-Ungeriż u s-Sloven tal-Burgenland huma wkoll rikonoxxuti bħala lingwi uffiċjali flimkien mal-Ġermaniż f'partijiet ta' Carinthia u Burgenland.

Skont dejta taċ-ċensiment ippubblikata mill-Uffiċċju tal-Istatistika Awstrijak fl-2001, totalta'ta’ 710,926 barrani għexu fl-Awstrija. Minn dawn, l-akbar numru minnhom huma 283,334 barrani mill-ex Jugoslavja (li minnhom 135,336 jitkellmu Serb, 105,487 Kroat, 31,591 Bosnijan, jiġifieri, 272,414 kelliema nattivi residenti fl-Awstrija b'kollox, flimkien ma' 6,902 kelliema Sloven4,018 u Maċedonja).

Gruppi etniċi

Storikament, qabel l-1945, l-Awstrijaċi kienu meqjusa bħala Ġermaniżi etniċi u kienu jqisu lilhom infushom bħala tali, għalkemm din l-identità nazzjonali ġiet sfidata min-nazzjonaliżmu Awstrijak fl-għexieren ta' snin wara t-tmiem tal-Ewwel Gwerra Dinjija u aktar u aktar wara t-Tieni Gwerra Dinjija. L-Awstrija kienet parti mill-Lvant ta' Franza (ir-Renju tal-Ġermanja) u l-Imperu Ruman Qaddis tan-Nazzjon Ġermaniż mill-996 sal-1806 u kienet parti mill-Konfederazzjoni Ġermaniża, konfederazzjoni laxka ta’ 39 stat sovran li prinċipalment jitkellmu bil-Ġermaniż, mill-1815 sal-gwerra Austro. -Prussian fl-1866, li rriżulta fix-xoljiment tal-Konfederazzjoni Ġermaniża u l-ħolqien tal-Konfederazzjoni tal-Ġermanja tat-Tramuntana mmexxija mill-Prussja u eskluża l-Awstrija. Fl-1871, il-Ġermanja twaqqfet bħala stat-nazzjon, l-Awstrija ma kinitx parti minnha. Wara l-Ewwel Gwerra Dinjija u x-xoljiment tal-monarkija Awstrijaka, il-politiċi fir-repubblika l-ġdida ddikjaraw li isimha se jkun "Deutschösterreich" (Repubblika tal-Ġermanja-Awstrija) u li kienet parti mir-Repubblika Ġermaniża. L-unifikazzjoni taż-żewġ pajjiżi kienet ipprojbita mit-Trattat ta' Saint-Germain-en-Laye tal-1919 bħala waħda mill-kundizzjonijiet imposti mill-alleati rebbieħa tal-Ewwel Gwerra Dinjija fuq in-nazzjon megħlub, biex jiġi evitat il-ħolqien ta' stat territorjalment Ġermaniż. . estensiva. Fl-1938, l-Awstrija saret parti mill-Ġermanja Nażista. Wara l-ġrajjiet tat-Tieni Gwerra Dinjija u n-Nażiżmu, l-Awstrija ddikjarat l-indipendenza tagħha mill-Ġermanja fis-27 ta' April, 1945 u l-identità nazzjonali Awstrijaka ilha popolari fl-Awstrija minn dakinhar, u llum l-Awstrijaċi ma jqisux lilhom infushom bħala Ġermaniżi iżda Awstrijaċi.

Illum, l-Awstrijaċi jistgħu jiġu deskritti bħala nazzjonalità jew bħala grupp etniku Ġermaniku omoġenju, li huwa relatat mill-qrib mal-Ġermaniżi ġirien, l-abitanti tal-Liechtenstein u l-Isvizzeri li jitkellmu bil-Ġermaniż. Illum, 91.1% tal-popolazzjoni jqisu lilhom infushom etnikament Awstrijaċi.

It-Torok huma l-akbar grupp ta' immigranti fl-Awstrija, segwiti mill-qrib mis-Serbi. Is-Serbi jiffurmaw wieħed mill-akbar gruppi etniċi fl-Awstrija, li jammontaw għal madwar 300,000 ruħ. Storikament, l-immigranti Serbi marru lejn l-Awstrija fi żmien l-Imperu Awstro-Ungeriż, meta Vojvodina kienet taħt kontroll imperjali. Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, in-numru ta' Serbi reġa' kiber u llum il-komunità hija kbira ħafna. Is-Soċjetà Serba Awstrijaka twaqqfet fl-1936. Illum, is-Serbi fl-Awstrija jinsabu prinċipalment fi Vjenna, Salzburg u Graz.

Mill-bqija tal-popolazzjoni Awstrijaka ta' oriġini mhux Awstrijaka, ħafna ġejjin minn pajjiżi ġirien, speċjalment dawk li qabel kienu l-pajjiżi tal-Blokk tal-Lvant. Ħaddiema barranin (Gastarbeiter) u d-dixxendenti tagħhom, kif ukoll refuġjati mill-gwerer Jugoslavi u kunflitti oħra, jiffurmaw ukoll minoranza sinifikanti fl-Awstrija. Mill-1994, ir-Roma u s-Sinti kienu minoranza etnika rikonoxxuta uffiċjalment fl-Awstrija.

Huwa stmat li bejn 13,000 u 40,000 Sloven fl-istat federali Awstrijak ta' Carinthia (is-Sloveni ta' Karintja), kif ukoll Kroati (madwar 30,000) u Ungeriżi fil-Burgenland ġew rikonoxxuti bħala minoranza u kellhom drittijiet speċjali wara t-Trattat tal-Istat Awstrijak (Staatsvertrag) minn 1955.

Reliġjon

L-Awstrija kienet storikament pajjiż Kattoliku Ruman qawwi bħala ċ-ċentru tal-monarkija tal-Habsburg, li ddefendiet il-Kattoliċiżmu Ruman. Għalkemm fis-seklu 16 ħafna Awstrijaċi kkonvertew għal denominazzjonijiet oħra (luteraniżmu, b'mod partikolari) hekk kif ir-Riforma Protestanta (li bdiet fl-1517) infirxet madwar l-Ewropa, l-Habsburgi ppromulgaw miżuri ta' Kontra-Riforma sa mill-1527 u rrepressiw bl-aħrax l-evanġeliżmu Awstrijak; minoranza biss ta' Awstrijaċi baqgħu Protestanti. Mill-inqas mis-sebgħinijiet, ftit għexieren ta' snin wara l-waqgħa tal-monarkija tal-Habsburg u t-trasformazzjoni tal-Awstrija f'repubblika federali, kien hemm tnaqqis kontinwu tal-Kristjaneżmu (bl-eċċezzjoni tal-knejjes Ortodossi) u proliferazzjoni ta' reliġjonijiet oħra, proċess li kien partikolarment evidenti fi Vjenna, bil-popolazzjonijiet kbar barranin u immigranti tagħha.

Fl-2001, madwar 74% tal-popolazzjoni tal-Awstrija kienet irreġistrata bħala Kattolika Rumana, filwaqt li madwar 5% kienu jqisu lilhom infushom Protestanti. L-Insara Awstrijaċi, kemm Kattoliċi Rumani kif ukoll Protestanti, huma meħtieġa li jħallsu miżata ta' sħubija obbligatorja (ikkalkulata abbażi tad-dħul, bejn wieħed u ieħor 1%) lill-knejjes tagħhom; Dan il-ħlas jissejjaħ Kirchenbeitrag ("kontribuzzjoni ekkleżjastika").

Mit-tieni nofs tas-seklu 20, in-numru ta' fidili u dawk li jmorru l-knisja naqas. Id-dejta tal-2018 mill-Knisja Kattolika Rumana Awstrijaka telenka 5,050,000 membru, jew 56.9% tal-popolazzjoni totali tal-Awstrija, iżda l-attendenza tal-knisja l-Ħadd kienet biss 605,828, jew 7% tal-popolazzjoni totali tal-Awstrija fl-2015. Barra minn hekk, il-knisja Luterana rreġistrat telf ta' 74,421 fidil bejn l-2001 u l-2016.

Iċ-ċensiment tal-2001 irrapporta li madwar 12% tal-popolazzjoni ddikjaraw lilhom infushom mingħajr reliġjon; Skont l-informazzjoni tal-knisja, dan il-proporzjon kien kiber għal 20% fl-2015 u kompla żdied għal 22.4% (1,997,700 ruħ) fl-2021. Mill-bqija tal-popolazzjoni, madwar 340,000 kienu rreġistrati bħala membri ta' diversi komunitajiet Musulmani fl-2001. , li joriġinaw prinċipalment mit-Turkija. , il-Bosnja-Ħerzegovina u l-Kosovo; in-numru ta' Musulmani rdoppja fil-ħmistax-il sena sal-2016, sa+' 700,000, u laħaq 745,600 fl-2021. Fl-2021, 436,700 resident ieħor tal-Awstrija (l-aktar Serbi) kienu membri ta' knejjes Ortodossi tal-Lvant, 26,160,100 kienu Buddisti 21,800 kienu Xhieda ta' Jehovah attivi u 5,400 kienu Lhud.

Skont l-Ewrobarometru 2010,

  • 44% taċ-ċittadini Awstrijaċi "jemmnu li hemm Alla";
  • 38% "jemmnu li jeżisti xi tip ta' spirtu jew forza tal-ħajja"; u
  • 12% “ma jemmnux li jeżisti xi tip ta' spirtu, Alla jew forza tal-ħajja.”

Reliġjon fl-Awstrija (2021)

  • Kattoliċiżmu Ruman (55.2%)
  • Ortodossija tal-Lvant (4.9%)
  • Protestantiżmu (3.8%)
  • Kattoliċiżmu Qadim (0.1%)
  • Insara oħra (4.2%)
  • Izlam (8.3%)
  • Buddiżmu (0.3%)
  • Induiżmu (0.1%)
  • Ġudaiżmu (0.1%)
  • Reliġjonijiet oħra (0.7%)
  • Mhux affiljat (22.4%)

Edukazzjoni

Fl-Awstrija, l-edukazzjoni titwettaq parzjalment mill-istati federali u parzjalment mill-gvern nazzjonali. L-attendenza fl-iskola hija obbligatorja għal disa' snin, jiġifieri, normalment sal-età ta’ ħmistax-il sena.

L-edukazzjoni qabel l-iskola (imsejħa Kindergarten bil-Ġermaniż Awstrijak) hija b'xejn fil-biċċa l-kbira tal-istati federali u hija offruta lit-tfal kollha bejn tlieta u sitt snin. Għalkemm hija fakultattiva, hija meqjusa bħala parti normali mill-edukazzjoni bikrija tat-tfal minħabba r-rata għolja ta 'parteċipazzjoni tagħha. Id-daqs massimu tal-klassi huwa ta' madwar 30 student u kull klassi normalment tiġi mgħallma minn għalliem kwalifikat u assistent.

L-edukazzjoni primarja, jew Volksschule, iddum erba' snin u tibda ta' sitt snin. Id-daqs massimu tal-klassi huwata' 30 student, iżda jista' jkun baxx sa 15. Ġeneralment, klassi hija mistennija li tiġi mgħallma minn għalliem wieħed għall-erba' snin sħaħ u rabta stabbli bejn għalliem u student hija meqjusa importanti għall-benessri ta' it-tifel. It-3Rs (qari, kitba u numerazzjoni) jiddominaw il-ħin tal-klassi, b'inqas ħin allokat għax-xogħol tal-proġetti milli fir-Renju Unit. It-tfal jaħdmu individwalment u l-membri kollha ta' klassi jsegwu l-istess pjan ta' ħidma. M'hemm l-ebda streaming.

Il-ħinijiet normali ta' attendenza huma mit-8:00 a.m. sa 12:00 p.m. jew 1:00 p.m., b'waqfien ta' ħames jew għaxar minuti kull siegħa. It-tfal jirċievu homework kuljum mill-ewwel sena. Storikament ma kien hemm l-ebda siegħa ta' ikla, u t-tfal reġgħu lura d-dar biex jieklu. Madankollu, minħabba ż-żieda fin-numru ta' ommijiet li jaħdmu, l-iskejjel primarji qed joffru dejjem aktar servizzi ta' kura tat-tfal qabel l-iskola u wara nofsinhar.

L-edukazzjoni sekondarja tikkonsisti f'żewġ tipi ewlenin ta' skejjel, bl-attendenza bbażata fuq il-kapaċità tal-istudent, iddeterminata mill-gradi tal-iskola primarja. Il-Gymnasium jaħseb għall-aktar tfal kapaċi, li fl-aħħar sena tagħhom isir l-eżami tal-Matura, li huwa rekwiżit għall-aċċess universitarju. Il-Hauptschule tipprepara lill-istudenti għal taħriġ vokazzjonali, iżda wkoll għal diversi tipi ta' edukazzjoni ogħla ( Höhere Technische Lehranstalt HTL = istituzzjoni ta’ edukazzjoni teknika ogħla; HAK = akkademja tan-negozju; HBLA = istituzzjoni ta' edukazzjoni ogħla għan-negozju ekonomiku; eċċ.). L-attendenza f’wieħed minn dawn l-istituti ta' edukazzjoni ogħla twassal ukoll għall-Matura. Xi skejjel jimmiraw li jgħaqqdu l-edukazzjoni disponibbli fil-Gymnasium u l-Hauptschule, u huma magħrufa bħala Gesamtschulen. Barra minn hekk, ir-rikonoxximent tal-importanza tat-tagħlim tal-Ingliż wassal lil xi Gymnasiums biex joffru modalità bilingwi, li fiha l-istudenti meqjusa bħala profiċjenti fil-lingwi jsegwu kurrikulu modifikat, b’porzjon tal-ħin tal-klassi jitmexxa bl-Ingliż.

Bħal fl-iskola primarja, il-klassijiet fil-Gymnasium jibdew fit-8am u jkomplu f’intervalli qosra sa l-ikla ta' nofsinhar jew kmieni wara nofsinhar, meta t-tfal imorru lura d-dar għal ikla aktar tard. Studenti anzjani ħafna drabi jattendu għal aktar klassijiet wara waqfa għall-ikel, li normalment tittieħed l-iskola. Bħal fil-livell primarju, l-istudenti kollha jsegwu l-istess pjan ta' ħidma. Tpoġġiet enfasi kbira fuq ix-xogħol tad-dar u l-ittestjar frekwenti. Il-ksib ta' gradi sodisfaċenti fir-rapport ta' tmiem is-sena ("Zeugnis") huwa prerekwiżit biex wieħed jgħaddi ("aufsteigen") għall-kors li jmiss. Studenti li ma jilħqux il-livell meħtieġ jerġgħu jagħmlu l-eżamijiet tagħhom fi tmiem il-vaganzi tas-sajf; dawk li l-gradi tagħhom għadhom mhumiex sodisfaċenti jridu jerġgħu jieħdu s-sena ("sitzenbleiben").

Mhux rari li student ikollu jirrepeti aktar minn sena ta' studju. Wara li jlestu l-ewwel sentejn, l-istudenti jistgħu jagħżlu bejn waħda minn żewġ fergħat, magħrufa bħala "Gymnasium" (ftit aktar iffukata fuq l-arti) jew "Realgymnasium" (ftit aktar iffukata fuq ix-xjenza). Għalkemm ħafna skejjel joffru ż-żewġ fergħat, xi wħud le, u b'riżultat ta' dan, xi tfal ibiddlu l-iskejjel għat-tieni darba fl-età ta' 12-il sena. Fl-età ta' 14-il sena, l-istudenti jistgħu jagħżlu li jibqgħu f’waħda minn dawn iż-żewġ fergħat, jew jibdlu għal kors vokazzjonali, possibilment b’bidla oħra fl-iskola. Sa ftit ilu, is-sistema università Awstrijaka kienet miftuħa għal kull student li għadda mill-eżami tal-Matura. Liġi tal-2006 ippermettiet l-introduzzjoni ta’ eżamijiet tad-dħul għal studji bħall-Mediċina. Fl-2001, ġiet introdotta miżata obbligatorja għat-tagħlim ("Studiebeitrag") ta' €363.36 għal kull terminu għall-universitajiet pubbliċi kollha. Mill-2008 'l hawn, l-istudji kienu b'xejn għall-istudenti kollha tal-UE, sakemm ċertu limitu ta' żmien ma jinqabiżx (it-tul ippjanat tal-istudji flimkien ma', ġeneralment, żewġ semestri ta' tolleranza). Jekk jinqabeż il-limitu ta' żmien, titħallas ħlas ta' madwar €363.36 kull semestru. Hemm eċċezzjonijiet oħra għall-miżata, pereżempju għal studenti b'salarju annwali ta' aktar minn €5,000. Fil-każijiet kollha, titħallas ħlas obbligatorju ta' €20.20 għall-assoċjazzjoni tal-istudenti u l-assigurazzjoni.

Universitajiet

L-Awstrija għandha aktar minn 600 università, inklużi: 23 università pubblika indipendenti, li jirregolaw lilhom infushom u jirċievu appoġġ finanzjarju mill-istat.

21 università tax-xjenzi applikati, imsejħa Fachhochschulen, li joffru korsijiet orjentati vokazzjonali. 13-il università privata, li huma akkreditati mill-Ministeru Federali tal-edukazzjoni, ix-xjenza u l-affarijiet kulturali. L-Università ta' Vjenna hija l-eqdem u l-akbar, bi storja tat-twaqqif tagħha fl-1365.

Fl-Awstrija, l-universitajiet pubbliċi huma ffinanzjati mill-istat iżda għandhom livell għoli ta’ awtonomija. L-universitajiet privati ​​għandhom perjodikament iġeddu l-akkreditazzjoni tagħhom.

Saħħa

Għalkemm l-Awstrija għandha indiċi tas-saħħa ta' 0.9 u stennija tal-ħajja ta' 81 sena, il-pajjiż għadu jiffaċċja bosta problemi tas-saħħa, eżempju wieħed huwa li 2 minn kull 5 Awstrijaċi jbatu minn marda kronika. Il-kanċer huwa problema kbira fil-pajjiż, peress li madwar 21,500 persuna mietu minn din il-kundizzjoni fl-2019, bil-kanċer tal-pulmun bħala l-kawża ewlenija tal-mewt minn kanċer, probabbilment marbut ma' diversi fatturi ta' riskju fil-popolazzjoni tal-pajjiż, peress li huwa stmat li 40% tal-imwiet fil-pajjiż huma kkawżati mit-tipjip, riskji tad-dieta, alkoħol, attività fiżika baxxa u tniġġis tal-arja. Wieħed mis-servizzi tas-saħħa l-aktar għaljin fl-UE jinsab fl-Awstrija. Fl-2019, l-infiq fuq is-saħħa per capita ikklassifika fit-tielet post fl-UE. L-ispejjeż minn butu relatati mas-saħħa huma ogħla mill-medja tal-UE.

Persunal mediku

B'5.2 tobba għal kull 1,000 abitant, l-Awstrija għandha waħda mill-ogħla densitajiet ta' tobba tal-pajjiżi tal-OECD. B'kollox, il-pajjiż għandu 271 sptar b'total ta' 45,596 tabib (dejta tal-2017), madwar 54% minnhom jaħdmu (ukoll jew prinċipalment) fl-isptarijiet. Għalkemm l-Awstrija għandha t-tieni l-ogħla rata ta’ tobba fl-UE, proporzjon kbir ta' tobba għandhom età tal-irtirar (55 sena jew aktar) u għalhekk jistgħu jkunu f’riskju ogħla li jiżviluppaw kundizzjonijiet serji f'każ ta' infezzjoni mill-COVID-19.

F'dawn l-aħħar snin, in-numru ta' infermiera rġiel u nisa fl-Awstrija kien is-suġġett ta' dibattitu fir-rigward tad-definizzjonijiet tal-kwalifiki u l-interpretazzjoni tagħhom f'paraguni bejn il-pajjiżi. Fl-2018, inħoloq reġistru obbligatorju ġdid tal-professjonisti tas-saħħa. Madankollu, minħabba t-tmiem tal-pandemija tal-COVID-19 kmieni fl-2020, ir-reġistrazzjoni obbligatorja ġiet sospiża. Dan ifisser li, barra minn hekk, attivitajiet professjonali f'superviżjoni fit-tul huma possibbli mingħajr reġistrazzjoni sa tmiem il-pandemija lejn l-aħħar tar-rebbiegħa tal-2022 (it-tranżizzjoni ħielsa mill-pandemija għadha trid tiġi definita).

Kultura

Mużika

Il-passat tal-Awstrija bħala qawwa Ewropea u l-ambjent kulturali tagħha ġġeneraw kontribuzzjonijiet estensivi għal diversi forom tal-arti, l-aktar il-mużika. L-Awstrija kienet il-post fejn twieled ħafna kompożituri famużi bħal Joseph Haydn, Michael Haydn, Franz Liszt, Franz Schubert, Anton Bruckner, Johann Strauss Sr., u Johann Strauss Jr., kif ukoll membri tat-Tieni Skola Vjenna bħal Arnold Schoenberg, Anton Webern, u Alban Berg. Wolfgang Amadeus Mozart twieled f'Salzburg, dak iż-żmien Prinċipat ekkleżjastiku indipendenti tal-Imperu Ruman Imqaddes, li aktar tard sar parti mill-Awstrija, u ħafna mill-karriera ta' Mozart qattgħet fi Vjenna.

Vjenna ilha ċentru importanti ta' innovazzjoni mużikali. Kompożituri tas-sekli 18 u 19 ġew attirati lejn il-belt minħabba l-patroċinju tal-Habsburg, u għamlu Vjenna l-kapitali Ewropea tal-mużika klassika. Matul il-perjodu Barokk, forom folkloristiċi Slavi u Ungeriżi influwenzaw il-mużika Awstrijaka.

Iż-żieda ta' Vjenna bħala ċentru kulturali bdiet fil-bidu tas-seklu 16 u ffokat fuq strumenti bħall-lute. Ludwig van Beethoven qatta' ħafna minn ħajtu fi Vjenna. L-innu nazzjonali attwali tal-Awstrija, attribwit lil Mozart, intgħażel wara t-Tieni Gwerra Dinjija biex jieħu post l-innu tradizzjonali Awstrijak ta' Joseph Haydn.

L-Awstrijak Herbert von Karajan kien direttur prinċipali tal-Filarmonika ta' Berlin għal 35 sena. Huwa meqjus bħala wieħed mill-akbar diretturi tas-seklu 20 u kien figura dominanti fil-mużika klassika Ewropea mis-sittinijiet sa mewtu.

Ċinema u teatru

Sascha Kolowrat kien pijunier Awstrijak taċ-ċinematografija. Billy Wilder, Fritz Lang, Josef von Sternberg u Fred Zinnemann oriġinarjament ġew mill-Imperu Awstrijak qabel ma stabbilixxew ruħhom bħala produtturi tal-films rilevanti internazzjonalment. Willi Forst, Ernst Marischka u Franz Antel arrikkixxu ċ-ċinema popolari fil-pajjiżi li jitkellmu bil-Ġermaniż. Michael Haneke sar magħruf internazzjonalment għall-istudji tiegħu dwar il-films, u rċieva Golden Globe għall-film tiegħu The White Ribbon (2010), milqugħ mill-kritika.

L-ewwel direttur Awstrijak li rċieva Oscar kien Stefan Ruzowitzky. Diversi atturi Awstrijaċi segwew ukoll karrieri internazzjonali, fosthom Peter Lorre, Helmut Berger, Curd Jürgens, Senta Berger, Oskar Werner u Klaus Maria Brandauer. B'mod partikolari, Hedy Lamarr u Arnold Schwarzenegger saru stilel internazzjonali tal-films f'Hollywood. Christoph Waltz żdied għall-fama bil-wirjiet tiegħu f’Inglourious Basterds u Django Unchained, li qalgħu l-Premju tal-Akkademja għall-Aħjar Attur Sostenn fl-2010 u l-2012. Max Reinhardt kien kaptan ta' produzzjonijiet tal-palk spettakolari u astuti. Otto Schenk mhux biss spikka bħala attur tat-teatru, iżda wkoll bħala direttur tal-opra.

Xjenza u filosofija

L-Awstrija kienet il-post fejn twieled bosta xjenzati ta' fama internazzjonali. Fosthom jispikkaw Ludwig Boltzmann, Ernst Mach, Victor Franz Hess u Christian Doppler, xjenzati prominenti tas-seklu 19. Fis-seklu 20, il-kontribuzzjonijiet ta 'Lise Meitner, Erwin Schrödinger u Wolfgang Pauli għar-riċerka nukleari u l-mekkanika kwantistika kienu ewlenin għall-iżvilupp ta' dawn l-oqsma matul is-snin għoxrin u tletinijiet Fost il-fiżiċi kwantitiċi attwali l-aktar prominenti hemm Anton Zeilinger u Peter Zoller. rikonoxxuti għal żviluppi importanti fl-ottika kwantistika u l-informazzjoni kwantistika.

Minbarra l-fiżiċi, l-Awstrija kienet il-post fejn twieldu tnejn mill-aktar filosofi prominenti tas-seklu 20, Ludwig Wittgenstein u Karl Popper. Barra minnhom, il-bijoloġisti Gregor Mendel u Konrad Lorenz, kif ukoll il-matematiku Kurt Gödel u inġiniera bħal Ferdinand Porsche u Siegfried Marcus, kienu Awstrijaċi. Bertha von Suttner saret l-ewwel mara li rċeviet il-Premju Nobel għall-Paċi u l-ewwel rebbieħa Awstrijaka.

Il-mediċina u l-psikoloġija dejjem kienu l-fokus tax-xjenza Awstrijaka, li bdew fi żminijiet medjevali ma' Paracelsus. Tobba eminenti bħal Theodore Billroth, Clemens von Pirquet u Anton von Eiselsberg bnew fuq il-kisbiet tal-Iskola Medika ta' Vjenna tas-seklu 19. L-Awstrija kienet id-dar ta' Sigmund Freud, fundatur tal-psikoanaliżi, Alfred Adler, fundatur tal-psikoloġija individwali, psikologi Paul Watzlawick u Hans Asperger, u psikjatra Viktor Frankl. L-Awstrija kklassifikat fit-18-il post fl-Indiċi tal-Innovazzjoni Globali fl-2023.

L-Iskola Awstrijaka tal-Ekonomija, li tispikka bħala waħda mid-direzzjonijiet kompetittivi ewlenin tat-teorija ekonomika, hija relatata mal-ekonomisti Awstrijaċi Carl Menger, Joseph Schumpeter, Eugen von Böhm-Bawerk, Ludwig von Mises u Friedrich Hayek. Emigranti oħra mwielda fl-Awstrija ta' min isemmihom jinkludu l-ħassieb tal-management Peter Drucker, is-soċjologu Paul Felix Lazarsfeld, u x-xjenzat Sir Gustav Nossal.

Ikel u xorb

Il-kċina tal-Awstrija għandha l-għeruq tagħha f'dik tal-Imperu Awstro-Ungeriż. Il-kċina Awstrijaka hija bbażata prinċipalment fuq it-tradizzjoni tat-tisjir rjali ("Hofküche"), li ġiet mgħoddija matul is-sekli. Huwa famuż għall-varjazzjonijiet bilanċjati taċ-ċanga u l-majjal u għall-varjazzjonijiet bla għadd ta 'ħxejjex. Hemm ukoll it-tradizzjoni tal-fran "Mehlspeisen", li ħolqu delikati partikolari bħal Sachertorte, "Krapfen", li huma doughnuts normalment mimlija bil-ġamm tal-berquq jew custard, u "Strudel", bħal mimli "Apfelstrudel tat-tuffieħ, il". "Topfenstrudel" mimli b'tip ta' baqta tal-ġobon imsejjaħ "topfen" u l-"Millirahmstrudel" (strudel tal-krema tal-ħalib).

Minbarra t-tradizzjonijiet reġjonali indiġeni, il-kċina Awstrijaka ġiet influwenzata mill-kċejjen Ungeriżi, Ċeki, Pollakki, Lhudija, Taljani, Balkani u Franċiżi, li minnhom ħafna drabi ġew mislufa kemm platti kif ukoll metodi ta 'preparazzjoni tal-ikel. Għal din ir-raġuni, il-kċina Awstrijaka hija waħda mill-aktar multikulturali u interkulturali fl-Ewropa.

Dixxijiet tipiċi Awstrijaċi jinkludu Wiener Schnitzel, Schweinsbraten, Kaiserschmarren, Knödel, Sachertorte u Tafelspitz. Hemm ukoll Kärntner Kasnudeln, li huma għaġina mimlija bil-Topfen, patata, ħxejjex aromatiċi u nagħniegħ li huma mgħollija u servuti b'zalza tal-butir. Il-kasnudeln huma tradizzjonalment servuti bl-insalata. Il-platti Eierschwammerl huma wkoll popolari. Id-dispenser tal-blokka taz-zokkor Pez ġie ivvintat fl-Awstrija, kif kienu l-Mannerschnitten. L-Awstrija hija famuża wkoll għall-Mozartkugeln tagħha u t-tradizzjoni tal-kafè tagħha. B'aktar minn 8 kg fis-sena, għandha s-sitt l-ogħla konsum ta' kafè per capita fid-dinja.

Il-birra tinbiegħ f'qisien ta' 0.2 litru (Pfiff), 0.3 litru (Seidel, Kleine Bier jew Glas Bier) u 0.5 litru (Krügerl, Große Bier jew Halbe). Maß ta' litru u Doppelmaß ta' stil Bavarian ta' żewġ litri huma wkoll servuti fil-festi. L-aktar tipi ta' birra popolari huma birra lager (magħrufa fl-Awstrija bħala Märzen), Zwicklbier imċajpra b'mod naturali, u birra tal-qamħ. Il-birra Bock tinbiegħ ukoll fil-vaganzi bħall-Milied u l-Għid.

L-aktar żoni importanti tal-produzzjoni tal-inbid huma fl-Awstrija t'Isfel, Burgenland, Styria u Vjenna. L-għeneb Grüner Veltliner jipprovdi wħud mill-inbejjed bojod l-aktar notevoli tal-Awstrija u l-għeneb Zweigelt huwa l-għeneb tal-inbid aħmar l-aktar imħawla.

Il-biċċa l-kbira, tip ta' sidru jew perry, huwa prodott b'mod wiesa' fl-Awstrija ta' Fuq, fl-Awstrija t'Isfel, fl-Styria u fil-Karintja.

Tixrob brandy b'sa 60% alkoħol jew brandy tal-frott, li fl-Awstrija huwa magħmul minn frott differenti, bħal berquq u siġar tar-rowan. Il-prodott tad-distilleriji żgħar tal-brandi privati, li minnhom hemm madwar 20,000 fl-Awstrija, jissejjaħ Selbstgebrannter jew Hausbrand.

Soft drinks lokali bħal Almdudler huma popolari ħafna madwar il-pajjiż bħala alternattiva għax-xorb alkoħoliku. Xarba popolari oħra hija l-hekk imsejħa “Spezi”, taħlita bejn il-Coca-Cola u l-formula oriġinali tal-Fanta oranġjo jew il-Frucade, magħrufa aħjar lokalment. Ir-Red Bull, l-iktar xarba enerġetika li tinbiegħ fid-dinja, ġiet introdotta minn Dietrich Mateschitz, negozjant Awstrijak.

Sports

Minħabba t-terren muntanjuż, l-iskijar alpin huwa sport prominenti fl-Awstrija u huwa estremament siewi fil-promozzjoni u t-tkabbir ekonomiku tal-pajjiż. Sport simili bħal snowboarding jew ski jumping huma wkoll popolari ħafna. Atleti Awstrijaċi bħal Annemarie Moser-Pröll, Franz Klammer, Hermann Maier, Toni Sailer, Benjamin Raich, Marlies Schild u Marcel Hirscher huma meqjusa bħala wħud mill-akbar skiers alpini ta' kull żmien, Armin Kogler, Andreas Felder, Ernst Vettori, Andreas. Goldberger, Andreas Widhölzl, Thomas Morgenstern u Gregor Schlierenzauer bħala wħud mill-akbar ski jumpers ta' kull żmien. Bobsleigh, luge u skeleton huma wkoll avvenimenti popolari b'korsa permanenti li tinsab f'Igls, li ospitat il-kompetizzjonijiet tal-bobsleigh u luge fl-Olimpjadi tax-Xitwa tal-1964 u l-1976 li saru f'Innsbruck. L-ewwel Logħob Olimpiku taż-Żgħażagħ tax-Xitwa fl-2012 saru wkoll f'Innsbruck.

Il-futbol fl-Awstrija huwa rregolat mill-Assoċjazzjoni tal-Futbol Awstrijaka. L-Awstrija kienet waħda mill-aktar nazzjonijiet tal-futbol ta' suċċess fil-kontinent Ewropew, poġġiet ir-raba' fit-Tazza tad-Dinja tal-FIFA tal-1934, it-tielet fit-Tazza tad-Dinja tal-FIFA tal-1954, u s-seba' post fit-Tazza tad-Dinja tal-FIFA tal-1978 Madankollu, il-futbol Awstrijak ma kellux suċċess internazzjonali minn dak iż-żmien nofs is-seklu 20. L-Awstrija ospitat flimkien il-Kampjonat Ewropew tal-Futbol tal-UEFA 2008 mal-Isvizzera. Il-kampjonat nazzjonali tal-futbol Awstrijak huwa l-Bundesliga Awstrijaka, li tinkludi timijiet bħaċ-champions rekord SK Rapid Wien, FK Austria Wien, Red Bull Salzburg u Sturm Graz.

Minbarra l-futbol, ​​l-Awstrija għandha wkoll kampjonati nazzjonali professjonali għall-biċċa l-kbira tal-isports tat-tim ewlenin, bħall-Austrian Hockey League għall-hockey fuq is-silġ, l-Österreichische Basketball Bundesliga għall-basketball, u l-Austrian Football League għall-futbol Amerikan. Irkib taż-żwiemel huwa wkoll popolari; Il-famuża Skola Spanjola tal-Irkib ta' Vjenna tinsab fi Vjenna.

Niki Lauda kien sewwieq tal-Formula 1 li kien tliet darbiet champion tad-dinja tal-F1, rebaħ fl-1975, 1977 u 1984. Bħalissa huwa l-uniku sewwieq li kien champion kemm għall-Ferrari kif ukoll għall-McLaren, l-aktar żewġ kostrutturi ta' suċċess f'dan l-isport. Sewwieqa oħra tal-F1 Awstrijaċi magħrufa huma Gerhard Berger u Jochen Rindt. L-Awstrija tospita wkoll tiġrijiet tal-F1 (Grand Prix tal-Awstrija); issa ssir fir-Red Bull Ring, fil-passat ukoll fl-ajruport ta' Österreichring u Zeltweg.

Thomas Muster huwa eks-player tat-tennis u kien wieħed mill-aqwa plejers fid-dinja fis-snin 90 Huwa rebaħ l-Open ta' Franza tal-1995 u fl-1996 kien ikklassifikat fl-ewwel post tal-klassifika tal-ATP. Ir-rebbieħ tal-US Open tal-2020, Dominic Thiem, huwa wkoll tennista notevoli ieħor li laħaq it-3 fid-dinja u kien ukoll għall-finali tal-Open Franċiż u l-Open tal-Awstralja. Tennisti Awstrijaċi magħrufa oħra huma Horst Skoff u Jürgen Melzer.

Fis-snin bikrin tat-Tieni Repubblika, wara t-Tieni Gwerra Dinjija, l-isport kellu rwol importanti fl-iżvilupp tal-kuxjenza nazzjonali u t-tisħiħ tal-fiduċja nazzjonali, permezz ta' avvenimenti bħat-Tour taċ-Ċikliżmu tal-Awstrija u suċċessi sportivi bħat-tielet post tal-futbol nazzjonali. tim fit-Tazza tad-Dinja tal-1954 u l-wirjiet ta' Toni Sailer u l-bqija tat-“Kitzbühel Miracle Team” fis-snin ħamsin.

Bliet ewlenin

  • Vjenna
  • Vjenna
  • Vjenna
  • Vjenna
  • Eisenstadt/Kismarton/Željezni grad, Željezno/Železno
  • Eisenstadt/Kismarton/Željezni grad, Željezno/Železno
  • Klagenfurt/Celovec
  • Sankt Pölten
  • Sankt Pölten
  • Linz
  • Salzburg
  • Graz
  • Innsbruck
  • Bregenz
  • Dornbirn
  • Bludenz
  • Hohenems
  • Feldkirch
  • Rankweil
  • Waidhofen an der Thaya
  • Itter
  • Kitzbühel/Kitzbuhel
  • Gries am Brenner
  • Uderns
  • Heidentor (Bieb tal-Pagani)
  • Heidentor (Bieb tal-Pagani)
  • Knisja tal-Qaddisin Nikola u Gall (1717), Neusiedl am See (: Nezider; : Niuzalj; : Nezsider; : Nezider)
  • Podersdorf am See (: Pátfalu)
  • Sankt Margarethen im Burgenland
  • Oetz
  • Gries am Brenner
  • Virunum
  • Virunum
  • Virunum

Idrografija

Xmaras

  • Möll/Moll Xmara
  • Krimmler Ache Xmara
  • Ziller Xmara
  • Presa de Zillergründl Dam

Lags

  • Lag Costanza

Referenzi

  1. ^ a b ċ d "Awstrija" (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali.
  2. ^ "Human Development Report 2011" (PDF) (bl-Ingliż). Ġnus Magħquda. 2011. Miġbur 2011-11-08.
  3. ^ "Bevölkerung Österreichs wuchs 2018 um 0,41% auf 8,86 Millionen am 1. Jänner 2019" (bil-Ġermaniż). Statistik Austria. 2019-05-21. Miġbur 2019-12-14.
  4. ^ a b "Austria". Ktieb tal-Fatti tad-Dinja (bl-Ingliż). . 2009-05-14. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2009-06-10. Miġbur 2009-05-31.
  5. ^ "Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland" (PDF) (bil-Ġermaniż). Statistik Austria. Arkivjat (PDF) mill-orġinal fl-2010-11-13. Miġbur 2010-11-17.
  6. ^ "Austria" (bl-Ingliż). Encyclopædia Britannica. 2009-05-31. Arkivjat mill-orġinal fl-2009-04-19. Miġbur 2009-05-31.
  7. ^ a b ċ d e f ġ g għ h ħ i ie j k l Awstrija, europa.eu

Ħoloq esterni

  • L-Awstrija fuq il- (EN)
  • L-Awstrija fuq l- (EN)

Awtur: www.NiNa.Az

Data tal-pubblikazzjoni: 13 Ġun, 2025 / 04:52

wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Awstrija, X'inhi Awstrija? Xi tfisser Awstrija?

L Awstrija Ġermaniz Osterreich uffiċjalment ir Repubblika tal Awstrija bil Ġermaniz Republik Osterreich għajnuna info hi u pajjiz interkjuz ta madwar 8 86 miljun ruħ fl Ewropa Ċentrali tal Lvant Il pajjiz jaqsam fruntiera maċ Ċekja u l Ġermanja lejn it Tramuntana l Ungerija u s Slovakkja lejn il Lvant is Slovenja u l Italja fin Nofsinhar u l Izvizzera u l Liechtenstein lejn il Punent It territorju tal Awstrija jkopri 83 879 kilometru kwadru 32 386 mi kw u għandu klima moderata u alpina It territorju tal Awstrija huwa ferm muntanjuz minħabba l prezenza tal 32 biss tal pajjiz huwa b għoli inqas minn 500 metru 1 640 ft u l ogħla punt huwa 3 798 metru 12 461 ft Il maġġoranza tal popolazzjoni lokali titkellem bid djaletti tal Ġermaniz bħala l lingwa nattiva tagħha u l Ġermaniz fil forma standard tiegħu huwa l lingwa uffiċjali tal pajjiz Lingwi uffiċjali lokali oħra huma l il u s Repubblika tal AwstrijaRepublik OsterreichInnu nazzjonali Ġermaniz Art tal Muntanji Art fuq ix Xmara source source track track track track track track track track track track track track track Belt kapitaliVjenna 48 12 N 16 21 E 48 2 N 16 35 E 48 2 16 35Lingwi uffiċjali ĠermanizGvern Dukat 1156 Arkdukat 1453 1804 1918 1934 1934 1938 1938 1945 mill 1945 fl effett 27 ta Lulju 1955 Sħubija fl UE 1 ta Jannar 1995Erja Total 83 878 99 km2 113 32 385 86 mil kwadru Ilma 1 7Popolazzjoni ċensiment tal 2022 9 027 999 Densita 107 6 km2 278 7 mili kwadri stima tal 2012 Total 359 021 biljun 42 408 nominali stima tal 2012 Total 398 594 biljun 47 083 2011 0 895 għoli ħafna Ewro Zona tal ħin 1 Kodiċi telefoniku 43 Il fruntieri tal Awstrija jammontaw għal 2 524 km il pajjizi tal fruntiera 8 ir Repubblika Ċeka 402 km Ġermanja 801 km Ungerija 321 km Italja 404 km Liechtenstein 34 km Slovakkja 105 km Slovenja 299 km Izvizzera 158 km EtimoloġijaL isem indiġenu tal Awstrija Osterreich ġej mill Ġermaniz Għoli Qadim Ostarrichi li kien ifisser renju tal Lvant u li deher għall ewwel darba fid dokument Ostarrichi tal 996 Din il kelma hija probabbilment traduzzjoni tal Latin medjevali Marchia orientalis f djalett lokali tal Bavarja L Awstrija kienet prefettura tal Bavarja maħluqa fl 976 Il kelma Awstrija hija Latinizzazzjoni tal isem Ġermaniz u ġiet irreġistrata għall ewwel darba fis seklu 12 F dak iz zmien il baċin tad Danubju ta l Awstrija l Awstrija ta Fuq u t isfel kien l aktar firxa tal Lvant tal Bavarja StorjaAntikitajiet Venere ta Willendorf 28 000 sa 25 000 QK fil Muzew tal Istorja Naturali ta Vjenna Iz zona li llum hija l Awstrija kienet ikkolonizzata fi zmien pre Ruman minn diversi tribujiet Ċeltiċi wara li kienet il qalba tal kultura ta Hallstatt fis 6 seklu QK Il belt ta Hallstatt fil fatt għandha l eqdem evidenza arkeoloġika taċ Ċelti fl Ewropa Fdalijiet tal fortizza anfiteatru ta Carnuntum Fdalijiet f Carnuntum anfiteatru Il kampament militari Ruman jew castra ta Vindobona fil provinċja ta Pannonia li jinsab fuq il post tal belt moderna ta Vjenna Ir renju Ċeltiku ta Noricum li kien jinkludi l biċċa l kbira tal Awstrija tal lum u partijiet tas Slovenja tal lum kien maħkum mill Imperu Ruman fis sena 16 QK u ħoloq provinċja msejħa Noricum li damet sas sena 476 Ir reġjuni tal Awstrija ta llum li ma kinux jinsabu fil provinċja ta Noricum kienu maqsuma bejn il provinċji Rumani ta Pannonia li kienu jinkludu partijiet tal Lvant tal Awstrija u Raetia li kopriet iz zoni tal Vorarlberg u t Tirol tal lum Il lum Petronell Carnuntum fil Lvant tal Awstrija kien kamp militari importanti li sar il kapitali ta dik li kienet se ssir magħrufa bħala l Upper Pannonia Carnuntum kienet dar għal 50 000 ruħ għal kwazi 400 sena Carnuntum mill Grieg Antik Karnoῦs Carnous skont Ptolemy kienet fortizza leġjunarja Rumana Latin castra legionis u kwartieri ġenerali tal flotta Pannonjana mis sena 50 AD Wara l 1 seklu kienet il kapitali tal provinċja ta Pannonia Superior Saret ukoll belt kbira ta madwar 50 000 abitant Il fdalijiet impressjonanti tiegħu jinsabu fuq ix xtut tad Danubju fl Awstrija t Isfel nofs triq bejn Vjenna u Bratislava fil Park Arkeoloġiku ta Carnuntum li jestendi fuq erja ta 10 km ħdejn il bliet attwali ta Petronell Carnuntum u Bad Deutsch Altenburg Medju Evu Wara l waqgħa tal Imperu Ruman iz zona ġiet invaduta l ewwel mir Ruġjani Ġermaniċi li għamlu dan ir reġjun parti mir Rugiland tagħhom Fl 487 il biċċa l kbira tal Awstrija moderna ġiet maħkuma minn Odoacer suldat u stat barbar tad Danubju tan Nofs li inkorpora l biċċa l kbira tal Awstrija moderna fir Renju tiegħu tal Italja Fl 493 ġiet maħkuma mill Ostrogoths Ġermaniċi li ħolqu s saltna tagħhom stess ir Renju Ostrogothic Wara l waqgħa tar Renju iz zona ġiet invadiet mill Alemanni il Baiuvarians is Slavi u l Avari Charlemagne sultan tal Franki rebaħ iz zona fl 788 ħeġġeġ il kolonizzazzjoni u introduċa l Kristjanezmu Bħala parti mill Lvant ta Franza iz zoni ċentrali li issa jħaddnu l Awstrija ngħataw lid dar ta Babenberg Iz zona kienet magħrufa bħala l Marchia Orientalis u ngħatat lil Leopoldu ta Babenberg fl 976 L ewwel rekord li juri l isem tal Awstrija huwa mill 996 fejn huwa miktub bħala Ostarrichi li jirreferi għat territorju tal Marka Babenberg Fl 1156 il Privilegium Minus elevat lill Awstrija għall istatus ta dukat Fl 1192 il Babenbergs akkwistaw ukoll id dukat ta Styria Bil mewt ta Frederick II fl 1246 il linja Babenberg spiċċat Bħala rizultat Ottokar II tal Boemja effettivament assuma l kontroll tad dukjati tal Awstrija Styria u Carinthia Ir renju tiegħu ġie fi tmiemu bit telfa tiegħu f Durnkrut f idejn Rudolph I tal Ġermanja fl 1278 Minn hemm il quddiem sal Ewwel Gwerra Dinjija l istorja tal Awstrija kienet fil biċċa l kbira dik tad dinastija li tmexxiha l Habsburgs Fis sekli 14 u 15 l Habsburgi bdew jakkumulaw provinċji oħra fil viċinanzi tad Dukat tal Awstrija Fl 1438 id Duka Albertu V tal Awstrija ġie elett suċċessur tal kunjati tiegħu l Imperatur Siġimund Għalkemm Albert dam issaltan għal sena waħda biss minn dakinhar l quddiem l Imperaturi kollha tas Santi Rumani kienu Habsburgi b eċċezzjoni waħda L Habsburgi bdew jakkumulaw ukoll territorji lil hinn mill artijiet ereditarji Fl 1477 l Arċiduka Massimiljanu iben l uniku tal Imperatur Frederik III izzewweġ lill eredi Marija ta Burgundy u b hekk akkwista l biċċa l kbira tal Olanda għall familja Fl 1496 ibnu Filippu l Fusti zzewweġ lil Juana la Loca eredi ta Kastilja u Aragona u b hekk akkwista lil Spanja u l appendiċi Taljani Afrikani Azjatiċi u tad Dinja l Ġdida tagħha għall Habsburgi Fl 1526 wara l Battalja ta Mohacs il Boemja u l parti tal Ungerija mhux okkupata mill Ottomani ġew taħt il ħakma Awstrijaka L espansjoni Ottomana fl Ungerija wasslet għal kunflitti frekwenti bejn iz zewġ imperi partikolarment evidenti fil Gwerra Twila tal 1593 sal 1606 It Torok għamlu rejd fl Istirja għal kwazi 20 darba uħud minnhom huma ċċitati bħala ħruq sakeġġ u teħid ta eluf ta skjavi Fl aħħar ta Settembru 1529 Suleiman il Manjifiku nieda l ewwel assedju ta Vjenna li spiċċa bla suċċess skont l istoriċi Ottomani fil borra ta xitwa li bdiet kmieni Sekli 17 u 18 Il Battalja ta Vjenna fl 1683 interrompiet l avvanz tal Imperu Ottoman fl Ewropa Matul ir renju twil ta Leopoldu I Imperatur Ruman Imqaddes wara d difiza b suċċess ta Vjenna kontra t Torok fl 1683 taħt il kmand tar Re Ġwanni III Sobieski tal Polonja il Gwerra l Kbira Torka rrizultat f ħafna mill Ungerija se tibqa taħt il kontroll ta L Awstrija Dan il ftehim ġie formalizzat fit Trattat ta Karlowitz fl 1699 Karlu VI Imperatur tas Santu Ruman irrinunzja ħafna mill konkwisti li l imperu kien kiseb fis snin ta qabel Huwa gawda l estinzjoni imminenti tad Dar tal Habsburg Karlu VI kien lest li joffri vantaġġi konkreti fit territorju u l awtorita bi skambju għar rikonoxximent tas Sanzjoni Prammatika tal 1713 Għalhekk bintu Maria Teresa ġiet rikonoxxuta bħala l eredi tiegħu Biz zieda tal Prussja bdiet ir rivalita bejn l Awstrija u l Prussja fil Ġermanja L Awstrija pparteċipat flimkien mal Prussja u r Russja Tsarista fl ewwel u t tielet mit tliet Qsim tal Polonja fl 1772 u fl 1795 rispettivament Minn dak il mument il quddiem l Awstrija saret il benniena tal muzika klassika u kienet dar għal kompozituri differenti fosthom Joseph Haydn Wolfgang Amadeus Mozart Ludwig van Beethoven u Franz Schubert seklu 19 Il Kungress ta Vjenna sar bejn l 1814 u l 1815 L għan tiegħu kien li jsolvi l bosta kwistjonijiet li ħarġu mill Gwerer Rivoluzzjonarji Franċizi il Gwerer Napoleoniċi u x xoljiment tal Imperu Ruman Imqaddes Iktar tard l Awstrija kienet involuta fi gwerra ma Franza rivoluzzjonarja li għall ewwel ma rnexxietx ħafna b disfatti suċċessivi f idejn Napuljun Bonaparte li wasslet għat tmiem ta dak li qabel kien Imperu Ruman Qaddis fl 1806 Sentejn qabel kienet Waqqfet l Awstrijak Imperu Mill 1792 sal 1801 l Awstrijaċi kienu sofrew 754 700 dizgrazzja Fl 1814 l Awstrija kienet parti mill forzi Alleati li invadew Franza u temmew il Gwerer Napoleoniċi Ħarġet mill Kungress ta Vjenna fl 1815 bħala waħda mill erba poteri dominanti tal kontinent u qawwa kbira rikonoxxuta Fl istess sena il Konfederazzjoni Ġermaniza Deutscher Bund twaqqfet taħt il presidenza tal Awstrija Minħabba kunflitti soċjali politiċi u nazzjonali mhux solvuti l artijiet Ġermanizi tħawwdu mir rivoluzzjonijiet tal 1848 li kellhom l għan li joħolqu Ġermanja unifikata Mappa tal Konfederazzjoni Ġermaniza 1815 1866 mad 39 stat membru sovran tagħha Il possibbiltajiet varji għal Ġermanja magħquda kienu Ġermanja l Kbir Awstrija l Kbir jew sempliċiment il Konfederazzjoni Ġermaniza mingħajr Awstrija xejn Billi l Awstrija ma kinitx lesta li tagħti t territorji tagħha li jitkellmu bil Ġermaniz lil dak li kien se jsir l Imperu Ġermaniz tal 1848 il kuruna tal imperu li kien għadu kif ġie ffurmat ġiet offruta lir re Prussjan Frederick William IV Fl 1864 l Awstrija u l Prussja ġġieldu flimkien kontra d Danimarka u kisbu l indipendenza Daniza mid dukat ta Schleswig u Holstein Madankollu peress li ma setgħux jaqblu dwar kif għandhom jiġu amministrati z zewġ dukat ġġieldu fil Gwerra Awstro Prussiana fl 1866 Megħluba mill Prussja fil Battalja ta Koniggratz l Awstrija kellha tħalli l Konfederazzjoni Ġermaniza u ma baqgħetx tipparteċipa fil politika Ġermaniz Wara r Rivoluzzjoni Ungeriza megħluba tal 1848 il Kompromess Awstro Ungeriz tal 1867 l Ausgleich ipprovdiet għal sovranita doppja l Imperu Awstrijak u r Renju tal Ungerija taħt Franz Joseph I Il gvern Awstro Ungeriz ta dan l imperu divers kien jinkludi diversi gruppi inkluzi Ġermanizi Ungerizi Kroati Ċeki Pollakki Russi Serbi Slovakki Sloveni u Ukraini kif ukoll komunitajiet kbar Taljani u Rumeni Bħala rizultat il gvern tal Awstrija Ungerija sar dejjem aktar diffiċli f era ta movimenti nazzjonalisti emerġenti li kien jeħtieġ dipendenza konsiderevoli fuq pulizija sigrieta estiza Madankollu il gvern Awstrijak għamel l almu tiegħu biex ikun akkomodanti f ċerti aspetti perezempju ir Reichsgesetzblatt li ppubblikat il liġijiet u l ordinanzi ta Cisleithania ġie ppubblikat fi tmien lingwi u l gruppi nazzjonali kollha kellhom id dritt għal skejjel bil lingwa tagħhom stess u għall uzu tal lingwa materna tagħhom fl uffiċċji tal istat Mappa etnika tal Awstrija Ungerija 1910 Ħafna Awstrijaċi miċ ċrieki soċjali kollha bħal Georg Ritter von Schonerer ippromwovew pan Ġermanizizmu qawwi bit tama li jsaħħu identita etnika Ġermaniza u l annessjoni tal Awstrija mal Ġermanja Xi Awstrijaċi bħal Karl Lueger uzaw ukoll il panġermanizmu bħala forma ta populizmu biex jippromwovu l għanijiet politiċi tagħhom stess Għalkemm il politika ta Bismarck eskludiet lill Awstrija u lill Awstrijaċi Ġermanizi mill Ġermanja ħafna Pan Ġermanizi Awstrijaċi idoljawh u jilbsu cornflowers blu magħrufa bħala l fjura favorita tal Imperatur Ġermaniz Wilhelm I fil buttuni tagħhom flimkien ma cockades bil kuluri nazzjonali Ġermanizi iswed aħmar u isfar għalkemm it tnejn kienu temporanjament ipprojbiti fl iskejjel Awstrijaċi bħala mod kif jintwera skuntentizza lejn l imperu multi etniku L eskluzjoni tal Awstrija mill Ġermanja wasslet biex ħafna Awstrijaċi jitħabtu mal identita nazzjonali tagħhom u wasslet lill mexxej soċjali demokratiku Otto Bauer biex isostni li dan kien kunflitt bejn il karattru Awstrijak u Ġermaniz tagħna L Imperu Awstro Ungeriz ikkawza tensjonijiet etniċi bejn l Awstrijaċi Ġermanizi u gruppi etniċi oħra Ħafna Awstrijaċi speċjalment dawk involuti fil movimenti pan Ġermaniċi xtaqu rinfurzar tal identita etnika Ġermaniza u jittamaw li l imperu se kollass li jippermetti annessjoni Ġermaniza tal Awstrija Ħafna nazzjonalisti pan Ġermanizi Awstrijaċi pprotestaw bil qawwa tad digriet tal lingwa tal Ministru President Casimir Conde Badeni tal 1897 li għamel il lingwi ko uffiċjali Ġermanizi u Ċeki fil Boemja u kien jeħtieġ li uffiċjali tal gvern ġodda jkunu fluwenti fiz zewġ lingwi Fil prattika dan kien ifisser li s servizz ċivili kien se jimpjega kwazi esklussivament Ċeki għaliex il biċċa l kbira taċ Ċeki tal klassi tan nofs kienu jitkellmu bil Ġermaniz izda mhux bil maqlub L appoġġ tal politiċi u tal kleru Kattoliċi ultramontani għal din ir riforma wassal għat tnedija tal moviment il bogħod minn Ruma mibdi mill partitarji ta Schonerer u sejjaħ lill Insara Ġermanizi biex iħallu l Knisja Kattolika Rumana Kmieni tas seklu 20 Meta bdiet it Tieni Era Kostituzzjonali fl Imperu Ottoman l Awstrija Ungerija ħadet l opportunita biex twaħħal il Bosnja u Ħerzegovina fl 1908 Il qtil tal Arċiduka Franz Ferdinand f Sarajevo fl 1914 mis Serb Bosnijaku Gavrilo Princip intuza minn politiċi u ġenerali Awstrijaċi ewlenin biex ikkonvinċiet lill imperatur biex jiddikjara gwerra lis Serbja u b hekk irriskja li faqqgħet l Ewwel Gwerra Dinjija li fl aħħar wasslet għax xoljiment tal Imperu Awstro Ungeriz Aktar minn miljun suldat Awstro Ungeriz mietu fl Ewwel Gwerra Dinjija Provinċji li jitkellmu bil Ġermaniz mitluba mill Awstrija Ġermaniza fl 1918 Il fruntiera tat Tieni Repubblika Awstrijaka ta wara hija deskritta bl aħma Fil 21 ta Ottubru 1918 il membri Ġermanizi eletti tar Reichsrat parlament tal Awstrija Imperjali iltaqgħu fi Vjenna bħala l Assemblea Nazzjonali Provizorja għall Awstrija Ġermaniza Provvisorische Nationalversammlung fur Deutschosterreich Fit 30 ta Ottubru l assemblea waqqfet ir Repubblika tal Awstrija Ġermaniza billi ħatret gvern imsejjaħ l Staatsrat Dan il gvern il ġdid ġie mistieden mill Imperatur biex jipparteċipa fid deċizjoni dwar l armistizju ppjanat mal Italja izda astjena milli jipparteċipa f din il kwistjoni It tmiem tal gwerra fit 3 ta Novembru 1918 tħalla f idejn l imperatur u l gvern tiegħu Fil 11 ta Novembru l imperatur avzat mill ministri tal gvernijiet il qadim u l ġodda iddikjara li mhux se jibqa jipparteċipa fl affarijiet tal istat Fit 12 ta Novembru l Awstrija Ġermaniza ddikjarat lilha nnifisha bil liġi repubblika demokratika u parti mir repubblika Ġermaniza l ġdida Il kostituzzjoni li biddlet l isem tal Staatsrat għal Bundesregierung gvern federali u n Nationalversammlung għal Nationalrat kunsill nazzjonali ġiet approvata fl 10 ta Novembru 1920 It Trattat ta Saint Germain tal 1919 għall Ungerija it Trattat ta Trianon tal 1920 ikkonferma u kkonsolida l ordni l ġdid tal Ewropa Ċentrali li fil biċċa l kbira kien ġie stabbilit f Novembru tal 1918 u ħoloq stati ġodda u mmodifika oħrajn Il partijiet tal Awstrija li jitkellmu bil Ġermaniz li kienu parti mill Awstrija Ungerija tnaqqsu għal stat residwu msejjaħ ir Repubblika Ġermaniza Awstrijaka Ġermaniz Republik Deutschosterreich għalkemm eskludiet it Tyrol t Isfel li kien jitkellem b mod predominanti bil Ġermaniz Ix xewqa għall annessjoni tal Awstrija mal Ġermanja kienet opinjoni popolari kondiviza miċ ċrieki soċjali kollha kemm fl Awstrija kif ukoll fil Ġermanja Fit 12 ta Novembru l Awstrija Ġermanja ġiet iddikjarata repubblika u nħatar is soċjal demokratiku Karl Renner bħala kanċillier provvizorju Dakinhar stess huwa abbozza kostituzzjoni provizorja li tgħid li l Awstrija Ġermaniza hija repubblika demokratika Artikolu 1 u l Awstrija Ġermaniza hija parti integrali mir Reich Ġermaniz Artikolu 2 It Trattat ta Saint Germain u t Trattat ta Versailles pprojbixxew b mod espliċitu l unjoni bejn l Awstrija u l Ġermanja It trattati ġiegħlu wkoll lill Awstrija Ġermaniza biex tibdel isimha għal Repubblika tal Awstrija li wasslet għall ewwel Repubblika Awstrijaka Aktar minn tliet miljun Awstrijak li jitkellmu bil Ġermaniz sabu ruħhom jgħixu barra r Repubblika l ġdida Awstrijaka bħala minoranzi fl istati ffurmati jew estizi ġodda taċ Ċekoslovakkja il Jugoslavja l Ungerija u l Italja Dawn kienu jinkludu l provinċji tat Tirol t Isfel u l Boemja Ġermaniza L istatus tal Boemja Ġermaniza u s Sudetenland aktar tard kellu rwol fit Tieni Gwerra Dinjija Il fruntiera bejn l Awstrija u r Renju tal Jugoslavja ġiet iffissata mill plebisċit ta Carinthia li sar f Ottubru 1920 u l biċċa l kbira tat territorju ta dik li qabel kienet il Kuruna Awstro Ungeriza ta Carinthia ġiet assenjata lill Awstrija Il fruntiera kienet għalhekk stabbilita fil firxa tal muntanji Karavanke u ħafna Sloveni baqgħu fl Awstrija Perjodu ta bejn il gwerer u t Tieni Gwerra Dinjija Wara l gwerra l inflazzjoni bdiet tizvaluta l kuruna li kienet għadha l munita tal Awstrija Fil ħarifa tal 1922 l Awstrija rċeviet self internazzjonali sorveljat mill Lega tan Nazzjonijiet L iskop tas self kien li jevita falliment jistabbilizza l munita u jtejjeb is sitwazzjoni ekonomika ġenerali tal Awstrija Is self kien ifisser li l Awstrija għaddiet minn stat indipendenti għal kontroll ezerċitat mill Lega tan Nazzjonijiet Fl 1925 ġie introdott ix schilling Awstrijak li ssostitwixxa l krone b rata ta 10 000 1 Aktar tard kien imlaqqam id Dollaru Alpin minħabba l istabbilta tiegħu Mill 1925 sal 1929 l ekonomija gawdiet minn boom qasir qabel kwazi waqgħet wara t Tlieta l Iswed L Ewwel Repubblika Awstrijaka damet sa l 1933 meta l Kanċillier Engelbert Dollfuss bl uzu ta dak li sejjaħ l awto għeluq tal Parlament stabbilixxa reġim awtokratiku li kellu tendenza lejn il faxxizmu Taljan Iz zewġ partiti l kbar ta dak iz zmien is Soċjal Demokratiċi u l Konservattivi kellhom armati paramilitari ir Republikanischer Schutzbund tas Soċjal Demokratiċi issa kienet iddikjarata illegali izda kienet għadha operattiva meta faqqgħet il Gwerra Ċivili Awstrijaka fit 12 sal 15 ta Frar 1934 Fi Frar 1934 diversi membri tal Schutzbund ġew ezegwiti il Partit Soċjali Demokratiku ġie illegali u ħafna mill membri tiegħu ġew il ħabs jew emigraw Fl 1 ta Mejju 1934 l Awstrofaxxisti imponew kostituzzjoni ġdida Maiverfassung li kkonsolidat il poter ta Dollfuss izda fil 25 ta Lulju kien maqtul f attentat ta kolp ta stat Nazista Awstrijak Is suċċessur tiegħu Kurt Schuschnigg irrikonoxxa l fatt li l Awstrija kienet stat Ġermaniz u jemmen ukoll li l Awstrijaċi kienu Ġermanizi aħjar izda ried li l Awstrija tibqa indipendenti Ħabbar referendum fid 9 ta Marzu 1938 li kellu jsir fit 13 ta Marzu dwar l indipendenza tal Awstrija mill Ġermanja Ir reġim Nazista Fit 12 ta Marzu 1938 in Nazis Awstrijaċi ħadu l gvern waqt li t truppi Ġermanizi okkupaw il pajjiz u zammew ir referendum ta Schuschnigg milli jsir Fit 13 ta Marzu 1938 l Anschluss litteralment unjoni jew konnessjoni tal Awstrija ġiet iddikjarata uffiċjalment Jumejn wara Adolf Hitler imwieled fl Awstrija ħabbar dik li sejjaħ ir riunifikazzjoni ta pajjizu twelidu mal bqija tar Reich Ġermaniz fuq Heldenplatz ta Vjenna Huwa stabbilixxa referendum li kkonferma l għaqda mal Ġermanja f April tal 1938 Fl 10 ta April 1938 saru l elezzjonijiet parlamentari fil Ġermanja inkluza l Awstrija annessa dan l aħħar Kienu l aħħar elezzjonijiet tar Reichstag matul ir reġim Nazista u ħadu l forma ta referendum b mistoqsija waħda li staqsa jekk il votanti approvawx il lista unika tal partit Nazista għar Reichstag ta 813 il membru kif ukoll l annessjoni reċenti tal Awstrija l Anschluss Lhud Zingari u Sinti ma tħallewx jivvutaw Il parteċipazzjoni fl elezzjoni kienet uffiċjalment ta 99 5 b 98 9 jivvutaw iva Fil kaz tal Awstrija il patrija ta Adolf Hitler 99 71 ta elettorat ta 4 484 475 marru jivvotaw uffiċjalment b għadd pozittiv ta 99 73 fil mija Għalkemm il biċċa l kbira tal Awstrijaċi kienu favur l Anschluss f ċerti partijiet tal Awstrija is suldati Ġermanizi mhux dejjem kienu milqugħa bil fjuri u l ferħ speċjalment fi Vjenna li kellha l akbar popolazzjoni Lhudija fl Awstrija Madankollu minkejja l propaganda u l manipulazzjoni u l frodi madwar ir rizultat tal votazzjoni kien hemm appoġġ ġenwin u massiv biex Hitler jikkonforma mal Anschluss peress li ħafna Ġermanizi kemm fl Awstrija kif ukoll fil Ġermanja rawha bħala l qofol tal unifikazzjoni tant mistennija ta il Ġermanizi kollha fi stat wieħed L Awstrija fl 1941 meta kienet magħrufa bħala Ostmark Fit 13 ta Marzu 1938 l Awstrija ġiet annessa mat Tielet Reich u ma baqgħetx tezisti bħala pajjiz indipendenti Anschluss L Arjanizzazzjoni tal ġid tal Lhud Awstrijaċi bdiet immedjatament f nofs Marzu b fazi hekk imsejħa selvaġġa jiġifieri extralegali izda dalwaqt ġiet strutturata legalment u burokratikament sabiex iċ ċittadini Lhud setgħu jitneħħew mill assi li kellhom F dan iz zmien Adolf Eichmann li trabba fl Awstrija ġie trasferit fi Vjenna u ordnat jippersegwita lill Lhud Matul il pogrom ta Novembru 1938 Reichskristallnacht Lhud u istituzzjonijiet Lhud bħas sinagogi kienu suġġetti għal attakki vjolenti fi Vjenna Klagenfurt Linz Graz Salzburg Innsbruck u diversi bliet fl Awstrija t Isfel Otto von Habsburg avversarju vehement tan Nazi l aħħar prinċep kuruna tal Awstrija Ungerija ċittadin onorarju ta mijiet ta postijiet fl Awstrija u parzjalment meqjus minn Schuschnigg bħala għazla monarkistika kien il Belġju dak iz zmien Huwa wera kontra l Anschluss u aktar tard kien imfittex mir reġim Nazista u l proprjeta tiegħu kienet tkun esproprjata u kien jiġi sparat immedjatament li kieku nqabad Fl 1938 in Nazis isemmu mill ġdid lill Awstrija Ostmark isem li kellha sal 1942 meta ngħatat l isem ġdid ta Alpen und Donau Reichsgaue Alpen und Donau Reichsgaue Għalkemm l Awstrijaċi kienu jiffurmaw biss 8 tal popolazzjoni tat Tielet Reich uħud mill aktar Nazisti prominenti kienu Awstrijaċi indiġeni inkluzi Adolf Hitler Ernst Kaltenbrunner Arthur Seyss Inquart Franz Stangl Alois Brunner Friedrich Rainer u Odilo Globocnik al kif għamlu aktar minn 13 tal membri tal SS u 40 tal persunal tal kamp tal mewt Nazisti Fir Reichsgau minbarra l kamp ewlieni KZ Mauthausen kien hemm bosta sottokampijiet madwar il provinċji fejn Lhud u priġunieri oħra ġew maqtula ittorturati u sfruttati F dak iz zmien minħabba li t territorju kien barra mir raġġ operattiv tal avjazzjoni Alleata l industrija tal armi ġiet estiza ħafna permezz tax xogħol sfurzat tal priġunieri tal kamp ta konċentrament dan kien speċjalment il kaz fir rigward tal manifattura ta ajruplani tal ġlied tankijiet u missili Il biċċa l kbira tal gruppi ta rezistenza ġew mgħaffġa malajr mill Gestapo Filwaqt li ġew skoperti l pjanijiet tal grupp madwar Karl Burian biex jisplodu l kwartieri ġenerali tal Gestapo fi Vjenna il grupp importanti madwar il qassis sussegwentement ezekutat Heinrich Maier irnexxielu jikkuntattja lill Alleati Dan l hekk imsejjaħ grupp Maier Messner kien kapaċi jibgħat lill Alleati informazzjoni dwar fabbriki tal armi fejn ġew manifatturati bombi li jtajru V 1 rokits V 2 tankijiet Tiger u ajruplani Messerschmitt Bf 109 Messerschmitt Me 163 Komet eċċ informazzjoni li Kien importanti għas suċċess tal Operazzjoni Crossbow u l Operazzjoni Hydra iz zewġ missjonijiet preliminari qabel it tnedija tal Operazzjoni Overlord Dan il grupp ta rezistenza li kien f kuntatt mas servizz sigriet Amerikan OSS dalwaqt ipprovda informazzjoni dwar ezekuzzjonijiet tal massa u kampijiet ta konċentrament bħal Auschwitz L għan tal grupp kien li l Ġermanja Nazista titlef il gwerra malajr kemm jista jkun u terġa tistabbilixxi Awstrija indipendenti Okkupazzjoni Alleata Fit 13 ta April 1945 waqt l Offensiva Sovjetika ta Vjenna Vjenna waqgħet f idejn in Nazi ftit qabel il kollass totali tat Tielet Reich Il qawwiet Alleati li jinvaduhom partikolarment l Amerikani kienu qed jippjanaw l hekk imsejħa Operazzjoni Alpine Fortress ta fortizza nazzjonali li kellha tiġi zviluppata fil biċċa l kbira fuq art Awstrijaka fil muntanji tal Alpi tal Lvant Madankollu qatt ma mmaterjalizza minħabba l kollass rapidu tar Reich Karl Renner u Adolf Scharf Partit Soċjalista tal Awstrija Demokratiċi Soċjali u Soċjalisti Rivoluzzjonarji Leopold Kunschak Partit Popolari tal Awstrija ex Partit Popolari Soċjali Kristjan u Johann Koplenig Partit Komunista tal Awstrija iddikjaraw is seċessjoni tal Awstrija mit Tielet Reich permezz tad Dikjarazzjoni tal Indipendenza fis 27 ta April 1945 u stabbilixxa gvern provizorju fi Vjenna taħt il Kanċillier tal Istat Renner fl istess jum bl approvazzjoni tal Armata l Ħamra u l appoġġ ta Joseph Stalin Id data tissejjaħ uffiċjalment l għeluq tat tieni repubblika Fl aħħar ta April il biċċa l kbira tal Punent u n Nofsinhar tal Awstrija kienu għadhom taħt il ħakma Nazista Fl 1 ta Mejju 1945 il Liġi Kostituzzjonali Federali tal 1920 li kienet ġiet mitmuma mid dittatur Dollfuss fl 1 ta Mejju 1934 reġgħet ġiet iddikjarata valida In numru totali ta mwiet militari Awstrijaċi bejn l 1939 u l 1945 kien ta 260 000 In numru totali ta vittmi Lhud Awstrijaċi tal Olokawst kien ta 65 000 Madwar 140 000 Lhudi Awstrijak kienu ħarbu mill pajjiz bejn l 1938 u l 1939 Eluf ta Awstrijaċi kienu pparteċipaw f delitti serji tan Nazi mijiet ta eluf ta nies mietu fil kamp ta konċentrament ta Mauthausen Gusen biss fatt li ġie rikonoxxut uffiċjalment mill Kanċillier Vranitzky fl 1992 Wara t Tieni Gwerra Dinjija l Awstrija okkupata mill Alleati kienet maqsuma f zoni ta okkupazzjoni militari L Awstrija kienet iggvernata mill Kummissjoni Alleata għall Awstrija Kif stipulat fid Dikjarazzjoni ta Moska tal 1943 ġiet innutata differenza sottili fit trattament tal Awstrija mill Alleati Il gvern Awstrijak magħmul minn soċjal demokratiċi konservattivi u komunisti kien joqgħod fi Vjenna li kienet imdawra miz zona Sovjetika Dan il gvern Awstrijak ġie rikonoxxut mill Alleati tat Tieni Gwerra Dinjija f Ottubru 1945 minkejja t tħassib li Karl Renner jista jkun pupazz ta Stalin Fis 26 ta Lulju 1946 il Parlament Awstrijak għadda l ewwel liġi tiegħu ta nazzjonalizzazzjoni u madwar 70 kumpanija tal minjieri u tal manifattura ġew ikkonfiskati mill istat Awstrijak Il Ministeru tal Protezzjoni tal Proprjeta u l Ippjanar Ekonomiku Ministerium fur Vermogenssicherung und Wirtschaftsplanung kien responsabbli mit tmexxija tal industriji nazzjonalizzati taħt it tmexxija tal Ministru Peter Krauland partit OVP Indipendenza L Uffiċċju tan Nazzjonijiet Uniti fi Vjenna Fil 15 ta Mejju 1955 wara snin ta negozjati influwenzati mill Gwerra Bierda l Awstrija reġgħet kisbet l indipendenza sħiħa tagħha billi ffirmat it Trattat tal Istat Awstrijak mal Alleati tat Tieni Gwerra Dinjija Fis 26 ta Ottubru 1955 it truppi kollha tal okkupazzjoni telqu u l Awstrija ddikjarat in newtralita permanenti tagħha b att tal Parlament Illum din il ġurnata hija l Jum Nazzjonali Awstrijak festa pubblika L istatus tat Tirol kien problema persistenti bejn l Awstrija u l Italja Sal lum hemm 20 pjazza differenti fi bliet Awstrijaċi msejħa Sudtiroler Platz Pjazza tat Tirol t Isfel b tifkira tas suppost telf tat territorji Awstrijaċi Atti terroristiċi mill moviment ta indipendenza tat Tirol t Isfel ġew dokumentati fis snin ħamsin u sittinijiet Il gvern nazzjonali Taljan ta grad għoli ta awtonomija lit Tirol L Awstrija ssieħbet fl Unjoni Ewropea fl 1995 u ffirmat it Trattat ta Lisbona fl 2007 Is sistema politika tat Tieni Repubblika hija bbazata fuq il Kostituzzjoni tal 1920 u l 1929 li reġgħet ġiet introdotta fl 1945 Is sistema bdiet tiġi kkaratterizzata minn Proporz li biha l biċċa l kbira tal pozizzjonijiet ta importanza politika kienu maqsuma proporzjonalment fost il membri tas Soċjal Demokratika Awstrijaka SPO u l Partit Popolari Awstrijak OVP Kmamar tal gruppi ta interess bi sħubija obbligatorja ez għal ħaddiema negozjanti bdiewa kibru b mod konsiderevoli fl importanza u ġeneralment ġew ikkonsultati fil proċess leġizlattiv għalhekk kwazi ma għaddiet l ebda leġizlazzjoni li ma tirriflettix kunsens mifrux Mill 1945 il gvern twettaq darbtejn minn gvern b partit wieħed 1966 1970 OVP u 1970 1983 SPO Fil leġizlaturi l oħra kollha il gvern kien immexxi minn koalizzjoni kbira li tikkonsisti mill SPO u l OVP jew minn koalizzjoni zgħira waħda minn dawn it tnejn u partit izgħar Kurt Waldheim eks Segretarju Ġenerali tan Nazzjonijiet Uniti ġie elett President tal Awstrija mill 1986 sal 1992 Huwa kien uffiċjal tal Wehrmacht fit Tieni Gwerra Dinjija u kien akkuzat b delitti tal gwerra Wara referendum fl 1994 li fih inkiseb il kunsens b maġġoranza ta zewġ terzi il pajjiz sar membru tal Unjoni Ewropea fl 1 ta Jannar 1995 Il partiti prinċipali SPO u OVP għandhom fehmiet opposti dwar l istatus futur ta non allinjament militari tal Awstrija filwaqt li l SPO jappoġġja pubblikament rwol newtrali l OVP jippromwovi integrazzjoni aktar b saħħitha fil politika tas sigurta tal UE lanqas sħubija futura fin NATO mhix eskluza minn xi politiċi tal OVP ez Werner Fasslabend OVP fl 1997 Fir realta l Awstrija qed tipparteċipa fil Politika Estera u ta Sigurta Komuni tal UE impenjata fiz zamma tal paċi u t twaqqif tal paċi u saret membru tas Sħubija għall Paċi tan NATO il kostituzzjoni ġiet emendata skont dan Minn meta l Liechtenstein ingħaqad maz Zona Schengen fl 2011 l ebda pajjiz ġirien tal Awstrija ma jwettaq aktar kontrolli fuq il fruntieri lejha Gvern u politikaAlexander Van der Bellen President tal Awstrija Karl Nehammer Kanċillier tal Awstrija Il bini tal Parlament Awstrijak fi Vjenna Il Kanċellerija Federali fuq Ballhausplatz Il Parlament tal Awstrija huwa bbazat fi Vjenna il belt kapitali u l aktar popolata fil pajjiz L Awstrija saret repubblika demokratika rapprezentattiva federali bil Liġi Kostituzzjonali Federali tal 1920 Is sistema politika tat Tieni Repubblika bid disa stati federati tagħha hija bbazata fuq il Kostituzzjoni tal 1920 emendata fl 1929 li reġgħet ġiet promulgata fl 1 ta Mejju 1945 Il president tal Awstrija huwa l kap tal istat Jiġi elett direttament b vot ta maġġoranza bit tieni rawnd bejn il kandidati li jiksbu l aktar voti jekk ikun meħtieġ Il Kanċillier tal Awstrija huwa l kap tal Gvern Il president jagħzel lilu u jagħtih il kompitu li jifforma Gvern ibbazat fuq il kompozizzjoni partiġġjana tal kamra t isfel tal Parlament Il gvern jista jitkeċċa b digriet presidenzjali jew b mozzjoni ta sfiduċja fil kamra t isfel tal parlament in Nationalrat Fl Awstrija il votazzjoni għall elezzjoni tal president u l parlament kienet obbligatorja izda tneħħa gradwalment bejn l 1982 u l 2004 Il parlament Awstrijak huwa magħmul minn zewġ kmamar Il kompozizzjoni tan Nationalrat 183 siġġu tiġi determinata kull ħames snin jew meta n Nationalrat ikun ġie xolt mill president federali fuq proposta tal Kanċillier federali jew min Nationalrat innifsu b elezzjoni ġenerali li fiha ċ ċittadini kollha ta aktar minn 16 il sena snin għandhom id dritt tal vot L eta tal vot tnaqqset minn 18 il sena fl 2007 Filwaqt li hemm limitu ġenerali ta 4 tal voti għall partiti kollha fl elezzjonijiet federali Nationalratswahlen biex jipparteċipaw fl allokazzjoni proporzjonali tas siġġijiet għad hemm il possibbilta li jiġu elett għal siġġu direttament f wieħed mit 43 distrett elettorali reġjonali Direktmandat In Nationalrat hija l kamra dominanti fil proċess leġizlattiv fl Awstrija Madankollu il kamra superjuri tal parlament il Bundesrat għandha dritt ta veto limitat in Nationalrat jista kwazi fil kazijiet kollha finalment japprova l abbozz rispettiv bit tieni vot dan huwa magħruf bħala Beharrungsbeschluss litteralment vot ta persistenza Konvenzjoni kostituzzjonali imsejħa Osterreich Konvent issejħet fit 30 ta Ġunju 2003 biex tikkunsidra riformi fil kostituzzjoni izda naqset milli tipproduċi proposta li tikkmanda maġġoranza ta zewġ terzi fin Nationalrat il marġni meħtieġ għal emendi jew riformi kostituzzjonali Filwaqt li l Parlament bikamerali u l Gvern jikkostitwixxu l fergħat leġizlattivi u ezekuttivi rispettivament il qrati huma t tielet fergħa tas setgħat tal istat Awstrijak Il Qorti Kostituzzjonali Verfassungsgerichtshof tezerċita influwenza konsiderevoli fuq is sistema politika minħabba s setgħa tagħha li tinvalida liġijiet u ordinanzi li ma jikkonformawx mal kostituzzjoni Mill 1995 il Qorti tal Ġustizzja tal Unjoni Ewropea tista tħassar id deċizjonijiet Awstrijaċi fil kwistjonijiet kollha definiti fil liġi tal Unjoni Ewropea L Awstrija timplimenta wkoll id deċizjonijiet tal Qorti Ewropea tad Drittijiet tal Bniedem peress li l Konvenzjoni Ewropea dwar id Drittijiet tal Bniedem hija parti mill kostituzzjoni Awstrijaka Is sistema politika L Awstrija hija federali b kap tal gvern il Kanċillier u kap tal istat il President Il pajjiz hu magħmul minn disa stati Bundeslander Il gvernijiet reġjonali u federali t tnejn li huma jezerċitaw setgħa ezekuttiva Il Parlament Federali jikkonsisti minn zewġt ikmamar il Kamra Inferjuri Nationalrat eletta direttament u l Kamra Superjuri Bundesrat eletta mill parlamenti reġjonali Relazzjonijiet barranin Il Parlament Ewropew L Awstrija hija waħda mis 27 membru tal UE It Trattat tal Istat tal Awstrija tal 1955 temm l okkupazzjoni tal Awstrija wara t Tieni Gwerra Dinjija u rrikonoxxa lill Awstrija bħala stat indipendenti u sovran Fis 26 ta Ottubru 1955 l Assemblea Federali approvat artikolu kostituzzjonali li fih l Awstrija tiddikjara bir rieda tagħha n newtralita perpetwu tagħha It tieni taqsima ta din il liġi kienet tgħid li fil futur l Awstrija mhux se tingħaqad ma ebda alleanza militari u mhux se tippermetti t twaqqif ta bazijiet militari barranin fit territorju tagħha Minn dak iz zmien l hawn l Awstrija bbazat il politika barranija tagħha fuq in newtralita izda b mod differenti min newtralita tal Isvizzera L Awstrija bdiet tevalwa mill ġdid id definizzjoni tagħha ta newtralita wara l waqgħa tal Unjoni Sovjetika billi tat drittijiet ta titjiriet fuq l art għall azzjoni sanzjonata min NU kontra l Iraq fl 1991 u mill 1995 zviluppat parteċipazzjoni fil Politika Estera u ta Sigurta Komuni tal UE Fl 1995 ukoll ingħaqad mas Sħubija tan NATO għall Paċi u sussegwentement ipparteċipa f missjonijiet taz zamma tal paċi fil Bosnja Sadanittant l unika parti tal Liġi Kostituzzjonali tal 1955 dwar in Newtralita li għadha kompletament valida hija li ma tippermettix bazijiet militari barranin fl Awstrija L Awstrija tagħti importanza kbira lill parteċipazzjoni tagħha fl Organizzazzjoni għall Kooperazzjoni u l Izvilupp Ekonomiċi u organizzazzjonijiet ekonomiċi internazzjonali oħra u kellha rwol attiv fl Organizzazzjoni għas Sigurta u l Kooperazzjoni fl Ewropa OSKE Bħala Stat Parteċipanti tal OSKE l impenji internazzjonali tal Awstrija huma soġġetti għal monitoraġġ taħt il mandat tal Kummissjoni ta Ħelsinki tal Istati Uniti Militari Kwartieri ġenerali tal Ministeru Federali tad Difiza f Rossauer Kaserne Vjenna Badge tal Bundesheer Vettura ta rkupru Leopard 2 u M88 tal 14 il Battaljun tat Tank Leopard 2 tank tal battalja prinċipali tal Armata Awstrijaka Il persunal tal Forzi Armati Awstrijaċi Bundesheer jiddependi prinċipalment fuq is servizz militari obbligatorju L irġiel kollha li laħqu tmintax il sena u huma meqjusa bħala tajbin iridu jlestu servizz militari obbligatorju ta sitt xhur segwit minn obbligu ta rizerva ta tmien snin Kemm l irġiel kif ukoll in nisa fl eta ta sittax il sena huma eliġibbli għal servizz volontarju L oġġezzjoni ta kuxjenza hija legalment aċċettabbli u dawk li jsostnu dan id dritt huma mitluba jlestu servizz ċivili istituzzjonalizzat ta disa xhur minflok Mill 1998 voluntiera nisa tħallew isiru suldati professjonali Is setturi ewlenin tal Bundesheer huma l Forzi Konġunti Streitkraftefuhrungskommando SKFuKdo li jikkonsistu mill Forzi tal Art Landstreitkrafte il Forzi tal Ajru Luftstreitkrafte il Missjonijiet Internazzjonali Internationale Einsatze u l Forzi Speċjali Spezialeintte Defense Kmand flimkien mal Kmand tal Appoġġ tal Joafukrafte Missjoni Kommando Einsatzunterstutzung KdoEU u Ċentru ta Appoġġ għall Kmand Konġunt Fuhrungsunterstutzungszentrum FuUZ L Awstrija hija pajjiz mingħajr baħar u m għandha l ebda marina Suldati f parata fil Jum Nazzjonali Awstrijak fl 2006 Ajruplani tal ġlied Eurofighter Typhoon tal Forza tal Ajru Awstrijaka Fl 2012 l infiq tad difiza tal Awstrija ammontat għal madwar 0 8 tal PGD tagħha L armata bħalissa għandha madwar 26 000 suldat li minnhom madwar 12 000 huma reklutati Bħala kap tal istat il president Awstrijak nominalment huwa l kap kmandant tal Forzi Armati Il kmand tal Forzi Armati Awstrijaċi huwa ezerċitat mill Ministru tad Difiza minn Mejju 2020 Klaudia Tanner Sa mit tmiem tal Gwerra Bierda u aktar importanti minn hekk it tneħħija tal Purtiera tal Ħadid ta qabel u mgħasses ħafna li kienet tifred lill Awstrija mill ġirien tagħha tal Blokk tal Lvant l Ungerija u dik li qabel kienet iċ Ċekoslovakkja il militar Awstrijak ilu jgħin lill gwardji tal fruntiera Awstrijaċi jippruvaw biex jipprevjenu qsim tal fruntieri minn immigranti illegali Din l assistenza ġiet fi tmiemha meta l Ungerija u s Slovakkja ssieħbu fiz Zona Schengen tal UE fl 2008 u b mod effettiv abolixxew il kontrolli interni tal fruntieri bejn l istati tat trattat Xi politiċi talbu għal estensjoni ta din il missjoni izda l legalita ta din hija ikkontestata ħafna Skont il kostituzzjoni Awstrijaka il forzi armati jistgħu jiġu skjerati biss f numru limitat ta kazijiet prinċipalment biex jiddefendu l pajjiz u jassistu f kazijiet ta emerġenzi nazzjonali bħal wara dizastri naturali Jistgħu jintuzaw biss eċċezzjonalment bħala forzi awziljarji tal pulizija Fil qafas tal istatus awto dikjarat tagħha ta newtralita permanenti l Awstrija għandha tradizzjoni li tipparteċipa f missjonijiet ta zamma tal paċi u umanitarji oħra mmexxija min NU L Unita ta Ħelsien f Dizastri tal Forzi Awstrijaċi AFDRU b mod partikolari unita kollha voluntiera b rabtiet mill qrib ma speċjalisti ċivili ez dawk li jimmaniġġjaw il klieb tas salvataġġ tgawdi minn reputazzjoni bħala unita SAR veloċi il ħin standard ta skjerament huwa ta 10 sigħat u effiċjenti Kontinġenti akbar tal forzi Awstrijaċi bħalissa huma skjerati fil Bosnja u l Kosovo Skont l Indiċi tal Paċi Globali tal 2024 l Awstrija hija t tielet l iktar pajjiz paċifiku fid dinja Kumpanija tal Gwardja Awstrijaka waqt il parata ta Jum il Bastilja Allentsteig 157 km hija l akbar zona ta taħriġ fl Awstrija Bazi tal Ajru ta Zeltweg Suldati tas 17 il Battaljun tal Infanteria waqt manuvra Inġiniera mit 2 Battaljun tal Inġinier jibnu pont waqt wirja fil belt ta Salzburg Taħriġ għall kontroll tal folla u l irvellijiet Vettura ta rkupru Leopard 2 u M88 tal 14 il Battaljun tat Tank Paratroopers tal 25 Battaljun tal Infanteria KFOR MSU Pandur I ħdejn il Pont il Ġdid f Mitrovica il Kosovo 2011 Trakk tat trasport li jġorr pjanċi tal injam għall uzu fi sforzi ta rikostruzzjoni umanitarja fil Boznja u Ħerzegovina Divizjoni amministrattiva L Awstrija hi maqsuma f disa stati federali bil Ġermaniz Bundesland plural Bundeslander li mbagħad huma maqsumin f 84 distrett Bezirk plural Bezirke u 15 il Belt għandhom Statut Awtonomu Statutarstadt plural Statutarstadte L 84 distrett huma maqsumin f 2 381 Komun Gemeinde plural Gemeinden Stati federati Awstriaċi Heiligenblut am Grossglockner Stat Kapitali Erja Kilometru kwadru Populazzjoni 1 ta Jan 2017 Densita per km2 PDG ewro 2012 Eurostat PDG per capita 1 Burgenland 3 965 291 942 73 6 7 311 bn 25 600 2 Karnten 9 536 561 077 58 8 17 62 bn 31 700 3 L Awstrija l Baxxa 19 178 1 665 753 86 9 49 75 bn 30 800 4 L Awstrija l Għolja 11 982 1 465 045 122 3 53 863 bn 38 000 5 Salzburg Salzburg 7 154 549 263 76 8 23 585 bn 44 500 6 Steiermark Graz 16 401 1 237 298 75 4 40 696 bn 33 600 7 Tirol 12 648 746 153 59 0 28 052 bn 39 400 8 Vorarlberg 2 601 388 752 149 5 14 463 bn 38 900 9 Vjenna 415 1 867 582 4 500 81 772 bn 47 300Il kummerċ u l ekonomijaL aktar setturi importanti tal ekonomija tal Awstrija fl 2018 kienu l kummerċ bl ingrossa u bl imnut it trasport l akkomodazzjoni u s servizzi tal ikel 22 9 l industrija 22 u l amministrazzjoni pubblika id difiza l edukazzjoni is saħħa tal bniedem u l attivitajiet ta xogħol soċjali 17 3 Il kummerċ fl UE jammonta għal 71 tal esportazzjonijiet tal Awstrija il Ġermanja 30 l Italja 6 u s Slovakkja 5 filwaqt li barra mill UE 6 jmorru fl Istati Uniti u 5 fl Izvizzera F termini ta importazzjonijiet 78 jiġu minn Stati Membri tal UE il Ġermanja 41 l Italja 6 u ċ Ċekja u n Netherlands 4 filwaqt li barra mill UE 4 jiġu mill Izvizzera u 3 miċ Ċina L Awstrija fl UEHemm 18 il membru tal Parlament Ewropew mill Awstrija Fil Kunsill tal UE il ministri nazzjonali jiltaqgħu b mod regolari biex jadottaw il liġijiet tal UE u jikkoordinaw il politiki Il laqgħat tal Kunsill jattendu għalihom regolarment rapprezentanti mill gvern Awstrijak skont il qasam ta politika li jkun qed jiġi indirizzat Il Kunsill tal UE m għandux persuna waħda permanenti bħala President bħal perezempju il Kummissjoni jew il Parlament Minflok ix xogħol jitmexxa mill pajjiz li jkollu l Presidenza tal Kunsill li jinbidel kull sitt xhur Matul dawn is sitt xhur il ministri mill gvern ta dak il pajjiz jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l aġenda tal laqgħat tal Kunsill f kull qasam ta politika u jiffaċilitaw id djalogu ma istituzzjonijiet oħra tal UE Dati tal Presidenzi Awstrijaċi Lul Diċ 1998 Jan Ġun 2006 Lul Diċ 2018 Il Kummissarju nominat mill Awstrija għall Kummissjoni Ewropea huwa li hu responsabbli għall u l Amministrazzjoni Il Kummissjoni hija rrapprezentata f kull pajjiz tal UE minn uffiċċju lokali imsejjaħ rapprezentanza L Awstrija għandha 12 il rapprezentant fil Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew Dan il korp konsultattiv li jirrapprezenta lil dawk li jħaddmu il ħaddiema u gruppi oħra ta interess huwa kkonsultat dwar il liġijiet proposti biex ikun hemm idea aħjar tal bidliet possibbli tas sitwazzjonijiet soċjali u tax xogħol fil pajjizi membri L Awstrija għandha 12 il rapprezentant fil Kumitat Ewropew tar Reġjuni l assemblea tal UE tar rapprezentanti reġjonali u lokali Dan il korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il liġijiet proposti biex jizgura li dawn il liġijiet iqisu l perspettiva minn kull reġjun tal UE L Awstrija tikkomunika wkoll mal istituzzjonijiet tal UE permezz tar rapprezentanza permanenti tagħha fi Brussell Bħala l ambaxxata għall UE tal Awstrija il kompitu ewlieni tagħha huwa li tizgura li l interessi u l politiki tal pajjiz huma segwiti b mod effettiv kemm jista jkun fl UE L ammont li jħallas kull pajjiz tal UE fil baġit tal UE huwa kkalkulat b mod ġust skont il mezzi Aktar ma tkun kbira l ekonomija tal pajjiz aktar iħallas u viċi versa L għan tal baġit tal UE mhuwiex li jipprova jqassam mill ġdid il ġid izda pjuttost jiffoka fuq il ħtiġijiet tal Ewropej b mod ġenerali Ċifri tal 2018 għall Awstrija Nefqa totali tal UE fl Awstrija 1 953 biljun ekwivalenti għal 0 51 tal ekonomija Awstrijaka Kontribuzzjoni totali għall baġit tal UE 3 277 biljun ekwivalenti għal 0 85 tal ekonomija Awstrijaka Il flus imħallsa fil baġit tal UE mill Awstrija jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil pajjizi kollha tal UE bħall bini ta toroq is sussidjar ta riċerkaturi u l ħarsien tal ambjent ĠeografijaMappa ta Awstrija Mappa topografika tal Awstrija li turi bliet b aktar minn 100 000 abitant Reġjun tal glaċieri fix xitwa ħdejn il wied Otztal fit Tirol L ogħla quċċata hija l Wildspitze 3 768 metru it tieni l ogħla muntanja fl Awstrija L Awstrija hija pajjiz predominantement muntanjuz minħabba l pozizzjoni tagħha fl Alpi L Alpi Ċentrali tal Lvant l Alpi tal Ġebla tal franka tat Tramuntana u l Alpi tal Ġebla tal franka tan Nofsinhar jinsabu parzjalment fl Awstrija Mill erja totali tal Awstrija 83 871 km jew 32 383 sq mi madwar kwart biss jistgħu jitqiesu bħala baxxi u 32 biss tal pajjiz huwa taħt il 500 metru 1 640 pied L Alpi tal Punent tal Awstrija jċedu l artijiet baxxi u l pjanuri fil parti tal Lvant tal pajjiz L Awstrija tinsab bejn latitudnijiet 46 u 49 N u lonġitudnijiet 9 u 18 E Jista jinqasam f ħames zoni l akbar huma l Alpi tal Lvant li jagħmlu 62 taz zona totali tal pajjiz L għoljiet Awstrijaċi fil bazi ta l Alpi u l Karpazji jammontaw għal madwar 12 u l għoljiet fil lvant u z zoni madwar il periferija tar reġjun ta Pannoni t isfel jammontaw għal madwar 12 tal massa kontinentali totali It tieni l akbar zona muntanjuza ħafna inqas mill Alpi tinsab fit tramuntana Magħruf bħala l Plateau tal Granit Awstrijak jinsab fiz zona ċentrali tal Massif tal Boemja u jirrapprezenta 10 tal Awstrija Il parti Awstrijaka tal Baċir ta Vjenna tikkostitwixxi l 4 li jifdal Fitoġeografikament l Awstrija tappartjeni għall provinċja tal Ewropa Ċentrali tar Reġjun Ċirkumboreal fi ħdan ir Renju Boreali Skont il WWF it territorju tal Awstrija jista jinqasam f erba ekoreġjuni il foresti mħallta tal Ewropa Ċentrali il foresti mħallta Pannonjani il foresti mħallta u tal koniferi Alpini u l foresti b weraq wiesa tal Ewropa tal Punent L Awstrija kellha punteġġ medju tal Indiċi tal Integrita tal Pajsaġġ tal Foresti fl 2018 ta 3 55 10 u kklassifikaha fil 149 post globalment minn 172 pajjiz Klima Mappa tal klassifikazzjoni tal klima Koppen Geiger għall Awstrija Il biċċa l kbira tal Awstrija tinsab fiz zona tal klima kiesħa temperata fejn jippredominaw ir riħ umdi tal punent Bi kwazi tliet kwarti tal pajjiz iddominat mill Alpi il klima alpina hija predominanti Fil Lvant fil Pjanura Pannonia u tul il Wied tad Danubju il klima turi karatteristiċi kontinentali b inqas xita miz zoni alpini Għalkemm l Awstrija hija kiesħa fix xitwa 10 sa 0 C it temperaturi tas sajf jistgħu jkunu relattivament għoljin b temperaturi medji madwar 25 C u temperatura massima ta 40 5 C 105 F f Awwissu 2013 Skont il klassifikazzjoni tal klima Koppen l Awstrija għandha t tipi ta klima li ġejjin oċeaniku Cfb kontinentali umdu bi sjuf sħan u kesħin Dfb subartiku subalpina Dfc tundra alpina ET u ice sheet EF Madankollu huwa importanti li wieħed jinnota li l Awstrija tista tesperjenza xtiewi kesħin ħafna u ħorox izda ħafna mill ħin huma kesħin bħal dawk f zoni tal klima kemmxejn komparabbli perezempju fin Nofsinhar tal Iskandinavja jew tal Lvant tal Ewropa Barra minn hekk f altitudni ogħla is sjuf għandhom tendenza li jkunu konsiderevolment aktar kesħin milli f widien altitudni aktar baxxi Il klimi subartiċi u tat tundra li jidhru madwar l Alpi huma ħafna aktar sħan fix xitwa milli huwa normali x imkien ieħor minħabba l influwenza oċeanika f din il parti tal Ewropa EkonomijaKitzbuhel destinazzjoni turistika famuza tax xitwa fl Awstrija L Awstrija b mod konsistenti tikklassifika ħafna f termini ta PGD per capita minħabba l ekonomija industrijalizzata ħafna tagħha u l ekonomija soċjali tas suq zviluppata tajjeb Sas snin tmenin ħafna mill akbar kumpaniji industrijali tal Awstrija ġew nazzjonalizzati Madankollu f dawn l aħħar snin il privatizzazzjoni naqqset il parteċipazzjoni tal istat għal livell komparabbli ma dak ta ekonomiji Ewropej oħra Il movimenti tax xogħol huma partikolarment influwenti u jinfluwenzaw ħafna l politika tax xogħol u d deċizjonijiet relatati mal espansjoni tal ekonomija Flimkien ma industrija zviluppata ħafna it turizmu internazzjonali huwa l aktar parti importanti tal ekonomija tal Awstrija Il Ġermanja storikament kienet l akbar sieħeb kummerċjali tal Awstrija u għamlitha vulnerabbli għal bidliet rapidi fl ekonomija Ġermaniza Minn mindu l Awstrija saret stat membru tal Unjoni Ewropea kisbet rabtiet eqreb ma ekonomiji oħra tal UE Is sħubija fl UE ġibdet influss ta investituri barranin attirati mill aċċess tal Awstrija għas suq uniku Ewropew u l prossimita tal ekonomiji aspiranti tal Unjoni Ewropea It tkabbir tal PGD laħaq it 3 3 fl 2006 Mill inqas 67 tal importazzjonijiet tal Awstrija ġejjin minn stati membri oħra tal Unjoni Ewropea L Awstrija hija parti minn unjoni monetarja iz zona tal ewro blu skur u s suq uniku tal UE Il krizi finanzjarja tal 2007 2008 affettwat ukoll l ekonomija tal Awstrija b modi oħra Perezempju wassal biex il gvern jixtri Hypo Alpe Adria Bank International f Diċembru 2009 għal euro 1 minħabba diffikultajiet ta kreditu u b hekk elimina l 1 63 biljun euro ta BayernLB Minn Frar 2014 is sitwazzjoni tal HGAA ma kinitx ġiet solvuta u dan wassal lill Kanċillier Werner Faymann biex iwissi li l falliment tagħha jkun komparabbli mal kaz Creditanstalt tal 1931 Fis 16 ta Novembru 2010 l Awstrija indikat li ma kinitx se tħallas il ħlas ta Diċembru tal kontribuzzjoni tagħha għall bailout tal UE tal Greċja u ċċitata l aggravar sostanzjali tas sitwazzjoni tad dejn Grieg u l inkapaċita apparenti tal Greċja li tgħolli l livell ta prosekuturi tad dħul li kien wiegħed qabel Mill waqgħa tal komunizmu il kumpaniji Awstrijaċi kienu atturi u konsolidaturi pjuttost attivi fl Ewropa tal Lvant Bejn l 1995 u l 2010 tħabbru 4 868 għaqda u akkwist b valur totali magħruf ta 163 biljun ewro bil parteċipazzjoni ta kumpaniji Awstrijaċi L akbar tranzazzjonijiet bil parteċipazzjoni ta kumpaniji Awstrijaċi kienu l akkwist tal Bank Austria minn HypoVereinsbank għal 7 8 biljun euro fl 2000 l akkwist ta Porsche Holding Salzburg minn Volkswagen Group għal 3 6 biljun ewro fl 2009 u l akkwist ta Banca Comercială Romană minn Erste Group għal 3 7 biljun ewro fl 2005 It turizmu fl Awstrija jirrapprezenta kwazi 9 tal prodott gross domestiku tiegħu Fl 2007 l Awstrija kklassifikat fid 9 post fid dinja fl irċevuti tat turizmu internazzjonali bi 18 9 biljun dollaru Amerikan Fil wasliet ta turisti internazzjonali l Awstrija kklassifikat fit 12 il post b 20 8 miljun turist Infrastruttura u rizorsi naturali Id Diga Kolnbrein fil Karintja Fl 1972 il pajjiz beda l bini ta impjant tal enerġija nukleari biex jipproduċi l elettriku f Zwentendorf fuq ix Xmara Danubju wara vot unanimu fil parlament Madankollu fl 1978 referendum ivvota madwar 50 5 kontra l enerġija nukleari u 49 5 favur u l parlament sussegwentement għadda b mod unanimu liġi li tipprojbixxi l uzu tal enerġija nukleari biex tiġġenera l elettriku għalkemm l impjant tal enerġija nukleari kien diġa tlesta L Awstrija bħalissa tipproduċi aktar minn nofs l elettriku tagħha permezz tal idroenerġija Flimkien ma sorsi oħra ta enerġija rinnovabbli bħall enerġija mir riħ l enerġija solari u l bijomassa il provvista ta elettriku minn enerġija rinnovabbli tammonta għal 62 89 fil mija Meta mqabbla mal biċċa l kbira tal pajjizi Ewropej l Awstrija hija ekoloġikament mogħnija tajjeb Il bijokapaċita tagħha jew il kapital naturali bijoloġiku hija aktar mid doppju tal medja dinjija fl 2016 l Awstrija kellha 3 8 ettari globali ta bijokapaċita għal kull persuna fit territorju tagħha meta mqabbla mal medja dinjija ta 1 6 ettari globali għal kull persuna Minflok fl 2016 uzaw 6 0 ettari globali ta bijokapaċita li hija ekwivalenti għall impronta tal konsum ekoloġiku tal Awstrija Dan ifisser li l Awstrijaċi juzaw madwar 60 aktar bijokapaċita milli fiha l Awstrija Bħala rizultat l Awstrija għandha defiċit ta bijokapaċita DemografijaTfal fl Awstrija ħdejn Au Vorarlberg Il popolazzjoni tal Awstrija kienet stmata għal 9 170 647 minn April 2024 minn Statistik Austria Il popolazzjoni tal kapitali Vjenna taqbez iz 2 miljuni li tirrapprezenta madwar kwart tal popolazzjoni tal pajjiz Hija magħrufa għall offerta kulturali tagħha u l livell għoli ta għajxien tagħha Vjenna hija l akbar belt fil pajjiz Imiss Graz b 291 007 abitant segwit minn Linz 206 604 Salzburg 155 031 Innsbruck 131 989 u Klagenfurt 101 303 Il bliet l oħra kollha għandhom inqas minn 100 000 abitant Skont l Uffiċċju tal Istatistika Awstrijak fil bidu tal 2024 kien hemm 1 8 miljun residenti mwielda barra l Awstrija li jikkorrispondu għal 22 3 tal popolazzjoni totali Hemm aktar minn 620 100 dixxendent ta immigranti mwielda barra l pajjiz It Torok jiffurmaw wieħed mill akbar gruppi etniċi fl Awstrija b madwar 350 000 ruħ Madankollu minħabba xejriet riċenti ta migrazzjoni in numru ta ċittadini Rumeni qabez in numru ta ċittadini Torok fil pajjiz Flimkien is Serbi il Kroati il Bosnijaċi il Maċedonjani u s Sloveni jiffurmaw madwar 5 1 tal popolazzjoni totali tal Awstrija Il Kunsill tal Ewropa jistma li madwar 25 000 ruħ Roma jgħixu fl Awstrija Ir rata ta fertilita totali TFR fl 2017 kienet stmata għal 1 52 tifel u tifla mwielda għal kull mara taħt ir rata ta sostituzzjoni ta 2 1 u tibqa konsiderevolment aktar baxxa mill quċċata ta 4 83 tifel u tifla mwielda għal kull mara fl 1873 Fl 2015 42 1 tat twelid kellhom nisa waħedhom L Awstrija kellha l 14 il l aktar popolazzjoni anzjana fid dinja fl 2020 b eta medja ta 44 5 sena L istennija tal ħajja fl 2016 kienet stmata għal 81 5 snin 78 9 snin għall irġiel 84 3 snin għan nisa Skont stimi tal Uffiċċju Nazzjonali tal Istatistika tal Awstrija il popolazzjoni se tizdied għal 10 55 miljun ruħ fl 2080 minħabba l immigrazzjoni Lingwa Verzjoni tal iskola tat 43 edizzjoni tal Osterreichisches Worterbuch bil lingwa Awstrijaka 2018 Sinjal Bilingwi Oberwart bl Ungeriz Felsoor fil Burgenland Il lingwa uffiċjali tal Awstrija kienet il Ġermaniz mill 1920 skont l artikolu 8 tal kostituzzjoni tagħha tal istess sena Awstrijak Ġermaniz jew Awstrijak varjeta ta Standard High German huwa komunement miktub fl Awstrija u t Taljan t Isfel Tirol ġie standardizzat fl Awstrija peress li l Ministeru tal Edukazzjoni Xjenza u Riċerka ppubblika l Osterreichisches Worterbuch fl 1951 għalkemm huwa Prinċipalment uzat biss fl edukazzjoni pubblikazzjonijiet reklami u websajts Madankollu il lingwi mitkellma komuni de facto tal Awstrija mhumiex il Ġermaniz Awstrijak mgħallma fl iskejjel izda d djaletti tal Bavarja u tal Alemann zewġ lingwi lokali tal Ġermaniz Għoli jew ġabra ta djaletti bi gradi differenti ta diffikulta biex jinftiehmu bejn iva kif ukoll minn kelliema ta djaletti Ġermanizi mhux Awstrijaċi B kollox il lingwi jew id djaletti Ġermanizi huma mitkellma b mod nattiv minn 88 6 tal popolazzjoni li tinkludi 2 5 taċ ċittadini mwielda Ġermaniza residenti fl Awstrija segwiti mit Tork 2 28 Serb 2 21 Kroat 1 63 Ingliz 0 73 Ungeriz 0 51 Bosnijan 0 43 Pollakk 0 35 Albaniz 0 35 Sloven 0 31 Ċek 0 22 Għarbi 0 22 u Rumen 0 21 L istat federali Awstrijak ta Carinthia huwa d dar ta minoranza indiġena sinifikanti li titkellem bl Isloven filwaqt li fl istat federali l aktar tal Lvant Burgenland li qabel kienet parti mill parti Ungeriza tal Awstrija Ungerija hemm minoranzi sinifikanti li jitkellmu bl Ungeriz u l Kroat Il Kroat l Ungeriz u s Sloven tal Burgenland huma wkoll rikonoxxuti bħala lingwi uffiċjali flimkien mal Ġermaniz f partijiet ta Carinthia u Burgenland Skont dejta taċ ċensiment ippubblikata mill Uffiċċju tal Istatistika Awstrijak fl 2001 totalta ta 710 926 barrani għexu fl Awstrija Minn dawn l akbar numru minnhom huma 283 334 barrani mill ex Jugoslavja li minnhom 135 336 jitkellmu Serb 105 487 Kroat 31 591 Bosnijan jiġifieri 272 414 kelliema nattivi residenti fl Awstrija b kollox flimkien ma 6 902 kelliema Sloven4 018 u Maċedonja Gruppi etniċi Storikament qabel l 1945 l Awstrijaċi kienu meqjusa bħala Ġermanizi etniċi u kienu jqisu lilhom infushom bħala tali għalkemm din l identita nazzjonali ġiet sfidata min nazzjonalizmu Awstrijak fl għexieren ta snin wara t tmiem tal Ewwel Gwerra Dinjija u aktar u aktar wara t Tieni Gwerra Dinjija L Awstrija kienet parti mill Lvant ta Franza ir Renju tal Ġermanja u l Imperu Ruman Qaddis tan Nazzjon Ġermaniz mill 996 sal 1806 u kienet parti mill Konfederazzjoni Ġermaniza konfederazzjoni laxka ta 39 stat sovran li prinċipalment jitkellmu bil Ġermaniz mill 1815 sal gwerra Austro Prussian fl 1866 li rrizulta fix xoljiment tal Konfederazzjoni Ġermaniza u l ħolqien tal Konfederazzjoni tal Ġermanja tat Tramuntana mmexxija mill Prussja u eskluza l Awstrija Fl 1871 il Ġermanja twaqqfet bħala stat nazzjon l Awstrija ma kinitx parti minnha Wara l Ewwel Gwerra Dinjija u x xoljiment tal monarkija Awstrijaka il politiċi fir repubblika l ġdida ddikjaraw li isimha se jkun Deutschosterreich Repubblika tal Ġermanja Awstrija u li kienet parti mir Repubblika Ġermaniza L unifikazzjoni taz zewġ pajjizi kienet ipprojbita mit Trattat ta Saint Germain en Laye tal 1919 bħala waħda mill kundizzjonijiet imposti mill alleati rebbieħa tal Ewwel Gwerra Dinjija fuq in nazzjon megħlub biex jiġi evitat il ħolqien ta stat territorjalment Ġermaniz estensiva Fl 1938 l Awstrija saret parti mill Ġermanja Nazista Wara l ġrajjiet tat Tieni Gwerra Dinjija u n Nazizmu l Awstrija ddikjarat l indipendenza tagħha mill Ġermanja fis 27 ta April 1945 u l identita nazzjonali Awstrijaka ilha popolari fl Awstrija minn dakinhar u llum l Awstrijaċi ma jqisux lilhom infushom bħala Ġermanizi izda Awstrijaċi Illum l Awstrijaċi jistgħu jiġu deskritti bħala nazzjonalita jew bħala grupp etniku Ġermaniku omoġenju li huwa relatat mill qrib mal Ġermanizi ġirien l abitanti tal Liechtenstein u l Isvizzeri li jitkellmu bil Ġermaniz Illum 91 1 tal popolazzjoni jqisu lilhom infushom etnikament Awstrijaċi Postijiet ta twelid ta residenti naturalizzati imwielda barra l Awstrija It Torok huma l akbar grupp ta immigranti fl Awstrija segwiti mill qrib mis Serbi Is Serbi jiffurmaw wieħed mill akbar gruppi etniċi fl Awstrija li jammontaw għal madwar 300 000 ruħ Storikament l immigranti Serbi marru lejn l Awstrija fi zmien l Imperu Awstro Ungeriz meta Vojvodina kienet taħt kontroll imperjali Wara t Tieni Gwerra Dinjija in numru ta Serbi reġa kiber u llum il komunita hija kbira ħafna Is Soċjeta Serba Awstrijaka twaqqfet fl 1936 Illum is Serbi fl Awstrija jinsabu prinċipalment fi Vjenna Salzburg u Graz Mill bqija tal popolazzjoni Awstrijaka ta oriġini mhux Awstrijaka ħafna ġejjin minn pajjizi ġirien speċjalment dawk li qabel kienu l pajjizi tal Blokk tal Lvant Ħaddiema barranin Gastarbeiter u d dixxendenti tagħhom kif ukoll refuġjati mill gwerer Jugoslavi u kunflitti oħra jiffurmaw ukoll minoranza sinifikanti fl Awstrija Mill 1994 ir Roma u s Sinti kienu minoranza etnika rikonoxxuta uffiċjalment fl Awstrija Huwa stmat li bejn 13 000 u 40 000 Sloven fl istat federali Awstrijak ta Carinthia is Sloveni ta Karintja kif ukoll Kroati madwar 30 000 u Ungerizi fil Burgenland ġew rikonoxxuti bħala minoranza u kellhom drittijiet speċjali wara t Trattat tal Istat Awstrijak Staatsvertrag minn 1955 Reliġjon Il Katidral ta San Stiefnu Ġermaniz Stephansdom hija knisja Kattolika Rumana fi Vjenna l Awstrija u l knisja omm tal Arċidjoċesi ta Vjenna Hija s sede tal Arċisqof ta Vjenna Christoph Schonborn L Awstrija kienet storikament pajjiz Kattoliku Ruman qawwi bħala ċ ċentru tal monarkija tal Habsburg li ddefendiet il Kattoliċizmu Ruman Għalkemm fis seklu 16 ħafna Awstrijaċi kkonvertew għal denominazzjonijiet oħra luteranizmu b mod partikolari hekk kif ir Riforma Protestanta li bdiet fl 1517 infirxet madwar l Ewropa l Habsburgi ppromulgaw mizuri ta Kontra Riforma sa mill 1527 u rrepressiw bl aħrax l evanġelizmu Awstrijak minoranza biss ta Awstrijaċi baqgħu Protestanti Mill inqas mis sebgħinijiet ftit għexieren ta snin wara l waqgħa tal monarkija tal Habsburg u t trasformazzjoni tal Awstrija f repubblika federali kien hemm tnaqqis kontinwu tal Kristjanezmu bl eċċezzjoni tal knejjes Ortodossi u proliferazzjoni ta reliġjonijiet oħra proċess li kien partikolarment evidenti fi Vjenna bil popolazzjonijiet kbar barranin u immigranti tagħha Fl 2001 madwar 74 tal popolazzjoni tal Awstrija kienet irreġistrata bħala Kattolika Rumana filwaqt li madwar 5 kienu jqisu lilhom infushom Protestanti L Insara Awstrijaċi kemm Kattoliċi Rumani kif ukoll Protestanti huma meħtieġa li jħallsu mizata ta sħubija obbligatorja ikkalkulata abbazi tad dħul bejn wieħed u ieħor 1 lill knejjes tagħhom Dan il ħlas jissejjaħ Kirchenbeitrag kontribuzzjoni ekklezjastika Mit tieni nofs tas seklu 20 in numru ta fidili u dawk li jmorru l knisja naqas Id dejta tal 2018 mill Knisja Kattolika Rumana Awstrijaka telenka 5 050 000 membru jew 56 9 tal popolazzjoni totali tal Awstrija izda l attendenza tal knisja l Ħadd kienet biss 605 828 jew 7 tal popolazzjoni totali tal Awstrija fl 2015 Barra minn hekk il knisja Luterana rreġistrat telf ta 74 421 fidil bejn l 2001 u l 2016 Iċ ċensiment tal 2001 irrapporta li madwar 12 tal popolazzjoni ddikjaraw lilhom infushom mingħajr reliġjon Skont l informazzjoni tal knisja dan il proporzjon kien kiber għal 20 fl 2015 u kompla zdied għal 22 4 1 997 700 ruħ fl 2021 Mill bqija tal popolazzjoni madwar 340 000 kienu rreġistrati bħala membri ta diversi komunitajiet Musulmani fl 2001 li joriġinaw prinċipalment mit Turkija il Bosnja Ħerzegovina u l Kosovo in numru ta Musulmani rdoppja fil ħmistax il sena sal 2016 sa 700 000 u laħaq 745 600 fl 2021 Fl 2021 436 700 resident ieħor tal Awstrija l aktar Serbi kienu membri ta knejjes Ortodossi tal Lvant 26 160 100 kienu Buddisti 21 800 kienu Xhieda ta Jehovah attivi u 5 400 kienu Lhud Skont l Ewrobarometru 2010 44 taċ ċittadini Awstrijaċi jemmnu li hemm Alla 38 jemmnu li jezisti xi tip ta spirtu jew forza tal ħajja u 12 ma jemmnux li jezisti xi tip ta spirtu Alla jew forza tal ħajja Reliġjon fl Awstrija 2021 Kattoliċizmu Ruman 55 2 Ortodossija tal Lvant 4 9 Protestantizmu 3 8 Kattoliċizmu Qadim 0 1 Insara oħra 4 2 Izlam 8 3 Buddizmu 0 3 Induizmu 0 1 Ġudaizmu 0 1 Reliġjonijiet oħra 0 7 Mhux affiljat 22 4 Edukazzjoni Is Stiftsgymnasium Melk hija l eqdem skola fl Awstrija Fl Awstrija l edukazzjoni titwettaq parzjalment mill istati federali u parzjalment mill gvern nazzjonali L attendenza fl iskola hija obbligatorja għal disa snin jiġifieri normalment sal eta ta ħmistax il sena L edukazzjoni qabel l iskola imsejħa Kindergarten bil Ġermaniz Awstrijak hija b xejn fil biċċa l kbira tal istati federali u hija offruta lit tfal kollha bejn tlieta u sitt snin Għalkemm hija fakultattiva hija meqjusa bħala parti normali mill edukazzjoni bikrija tat tfal minħabba r rata għolja ta parteċipazzjoni tagħha Id daqs massimu tal klassi huwa ta madwar 30 student u kull klassi normalment tiġi mgħallma minn għalliem kwalifikat u assistent L edukazzjoni primarja jew Volksschule iddum erba snin u tibda ta sitt snin Id daqs massimu tal klassi huwata 30 student izda jista jkun baxx sa 15 Ġeneralment klassi hija mistennija li tiġi mgħallma minn għalliem wieħed għall erba snin sħaħ u rabta stabbli bejn għalliem u student hija meqjusa importanti għall benessri ta it tifel It 3Rs qari kitba u numerazzjoni jiddominaw il ħin tal klassi b inqas ħin allokat għax xogħol tal proġetti milli fir Renju Unit It tfal jaħdmu individwalment u l membri kollha ta klassi jsegwu l istess pjan ta ħidma M hemm l ebda streaming Il ħinijiet normali ta attendenza huma mit 8 00 a m sa 12 00 p m jew 1 00 p m b waqfien ta ħames jew għaxar minuti kull siegħa It tfal jirċievu homework kuljum mill ewwel sena Storikament ma kien hemm l ebda siegħa ta ikla u t tfal reġgħu lura d dar biex jieklu Madankollu minħabba z zieda fin numru ta ommijiet li jaħdmu l iskejjel primarji qed joffru dejjem aktar servizzi ta kura tat tfal qabel l iskola u wara nofsinhar L Universita ta Vjenna Il kampus tal Universita tal Ekonomija u n Negozju ta Vjenna Park tax Xjenza tal Universita ta Linz JKU L edukazzjoni sekondarja tikkonsisti f zewġ tipi ewlenin ta skejjel bl attendenza bbazata fuq il kapaċita tal istudent iddeterminata mill gradi tal iskola primarja Il Gymnasium jaħseb għall aktar tfal kapaċi li fl aħħar sena tagħhom isir l ezami tal Matura li huwa rekwizit għall aċċess universitarju Il Hauptschule tipprepara lill istudenti għal taħriġ vokazzjonali izda wkoll għal diversi tipi ta edukazzjoni ogħla Hohere Technische Lehranstalt HTL istituzzjoni ta edukazzjoni teknika ogħla HAK akkademja tan negozju HBLA istituzzjoni ta edukazzjoni ogħla għan negozju ekonomiku eċċ L attendenza f wieħed minn dawn l istituti ta edukazzjoni ogħla twassal ukoll għall Matura Xi skejjel jimmiraw li jgħaqqdu l edukazzjoni disponibbli fil Gymnasium u l Hauptschule u huma magħrufa bħala Gesamtschulen Barra minn hekk ir rikonoxximent tal importanza tat tagħlim tal Ingliz wassal lil xi Gymnasiums biex joffru modalita bilingwi li fiha l istudenti meqjusa bħala profiċjenti fil lingwi jsegwu kurrikulu modifikat b porzjon tal ħin tal klassi jitmexxa bl Ingliz Bħal fl iskola primarja il klassijiet fil Gymnasium jibdew fit 8am u jkomplu f intervalli qosra sa l ikla ta nofsinhar jew kmieni wara nofsinhar meta t tfal imorru lura d dar għal ikla aktar tard Studenti anzjani ħafna drabi jattendu għal aktar klassijiet wara waqfa għall ikel li normalment tittieħed l iskola Bħal fil livell primarju l istudenti kollha jsegwu l istess pjan ta ħidma Tpoġġiet enfasi kbira fuq ix xogħol tad dar u l ittestjar frekwenti Il ksib ta gradi sodisfaċenti fir rapport ta tmiem is sena Zeugnis huwa prerekwizit biex wieħed jgħaddi aufsteigen għall kors li jmiss Studenti li ma jilħqux il livell meħtieġ jerġgħu jagħmlu l ezamijiet tagħhom fi tmiem il vaganzi tas sajf dawk li l gradi tagħhom għadhom mhumiex sodisfaċenti jridu jerġgħu jieħdu s sena sitzenbleiben Mhux rari li student ikollu jirrepeti aktar minn sena ta studju Wara li jlestu l ewwel sentejn l istudenti jistgħu jagħzlu bejn waħda minn zewġ fergħat magħrufa bħala Gymnasium ftit aktar iffukata fuq l arti jew Realgymnasium ftit aktar iffukata fuq ix xjenza Għalkemm ħafna skejjel joffru z zewġ fergħat xi wħud le u b rizultat ta dan xi tfal ibiddlu l iskejjel għat tieni darba fl eta ta 12 il sena Fl eta ta 14 il sena l istudenti jistgħu jagħzlu li jibqgħu f waħda minn dawn iz zewġ fergħat jew jibdlu għal kors vokazzjonali possibilment b bidla oħra fl iskola Sa ftit ilu is sistema universita Awstrijaka kienet miftuħa għal kull student li għadda mill ezami tal Matura Liġi tal 2006 ippermettiet l introduzzjoni ta ezamijiet tad dħul għal studji bħall Mediċina Fl 2001 ġiet introdotta mizata obbligatorja għat tagħlim Studiebeitrag ta 363 36 għal kull terminu għall universitajiet pubbliċi kollha Mill 2008 l hawn l istudji kienu b xejn għall istudenti kollha tal UE sakemm ċertu limitu ta zmien ma jinqabizx it tul ippjanat tal istudji flimkien ma ġeneralment zewġ semestri ta tolleranza Jekk jinqabez il limitu ta zmien titħallas ħlas ta madwar 363 36 kull semestru Hemm eċċezzjonijiet oħra għall mizata perezempju għal studenti b salarju annwali ta aktar minn 5 000 Fil kazijiet kollha titħallas ħlas obbligatorju ta 20 20 għall assoċjazzjoni tal istudenti u l assigurazzjoni Universitajiet L Awstrija għandha aktar minn 600 universita inkluzi 23 universita pubblika indipendenti li jirregolaw lilhom infushom u jirċievu appoġġ finanzjarju mill istat 21 universita tax xjenzi applikati imsejħa Fachhochschulen li joffru korsijiet orjentati vokazzjonali 13 il universita privata li huma akkreditati mill Ministeru Federali tal edukazzjoni ix xjenza u l affarijiet kulturali L Universita ta Vjenna hija l eqdem u l akbar bi storja tat twaqqif tagħha fl 1365 Fl Awstrija l universitajiet pubbliċi huma ffinanzjati mill istat izda għandhom livell għoli ta awtonomija L universitajiet privati għandhom perjodikament iġeddu l akkreditazzjoni tagħhom Saħħa L istennija tal ħajja fl Awstrija maz zmien Għalkemm l Awstrija għandha indiċi tas saħħa ta 0 9 u stennija tal ħajja ta 81 sena il pajjiz għadu jiffaċċja bosta problemi tas saħħa ezempju wieħed huwa li 2 minn kull 5 Awstrijaċi jbatu minn marda kronika Il kanċer huwa problema kbira fil pajjiz peress li madwar 21 500 persuna mietu minn din il kundizzjoni fl 2019 bil kanċer tal pulmun bħala l kawza ewlenija tal mewt minn kanċer probabbilment marbut ma diversi fatturi ta riskju fil popolazzjoni tal pajjiz peress li huwa stmat li 40 tal imwiet fil pajjiz huma kkawzati mit tipjip riskji tad dieta alkoħol attivita fizika baxxa u tniġġis tal arja Wieħed mis servizzi tas saħħa l aktar għaljin fl UE jinsab fl Awstrija Fl 2019 l infiq fuq is saħħa per capita ikklassifika fit tielet post fl UE L ispejjez minn butu relatati mas saħħa huma ogħla mill medja tal UE Persunal mediku B 5 2 tobba għal kull 1 000 abitant l Awstrija għandha waħda mill ogħla densitajiet ta tobba tal pajjizi tal OECD B kollox il pajjiz għandu 271 sptar b total ta 45 596 tabib dejta tal 2017 madwar 54 minnhom jaħdmu ukoll jew prinċipalment fl isptarijiet Għalkemm l Awstrija għandha t tieni l ogħla rata ta tobba fl UE proporzjon kbir ta tobba għandhom eta tal irtirar 55 sena jew aktar u għalhekk jistgħu jkunu f riskju ogħla li jizviluppaw kundizzjonijiet serji f kaz ta infezzjoni mill COVID 19 F dawn l aħħar snin in numru ta infermiera rġiel u nisa fl Awstrija kien is suġġett ta dibattitu fir rigward tad definizzjonijiet tal kwalifiki u l interpretazzjoni tagħhom f paraguni bejn il pajjizi Fl 2018 inħoloq reġistru obbligatorju ġdid tal professjonisti tas saħħa Madankollu minħabba t tmiem tal pandemija tal COVID 19 kmieni fl 2020 ir reġistrazzjoni obbligatorja ġiet sospiza Dan ifisser li barra minn hekk attivitajiet professjonali f supervizjoni fit tul huma possibbli mingħajr reġistrazzjoni sa tmiem il pandemija lejn l aħħar tar rebbiegħa tal 2022 it tranzizzjoni ħielsa mill pandemija għadha trid tiġi definita KulturaMuzika Wolfgang Amadeus Mozart Il passat tal Awstrija bħala qawwa Ewropea u l ambjent kulturali tagħha ġġeneraw kontribuzzjonijiet estensivi għal diversi forom tal arti l aktar il muzika L Awstrija kienet il post fejn twieled ħafna kompozituri famuzi bħal Joseph Haydn Michael Haydn Franz Liszt Franz Schubert Anton Bruckner Johann Strauss Sr u Johann Strauss Jr kif ukoll membri tat Tieni Skola Vjenna bħal Arnold Schoenberg Anton Webern u Alban Berg Wolfgang Amadeus Mozart twieled f Salzburg dak iz zmien Prinċipat ekklezjastiku indipendenti tal Imperu Ruman Imqaddes li aktar tard sar parti mill Awstrija u ħafna mill karriera ta Mozart qattgħet fi Vjenna Vjenna ilha ċentru importanti ta innovazzjoni muzikali Kompozituri tas sekli 18 u 19 ġew attirati lejn il belt minħabba l patroċinju tal Habsburg u għamlu Vjenna l kapitali Ewropea tal muzika klassika Matul il perjodu Barokk forom folkloristiċi Slavi u Ungerizi influwenzaw il muzika Awstrijaka L Opra tal Istat ta Vjenna Iz zieda ta Vjenna bħala ċentru kulturali bdiet fil bidu tas seklu 16 u ffokat fuq strumenti bħall lute Ludwig van Beethoven qatta ħafna minn ħajtu fi Vjenna L innu nazzjonali attwali tal Awstrija attribwit lil Mozart intgħazel wara t Tieni Gwerra Dinjija biex jieħu post l innu tradizzjonali Awstrijak ta Joseph Haydn L Awstrijak Herbert von Karajan kien direttur prinċipali tal Filarmonika ta Berlin għal 35 sena Huwa meqjus bħala wieħed mill akbar diretturi tas seklu 20 u kien figura dominanti fil muzika klassika Ewropea mis sittinijiet sa mewtu Ċinema u teatru Arnold Schwarzenegger attur u produttur tal films magħruf Awstrijak u Amerikan Sascha Kolowrat kien pijunier Awstrijak taċ ċinematografija Billy Wilder Fritz Lang Josef von Sternberg u Fred Zinnemann oriġinarjament ġew mill Imperu Awstrijak qabel ma stabbilixxew ruħhom bħala produtturi tal films rilevanti internazzjonalment Willi Forst Ernst Marischka u Franz Antel arrikkixxu ċ ċinema popolari fil pajjizi li jitkellmu bil Ġermaniz Michael Haneke sar magħruf internazzjonalment għall istudji tiegħu dwar il films u rċieva Golden Globe għall film tiegħu The White Ribbon 2010 milqugħ mill kritika L ewwel direttur Awstrijak li rċieva Oscar kien Stefan Ruzowitzky Diversi atturi Awstrijaċi segwew ukoll karrieri internazzjonali fosthom Peter Lorre Helmut Berger Curd Jurgens Senta Berger Oskar Werner u Klaus Maria Brandauer B mod partikolari Hedy Lamarr u Arnold Schwarzenegger saru stilel internazzjonali tal films f Hollywood Christoph Waltz zdied għall fama bil wirjiet tiegħu f Inglourious Basterds u Django Unchained li qalgħu l Premju tal Akkademja għall Aħjar Attur Sostenn fl 2010 u l 2012 Max Reinhardt kien kaptan ta produzzjonijiet tal palk spettakolari u astuti Otto Schenk mhux biss spikka bħala attur tat teatru izda wkoll bħala direttur tal opra Xjenza u filosofija Kurt Godel bħala student fl 1925 L Awstrija kienet il post fejn twieled bosta xjenzati ta fama internazzjonali Fosthom jispikkaw Ludwig Boltzmann Ernst Mach Victor Franz Hess u Christian Doppler xjenzati prominenti tas seklu 19 Fis seklu 20 il kontribuzzjonijiet ta Lise Meitner Erwin Schrodinger u Wolfgang Pauli għar riċerka nukleari u l mekkanika kwantistika kienu ewlenin għall izvilupp ta dawn l oqsma matul is snin għoxrin u tletinijiet Fost il fiziċi kwantitiċi attwali l aktar prominenti hemm Anton Zeilinger u Peter Zoller rikonoxxuti għal zviluppi importanti fl ottika kwantistika u l informazzjoni kwantistika Minbarra l fiziċi l Awstrija kienet il post fejn twieldu tnejn mill aktar filosofi prominenti tas seklu 20 Ludwig Wittgenstein u Karl Popper Barra minnhom il bijoloġisti Gregor Mendel u Konrad Lorenz kif ukoll il matematiku Kurt Godel u inġiniera bħal Ferdinand Porsche u Siegfried Marcus kienu Awstrijaċi Bertha von Suttner saret l ewwel mara li rċeviet il Premju Nobel għall Paċi u l ewwel rebbieħa Awstrijaka Il mediċina u l psikoloġija dejjem kienu l fokus tax xjenza Awstrijaka li bdew fi zminijiet medjevali ma Paracelsus Tobba eminenti bħal Theodore Billroth Clemens von Pirquet u Anton von Eiselsberg bnew fuq il kisbiet tal Iskola Medika ta Vjenna tas seklu 19 L Awstrija kienet id dar ta Sigmund Freud fundatur tal psikoanalizi Alfred Adler fundatur tal psikoloġija individwali psikologi Paul Watzlawick u Hans Asperger u psikjatra Viktor Frankl L Awstrija kklassifikat fit 18 il post fl Indiċi tal Innovazzjoni Globali fl 2023 L Iskola Awstrijaka tal Ekonomija li tispikka bħala waħda mid direzzjonijiet kompetittivi ewlenin tat teorija ekonomika hija relatata mal ekonomisti Awstrijaċi Carl Menger Joseph Schumpeter Eugen von Bohm Bawerk Ludwig von Mises u Friedrich Hayek Emigranti oħra mwielda fl Awstrija ta min isemmihom jinkludu l ħassieb tal management Peter Drucker is soċjologu Paul Felix Lazarsfeld u x xjenzat Sir Gustav Nossal Ikel u xorb Strudel tat tuffieħ servut biz zalza tal vanilla fit Tirol l Awstrija Wiener Schnitzel platt tradizzjonali Awstrijak Il kċina tal Awstrija għandha l għeruq tagħha f dik tal Imperu Awstro Ungeriz Il kċina Awstrijaka hija bbazata prinċipalment fuq it tradizzjoni tat tisjir rjali Hofkuche li ġiet mgħoddija matul is sekli Huwa famuz għall varjazzjonijiet bilanċjati taċ ċanga u l majjal u għall varjazzjonijiet bla għadd ta ħxejjex Hemm ukoll it tradizzjoni tal fran Mehlspeisen li ħolqu delikati partikolari bħal Sachertorte Krapfen li huma doughnuts normalment mimlija bil ġamm tal berquq jew custard u Strudel bħal mimli Apfelstrudel tat tuffieħ il Topfenstrudel mimli b tip ta baqta tal ġobon imsejjaħ topfen u l Millirahmstrudel strudel tal krema tal ħalib Minbarra t tradizzjonijiet reġjonali indiġeni il kċina Awstrijaka ġiet influwenzata mill kċejjen Ungerizi Ċeki Pollakki Lhudija Taljani Balkani u Franċizi li minnhom ħafna drabi ġew mislufa kemm platti kif ukoll metodi ta preparazzjoni tal ikel Għal din ir raġuni il kċina Awstrijaka hija waħda mill aktar multikulturali u interkulturali fl Ewropa Dixxijiet tipiċi Awstrijaċi jinkludu Wiener Schnitzel Schweinsbraten Kaiserschmarren Knodel Sachertorte u Tafelspitz Hemm ukoll Karntner Kasnudeln li huma għaġina mimlija bil Topfen patata ħxejjex aromatiċi u nagħniegħ li huma mgħollija u servuti b zalza tal butir Il kasnudeln huma tradizzjonalment servuti bl insalata Il platti Eierschwammerl huma wkoll popolari Id dispenser tal blokka taz zokkor Pez ġie ivvintat fl Awstrija kif kienu l Mannerschnitten L Awstrija hija famuza wkoll għall Mozartkugeln tagħha u t tradizzjoni tal kafe tagħha B aktar minn 8 kg fis sena għandha s sitt l ogħla konsum ta kafe per capita fid dinja Il birra tinbiegħ f qisien ta 0 2 litru Pfiff 0 3 litru Seidel Kleine Bier jew Glas Bier u 0 5 litru Krugerl Grosse Bier jew Halbe Mass ta litru u Doppelmass ta stil Bavarian ta zewġ litri huma wkoll servuti fil festi L aktar tipi ta birra popolari huma birra lager magħrufa fl Awstrija bħala Marzen Zwicklbier imċajpra b mod naturali u birra tal qamħ Il birra Bock tinbiegħ ukoll fil vaganzi bħall Milied u l Għid L aktar zoni importanti tal produzzjoni tal inbid huma fl Awstrija t Isfel Burgenland Styria u Vjenna L għeneb Gruner Veltliner jipprovdi wħud mill inbejjed bojod l aktar notevoli tal Awstrija u l għeneb Zweigelt huwa l għeneb tal inbid aħmar l aktar imħawla Il biċċa l kbira tip ta sidru jew perry huwa prodott b mod wiesa fl Awstrija ta Fuq fl Awstrija t Isfel fl Styria u fil Karintja Tixrob brandy b sa 60 alkoħol jew brandy tal frott li fl Awstrija huwa magħmul minn frott differenti bħal berquq u siġar tar rowan Il prodott tad distilleriji zgħar tal brandi privati li minnhom hemm madwar 20 000 fl Awstrija jissejjaħ Selbstgebrannter jew Hausbrand Soft drinks lokali bħal Almdudler huma popolari ħafna madwar il pajjiz bħala alternattiva għax xorb alkoħoliku Xarba popolari oħra hija l hekk imsejħa Spezi taħlita bejn il Coca Cola u l formula oriġinali tal Fanta oranġjo jew il Frucade magħrufa aħjar lokalment Ir Red Bull l iktar xarba enerġetika li tinbiegħ fid dinja ġiet introdotta minn Dietrich Mateschitz negozjant Awstrijak Sports Innsbruck ospita l Olimpjadi tax Xitwa tal 1964 u l 1976 kif ukoll il Logħob Olimpiku tax Xitwa taz Zgħazagħ tal 2012 l ewwel fl istorja Minħabba t terren muntanjuz l iskijar alpin huwa sport prominenti fl Awstrija u huwa estremament siewi fil promozzjoni u t tkabbir ekonomiku tal pajjiz Sport simili bħal snowboarding jew ski jumping huma wkoll popolari ħafna Atleti Awstrijaċi bħal Annemarie Moser Proll Franz Klammer Hermann Maier Toni Sailer Benjamin Raich Marlies Schild u Marcel Hirscher huma meqjusa bħala wħud mill akbar skiers alpini ta kull zmien Armin Kogler Andreas Felder Ernst Vettori Andreas Goldberger Andreas Widholzl Thomas Morgenstern u Gregor Schlierenzauer bħala wħud mill akbar ski jumpers ta kull zmien Bobsleigh luge u skeleton huma wkoll avvenimenti popolari b korsa permanenti li tinsab f Igls li ospitat il kompetizzjonijiet tal bobsleigh u luge fl Olimpjadi tax Xitwa tal 1964 u l 1976 li saru f Innsbruck L ewwel Logħob Olimpiku taz Zgħazagħ tax Xitwa fl 2012 saru wkoll f Innsbruck L iskijer Franz Klammer rebaħ midalja tad deheb fl Olimpjadi tax Xitwa tal 1976 f Innsbruck Il futbol fl Awstrija huwa rregolat mill Assoċjazzjoni tal Futbol Awstrijaka L Awstrija kienet waħda mill aktar nazzjonijiet tal futbol ta suċċess fil kontinent Ewropew poġġiet ir raba fit Tazza tad Dinja tal FIFA tal 1934 it tielet fit Tazza tad Dinja tal FIFA tal 1954 u s seba post fit Tazza tad Dinja tal FIFA tal 1978 Madankollu il futbol Awstrijak ma kellux suċċess internazzjonali minn dak iz zmien nofs is seklu 20 L Awstrija ospitat flimkien il Kampjonat Ewropew tal Futbol tal UEFA 2008 mal Isvizzera Il kampjonat nazzjonali tal futbol Awstrijak huwa l Bundesliga Awstrijaka li tinkludi timijiet bħaċ champions rekord SK Rapid Wien FK Austria Wien Red Bull Salzburg u Sturm Graz Minbarra l futbol l Awstrija għandha wkoll kampjonati nazzjonali professjonali għall biċċa l kbira tal isports tat tim ewlenin bħall Austrian Hockey League għall hockey fuq is silġ l Osterreichische Basketball Bundesliga għall basketball u l Austrian Football League għall futbol Amerikan Irkib taz zwiemel huwa wkoll popolari Il famuza Skola Spanjola tal Irkib ta Vjenna tinsab fi Vjenna Niki Lauda kien sewwieq tal Formula 1 li kien tliet darbiet champion tad dinja tal F1 rebaħ fl 1975 1977 u 1984 Bħalissa huwa l uniku sewwieq li kien champion kemm għall Ferrari kif ukoll għall McLaren l aktar zewġ kostrutturi ta suċċess f dan l isport Sewwieqa oħra tal F1 Awstrijaċi magħrufa huma Gerhard Berger u Jochen Rindt L Awstrija tospita wkoll tiġrijiet tal F1 Grand Prix tal Awstrija issa ssir fir Red Bull Ring fil passat ukoll fl ajruport ta Osterreichring u Zeltweg Thomas Muster huwa eks player tat tennis u kien wieħed mill aqwa plejers fid dinja fis snin 90 Huwa rebaħ l Open ta Franza tal 1995 u fl 1996 kien ikklassifikat fl ewwel post tal klassifika tal ATP Ir rebbieħ tal US Open tal 2020 Dominic Thiem huwa wkoll tennista notevoli ieħor li laħaq it 3 fid dinja u kien ukoll għall finali tal Open Franċiz u l Open tal Awstralja Tennisti Awstrijaċi magħrufa oħra huma Horst Skoff u Jurgen Melzer Fis snin bikrin tat Tieni Repubblika wara t Tieni Gwerra Dinjija l isport kellu rwol importanti fl izvilupp tal kuxjenza nazzjonali u t tisħiħ tal fiduċja nazzjonali permezz ta avvenimenti bħat Tour taċ Ċiklizmu tal Awstrija u suċċessi sportivi bħat tielet post tal futbol nazzjonali tim fit Tazza tad Dinja tal 1954 u l wirjiet ta Toni Sailer u l bqija tat Kitzbuhel Miracle Team fis snin ħamsin Bliet ewleninIl Fortizza ta Hohensalzburg monument karatteristiku tal belt ta Salzburg hija l akbar u l aħjar ippreservata fl Ewropa Il kostruzzjoni nbdiet fl 1077 taħt il Prinċep Arċisqof Gebhard von Helffenstein Sas seklu 17 ġiet estiza u rinfurzata b torrijiet iswar ħitan u trinek Abbey Nonnberg Ġermaniz Stift Nonnberg huwa monasteru Benedittin f Salzburg l Awstrija Imwaqqfa c 712 715 minn San Rupert ta Salzburg huwa l eqdem montu tas sorijiet li jezisti kontinwament fid dinja li titkellem bil Ġermaniz Il kumpless tal monasteru llum huwa monument protett u parti miċ Ċentru Storiku tal Belt ta Salzburg Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO mill 1996 Vjenna Vjenna Vjenna Vjenna Eisenstadt Kismarton Zeljezni grad Zeljezno Zelezno Eisenstadt Kismarton Zeljezni grad Zeljezno Zelezno Klagenfurt Celovec Sankt Polten Sankt Polten Linz Salzburg Graz Innsbruck Bregenz Dornbirn Bludenz Hohenems Feldkirch Rankweil Waidhofen an der Thaya Itter Kitzbuhel Kitzbuhel Gries am Brenner Uderns Heidentor Bieb tal Pagani Heidentor Bieb tal Pagani Knisja tal Qaddisin Nikola u Gall 1717 Neusiedl am See Nezider Niuzalj Nezsider Nezider Podersdorf am See Patfalu Sankt Margarethen im Burgenland Oetz Gries am Brenner Virunum Virunum VirunumIdrografijaXmaras Moll Moll Xmara Krimmler Ache Xmara Ziller Xmara Presa de Zillergrundl Dam Lags Lag CostanzaReferenzi a b ċ d Awstrija bl Ingliz Fond Monetarju Internazzjonali Human Development Report 2011 PDF bl Ingliz Ġnus Magħquda 2011 Miġbur 2011 11 08 Bevolkerung Osterreichs wuchs 2018 um 0 41 auf 8 86 Millionen am 1 Janner 2019 bil Ġermaniz Statistik Austria 2019 05 21 Miġbur 2019 12 14 a b Austria Ktieb tal Fatti tad Dinja bl Ingliz 2009 05 14 Arkivjat minn l oriġinal fl 2009 06 10 Miġbur 2009 05 31 Die Bevolkerung nach Umgangssprache Staatsangehorigkeit und Geburtsland PDF bil Ġermaniz Statistik Austria Arkivjat PDF mill orġinal fl 2010 11 13 Miġbur 2010 11 17 Austria bl Ingliz Encyclopaedia Britannica 2009 05 31 Arkivjat mill orġinal fl 2009 04 19 Miġbur 2009 05 31 a b ċ d e f ġ g għ h ħ i ie j k l Awstrija europa euĦoloq esterniL Awstrija fuq il EN L Awstrija fuq l EN

L-aħħar artikli
  • Ġunju 12, 2025

    Stati Federati tal-Mikroneżja

  • Ġunju 07, 2025

    Stat Iżlamiku

  • Ġunju 10, 2025

    Stat ta' Malta

  • Ġunju 12, 2025

    St. Lawrence Spurs FC

  • Ġunju 08, 2025

    St. Lucia FC

www.NiNa.Az - Studio

    Ikkuntattjana
    Lingwi
    Ikkuntattjana
    DMCA Sitemap
    © 2019 nina.az - Id-drittijiet kollha riservati.
    Copyright: Dadash Mammadov
    Websajt b’xejn li tipprovdi informazzjoni u qsim ta’ fajls minn madwar id-dinja.
    Fuq