Logħob Olimpiku

Il-Logħob Olimpiku jew Olimpjadi fil-qasir (bil-Franċiż: Jeux olympiques) huwa avveniment sportiv b'kompetizzjonijiet sportivi tas-sajf u x-xitwa li fih jipparteċipaw eluf ta' atleti minn madwar id-dinja. Il-Logħob Olimpiku huwa kkunsidrat bħala l-iktar kompetizzjoni sportiva prominenti fid-dinja b'iktar minn 200 pajjiżi parteċipanti. Dawn il-Logħob isiru kull erba' snin, bil-Logħob tas-sajf u l- jaletrnaw bejniethom kull sentejn.

Il-ħolqien ta' dan l-avveniment ġie ispirat mil-, li kienu jsiru fil-belt ta' Olimpja, fil-Greċja, bejn it-8 seklu q.K. u r-4 seklu q.K. Il-Baruni Pierre de Coubertin ifforma l- (KOI) fl-1894, u l-ewwel Logħob moderni saru f'Ateni fl-1896. Il-KOI jiggverna u jmexxi l-moviment Olimpiku, bil- tiddeskrivi l-istruttura u l-awtorità.

L-evoluzzjoni tal-Moviment Olimpiku matul is-sekli 20 u 21 irriżulta f'numru ta' bidliet fil-Logħob Olimpiku. Fost dawn kien hemm il-ħolqien tal- għal sports fuq is-silġ u dak xitwi, il- għal atleti b'diżabilità, u l- għal atleti żgħażagħ. Il- (Deaflympics) u l- huma wkoll approvati mill-KOI.

Il-Moviment Olimpiku jikkonsisti minn federazzjonijiet sportivi internazzjonali (FI), (KON) u kumitati organizzattivi għal Logħob Olimpiku speċifiku. Bħala l-awtorità tal-kompetizzjoni, il-KOI huwa responsabbli li jagħżel il-belt ospitanti għal kull Logħob, u jorganizza u jagħti l-fondi skont il-Karta Olimpika. Il-KOI jiddetermina wkoll il-programm Olimpiku, bil-lista ta' sports li se jintlagħabu fil-Logħob. Hemm diversi riti u simboli Olimpiċi, fosthom il-, kif ukoll iċ-ċerimonji tal-ftuħ u l-għeluq. 'Il fuq minn 13-il elf atleta jikkompetu fil-Logħob Olimpiku tas-sajf u x-xitwa f'33 dixxiplina sportiva u f'madwar 400 avveniment. Dawk li jikklassifikaw fl-ewwel, it-tieni u t-tielet post jingħtaw midalja Olimpika tad-deheb, fidda u bronż, rispettivament.

Storja

Olimpjadi Antiki

Biex tapprofondixxi, ara l-artiklu: .

Il-Logħob Olimpiku Antik kien festival reliġjuż u atletiku li kien isir kull erba' snin fis-santwarju ta' Żews f'Olimpja, il-Greċja. Il-kompetizzjoni kienet issir bejn rappreżentati ta' diversi u renji fil-. Dawn il-Logħob kienu jinkludu prinċiparjament atleti, imma wkoll sports kumbattiv fosthom il-lotta u l-, u tlielaq taż-żwiemel u l-karri. Huwa mifhum li l-Olimpjadi Antiki bdew fis-sena 776 q.K. Dan hu skont skrizzjonijiet f'Olimpja li telenka r-rebbieħa tal-ġiri li saru kull erba' snin mis-776 q.K. Id-dixxiplini sportivi f'dawn il-Logħob kienu jinvolvu l-ġiri, pentatlon (tikkonsisti minn ġiri, tfigħ tad-diska u tal-javelin, boksink, lotta, pankrazju u avvenimenti ekwestri. It-tradizzjoni tgħid li Koroibos, kok mill-belt ta' , kien l-ewwel rebbieħ Olimpiku.

L-Olimpjadi kienu ta' importanza reliġjuża fundamentali, b'avvenimenti sportivi li kienu jsiru flimkien ma' riti ta' sagrifiċċju għal Żews u , eroj divin u re mitiku ta' Olimpja. Il-Logħob kien isir kull erba' snin, u dan il-perjodu kien użat mill-Griegi bħala wieħed mill-unitajiet ta' kejl tal-ħin. Il-Logħob laħaq il-quċċata fis-sekli 6 u 5 q.K., però gradwalment beda jonqos fl-importanza hekk kif ir-Rumani ħadu l-poter fil-Greċja. Hu mifhum li s-sena 393 w.K. kienet l-aħħar darba li fiha saru l-Logħob, meta l-Imperatur ddekreta t-tneħħija ta' kull kult u prattika pagana.

Logħob Modern

L-isem "Olimpjadi" biex jiddeskrivi avvenimenti atletiċi bdew jidhru sa mis-seklu 17. L-ewwel avveniment ta' dan it-tip kien il-Logħob ta' Cotswold fl-Ingilterra. Dan kien organizzat mill-avukat Rober Dover bejn l-1612 u l-1642. L'Olympiade de la République kien festival Olimpiku nazzjonali li kien isir kull sena bejn l-1796 u l-1798 fi żmien ir-Rivoluzzjoni Franċiża, u kien jinkludi diversi dixxiplin sportivi mill-Olimpjadi Griegi antiki. Fl-1821, fi żmien il- mill-Imperu Ottoman, reġa' qawwa l-interess fil-Logħob Olimpiku. , filantropu Grieg-Rumen sinjur, kiteb personalment lir- fl-1856 sabiex jiffinanzja l-Logħob Olimpiku. Zappas sponsorizza l-Logħob fl-1859 li saru fil-pjazza tal-belt ta' Ateni. Atleti mill-Greċja u l-Imperu Ottoman ipparteċipaw. Zappas ħallas ukoll għar-restawr tal- sabiex fih isiru l-Logħob Olimpiku tal-futur. Dan l-impjant ospita fih l-Olimpjadi fl-1870 u l-1875. Tletin elf spettatur attendew il-Logħob fl-1870, għalkemm m'hemm l-ebda statistika uffiċjali ta' attendenza disponibbli għal-Logħob tal-1875.

Fl-1890, wara li attenda l-Logħob Olimpiku tal-Wenlock Olympian Society, il-Baruni Pierre de Coubertin ġie ispirat sabiex joħloq il-Kumitat Olimpiku Internazzjonali. Coubertin bena fuq l-ideat u x-xogħol tal-predeċessuri tiegħu bl-għan li jistabbilixxi l-Logħob Olimpiku fuq skala internazjonali li jsir kull erba' snin. Hu ppreżenta dawn l-ideat matul l-ewwel Kungress Olimpiku tal-Kumitat Olimpiku Internazzjonali l-ġdid. Din il-laqgħa, li saret bejn is-16 u t-23 ta' Ġunju 1894 fl-, ġie deċiż li l-ewwel Logħob Olimpiku li kienu se jsiru taħt l-awspiċji tal-KOI kienu se jsiru f'Ateni fl-1896. Il-KOI eleġġa lill-kittieb Grieg bħala l-ewwel president tagħha.

Għall- ħadu sehem 14-il pajjiż, b'241 atleta jikkompetu fi 43 avveniment. L-uffiċjali Griegi u l-pubbliku kienu entużjasti bl-esperjenza u s-suċċess li l-Logħob ġab, u saħansitra talbu sabiex l-Greċja ssir s-sede permanenti tal-Logħob Olimpiku. Madanakollu, din ir-rikjesta ġiet irrifjutata mill-KOI li fil-pjanijiet tagħha kien hemm li tmexxi l-organizzazzjoni ta' dawn il-Logħob minn belt għal oħra f'pajjiż differenti.

Simboli Olimpiċi

Il-Moviment Olimpiku juża simboli li jirrapreżentaw l-ideali tal-Karta Olimpika. Is-simbolu Olimpiku, magħruf aħjar bħala ċ-ċrieki Olimpiċi, jikkonsisti minn ħafna ċrieki minsuġa ma' xulxin li jfissru l-għaqda tal-ħames kontinenti fid-dinja (l-Afrika, l-Amerika, l-Asja, l-Awstralja u l-Ewropa). Il-verżjoni kulurita taċ-ċrieki (blu, isfar, aħdar u aħmar) fuq sfond abjad jifforma l-. Dawn il-kuluri ġew magħżula minħabba li kull pajjiż kellu wieħed minn dawn il-kuluri fil-bandiera tiegħu. Il-bandiera ġiet adottata fl-1914 però ġiet imtajjra biss fl- f'Antwerp, il-Belġju.

Il-mottu Olimpiku, Citius, Altius, Fortius, hi espressjoni bil-Latin li tfisser "Eħfef, Ogħla, Aqwa" u ġie propost minn Pierre de Coubertin fl-1894 u ilu uffiċjalment użat mill-1924. Dan ġie maħluq mill-qassis Dumnikan Henri Didon OP, ħabib ta' Coubertin, għal-laqgħa taż-żgħażagħ fl-1891.

Xhur qabel il-bidu tal-Logħob, il- tinxtegħel f'Olimpja f'ċerimonja li tirrifletti r-ritwali antiki Griegi. Din tinxtegħel permezz tar-raġġi tax-xemx u wara jibda l-vjaġġ li jieħu din il-fjamma lejn il-belt ospitanti. Għalkemm il-fjamma kienet simbolu Olimpiku mill-1928, il-ġiri bit-torċa ġie introdott fil-.

Ċerimonja tal-ftuħ

Diversi elementi jiffurmaw iċ-ċerimonja tal-ftuħ tal-Logħob Olimpiku. Din iċ-ċerimonja, li ssir qabel il-bidu tal-avveniment, ġeneralment tibda bit-tlugħ tal-bandiera tal-pajjiż ospitanti u jindaqq l-. Il-pajjiż osipitanti wara jippreżenta esebizzjoni artistika ta' mużika, kant, żfin u rappreżentazzjoni teatrali tal-kultura tiegħu. Il-preżentazzjonijiet artistiċi bdew jikbru maż-żmien kemm fl-iskala u anke fil-kumplessità hekk kif kull belt tipprova tagħti ċerimonja li tiżboq fuq dik preċedenti. Iċ-ċerimonja tal-ftuħ tal-Logħob ta' Bejġing swew madwar $100 miljun, b'ħafna mis-somma tkun iddedikata għall-element artistiku.

Wara l-parti artistika taċ-ċerimonja, l-atleti jidħlu f'parata fl-istadju skont pajjiżhom. Il-Greċja tradizzjonalment tidħol l-ewwel ad unur l-oriġini tal-Olimpjadi. Sussegwentament, il-pajjiżi jidħlu b'mod alfabetiku skont il-lingwa magħżula mill-pajjiż ospitanti, bl-atleti tal-pajjiż ospitanti jidħlu l-aħħar. Wara li jsiru xi diskorsi li uffiċjalment jiftħu l-Logħob, it-torċa Olimpika tidħol fl-istadju u tingħadda lill-aħħar persuna, li tipikament tkun atleta Olimpika ta' suċċess għall-pajjiż organizzattiv, li tixgħel il-fjamma fil-bajla.

Ċerimonja tal-għeluq

Iċ-ċerimonja tal-għeluq tal-Logħob Olimpiku ssir wara l-avvenimenti sportivi kollha jkunu saru. Il-ġarrejja tal-bnadar minn kull pajjiż parteċipanti jidħlu fl-istadju, u warajhom jidħlu l-atleti kollha mingħajr distinzjoni ta' nazzjonalità. Tliet bnadar nazzjonali jiġu mtellgħin filwaqt li jindaqq l-innu nazzjonali tagħhom: il-bandiera tal-pajjiż ospitanti, il-bandiera tal-Greċja sabiex tonora l-post fejn twieldu l-Olimpjadi, u l-bandiera tal-pajjiż li se jospita l-edizzjoni ta' wara tal-Logħob tas-sajf jew tax-xitwa. Il-president tal-kumitat organizzattiv u l-president tal-KOI jagħmlu diskorsi tal-għeluq. Il-fjamma Olimpika tintefa' li tissimbolizza l-għeluq tal-Logħob. Is-sindu tal-belt li tkun għadha kif organizzat il-Logħob jgħaddi bandiera Olimpika speċjali lill-president tal-KOI, li jgħaddiha lis-sindku tal-belt li tkun se tospita l-edizzjoni sussegwenti tal-Logħob Olimpiku. Il-pajjiż li se jospita l-Olimpjadi f'erba' snin jingħata ħin sabiex jesebixxi f'serata ta' żfin u rappreżentazzjoni teatralii tal-kultura tiegħu.

Kontroversji

Bojkotts

Il-Greċja, l-Awstralja, Franza u r-Renju Unit huma l-uniċi pajjiżi li ħadu sehem f'kull edizzjoni tal-Logħob Olimpiku mill-bidu tagħhom fl-1896. Filwaqt li pajjiżi xi drabi naqsu li jipparteċipaw minħabba nuqqas ta' atleti, oħrajn ibbojkottjaw iċ-ċelebrazzjoni tal-Logħob għal raġunijiet differenti.

Għall-edizzjoni ta' , il-Pajjiżi l-Baxxi, Spanja u l-Iżvizzera rrifjutaw li jieħdu sehem minħabba l-oppressjoni tar- mill-Unjoni Sovjetika, għalkemm bagħtu delegazzjoni ekwestri fi Stokkolma; il-Kambodja, l-Eġittu, l-Iraq u l-Libanu bbojkottjaw il-Logħob minħabba li l-; u ċ-Ċina (ir-"Repubblika Popolari taċ-Ċinja) rrifjutat li tieħu sehem minħabba li Tajwan ġew permessi li jieħdu sehem fil-Logħob bħala r-"Repubblika taċ-Ċina".

Fl-1972 u l-1976, numru kbir ta' pajjiżi Afrikani heddew lill-KOI b'bojkott sabiex jisfurzaw sabiex jipprojbixxu lill-Afrika t'Isfel u lir- minħabba r-reġimi ta' segregazzjoni. New Zealand kienet ukoll fil-mira tal-bojkott Afrikan minħabba lit-tim nazzjonali tar-rugby kien dar f'tour lill-Afrika t'Isfel. Il-KOI qabel mal-ewwel żewġ każijiet, però New Zealand tħallew jipparteċipaw abbażi li r-rugby ma kienx sport Olimpiku. B'riżultat t'hekk, flimkien mal-għoxrin pajjiż Afrikan ingħaqdu wkoll l-Gujana u l-Iraq u rtiraw mill-Logħob ta' Montreal, minkejja li uħud mill-atleti tagħhom kienu diġà kkompetew.

Fl-1980 u l-1984, l-avversarji tal- ma ħadux sehem fil-Logħob ta' xulin. L-Istati Uniti u 65 pajjiżi ieħor ibbojkottjaw l- minħabba l-. Dan il-bojkott naqqas in-numru ta' parteċipanti għal 80, l-inqas numru mill-1956. L-Unjoni Sovjetika u 15-il pajjiż ieħor irritaljaw u ma ħadux sehem fl-, fejn stqarrew li ma setgħux jiggarantixxu s-sigurtà tal-atleti tagħhom. 104 Kumitat Olimpiku Nazzjonali ħa sehem, li kien rekord sa dak iż-żmien. Il-fatt li r-Rumanija, pajjiż li kien jagħmel parti mit-, ħa sehem minkejja t-talbiet Sovjetiċi wasslu għal laqgħa entużjażmanti fl-Istati Uniti.

Edizzjonijiet

Logħob Olimpiku tas-sajf
Edizzjoni	Sena	Belt	Pajjiż	Parteċipanti		Edizzjoni	Sena	Belt	Pajjiż	Parteċipanti
	1896	Ateni	Greċja	14
	1900	Pariġi	Franza	24
	1904		Stati Uniti	12
	1908	Londra	Renju Unit	22
	1912	Stokkolma	Żvezja	28
	1916	Mogħtija lil Berlin; imħassra minħabba l-Ewwel Gwerra Dinjija
	1920		Belġju	29
	1924	Pariġi	Franza	44			1924		Franza	15
	1928	Amsterdam	Pajjiżi l-Baxxi	46			1928		Żvizzera	25
	1932	Los Angeles	Stati Uniti	37			1932		Stati Uniti	17
	1936	Berlin	Ġermanja	49			1936		Ġermanja	28
	1940	Mogħtija oriġinarjament lil Tokjo, imbagħad lil Ħelsinki; imħassra minħabba t-Tieni Gwerra Dinjija					1940	Mogħtija oriġinarjament lil ; imħassra minħabba t-Tieni Gwerra Dinjija
	1944	Mogħtija lil Londra, imħassra minħabba t-Tieni Gwerra Dinjija					1944	Mogħtija oriġinarjament lil ; imħassra minħabba t-Tieni Gwerra Dinjija
	1948	Londra	Renju Unit	59			1948		Żvizzera	28
	1952	Ħelsinki	Finlandja	69			1952	Oslo	Norveġja	30
	1956	Melbourne	Awstralja	72			1956		Italja	32
	1960	Ruma	Italja	83			1960		Stati Uniti	30
	1964	Tokjo	Ġappun	93			1964		Awstrija	36
	1968	Belt tal-Messiku	Messiku	112			1968		Franza	37
	1972	Munich		121			1972		Ġappun	35
	1976		Kanada	92			1976		Awstrija	37
	1980	Moska	Unjoni Sovjetika	80			1980		Stati Uniti	37
	1984	Los Angeles	Stati Uniti	140			1984	Sarajevo		49
	1988	Seoul	Korea t'Isfel	159			1988	Calgary	Kanada	57
	1992	Barċellona	Spanja	169			1992		Franza	64
	1996		Stati Uniti	197			1994		Norveġja	67
	2000	Sydney	Awstralja	199			1998		Ġappun	72
	2004	Ateni	Greċja	201			2002		Stati Uniti	78
XXIX	2008		Ċina	204			2006	Turin	Italja	80
	2012	Londra	Renju Unit	204		XXI	2010	Vancouver	Kanada	82
XXXI	2016	Rio de Janeiro	Brażil	207			2014		Russja	88
	2020	Tokjo	Ġappun				2018		Korea t'Isfel	92
	2024	Pariġi	Franza				2022		Ċina
	2028	Los Angeles	Stati Uniti

Biblijografija

• Young, David C. (1996). Johns Hopkins University Press (ed.). The Modern Olympics: A Struggle for Revival (bl-Ingliż). Baltimore. ISBN 978-0-8018-7207-5.

Referenzi

1. ^ Encyclopædia Britannica (ed.). "Olympic Games" (bl-Ingliż).
2. ^ Proġett Perseus tal-Università Tufts (ed.). "Ancient Olympic Events" (bl-Ingliż).
3. ^ "Histoire et évolution des Jeux olympiques" (bil-Franċiż). Potentiel. 2005. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-04-26.
4. ^ ^{a b} Young, pġ. 14.
5. ^ Young, pġ. 2, 13-23, 81.
6. ^ Young, pġ. 44.
7. ^ Young, pġ. 100-105
8. ^ ^{a b} "The Olympic Symbols" (PDF) (bl-Ingliż). Kumitat Olimpiku Internazzjonali. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2009-04-26.
9. ^ "Sport athlétique", 14 mars 1891: "... dans une éloquente allocution il a souhaité que ce drapeau les conduise 'souvent à la victoire, à la lutte toujours'. Il a dit qu'il leur donnait pour devise ces trois mots qui sont le fondement et la raison d'être des sports athlétiques: citius, altius, fortius, 'plus vite, plus haut, plus fort'.", meħuda minn Simone Hoffmane, La carrière du père Didon, Dominicain. 1840–1900, Teżi tad-Dottorat, Université de Paris IV – Sorbonne, 1985, pġ. 926; cf. Michaela Lochmann, Les fondements pédagogiques de la devise olympique "citius, altius, fortius"
10. ^ "Il-Fjammi tal-Olimpjadi". Kullħadd. 2016-07-03. Miġbur 2018-01-20.
11. ^ Kumitat Olimpiku Internazzjonali (ed.). "Fact sheet: Opening Ceremony of the Summer Olympic Games" (PDF) (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2011-04-29.
12. ^ "Beijing Dazzles: Chinese History, on Parade as Olympics Begin" (bl-Ingliż). Canadian Broadcasting Centre. 2008-08-08. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-09-06.
13. ^ "Closing Ceremony Factsheet" (PDF) (bl-Ingliż). Kumitat Olimpiku Internazzjonali. 2012-06-05. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2020-09-26. Miġbur 2018-01-20.
14. ^ "African nations boycott costly Montreal Games" (bl-Ingliż). CBC Sports. 2008-07-30. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-08-15.
15. ^ Kumitat Olimpiku Internazzjonali (ed.). "Moscow 1980" (bl-Ingliż).

Ħoloq esterni

• Sit uffiċjali
• Kumitat Olimpiku Malti