Cork

Cork hija t-tieni l-akbar belt fir-Repubblika ta' l-Irlanda, u t-tielet fl-Irlanda, wara dik ta' Belfast fl-Irlanda ta' Fuq. Hija tgħodd 120 elf ruħ, iżda din titla' għal 380 elf meta jingħaddu wkoll in-nies ta' County Cork. Il-belt tinsab fin-nofsinhar tal-gżira.

Cork
Irlanda
Amministrazzjoni
Stat sovran	Irlanda
Province of Ireland	Munster ^(en)
County of Ireland	County Cork ^(en)
Isem uffiċjali	Corcaigh Cork
Ismijiet oriġinali	Cork Corcaigh
Kodiċi postali	T12, T21 and T23
Ġeografija
Koordinati	51°54′00″N 8°28′23″W / 51.9°N 8.4731°W / 51.9; -8.4731Koordinati: 51°54′00″N 8°28′23″W / 51.9°N 8.4731°W / 51.9; -8.4731
Cork Cork (Ireland)
Superfiċjenti	37.3 kilometru kwadru
Għoli	0 m
Demografija
Popolazzjoni	222,333 abitanti (2022)
Informazzjoni oħra
Kodiċi tat-telefon	021
Żona tal-Ħin
bliet ġemellati	San Francisco, , , Rennes, ^(en) , Shanghaiu
corkcity.ie

Ix-xmara Lee tgħaddi minn ġo nofs il-belt. Filwaqt li l-belt ta' Dublin hija magħrufa għall-birra Guinness, dik ta' Cork tipproduċi l-birra Murphy's. Il-belt tuża l-port ta' Cobh, ftit kilometri 'l bogħod, bħala dawk ewlieni għall-użu ta' tbaħħir ta' merkanzija u għall-ibburdjar.

Toponomija

L-isem tal-belt ġej mill-kelma Irlandiża corcach li tfisser "swamp" u tirreferi għall-post tal-belt tul ix-Xmara Lee. Cork kellha reputazzjoni bħala belt ribellu minn meta ċ-ċittadini tagħha qabdu ma’ Perkin Warbeck fl-1491 wara l-Gwerer tal-Ward. Bl-istess mod, County Cork għandha l-laqam Rebel County. Din ir-rappreżentazzjoni li l-abitanti tal-belt għandhom tal-komunità tagħhom spiss iġġiegħelhom jgħidu li jgħixu fil-“kapitali vera tal-Irlanda”.

Storja

Cork kienet oriġinarjament qagħda monastika, reputazzjoni mwaqqfa minn Saint Finbarr fis-6 seklu. Sar (aktar) urbanizzat xi punt bejn 915 u 922 meta settlers Norseman (Vikingi) waqqfu port tal-kummerċ. Ġie propost li, bħal Dublin, Cork kienet ċentru kummerċjali importanti fin-netwerk kummerċjali Skandinav globali. Is-settlement ekkleżjastiku kompla flimkien mal-longphort Viking, bit-tnejn jiżviluppaw tip ta’ relazzjoni simbjotika; in-Norsemen jipprovdu oġġetti kummerċjali li kieku ma jistgħux jinkisbu għall-monasteru, u forsi wkoll għajnuna militari.

Il-karta tal-belt ingħatat mill-Prinċep Ġwanni, bħala Lord tal-Irlanda, fl-1185. Il-belt darba kienet issewwa għal kollox, u xi sezzjonijiet tal-ħitan u xtiebi għadhom illum. Għal ħafna mill-Medju Evu, il-belt ta 'Cork kienet imbiegħda tal-kultura Ingliża Qadima f'nofs kampanja Gaelika predominantement ostili u maqtugħa mill-gvern Ingliż fil-Pale madwar Dublin. Sinjuri Gaelic u Hiberno-Norman ġirien ħarġu ‘l-Iswed Rent’ miċ-ċittadini biex iżommuhom milli jattakkaw il-belt. Il-firxa preżenti tal-belt qabżet il-konfini medjevali tal-Baronija tal-Belt ta' Cork; issa jieħu ħafna mill-Baronija ġirien ta’ Cork. Flimkien, dawn il-baronji jinsabu bejn il-Baronija ta’ Barrymore fil-lvant, Muskerry East lejn il-punent u Kerrycurrihy fin-nofsinhar.

Il-gvern muniċipali tal-belt kien iddominat minn madwar 12–15-il familja merkantili, li l-ġid tagħhom kien ġej mill-kummerċ barrani mal-Ewropa kontinentali – b'mod partikolari l-esportazzjoni ta 'suf u ġlud u l-importazzjoni ta' melħ, ħadid u inbid.

Il-popolazzjoni medjevali ta’ Cork kienet ta’ madwar 2,100 ruħ. Dan ġarrab daqqa qawwija fl-1349 meta kważi nofs in-nies tal-belt mietu bil-pesta meta waslet il-Mewt l-Iswed fil-belt. Fl-1491, Cork kellha sehem fil-Gwerer Ingliżi tal-Ward meta Perkin Warbeck, pretendent għat-tron Ingliż, niżel fil-belt u pprova jirrekluta appoġġ għal pjan biex jitwaqqa 'Enriku VII tal-Ingilterra. Is-Sindku ta’ dak iż-żmien ta’ Cork u diversi ċittadini importanti marru ma’ Warbeck l-Ingilterra iżda meta r-ribelljoni waqgħet dawn kollha nqabdu u ġew eżegwiti.

It-titlu ta' Sindku ta' Cork ġie stabbilit b'karta rjali fl-1318, u t-titolu nbidel għal Lord Sindku fl-1900 wara l-kavallieri tas-sindku kariga mir-Reġina Victoria fiż-żjara tagħha fil-belt.

Sa mis-seklu dsatax, Cork kienet belt nazzjonalista b'saħħitha Irlandiża, b'appoġġ mifrux għall-Irlandiż Home Rule, u l-Partit Parlamentari Irlandiż, iżda mill-1910 kien sod wara d-dissident All-for-Ireland Party ta' William O'Brien. O'Brien ippubblika t-tielet gazzetta lokali, il-Cork Free Press. Cork inqabeż minn Belfast bħala t-tieni l-akbar belt tal-Irlanda fis-seklu dsatax.

Fil-Gwerra tal-Indipendenza, iċ-ċentru ta’ Cork inħaraq mill-British Black and Tans, f’avveniment magħruf bħala l-“Burning of Cork” u ra ġlied qalil bejn il-gwerillieri Irlandiżi u l-forzi tar-Renju Unit. Matul il-Gwerra Ċivili Irlandiża, Cork kienet għal żmien miżmuma mill-forzi kontra t-Trattat, sakemm reġgħet ittieħdet mill-Armata Nazzjonali favur it-Trattat f'attakk mill-baħar.

Konfini tal-belt

Il-konfini ġiet estiża fl-1840, fl-1955 u fl-1965.

Fl-2018, ingħatat l-approvazzjoni tal-kabinett għal estensjoni ulterjuri tal-konfini tal-Belt ta 'Cork, biex tinkludi l-Ajruport ta' Cork, Douglas, Ballincollig u żoni oħra tal-madwar. Il-leġiżlazzjoni biex tespandi l-konfini tal-belt, li żżid l-erja tagħha għal 187 km2 (72 sq mi) u l-popolazzjoni fil-konfini tagħha minn 125,000 għal 210,000, ġiet diskussa u approvata f'Dáil Éireann f'Ġunju 2018. Il-leġiżlazzjoni korrispondenti ġiet abbozzata matul Lulju 2018, u promulgati bħala parti mill-Att tal-2019 dwar il-Gvern Lokali bidla fil-konfini seħħet fil-31 ta' Mejju 2019, wara l-elezzjonijiet lokali tal-2019.

Ġeografija

Cork tinsab 260 km fil-Lbiċ ta’ Dublin. Il-Lee jaqsam il-belt. Gżira fin-nofs tax-xmara tifforma l-parti prinċipali taċ-ċentru tal-belt ta’ Cork. Tinsab eżatt qabel ma l-Lee tiżvojta f’Lough Mahon u mbagħad f’Cork Harbour, it-tieni l-akbar port naturali fid-dinja wara l-Bajja ta’ Sydney. Il-belt ta’ Cork hija waħda mill-portijiet ewlenin tal-Irlanda; il-mollijiet u l-baċiri tagħha jinsabu tul il-Lee.

Trasport

Arja

L-Ajruport ta’ Cork huwa wieħed mill-ajruporti ewlenin fil-pajjiż. Hija tinsab fil-parti tan-nofsinhar tal-belt ta 'Cork imsejħa Ballygarvan. Joffri aktar minn 15-il rotta tal-ajru għal aktar minn 38 destinazzjoni fl-Ewropa u l-Amerika ta’ Fuq. Linji tal-ajru li joperaw f'Cork huma Aer Lingus, Aer Lingus reġjonali mmexxija minn Stobart Air; Flybe, Iberia Express, Ryanair u Norwegian Air International.

Xarabank

Is-servizzi tal-karozzi tal-linja pubbliċi muniċipali huma operati mill-kumpanija nazzjonali tal-karozzi tal-linja Bus Eireann. It-toroq huma nnumerati minn 201 sa 226 u jgħaqqdu ċ-ċentru tal-belt mal-bliet ewlenin, universitajiet, ċentri tax-xiri u diversi postijiet ta 'interess. Tnejn minn dawn il-linji tal-karozzi tal-linja jipprovdu servizzi orbitali fid-distretti tat-Tramuntana u tan-Nofsinhar tal-belt rispettivament. Xarabankijiet minn bliet oħra bħal Ballingcollig, Glanmire, Midleton u Carrigaline jitilqu minn Cork Bus Station għal Parnell Palace fiċ-Ċentru tal-Belt. In-netwerks tal-karozzi tal-linja jipprovdu wkoll aċċess għall-Ajruport ta' Cork u ż-żona metropolitana tan-Nofsinhar tal-park and ride biss.

Rotot marittimi

Hemm laneċ li jgħaqqdu Rushbrooke ma Passage West li jużaw linji R624 sa R610. Dan is-servizz jintuża biex jiġi evitat it-traffiku qawwi ħafna fil-“mina Jack Lynch” u fid-distrett ta’ Dunkettle. Cork Port jinsab f'Ringaskiddy, 16-il kilometru fix-Xlokk permezz tal-N28. Brittany Ferries toffri laneċ minn Cork għal Roscoff fi Franza u Santander fi Spanja.

Netwerk tat-toroq

L-aħħar tas-seklu 20 u l-bidu tas-seklu 21 kien perjodu meta n-netwerk tat-toroq tjieb fir-reġjun ta’ Cork bil-kostruzzjoni ta’ Cork South Link fil-bidu tas-snin tmenin li tgħaqqad Kinsale Road maċ-Ċentru tal-Belt. Ftit wara, infetħu l-ewwel sezzjonijiet tal-expressway. Ix-xogħol kompla fis-snin 90 bl-espansjoni tal-N25 (s-southern ring road) u l-ftuħ tal-Mina Jack Lynch taħt ix-Xmara Lee. Il-pont ta' Kinsale Road infetaħ f'Awwissu 2006 biex itaffi l-fluss tat-traffiku mill-Ajruport ta' Cork jew Killarney. Proġetti oħra saru matul dan il-perjodu bħall-ring road N20 u l-proġett li jgħaqqad l-N20 minn Cork ma’ Triq il-Mallow. Nistgħu ninnotaw ukoll it-titjib fit-toroq taċ-ċentru tal-belt bil-Proġett ta’ Triq Patrick li żviluppa mill-ġdid it-triq b’sezzjoni pedonali.

Netwerk ferrovjarju

Cork Kent Station huwa l-istazzjon tal-ferrovija prinċipali tal-belt. Huwa minn dan tal-aħħar li l-belt hija konnessa mal-bqija tal-Irlanda. Il-linja prinċipali hija dik minn Cork għal Dublin bi tluq kull nofs siegħa minn Cork. Is-servizzi InterCity huma wkoll disponibbli għal Killarney u Tralee, kif ukoll għal Limerick, Ennis, Athenry u Galway (permezz ta’ Limerick Junction u l-linja tal-ferrovija Limerick-Galway). Cork hija konnessa wkoll permezz ta’ Limerick Junction ma’ Clonmel u Waterford.

Monumenti

• Qorti
• Is-sala tal-Belt ta’ Cork
• Waħda mit-toroq f'Cork.

Kittieba minn Cork

Fost l-aktar kittieba magħrufa minn Cork hemm id-drammaturgu Frank O'Connor, li kiteb ukoll għadd ta' kotba dwar it-tifkiriet ta' tfulitu, fosthom An Only Child, kif ukoll Liam Ó Murchú. Dan kiteb A time to love? u kien risponsabbli għall-programmi televiżivi bil-Gejliku, fosthom Buntús Cainte u Trom agus Eadrom.

Edukazzjoni

Cork huwa ċentru edukattiv importanti fl-Irlanda - hemm aktar minn 35,000 student tat-tielet livell fil-belt, li jfisser li l-belt għandha proporzjon ogħla ta 'studenti fil-popolazzjoni mill-medja nazzjonali. Aktar minn 10% tal-popolazzjoni taż-żona Metropolitana huma studenti fl-University College Cork (UCC) u Munster Technological University, (MTU), inklużi kważi 3,000 student internazzjonali minn aktar minn 100 pajjiż. UCC hija università kostitwenti tal-Università Nazzjonali tal-Irlanda u toffri korsijiet fl-arti, il-kummerċ, l-inġinerija, il-liġi, il-mediċina u x-xjenza. Ġiet imsemmija "l-Università Irlandiża tas-Sena" erba' darbiet mill-2003, l-aktar reċenti fl-2016. L-Università Teknoloġika ta' Munster (MTU) - li qabel kienet l-Istitut tat-Teknoloġija ta' Cork (CIT) - ġiet imsemmija "Istitut tat-Teknoloġija tas-Sena" Irlandiż fl-2007. , 2010 u 2016 u joffri korsijiet tat-tielet livell fil-Kompjuter u l-IT, Negozju, Umanistika u Inġinerija (Mekkanika, Elettronika, Elettriku, u Kimika).

Il-Kulleġġ Marittimu Nazzjonali tal-Irlanda jinsab f'Cork u huwa l-uniku kulleġġ Irlandiż li fih jistgħu jsiru l-Istudji Nawtiċi u l-Inġinerija tal-Baħar. L-MTU jinkorpora l-Iskola tal-Mużika ta’ Cork u l-Kulleġġ tal-Arti u d-Disinn ta’ Crawford bħala skejjel kostitwenti. Il-Kulleġġ tal-Kummerċ ta' Cork huwa l-akbar 'Kulleġġ ta' Edukazzjoni Avvanzata' fl-Irlanda. Istituzzjonijiet oħra tat-3 livell jinkludu Griffith College Cork, istituzzjoni privata, u diversi kulleġġi oħra. Istituti ta 'riċerka marbuta mal-kulleġġi tat-tielet livell fil-belt jappoġġjaw il-kapaċità ta' riċerka u innovazzjoni tal-belt u r-reġjun.

Eżempji jinkludu l-Istitut Nazzjonali Tyndall (riċerka tal-ħardwer tal-ICT), IMERC (Enerġija Marittima), Istitut tar-Riċerka Ambjentali, NIMBUS (Sistemi Inkorporati tan-Netwerk); u CREATE (Inġinerija Terapewtika Avvanzata). UCC u CIT għandhom ukoll ċentri ta' inkubazzjoni ta' kumpaniji li għadhom jibdew. Fl-UCC, iċ-Ċentru għall-Innovazzjoni tan-Negozju tal-Gradwati IGNITE għandu l-għan li jrawwem u jappoġġa l-intraprenditorija. Fis-CIT, The Rubicon Centre huwa ċentru ta’ innovazzjoni tan-negozju li fih 57 kumpanija tal-bidu bbażata fuq l-għarfien.

Sport

It-tim tal-futbol ta' Cork huwa Cork City F.C., li twaqqaf fl-1984. Huwa jilgħab fl-Ewwel Diviżjoni tal-Kampjonat Eircom. Bħalissa qed isir xogħol ta' bini fil-grawnd ta' Turner's Cross, li għandu jkun lest fl-2008 u se jkun jesa' 9,000 ruħ.

Ġemellaġġ

• Rennes (Franza) ;
• Bordeaux (Franza) ;
• (Ġermanja) ;
• Shanghai (Ċina) ;
• San Pietruburgu (Russja) ;
• San Francisco (Stati Uniti) ;
• (Renju Unit) ;
• (Renju Unit).

Referenzi

• Sit uffiċjali tal-belt ta' Cork
• Sit uffiċjali tal-ajruport ta' Cork

1. ^ "Charters > Your Council > - CorkCity.ie". www.corkcity.ie (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2018-08-18. Miġbur 2024-12-17.
2. ^ "The Walls of Cork > About Cork > - CorkCity.ie". web.archive.org. 2010-09-23. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-09-23. Miġbur 2024-12-17.
3. ^ "Charters > Your Council > - CorkCity.ie". www.corkcity.ie (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2018-08-18. Miġbur 2024-12-17.
4. ^ "Cork Past and Present". www.corkcitylibraries.ie (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.
5. ^ "History and Legislation". www.corkcity.ie (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.
6. ^ Thu; Jun, 07; 2018 - 12:40 (2018-06-07). "County Hall spends more than €30,000 on legal advice on boundary changes". echo live (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.Manutenzjoni CS1: ismijiet bħala numri: authors list (link)
7. ^ English, Eoin (2019-05-30). "Cork City's population to grow by 85,000 and expand fivefold ... at midnight". Irish Examiner (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.
8. ^ O'Sullivan, Jennie (2019-01-25). "Cork city boundary extension set for June" (bl-Ingliż). Ċitazzjoni journal għandha bżonn |journal= (għajnuna)
9. ^ Book (eISB), electronic Irish Statute. "electronic Irish Statute Book (eISB)". www.irishstatutebook.ie (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.
10. ^ Wed; Oct, 08; 2014 - 01:00 (2014-10-08). "Diverse and ageing Cork city faces tough challenges". Irish Examiner (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.Manutenzjoni CS1: ismijiet bħala numri: authors list (link)
11. ^ "Home". Cork College of FET - Morrison's Island Campus (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.
12. ^ "Centre Overview - Rubicon Centre". web.archive.org. 2015-10-08. Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-10-08. Miġbur 2024-12-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
13. ^ Ireland, TheCork ie (News)-Your Online News from Cork (2017-02-14). "Cork City Council approves proposal to enter into formal relationships with Bordeaux, St. Petersburg and Miami" (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.
14. ^ Ireland, TheCork ie (News)-Your Online News from Cork (2017-02-14). "Cork City Council approves proposal to enter into formal relationships with Bordeaux, St. Petersburg and Miami" (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-17.