Franza

Franza (Franċiż: France), uffiċjalment ir-Repubblika Franċiża (Franċiż: République française), hi pajjiż fl-. Il-belt kapitali tagħha hi Pariġi. Hi membru tal-Unjoni Ewropea. Franza hi maqsuma f'18 régions li huma suddiviżi f' départements.

Repubblika Franċiża
Mottu:  “Libertà, Ugwaljanza, Fraternità”
Innu nazzjonali:
Pożizzjoni ta' Franza (aħdar skur) – fi ħdan l-Unjoni Ewropea (aħdar ċar) fil-kontinent Ewropew (griż skur)
Belt kapitali		Pariġi 48°52′N 2°19.59′E / 48.867°N 2.3265°E / 48.867; 2.3265
Lingwi uffiċjali		Franċiż
Gruppi etniċi		Franċiżi
Gvern
-		Emmanuel Macron
-
-		1792
-		1958
Sħubija fl-UE		25 ta' Marzu, 1957
Erja
-	Total	674,843 km^2 (41) 260,558 mil kwadru
-	Densità	108/km^2 (106) 281/mili kwadri
()		stima tal-2008
-	Total	$2.086 triljun
-		$33,334 ()
(nominali)		stima tal-2009
-	Total	$2.499 triljun
-		$39,922 ()
(2002)		26.7
(2008)		▲ 0.956 (għoli) ()
		Ewro, ()
Żona tal-ħin		(+1)
Kodiċi telefoniku		+33

Il-pajjiż ilu wieħed mill-potenzi dinjin mill-aħħar tas-Seklu 17. Fis-sekli 18 u 19, bena imperu kolonjali kbir mifrux mal- u l-. Illum dan m'għadux jeżisti. Hu l-pajjiż li l-iktar iżuruh nies fid-dinja. Madwar 82 miljun turist barrani jżuru kull sena. Franza hi membru fundatur tal-Unjoni Ewropea. Għandha l-iżjed art kbira fl-Unjoni. Franza hi wkoll membru fundatur tal-Ġnus Magħquda, u membru tal- u tan-NATO. Hi wieħed mill-ħames membri permanenti tal-. Għandha , inklużi testati attivati, u għandha wkoll impjanti nukleari tal-elettriku.

Fost il-bliet l-iżjed magħrufa fi Franza insibu 'l Pariġi, Nizza, Nancy, Marsilja, Bordeaux, Lille, Lyon, Toulouse, Strasburgu, Rennes u Nantes.

Ġeografija u Klima

Franza qiegħda fl-. Għandha fruntieri mal-Belġju, il-Lussemburgu, il-Ġermanja, u l- Iżvizzera, l-Italja, Monako, Andorra, u Spanja. Għandha żewġ katini ta' muntanji qrib il-fruntieri tagħha: l- fil-Lvant u l- fil-nofsinhar. Fit-tramuntana u l-punent ta' Franza hemm għoljiet baxxi u widien tax-xmajjar.

Fi Franza hemm ħafna klimi differenti. L-Atlantiku għandu effett kbir fuq it-temp fit-tramuntana u l-punent. Dan ifisser it-temperatura hi kważi istess matul is-sena. Fil-Lvant, ix-xitwa kiesħa b'temp tajjeb u s-sajf sħun bi-maltempati. Fin-nofsinhar, ix-xitwa friska b'ħafna xita u s-sajf hu sħun u xott.

Franza għandha t-tieni l-akbar Żona Ekonomika Esklussiva fid-dinja. Din tkopri 11,035,000 kilometru kwadru. L-iStati Uniti biss għandha waħda akbar.

Fruntieri

Total tal-fruntieri ta' Franza: 3,956 km, pajjiżi tal-fruntiera (8): Andorra 55 km; il-Belġju 556 km; Ġermanja 418 km; Italja 476 km; Lussemburgu 69 km; Monako 6 km; Spanja 646 km; Isvizzera 525 km, Franza metropolitana - total: 2751 km: Gujana Franċiża - total: 1205 km (730 km mal-Brażil, 510 km). Hemm ukoll 16-il km bejn il-komun Franċiż barra minn xtutna ta' Saint Martin 16-il km u n-nazzjon separat tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ta' Sint Maarten.

Storja

L-isem "Franza" ġej mill-kelma bil- Francia, li letteralment tfisser "Art il-".

Il-fruntieri ta' Franza moderna huma bejn wieħed u ieħor l-istess bħal dawk tal- l-antika fejn kienu joqgħodu l-Galli Ċeltiċ. kkonkwista l-Gallja u waqgħet taħt Ruma fl-ewwe seklu QK. Bilmod il-Galli adottataw il-lingwa tar-Rumani (il- li minnu evolva l-Franċiż) u l-kultura Rumana. Il-Kristjaneżmu deher l-ewwel darba fit-tieni u tielet seklu WK u kien stabbilit fir-raba' u ħames seklu.

Fis-seklu 4 WK, it-tribujiet Ġermaniċi, prinċipalment il- invadew il-Galli. Hekk beda l-isem Francie. L-isem modern "Franza" ġej mill-isem tar-Rejiet ta' Franza madwar Pariġi. Il-Franki kienu l-ewwel tribù tal-Ewropa wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman kkonvertew għall-Kristjaneżmu minflok l-. Il-Franċiż kienu jsejħu lilhom infushom "ir-Renju l-iżjed Kristjan ta' Franza".

It- (843), qasam l-imperu ta' fi tliet partijiet. L-ikbar parti kienet Francia tal-Punent. Bejn wieħed u ieħor kienet l-istess bħal Franza moderna.

Id-dinastija ggvernat Franza sal-987, meta sar Re ta'Franza. Dixxendenti tiegħu, il-Kapetinġi diretti, id- u d- unifikaw il-pajjiż permezz ta' ħafna gwerer u wirt dinatiku. Il-monarkija kienet fl-aqwa tagħha matul il-Seklu 17 fir-renju ta' Lwiġi XIV ta' Franza. Dak iż-żmien Franza kellha l-akbar popolazzjoni fl- Ewropa. Il-pajjiż kellu influwenzata fuq il-politika, l-ekonomija, u l-kultura Ewropea. Il-Franċiż sar il-lingwa komuni tad-diplomazija fl-affarijiet Internazzjonali. Ħafna mill- ġie minn Franza. Ix-xjenzati Franċiżi għamlu skoperti xjentifiċi importanti fis-Seklu 18. Barra minn hekk Franza invadiet ħafna artijiet fl-Ameriki, l-Afrika u l-Asja.

Franza kellha sar-Rivoluzzjoni Franċiża fl-1789. Ir-Re Lwiġi XVI u martu Marie Antoinette ġew maqtulin fl-1793. Eluf ta' ċittadini Franċiżi oħra kienu wkoll maqtula. Napuljun Bonaparte ħa kontroll tar-Repubblika fl-1799. Aktar tard għamel lilu nnifsu Imperatur tal-Ewwel Imperu (1804-1814). L-armati tiegħu ikkonkwistaw il=parti l-kbira tal-Ewropa kontinentali.

Fl-1815 wara l-aħħar telfa ta' Napuljun fil-, qamet monarkija oħra. Iktar tard fl-1852, ħoloq it-Tieni Imperu . Louis-Napoléon tneħħa wara t-telfa fil- tal-1870. It-Tielet Repubblika ħadet post ir-reġim tiegħu.

Fis-sekli 18 u 19 Franza bniet imperu kolonjali kbir . Il-imperu kien fih partijiet mill-Afrika tal-Punent u l-Asja tax-Xlokk. Il-kultura u l-politika ta' dawn ir-reġjuni kienu influwenzati minn Franza. Ħafna eks-kolonji għandhom il-Franċiż bħala lingwa uffiċjali.

Il-pajjiż ra l=ġlied kemm fl- u kemm fit-tieni. Matul l-Ewwel Gwerra Dinjija, miljuni mietu fit-trinek, aktar minn miljun minnhom fil-. Matul il-Tieni Gwerra Dinjija, in- okkupaw Franza. L-Alleati niżlu l-art fin-Normandija fis-6 ta' Ġunju u nvadew in-Normandija u bdiet il-. Il-forzi Ġermaniżi tilfu 'l Franza fi ftit xhur.

Diviżjonijiet administrattivi

Mill-2016 Franza maqsuma fi 18-il reġjun amministrattiv. 13 minnhom huma fi Franza Metropolitana. Korsika għandha stat differenti mill-12 l-oħra fir-reġjun Metropolitan u msejħa collectivité territoriale. Franza għandha wkoll ħames reġjuni barra l-Ewropa. Dawn ir-reġjuni għandhom l-istess stat bħal dawk Metropolitani.

Imbagħad Franza hi maqsuma f'101 département u d-départements huma maqsuma f'335 arrondissement. L-arrondissements huma mill-ġdid maqsuma f’2,054 canton u l-cantons huma maqsuma f' commune. Fl-1 ta' Jannar 2014, skont L-Institut National de la Statistique et des Études Économiques kien hemm 36,681 communes fi Franza, 36,554 minnhom fi Franza Metropolitana u 127 minnhom barra.

Franza Metropolitana

Reġjun	Départements	Belt Kapitali
Auvergne-Rhône-Alpes	Ain, Allier, Ardèche, Cantal, Drôme, Isère, Loire, Haute-Loire, Puy-de-Dôme, Rhône, Savoie, Haute-Savoie	Lyon
Bourgogne-Franche-Comté	Côte-d’Or, Doubs, Jura, Nièvre, Haute-Saône, Saône-et-Loire, Yonne, Territoire de Belfort	Dijon
Bretagne	Côtes-d'Armor, Finistère, Ille-et-Vilaine, Morbihan	Rennes
Centre-Val de Loire	Cher, Eure-et-Loir, Indre, Indre-et-Loire, Loir-et-Cher, Loiret	Orléans
Corse (Korsika)	Corse-du-Sud, Haute-Corse	Ajaccio
Grand Est	Ardennes, Aube, Marne, Haute-Marne, Meurthe-et-Moselle, Meuse, Moselle, Bas-Rhin, Haut-Rhin, Vosges	Strasbourg (Strażburgu)
Hauts-de-France	Aisne, Nord, Oise, Pas-de-Calais, Somme	Lille
Île-de-France	Essonne, Hauts-de-Seine, Paris, Seine-et-Marne, Seine-Saint-Denis, Val-de-Marne, Val-d'Oise, Yvelines	Paris (Pariġi)
Normandie	[Calvados, Eure, Manche, Orne, Seine-Maritime	Rouen
Nouvelle-Aquitaine	Charente, Charente-Maritime, Corrèze, Creuse, Dordogne, Gironde, Landes, Lot-et-Garonne, Pyrénées-Atlantiques, Deux-Sèvres, Vienne, Haute-Vienne	Bordeaux
Occitanie	Ariège, Aude, Aveyron, Gard, Haute-Garonne, Gers, Hérault, Lot, Lozère, Hautes-Pyrénées, Pyrénées-Orientales, Tarn, Tarn-et-Garonne	Toulouse
Pays de la Loire	Loire-Atlantique, Maine-et-Loire, Mayenne, Sarthe, Vendée	Nantes
Provence-Alpes-Côte d’Azur	Alpes-de-Haute-Provence, Alpes-Maritimes, Bouches-du-Rhône, Hautes-Alpes, Var, Vaucluse	Marseille (Marsilja)

Barra Franza Metropolitana

Isem	Stat kostituzzjonali	Belt kapitali	Post
Guyane française	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Cayenne	Amerika t'Isfel
Guadeloupe	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Basse-Terre	Karibew
Martinique	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Fort-de-France	Karibew
Mayotte	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Mamoudzou	Oċean Indjan
Réunion	Reġjun barra Franza (régions d'outre-mer) u fl-istess ħin departiment barra Franza (département d'outre-mer jew DOM)	Saint-Denis	Oċean Indjan

Diviżjonijiet territorjali tal-Ewwel Repubblika Franċiża u l-Ewwel Imperu Franċiż

• Départements Franċiżi fl-1801 waqt il-Konsulat
• Départements Franċiżi fl-1812

Gvern

Franza għandha sistema ta' gvern semi-presidenzjali stabbilita mill-kostituzzjoni tal-Ħames Repubblika Franċiża. Il-Kostituzzjoni tiddikjar n-nazzjon bħala repubblika soċjali, indiviżibbli, sekulari u demokratika. tipprovdi wkoll għas-separazzjoni tal-poteri.

Il-militar

Il-Forzi Armati Franċiż huma maqsumin f'erba' fergħat:

• Armée de Terre (Forza tal-Art)
• Marine Nationale (Forza Navali)
• Armée de l'Air (Forza tal-Ajru Force)
• Gendarmerie Nationale (Forza militari li taġixxi bħala Pulizija Nazzjonali Rurali)

Franza għandha madwar 359.000 ruħ fil-Militar u tonfoq 2.6% tal- (PGD) fid-difiża. Dan l-ogħla fl-Unjoni Ewropea. Franza u r-Renju Unit jonfqu 40%mill-baġit tad-difiża tal-UE. Madwar 10% tal-baġit għad-difiża ta' Franza jintefaq fuq l-.

Relazzjonijiet barranin

Franza hi membru tal-Ġnus Magħquda, infatti membru permanenti tal- u għandu dritt tal-veto. Hi wkoll membru tal- (WTO). Is-sedi ċentrali tal- (OECD), UNESCO u qegħdin Franza.

Franza kienet waħda mill-memmbri fundaturi tal-Unjoni Ewropea. Fis-snin 1960, Franza riedet teskludu r-Renju Unit mill-. Riedet tibni l-potenza ekonomija tagħha fl-Ewropa kontinentali u ssir wieħed mill-pajjiżi l-aktar influwenti fl-UE. Mis-snin , Franza u l-Ġermanja saru ħafna eqreb fil-pulitika tagħhom. Franza illum hi membru tal- (NATO). Madankollu, taħt il-President de Gaulle kienet ħalliet il-kmand militari konġunt. Fl-1990, Franza ġiet ikkritikata għal provi tal-armi nukleari taħt l-art fil-. Franza kienet għal kollox kontra l-invażjoni tal-Iraq tal-2003. Franza għad għandha influwenz politika u ekonomika qawwija fil-kolonji li kellha fl-Afrika. Per eżempju hija pprovdiet għajnuna ekonomika u truppi fil-missjoni għaż-żamma tal-paċi fil- u Ċad.

Ekonomija

Franza hija membru tal-grupp tal-pajjiżi industrijalizzati ewlenin. Franza għandha it-tmien l-ikbar konomija fid-dinja skont il-Prodott Gross Domestiku (PGD) (li jieħu kont kemm iqum biex tgħix fil-pajjiżi differenti u rati tal-). Franza flimkien ma' 11-il-membru ieħor tal-Unjoni Ewropea nidiet l-euro fl-1 ta' Jannar 1999 u bdiet tużaha fl-2002.

L-ekonomija ta' Franza għandha kważi 2.9 miljun kumpannija reġistrata. Il-gvern għandu influwenza konsiderevoli fuq id-ditti tal-, l-, l-, u t- (billi hu l-proprjetarju ta' kumpaniji kbar bħal (ferroviji) u (elettriku)). Franza għandha industrija importanti tal-ajruspazju (disinn tal-ajruplani u vetturi spazjali) bl-industrija fir-ras. Tista' wkoll tvara razzi minn .

Franza investiet ħafna fl-. Għalhekk Franza tipproduċi l-inqas dijossidu tal-karbonju fost is-seba' pajjiżi l-aktar industrijalizzati fid-dinja. Il-59 impjant nukleari jiġġeneraw il-parti l-kbira tal-elettriku prodott fil-pajjiż (78% fl-2006, minn 8% biss fl-1973, 24% fl-1980, u 75% fl-1990).

Franza hija l-ikbar produttur u esportatur agrikolu fl-Ewropa. Tesporta qamħ, tjur, prodotti tal-ħalib, ċanga, u majjal. Hi famuża wkoll għall-industrija tal-inbid. Franza rċeviet 10 biljun ewro fl-2006 mill-Komunità Ewropea bħala sussidji lill-bdiewa.

Kultura

Lingwa

Il-Franċiż hi l-lingwa uffiċjali ta' Franza. Din appartjeni għall-grupp ta' lingwa Rumanzi li jinkludi t-Taljan u l-Ispanjol u oħrajn. Imbagħad hemm ukoll ħafna djaletti reġjonali. L-Alsazjan, djalett Ġermaniż jitkellmuh f'Alsace u f'partijiet ta' fi Franza tal-Lvant. Il-Franċiż kien il-lingwa tad-diplomazija u l-kultura fl-Ewropa bejn is-Seklu 17 u u d-19 u għadu użat ħafna.

Xi nies fi Franza jitkellmu wkoll bil-Bask, Breton, Katalan, Korsikan, Ġermaniż, Fjamming u Occitan.

Reliġjon

Reliġjożità fi Franza
reliġjon			perċentaġġ
Insara			54%
Bla reliġjon			31%
Misilmin			4%
Lhud			1%
Oħrajn jew bla opinjoni			10%

Franza hi stat sekulari u l-Kostituzzjoni tiggarantixxi l-libertà tar-reliġjon. Il-popolazzjoni hi bejn wieħed u ieħor, 51% Kattolika, 31% tan-nies huma anjostiċi jew atej, 4% huma Misilmin, 3% jgħidu li huma Protestanti u 1% jgħidu li huma Lhud. 10% huma minn reliġjonijiet oħra jew ma għandhomx opinjoni dwar ir-reliġjon.

Skont stħarriġ tal-opinjoni fl-2005:

• 34% taċ-ċittadini Franċiżi jgħidu li "jemmnu li hemm ".
• 27% jgħidu li "jemmnu li hemm xi spirtu jew qawwa tal-ħajja".
• 33% jgħidu li "ma jemmnux li hemm xi spirtu, Alla jew qawwa tal-ħajja.".

Letteratura

Il-letteratura Franċiża bdiet fil-Medjuevu. Il-Franċiż kien maqsum f'bosta djaletti dak iż-żmien u l-ortografija kienet tvarja minn awtur għall-ieħor.

Matul is-Seklu 17, l-awturi ewlenin kienu , , Moliere u René Descartes.

Fis-sekli 18 u 19, il-letteratura Franċiża laħqet l-aqwa tagħha. Fis-seklu 18 kien raw saġġisti u moralisti bħal Voltaire u . Ħafna mir-rumanzi Franċiżi famużi inkitbu fis-seklu 19 minn awturi bħal , u . Dawn kitbu rumanzi popolari bħall , , u . Fost il-kittieba tar-rumanzi tas-seklu 19 insibu 'l , Guy de Maupassant, u .

Arti

Il-bidu tal-arti Franċiża kien influwnzat ħafna mill-arti Fjamminga u Taljana fi żmien ir-Rinaxximent. L-iSkola tal-Pittura ta' Fontainebleau fir-rinaxximent kienet imnebbħa direttament minn pitturi Taljani bħal u , li tnejn kienu jaħdmu Franza. Tnejn mill-pitturi l-iżjed famużi ta' , u , kienu jgħixu l-Italja. Is-seklu 17 kien il-perjodu meta l-pittura Franċiża saret l-iżjed prominenti u individwalizzat ruħha permezz tal-klassiċiżmu. Il-priminstru ta' Lwiġi XIV fl-1648 waqqaf l-Akkademja Rjali tal-Pittura u Skultura biex tipproteġi dawn l-artisti. u fl-1666 ħalaq l-Akkademja Franċiża f'Ruma, li għadha sejra, biex ikun hemm kuntatt dirett mal-artisti Taljani.

Fis-seklu 18, l-artisti Franċiżi żvillupaw l-istil rokoko, verżjoni iżjed intima tal-istil barokk ta' qabel. Ix-xogħlijiet tal-artisti appoġġati mill-qorti rjali , u huma eżempji mill-aħjar ta' dan l-istil. Ir-Rivoluzzjoni Franċiża ġabet bidliet kbar, billi Napuljun kien jiffavorixxi l-artisti tal- bħal u l-Académie des Beaux-Arts li kellha ħafna influwenza stabbiliet l-istil magħruf bħala . F'din l-epoka Franza saret ċentru ta' ħolqien artistiku u l-ewwel nofs tas-seklu 19 kien iddominat minn żewħ movimenti, wieħed wara l-ieħor. L-ewwel kien ir-Romantiċiżmu b' u , u mbagħad ir- b', u , stil li spiċċa biex żviluppa fin-.

Fit-tieni nofs tas-seklu 19, l-influwenza ta' Franza fuq il-pittura saret saħansitra iżjed importanti, bl-iżvilupp ta' stili ġodda ta' pittura bħall- u s-. Il-pitturi impressjonisti l-iżjed famużi kienu , , , u . It-tieni ġenerazzjoni tal-pitturi tal-istil impressjonista , , u kienu wkoll fir-ras ta' evoluzzjonijiet artistiċi flimkien mal-artisti fauvisti , u . fil-bidu tas-seklu 29 u l-pittur Sspanjol , li kien jgħix Pariġi, żviluppaw il-Kubiżmu. Kien hemm pitturi oħra barranin li kienu joqogħdu u jaħdmu Pariġi jew fil-qrib, bħal Vincent van Gogh, , Amedeo Modigliani u .

Sports

It-tiġrija tar-roti, , li ssir kull Lulju hija wieħed mill-avvenimenti sportivi l-aktar magħrufa. Din-tellieqa tieħu tliet ġimgħat u twila madwar 3500 km, tgħaddi minn ħafna minn Franza u tintemm fiċ-ċentru ta' Pariġi, fl-Avenue des Champs-Elysées.

Il-Futbol hu sport ieħor popolari fi Franza. It-tim Franċiż rebaħ it-Tazza tad-Dinja tal-Futbol fl-1998 u l-Kampjonat Ewropew tal-Futbol fl-1984 u fl-2000.

Franza tospita wkoll tiġrija ta' 24 Siegħa tal-karozzi ta' . Il-logħob tat- sar Franza fl-2007 u Franza spiċċat ir-raba'.

Franza kellha x'taqsam ħafna mal-Logħob Olimpiku Modern. Fl-aħħar tas-seklu 19, il- Pierre de Coubertin issuġġerixxa li jibda jsir il-Logħob Olimpiku mill-ġdid. Franza ospitat l- darbtejn, fl-1900 u 1924, f'Pariġi. Franza ospitat ukoll l- tliet darbiet, fl-1924 f', fl-1968 f', u fl-1992 f'.

Kċina

Il-kċina Franċiża influwenzat l-istil tat-tisjir madwar l-Ewropa kollha, u l-koki Franċiżi jaħdmu fir-ristoranti madwar id-dinja.

L-"haute cuisine" bdewha koki famużi Franċiżi bħal François Pierre La Varenne (1615-1678) u l-kok ta' Napuljun, Marie-Antoine Careme ( 1784-1833). Dawn il-koki żviluppa stil eħfef ta ikel imqabbel mal-ikel tal-Medjuevu. Użaw inqas ħwawar u aktar ħxejjex aromatiċi u l-krema.

Il-kċina Franċiża fis-seklu 20 zviluppaha l-iżjed Auguste Escoffier (1846-1935)li kien ġenju fl-organizzazzjoni. Sab kif għandhom jiġu maniġġati ristoranti kbar, bħal f'lukanda kbira jew f'palazz, kif il-ħaddiema għandhom jiġu organizzati u kif il-menu għandu jitħejja. Huwa kellu metodi għall kollox. L-akbar kontribuzzjoni ta' Escoffier kienet il-pubblikazzjoni ta' La Guide Culinaire fl-1903, li stabbiliet l-fundamenti tat-tisjir Franċiż. Escoffier immaniġġa r-ristoranti u l-kċina fil-lukandi Savoy u Carlton f' Londra, ir-Ritz f'Pariġi. Forsi l-iżball ta' Escoffier kien li ħalla barra ħafna mill-karattru kulinari li nsibu fir-reġjuni ta' Franza.

Fis-seklu 20 il-Gastro-turiżmu u l-gwida Michelin għenu biex in-nies isiru jafu kemm hi għanja l-kċina tal-borġeżija u tal-gabillotti fil-kampanja Franċiża. Il-kċina ta' Gascogne kellha influwenza kbira fuq il-kċina tal-Lbiċ ta' Franza. Ħafna platti li darba kienu reġjonali infirxu b'varjazzjonijiet mal-pajjiż. Il- u l- huma parti ewlenija tal-kċina.<refhttp://trifter.com/practical-travel/world-cuisine/top-10-most-tasty-cuisines-in-the-world/]</ref> Franza ta' Fuq in-nies jippreferu jużaw il- biex isajru waqt li fi Franza t'Isfel jippreferu ż-żejt taż-żebbuġa u t-tewm. Franza, kull reġjun għandu l-platti speċjali tiegħu bħax-choucroute f'Alsace, il-quiche f'Lorraine, il-cassoulet f'Languedoc-Roussillon u t-tapenade f'Provence-Alpes-Côte d'Azur.

F'Novembru 2010, UNESCO żid il-gastronomija Franċiża mal-lista tal-"patrimonju kulturali intanġibbli".

Turiżmu

Franza hija l-akbar destinazzjoni turistika fid-dinja. Fl-2007, 81.9 miljun turist barranin żaru Franza. Spanja it-tieni (58.5 miljun fl-2006) u l-iStati Uniti it-tielet (51.1 miljun fl-2006). Fost l-attrazzjonijiet l-aktar famużi hemm it-Torri Eiffel u l- f'Pariġi u , fin-.

F'subborg fil-Lvant ta' Pariġi hemm Ewropeja. din l-attrazzjoni infetħet fl-1992 u saret wkoll destinazzjoni turistika popolari fl-Ewropa.

L-aktar bliet popolati (Franza Kontinentali)

• Pariġi
• Pariġi
• Pariġi
• Pariġi
• Pariġi
• Pariġi
• Pariġi
• Pariġi
• Marsilja
• Marsilja
• Lyon
• Lyon
• Lyon
• Lyon
• Lyon
• Lyon
• Lyon
• Lyon
• Toulouse
• Toulouse
• Nizza
• Nizza
• Nantes
• Strasbourg
• Montpellier
• Lille
• Rennes
• Reims
• Reims
• Le Havre
• Saint-Étienne
• Toulon
• Grenoble
• Dijon
• Dijon
• Angers
• Aix-en-Provence
• Nîmes
• Limoges
• Amiens
• Tours
• Le Mans
• Brest (Franza)
• Clermont-Ferrand
• Besançon
• Orleans
• Arles

Gallerija tal-Bliet ta' Franza Kontinentali

• La Rochelle
• La Rochelle
• Albi
• Sélestat
• Sélestat
• Chantilly
• Narbonne, Aude
• Narbonne, Aude
• Rochefort, Charente Marítimo, Nueva Aquitanía, Franza
• Rochefort, Charente Marítimo, Nueva Aquitanía, Franza
• Rochefort, Charente Marítimo, Nueva Aquitanía, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Carcassonne, Occitania, Franza
• Orange, Vaucluse, Franza
• Orange, Vaucluse, Franza
• Orange, Vaucluse, Franza
• Orange, Vaucluse, Franza
• Orange, Vaucluse, Franza
• Orange, Vaucluse, Franza
• San Quintín, Aisne
• Id-dar tal-Chanonges (seklu 13), Embrum, Hautes-Alpes
• Irissarry
• Troyes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes
• Aigues-Mortes

Gallerija tal-Bliet ta' Franza Barranija

• Cayenne, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Matoury, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Veduta ta' Saint-George mix-xmara, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Saint-Laurent-du-Maroni, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Kourou, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Veduta tal-Xmara Approuague (Apuruaque fi Tupi). Huwa 335 km (208 mil) minn Regina, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Ouanary (Kreolo tal-Gujana Franċiża: Wannari), Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Muntanji Tumuk Humak fuq mappa mill-1891, deskritti biss bħala "Il-firxa tal-muntanji li taqsam il-Gujana mill-baċin tal-Amażonja."
• Veduta tax-Xmara Oyapock mill-Brażil lejn il-Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Guisanbourg fl-1856 mix-Xmara Approuague, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Remire-Montjoly, Gujana Franċiża (Guyane Française)
• Basse-Terre, Guadalupe
• Pointe-à-Pitre, Guadalupe
• Martinique
• Fort-de-France, Martinique
• Mamoudzou, Mayotte
• Dembéni, Mayotte
• Saint-Denis, La Réunion/La Rényon
• Gustavia, Saint-Barthélemy
• Marigot, Saint-Martin
• Saint-Martin
• Saint-Pierre-et-Miquelon
• Saint-Pierre-et-Miquelon
• Matā'utu, Wallis et Futuna
• Ritratt tas-satellita tal-gżira meħud minn Terra/MODIS (24 ta' Settembru 2012)., Grande Terre hija l-akbar u l-gżira prinċipali ta' New Caledonia, li hija territorju ta' Franza.
• Kaledonja Ġdida
• Mappa tal-Kaledonja Ġdid
• Mappa tal-Kaledonja Ġdida
• Nouméa hija l-kapitali u l-akbar belt tal-kollettività speċjali Franċiża tal-Kaledonja l-Ġdida u hija wkoll l-akbar belt frankofona fl-Oċeanja
• Katidral, Nouméa hija l-kapitali u l-akbar belt tal-kollettività speċjali Franċiża tal-Kaledonja l-Ġdida u hija wkoll l-akbar belt frankofona fl-Oċeanja
• Fanal (Phare Amédée), Nouméa hija l-kapitali u l-akbar belt tal-kollettività speċjali Franċiża tal-Kaledonja l-Ġdida u hija wkoll l-akbar belt frankofona fl-Oċeanja
• Il-Musée de la Ville de Nouméa fuq Rue Jean Jaurès f'Nouméa, New Caledonia, Nofsinhar tal-Paċifiku, huwa l-ex town hall tal-belt (1880), Nouméa hija l-kapitali u l-akbar belt tal-kollettività speċjali Franċiża tal-Kaledonja l-Ġdida u hija wkoll l-akbar belt frankofona fl-Oċeanja
• "Fontaine Céleste" on the "Place des Cocotiers", Nouméa hija l-kapitali u l-akbar belt tal-kollettività speċjali Franċiża tal-Kaledonja l-Ġdida u hija wkoll l-akbar belt frankofona fl-Oċeanja
• L-Ajruport Internazzjonali ta' La Tontouta, magħruf ukoll bħala Nouméa - Ajruport Internazzjonali ta' La Tontouta (bil-Franċiż: Aéroport de Nouméa - La Tontouta; IATA: NOU, ICAO: NWWW), Kaledonja ġdida
• Pic Malaoui (687 m), Dumbéa, Provinċja tan-Nofsinhar, Kaledonja ġdida
• Le Mont-Dore, Provinċja tan-Nofsinhar, Kaledonja ġdida
• Lifou huwa komun ta' Franza fil-Provinċja tal-Gżejjer Lealtà tal-Kaledonja l-Ġdida fl-Oċean Paċifiku
• Wé hija belt żgħira fil-komun ta' Lifou, fil-Provinċja tal-Gżejjer Lealtà, New Caledonia
• Post tal-komun ta' Lifou (bl-aħmar) fi New Caledonia
• Il-Gżira Lifou
• Lifou mill-ispazju, Novembru 1990
• Tiga Island, imsejħa wkoll Tokanod, hija gżira żgħira fin-Nofsinhar tal-Oċean Paċifiku.
• Polynésie Française/Porinetia Farani
• Polynésie Française/Porinetia Farani
• Dent du Géant
• Tahiti (bil-Franċiż: Tahiti, storikament imsejħa Otaheite), Arċipelagu tas-Soċjetà., Polineżja Franċiża
• Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu), Gżejjer tas-Soċjetà, Polineżja Franċiża
• Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu)​, Gżejjer tas-Soċjetà, Polineżja Franċiża
• Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu)​, Gżejjer tas-Soċjetà, Polineżja Franċiża
• Tahaa (Tajtijan: Taha'a, li qabel kienet imsejħa wkoll 'Uporu), Gżejjer tas-Soċjetà, Polineżja Franċiża
• Il-Gżejjer tas-Soċjetà (Franċiż: Îles de la Société3 jew Archipel de la Société;5 Taħitjan: Tōtaiete mā o te fenua Tōtaiete mā), Polineżja Franċiża
• Bora Bora, Gżejjer tas-Soċjetà
• Motu One, Tahiti, il-Polineżja Franċiża. (Żona: 2.8 km)
• Maupihaa (Maupiha'a fit-Tahitian standard), Tahiti, Polineżja Franċiża
• Manuae (Gżejjer tas-Soċjetà), Tahiti, il-Polineżja Franċiża
• Bora Bora (Franċiż: Bora-Bora;​ Taħitjan: Pora Pora), Tahiti, il-Polineżja Franċiża
• Maupiti, Bora Bora, Tahiti, il-Polineżja Franċiża
• Mehetia (jew ukoll Meetia; Meheti'a fit-Tahitian standard), Tahiti, il-Polineżja Franċiża
• Huahine, Gżejjer tas-Soċjetà, Tahiti, il-Polineżja Franċiża
• Port ta' Papeete, Tahiti, Gżejjer tas-Soċjetà, il-Polineżja Franċiża
• Balieni f'Cook's Bay fuq il-Gżira ta' Moorea (Baleine baie de Cook à Moorea), Tahiti, il-Polineżja Franċiża

Referenzi

1. ^ ^{a b ċ d} Fond Monetarju Internazzjonali (ed.). "Franza" (bl-Ingliż). Miġbur 2009-04-22.
2. ^ Ir-Repubblikka Franċiża kollha minbarra t-territorji 'l barra mill-ibħra Franċiżi fl-Oċean Paċifiku.
3. ^ Territorji 'l barra mill-ibħra Franċiżi fl-Oċean Paċifiku.
4. ^ Barra l-użu ta' , diversi dominji tal-aqwa livell tal-internet jiġu wżati fid-dipartimenti u territorji barra mix-xtut Franċiżi: , , , , , , , , u . Aktar minn hekk, Franza tuża' wkoll , maqsum flimkien mal-membri l-oħra tal-Unjoni Ewropea.
5. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-12-26. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
6. ^ ^{a b} "Archive copy" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2008-12-28. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
7. ^ ^{a b} [1]
8. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-09-12. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
9. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-08-31. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
10. ^ [2]
11. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2009-08-05. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
12. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-04-30. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
13. ^ [3]
14. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-06-12. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
15. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-07-22. Miġbur 2013-02-15.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
16. ^ [4]
17. ^ [5]
18. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-09-22. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
19. ^ [6]
20. ^ [7]
21. ^ [8]
22. ^ [9]
23. ^ [10]
24. ^ [11]
25. ^ [12]
26. ^ [13]
27. ^ "Archive copy" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2018-12-26. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
28. ^ "Archive copy" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2009-06-17. Miġbur 2013-02-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
29. ^ [14]
30. ^ [15]
31. ^ [16]
32. ^ [17]
33. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-06-04. Miġbur 2013-02-15.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
34. ^ [18]
35. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-12-17. Miġbur 2013-02-26.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
36. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-07-09. Miġbur 2013-02-26.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
37. ^ "Archive copy" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2007-06-29. Miġbur 2013-02-15.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
38. ^ [19]
39. ^ [20]
40. ^ "Électricité en France: les principaux résultats en 2006". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-06-03. Miġbur 2013-02-15.
41. ^ [21]
42. ^ [22]
43. ^ [23]
44. ^ [24]
45. ^ [25]
46. ^ [26]
47. ^ [27]
48. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-04-19. Miġbur 2013-02-15.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
49. ^ [28]
50. ^ [29]
51. ^ [30]
52. ^ "Le néo-impressionnisme de Seurat à Paul Klee". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2017-10-10. Miġbur 2013-02-26.
53. ^ "The Fauves (dossier)". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-11-05. Miġbur 2013-02-26.
54. ^ "Vlaminck, version fauve". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2017-10-10. Miġbur 2013-02-26.
55. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-07-18. Miġbur 2013-02-26.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
56. ^ [31]
57. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-07-23. Miġbur 2013-02-15.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
58. ^ [32]
59. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-08-27. Miġbur 2013-02-15.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
60. ^ "Archive copy". Arkivjat mill-orġinal fl-2011-04-25. Miġbur 2011-04-25.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
61. ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2010-11-20. Miġbur 2013-02-26.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
62. ^ [33]
63. ^ "Musées et Monuments historiques". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-12-24. Miġbur 2013-02-15.

Ħoloq esterni

• Franza fis-CIA World Factbook
• Franza fuq UCB Libraries GovPubs
• Franza fuq DMOZ
• Franza fl-Encyclopædia Britannica
• Franza fl-Unjoni Ewropea
• Atlas ta' Franza fuq Wikimedja

Economija

• INSEE, National Institute of Statistics and Economic Studies
• OECD Statistiki ta' Franza

Kultura

• Cocorico! Kultura Franċiża
• Contemporary French Civilization, Università ta' Illinois

Turizmu

• FranceGuide Sit uffiċjali tal-uffiċju tat-turiżmu tal-Gvern Franċiż