Azərbaycan  AzərbaycanLietuva  LietuvaMalta  Maltaශ්‍රී ලංකාව  ශ්‍රී ලංකාවTürkmenistan  TürkmenistanTürkiyə  TürkiyəУкраина  Украина
Appoġġ
www.datawiki.mt-mt.nina.az
  • Dar

Il Ġappun 日本 Nippon jew Nihon formalment 日本国 Nippon koku għajnuna info jew Nihon koku litteralment l i Stat tal Ġappun h

Ġappun

  • Paġna Ewlenija
  • Ġappun
Ġappun
www.datawiki.mt-mt.nina.azhttps://www.datawiki.mt-mt.nina.az

Il-Ġappun (:日本 Nippon jew Nihon; formalment 日本国 Nippon-koku (għajnuna·info) jew Nihon-koku, litteralment "[l-i]Stat tal-Ġappun") huwa pajjiż fl-. Huwa jinsab fl-Oċean Paċifiku, fil-Lvant tal-, iċ-Ċina, il-Korea ta' Fuq, il-Korea t'Isfel u r-Russja, il-pajjiż jiġġebbed mill- fit-Tramuntana sal- u t-Tajwan fin-Nofsinhar. Il-karattri li jiffurmaw l-isem tal-Ġappun jfisser "l-oriġini tax-xemx", minħabba li l-Ġappun huwa ħafna drabi riferut bħala l-"Art tax-xemx tielgħa". Il-Ġappun huwa arċipelagu ta' . L-akbar erba' gżejjer huma Honshu, , , u , li flimkien jikkostitwixxu madwar sebgħa u disgħin fil-mija tal-art Ġappuniża. Il-Ġappun għandu l-għaxar l-akbar popolazzjoni tad-dinja, b'aktar minn 126 miljun persuna. Il-belt kapitali tal-Ġappun hija Tokjo li hija l-akbar żona metropolitana fid-dinja, b'aktar minn 30 miljun residenti.

Ġappun
日本国ة
Nippon-koku
Bandiera Emblema
Innu nazzjonali: ""
"君が代"
Belt kapitali
Tokjo
35°41′N 139°46′E / 35.683°N 139.767°E / 35.683; 139.767

Lingwi uffiċjali Il-pajjiż m'għandhux lingwa uffiċjali. hija l-.
Gvern taħt
 -  Naruhito
 -  Fumio Kishida
 -  11 ta' Frar 660 QK 
 -  29 ta' Novembru 1890 
 -  3 ta' Mejju 1947 
 -  28 ta' April 1952 
Erja
 -  Total 377,944 km2 (62)
145,925 mil kwadru 
 -  Ilma () 0.8
Popolazzjoni
 -  stima tal-2012 126,659,683 (10)
 -  ċensiment tal-2010 128,056,026 
 -  Densità 337.1/km2 (36)
873.1/mili kwadri
 () stima tal-2012
 -  Total $4.779 triljun ()
 -  $37,525 ()
(nominali) stima tal-2012
 -  Total $5.150 triljun ()
 -  $40,442 ()
 (2013) 0.912 (għoli ħafna) ()
()
Żona tal-ħin (+9)
Kodiċi telefoniku +81

Il-Ġappun huwa t-tielet l-akbar pajjiż fid-dinja mingħajr fruntieri fuq l-art. Honshu hija t-tieni l-aktar gżira popolata fid-dinja (u t-tieni fl-Asja), minbarra li hija l-akbar u l-aktar rilevanti fil-Ġappun, b'104 miljun abitant.

Etimoloġija

L-isem tal-Ġappun bil-Ġappuniż huwa miktub bl-użu tal-kanji 日本u huwa ppronunzjat Nihon jew Nippon. Qabel ma 日本 ġie adottat fil-bidu tat-8 seklu, il-pajjiż kien magħruf fiċ-Ċina bħala Wa (倭, mibdul fil-Ġappun madwar 757 QK和) u fil-Ġappun bl-endonimu Yamato. Nippon, il-qari oriġinali Sino-Ġappuniż tal-karattri, huwa preferut għal użi uffiċjali, inklużi karti tal-flus u bolol Ġappuniżi. Nihon huwa tipikament użat fid-diskors ta' kuljum u jirrifletti bidliet fil-fonoloġija Ġappuniża matul il-perjodu Edo. Il-karattri 日本ifissru "l-oriġini tax-xemx", li hija s-sors tal-epitet popolari tal-Punent "L-Art tax-Xemx li Jogħla".

L-isem "Ġappun" huwa bbażat fuq il-pronunzji Ċiniżi Min jew Wu ta' 日本 u ġie introdott fil-lingwi Ewropej permezz ta' kummerċ bikri. Fis-seklu 13, Marco Polo rreġistra l-pronunzja bikrija Ċiniża Mandarin tal-karattri 日本國 bħala Cipangu. L-isem Malajan antik għall-Ġappun, Japang jew Japun, ittieħed minn djalett Ċiniż tal-kosta tan-nofsinhar u nstab minn negozjanti Portugiżi fix-Xlokk tal-Asja, li ġabu l-kelma fl-Ewropa fil-bidu tas-seklu 16. L-ewwel verżjoni bl-Ingliż ta' l-isem tidher fi ktieb ippubblikat fl-1577, li spettret l-isem bħala Giapan fi traduzzjoni ta' ittra Portugiża mill-1565.

Storja

Mill-preistorja sal-istorja klassika

Bnedmin moderni waslu fil-Ġappun madwar 38,000 sena ilu (~ 36,000 QK), li jimmarka l-bidu tal-Paleolitiku Ġappuniż. Dan kien segwit minn madwar 14,500 QK (il-bidu tal-perjodu Jōmon) minn kultura tal-kaċċatur-ġabra semi-sedentarja tal-Mesolitiku sa Neolitiku kkaratterizzata minn akkomodazzjoni tal-ħofra u agrikoltura rudimentali. Il-bastimenti tat-tafal minn dan il-perjodu huma fost l-eqdem eżempji ta' fuħħar li baqgħu ħajjin. Minn madwar 700 QK, in-nies Yayoi li jitkellmu bil-Ġappuniż bdew jidħlu fl-arċipelagu mill-Peniżola Koreana, ħallat mal-Jōmon; Il-perjodu Yayoi ra l-introduzzjoni ta' prattiċi inklużi l-kultivazzjoni tar-ross imxarrab, stil ġdid ta' fuħħar, u metallurġija miċ-Ċina u l-Korea. Skont il-leġġenda, l-Imperatur Jimmu (dixxendent ta' Amaterasu) waqqaf renju fiċ-ċentru tal-Ġappun fis-sena 660 QK, tibda linja imperjali kontinwa.

Il-Ġappun jidher għall-ewwel darba fl-istorja miktuba fil-Ktieb Ċiniż ta' Han, li tlesta fl-111 AD Buddhism wasal il-Ġappun minn Baekje (renju Korean) fis-sena 552, iżda l-iżvilupp tal-Buddiżmu Ġappuniż kien influwenzat prinċipalment miċ-Ċina. Minkejja r-reżistenza inizjali, il-Buddiżmu ġie promoss mill-klassi dominanti, inklużi figuri bħall-Prinċep Shōtoku, u kiseb aċċettazzjoni wiesgħa li bdiet fil-perjodu Asuka (592-710).

Fl-645, il-gvern immexxi mill-Prinċep Naka no Ōe u Fujiwara no Kamatari fassal u implimenta r-Riformi ta' Taika radikali. Ir-Riforma bdiet bir-riforma tal-art, ibbażata fuq ideat u filosofiji Confucian Ċiniżi. Huwa nazzjonalizza l-art kollha fil-Ġappun, biex iqassamha b'mod ekwu fost il-kultivaturi, u ordna l-kumpilazzjoni ta' reġistru tad-dar bħala l-bażi għal sistema ta' taxxa ġdida. L-għan reali tar-riformi kien li tinkiseb ċentralizzazzjoni akbar u tittejjeb il-qawwa tal-qorti imperjali, li kienet ibbażata wkoll fuq l-istruttura governattiva taċ-Ċina. Mibgħuta u studenti ntbagħtu fiċ-Ċina biex jitgħallmu dwar il-kitba, il-politika, l-arti u r-reliġjon Ċiniżi. Il-Gwerra Jinshin tas-sena 672, kunflitt imdemmi bejn il-Prinċep Ōama u n-neputi tiegħu, il-Prinċep Ōtomo, saret katalist importanti għal riformi amministrattivi futuri. Dawn ir-riformi laħqu l-qofol tagħhom fil-promulgazzjoni tal-Kodiċi Taihō, li kkonsolida l-istatuti eżistenti u stabbilixxa l-istruttura tal-gvernijiet ċentrali u lokali subordinati. Dawn ir-riformi legali ħolqu l-istat ritsuryō, sistema tal-gvern ċentralizzata tal-qedem stil Ċiniż li baqgħet fis-seħħ għal nofs millennju.

Il-perjodu Nara (710-784) immarka l-emerġenza ta' stat Ġappuniż iċċentrat fuq il-Qorti Imperjali f'Heijō-kyō (il-lum Nara). Il-perjodu huwa kkaratterizzat mill-emerġenza ta' kultura letterarja li bdiet bit-tlestija tal-Kojiki (712) u n-Nihon Shoki (720), kif ukoll l-iżvilupp ta' xogħlijiet ta'arti u arkitettura ta' ispirazzjoni Buddisti. Epidemija tal-ġidri fl-735-737 hija maħsuba li qatlet terz tal-popolazzjoni tal-Ġappun. Fl-784, l-Imperatur Kanmu mexxa l-kapitali, u stabbilixxa ruħu f'Heian-kyō (il-lum Kjoto) fl-794. Dan immarka l-bidu tal-perjodu Heian (794–1185), li matulu ħarġet kultura Ġappuniża indiġena. L-istorja ta' Genji minn Murasaki Shikibu u l-lirika tal-innu nazzjonali tal-Ġappun "Kimigayo" inkitbu matul din l-era.

Era feudali

L-era feudali tal-Ġappun kienet ikkaratterizzata miż-żieda u d-dominanza ta' klassi dominanti ta' ġellieda, is-samurai. Fl-1185, wara t-telfa tal-klann Taira mill-klann Minamoto fil-Gwerra Genpei, is-samurai Minamoto no Yoritomo stabbilixxa gvern militari f'Kamakura. Wara l-mewt ta' Yoritomo, il-klann Hōjō tela' fil-poter bħala reġenti għax-Shogun. L-iskola Zen tal-Buddiżmu ġiet introdotta miċ-Ċina fil-perjodu Kamakura (1185-1333) u saret popolari fost il-klassi samurai. Ix-xogunat ta' Kamakura neħħiet l-invażjonijiet Mongoli fl-1274 u fl-1281, iżda eventwalment twaqqa' mill-Imperatur Go-Daigo. Go-Daigo ġie megħlub minn Ashikaga Takauji fl-1336, u beda l-perjodu Muromachi (1336-1573). Ix-xogunat Ashikaga li segwa naqas milli jikkontrolla l-kmandanti tal-gwerra feudali (daimyō) u beda gwerra ċivili fl-1467, u fetaħ il-perjodu Sengoku ("Stati Gwerra") li tul seklu.

Matul is-seklu 16, kummerċjanti Portugiżi u missjunarji Ġiżwiti waslu l-Ġappun għall-ewwel darba, u bdew skambju kummerċjali u kulturali dirett bejn il-Ġappun u l-Punent. Oda Nobunaga uża t-teknoloġija Ewropea u l-armi tan-nar biex jirbaħ ħafna daimyō oħra; Il-konsolidazzjoni tal-poter tiegħu bdiet dak li sar magħruf bħala l-perjodu Azuchi-Momoyama. Wara l-mewt ta' Nobunaga fl-1582, is-suċċessur tiegħu, Toyotomi Hideyoshi, għaqqad in-nazzjon fil-bidu tas-snin 1590 u nieda żewġ invażjonijiet tal-Korea mingħajr suċċess fl-1592 u fl-1597.

Tokugawa Ieyasu serva bħala reġent għal iben Hideyoshi, Toyotomi Hideyori, u uża l-pożizzjoni tiegħu biex jikseb appoġġ politiku u militari. Meta faqqgħet il-gwerra miftuħa, Ieyasu għeleb lill-gruppi rivali fil-Battalja ta' Sekigahara fl-1600. Inħatar shōgun mill-Imperatur Go-Yōzei fl-1603 u stabbilixxa x-shogunat Tokugawa f'Edo (il-lum Tokyo). Ix-shogunat ippromulga miżuri li kienu jinkludu l-buke shohatto, bħala kodiċi ta' kondotta għall-kontroll tad-daimyō awtonomu, u fl-1639 il-politika iżolazzjonista ta' sakoku ("pajjiż magħluq") li mifrux fuq is-sentejn u nofs ta' unità politika dgħajfa magħrufa bħala l-perjodu. Edo (1603-1868). It-tkabbir ekonomiku tal-Ġappun modern beda f'dan il-perjodu, li rriżulta f'awtostradi u rotot tat-trasport tax-xmajjar, kif ukoll strumenti finanzjarji bħal kuntratti futuri, banek, u assigurazzjoni mis-sensara tar-ross ta 'Osaka. L-istudju tax-xjenzi tal-Punent (rangaku) ​​kompla permezz ta' kuntatt ma' l-enklavi Olandiża f'Nagasaki. Il-perjodu Edo ta lok għal kokugaku ("studji nazzjonali"), l-istudju tal-Ġappun mill-Ġappuniżi.

Era moderna

In-Navy tal-Istati Uniti bagħtet lill-Commodore Matthew C. Perry biex iġġiegħel lill-Ġappun jiftaħ għad-dinja ta' barra. Waslet f'Uraga b'erba '"Bastimenti Iswed" f'Lulju 1853, l-Ispedizzjoni Perry rriżultat fil-Konvenzjoni ta' Kanagawa ta' Marzu 1854. Trattati simili sussegwenti ma' pajjiżi oħra tal-Punent ġabu kriżijiet ekonomiċi u politiċi. Ir-riżenja tax-shōgun wasslet għall-Gwerra Boshin u t-twaqqif ta' stat ċentralizzat nominalment unifikat taħt l-imperatur (ir-Restawrazzjoni Meiji). Adotta istituzzjonijiet politiċi, ġudizzjarji u militari tal-Punent, il-Kabinett organizza l-Kunsill Privat, introduċa l-Kostituzzjoni Meiji (29 ta' Novembru, 1890), u laqqa' d-Dieta Imperjali. Matul il-perjodu Meiji (1868-1912), l-Imperu tal-Ġappun ħareġ bħala l-aktar stat żviluppat fl-Asja u qawwa dinjija industrijalizzata li segwiet kunflitt militari biex tespandi l-isfera ta' influwenza tagħha. Wara rebħiet fl-Ewwel Gwerra Sino-Ġappuniża (1894-1895) u l-Gwerra Russo-Ġappuniża (1904-1905), il-Ġappun kiseb il-kontroll tat-Tajwan, il-Korea, u n-nofs tan-nofsinhar ta' Karafuto (樺太), u annessa l-Korea fl-1910. Il-popolazzjoni Ġappuniża rdoppja minn 35 miljun fl-1873 għal 70 miljun fl-1935, b'bidla sinifikanti lejn l-urbanizzazzjoni.

Il-bidu tas-seklu 20 ra perjodu ta' demokrazija taishō (1912-1926) mittiefsa minn espansjoniżmu u militarizzazzjoni li qed jikbru. L-Ewwel Gwerra Dinjija ppermettiet lill-Ġappun, li ngħaqad mal-ġenb tal-alleati rebbieħa, biex jaqbad possedimenti Ġermaniżi fil-Paċifiku u ċ-Ċina. Is-snin għoxrin raw bidla politika lejn l-istatiżmu, perjodu ta' anarkija wara t-Terremot il-Kbir ta' Tokyo tal-1923, l-għadd ta' liġijiet kontra d-dissens politiku, u serje ta' attentati ta' kolp ta' stat. Dan il-proċess aċċellera matul is-snin tletin, u ġġenera diversi gruppi nazzjonalisti radikali li qasmu ostilità lejn id-demokrazija liberali u dedikazzjoni għall-espansjoni fl-Asja. Fl-1931, il-Ġappun invada u okkupa l-Manċurja; Wara kundanna internazzjonali tal-okkupazzjoni, huwa rriżenja mil-Lega tan-Nazzjonijiet sentejn wara. Fl-1936, il-Ġappun iffirma l-Patt Kontra l-Komintern mal-Ġermanja Nażista; il-Patt Tripartitiku tal-1940 għamilha waħda mill-Poteri tal-Assi.

L-Imperu tal-Ġappun invada partijiet oħra taċ-Ċina fl-1937, u preċipita t-Tieni Gwerra Sino-Ġappuniża (1937-1945). Fl-1940, l-Imperu invada l-Indokina Franċiża, u wara l-Istati Uniti imponiet embargo taż-żejt fuq il-Ġappun. Fis-7 u t-8 ta' Diċembru, 1941, il-forzi Ġappuniżi wettqu attakki sorpriżi fuq Pearl Harbor, kif ukoll fuq il-forzi Brittaniċi fil-Malasa, Singapor, u Ħong Kong, fost oħrajn, u bdew it-Tieni Gwerra Dinjija fil-Paċifiku. Fiż-żoni kollha okkupati mill-Ġappun matul il-gwerra, saru bosta abbużi kontra l-abitanti lokali, u ħafna ġew sfurzati fil-jasar sesswali. Wara r-rebħiet tal-Alleati matul l-erba' snin li ġejjin, li laħqu l-qofol tagħhom fl-invażjoni Sovjetika tal-Manċurja u l-bumbardamenti atomiċi ta' Hiroshima u Nagasaki fl-1945, il-Ġappun aċċetta konsenja bla kundizzjonijiet. Il-gwerra swiet lill-Ġappun lill-kolonji tiegħu u miljuni ta' ħajjiet. L-Alleati (immexxija mill-Istati Uniti) irripatrijaw miljuni ta' settlers Ġappuniżi mill-kolonji preċedenti tagħhom u l-kampijiet militari madwar l-Asja, fil-biċċa l-kbira jeliminaw l-Imperu Ġappuniż u l-influwenza tiegħu fuq it-territorji li rebaħ. L-Alleati laqqaw it-Tribunal Militari Internazzjonali għal-Lvant Imbiegħed biex jipproċedu kontra l-mexxejja Ġappuniżi, ħlief l-Imperatur, għal delitti tal-gwerra.

Fl-1947, il-Ġappun adotta kostituzzjoni ġdida li enfasizzat prattiċi demokratiċi liberali. L-okkupazzjoni Alleata ntemmet bit-Trattat ta' San Francisco fl-1952, u l-Ġappun ingħata sħubija fin-Nazzjonijiet Uniti fl-1956. Perjodu ta' tkabbir rekord wassal lill-Ġappun biex isir it-tieni l-akbar ekonomija fid-dinja; L-ekonomija ħadet daqqa f'nofs is-snin disgħin wara li faqqgħet bużżieqa tal-prezz tal-assi, li bdiet id-"Deċennju Mitluf". ] Fl-2011, il-Ġappun sofra wieħed mill-akbar terremoti fl-istorja rreġistrata tiegħu, it-terremot ta' Tōhoku, li wassal għad-diżastru nukleari ta' Fukushima Daiichi. Fl-1 ta' Mejju, 2019, wara l-abdikazzjoni storika tal-Imperatur Akihito, ibnu Naruhito sar imperatur, u bdiet l-era Reiwa.

Ġeografija

Il-Ġappun jinkludi 14,125 gżira li jiġġebbed tul il-kosta tal-Paċifiku tal-Asja. Jestendi għal 3,000 km (1,900 mi) grigal għal-lbiċ mill-Baħar ta' Okhotsk sal-Baħar taċ-Ċina tal-Lvant. Il-ħames gżejjer ewlenin tal-pajjiż, mit-tramuntana għan-nofsinhar, huma Hokkaido, Honshu, Shikoku, Kyushu u Okinawa. Il-Gżejjer Ryukyu, li jinkludu Okinawa, huma katina fin-nofsinhar ta' Kyushu. Il-Gżejjer Nanpō jinsabu fin-nofsinhar u fil-lvant tal-gżejjer ewlenin tal-Ġappun. Flimkien ħafna drabi huma magħrufa bħala l-arċipelagu Ġappuniż. Mill-2019, it-territorju tal-Ġappun huwa 377,975.24 km² (145,937.06 sq mi). Il-Ġappun għandu s-sitt itwal kosta fid-dinja, b'29,751 km (18,486 mi). Minħabba l-gżejjer remoti tagħha, iż-żona ekonomika esklussiva tal-Ġappun hija t-tmien l-akbar fid-dinja, li tkopri 4,470,000 km 2 (1,730,000 mi²).

L-arċipelagu Ġappuniż huwa magħmul minn 67% foresti u 14% agrikoltura. It-terren, prinċipalment imħatteb u muntanjuż, huwa ristrett għall-abitabilità. Għalhekk, żoni abitabbli, prinċipalment fiż-żoni kostali, għandhom densitajiet ta' popolazzjoni għolja ħafna: il-Ġappun huwa l-40 pajjiż l-aktar densament popolat anki mingħajr ma titqies dik il-konċentrazzjoni lokali. Honshu għandha l-ogħla densità tal-popolazzjoni ta' 450 ruħ/km 2 (1,200/mi²) fl-2010, filwaqt li Hokkaido għandha l-inqas densità ta' 64.5 nies/km 2 fl-2016. Fl-2014, madwar 0.5% tal-erja totali tal-Ġappun hija art lura (umetechi). ). Il-Lag Biwa huwa lag tal-qedem u l-akbar lag tal-ilma ħelu fil-pajjiż.

Il-Ġappun huwa sostanzjalment suxxettibbli għal terremoti, tsunami u eruzzjonijiet vulkaniċi minħabba l-lokalità tiegħu tul iċ-Ċirku tan-Nar tal-Paċifiku. Għandu s-17-il l-ogħla riskju ta' diżastru naturali mkejjel fl-Indiċi tar-Riskju Globali tal-2016 Il-Ġappun għandu 111-il vulkan attiv. Terremoti distruttivi, li ħafna drabi jirriżultaw fi tsunami, iseħħu diversi drabi kull seklu; It-terremot ta' Tokyo fl-1923 qatel aktar minn 140,000 ruħ. L-aktar terremoti kbar riċenti huma t-terremot il-Kbir ta' Hanshin tal-1995 u t-terremot ta' Tōhoku tal-2011, li wassal għal tsunami kbir.

Klima

Il-klima tal-Ġappun hija predominantement moderata, iżda tvarja ħafna mit-tramuntana għan-nofsinhar. Ir-reġjun l-aktar fit-Tramuntana, Hokkaido, għandu klima kontinentali umda bi xtiewi twal u kesħin u sjuf sħan jew friski ħafna. Il-preċipitazzjoni mhix abbundanti, iżda l-gżejjer ħafna drabi jiffurmaw banki tas-silġ fil-fond fix-xitwa.

Fir-reġjun tal-Baħar tal-Ġappun fuq il-kosta tal-punent ta' Honshu, l-irjieħ tax-xitwa tal-majjistral iġibu borra qawwija matul ix-xitwa. Fis-sajf, ir-reġjun kultant jesperjenza temperaturi estremament għoljin minħabba foehn. L-artijiet għolja ċentrali għandhom klima kontinentali umda tipika tal-intern, b'differenzi kbar fit-temperatura bejn is-sajf u x-xitwa. Il-muntanji tar-reġjuni ta' Chūgoku u Shikoku jipproteġu l-Baħar Intern ta' Seto minn irjieħ staġjonali, u jipprovdu klima ħafifa s-sena kollha.

Il-kosta tal-Paċifiku għandha klima subtropikali umda li tesperjenza xtiewi aktar ħfief b'borra okkażjonali u sjuf sħan u umdi minħabba r-riħ staġjonali mix-Xlokk. Il-Gżejjer Ryukyu u Nanpō għandhom klima subtropikali, bi xtiewi sħan u sjuf sħan. Il-preċipitazzjoni hija intensa ħafna, speċjalment matul l-istaġun tax-xita. L-istaġun tax-xita prinċipali jibda kmieni f'Mejju f'Okinawa, u l-faċċata tax-xita timxi gradwalment lejn it-tramuntana. Fl-aħħar tas-sajf u fil-bidu tal-ħarifa, it-tifuni ħafna drabi jġibu xita qawwija. Skont il-Ministeru tal-Ambjent, xita qawwija u temperaturi li qed jogħlew ikkawżaw problemi fl-industrija agrikola u bnadi oħra. L-ogħla temperatura li qatt ġiet imkejla fil-Ġappun, 41.1 °C (106.0 °F), ġiet irreġistrata fit-23 ta' Lulju, 2018, u ġiet ripetuta fis-17 ta' Awwissu, 2020.

Bijodiversità

Il-Ġappun għandu disa' ekoreġjuni tal-foresti li jirriflettu l-klima u l-ġeografija tal-gżejjer. Dawn ivarjaw minn foresti ta' weraq wiesa' umdi subtropikali fuq il-Gżejjer Ryūkyū u Bonin, għal foresti moderati ta 'weraq wiesa' u mħallta fir-reġjuni tal-klima moderata tal-gżejjer ewlenin, għal foresti ta' koniferi moderati fil-partijiet kesħin u tax-xitwa tal-gżejjer tat-Tramuntana. Il-Ġappun għandu aktar minn 90,000 speċi ta' annimali selvaġġi mill-2019, inkluż l-ors kannella, il-makaw Ġappuniż, il-kelb rakkun Ġappuniż, il-ġurdien żgħir Ġappuniż tal-għalqa, u s-salamandra ġgant Ġappuniża.

Ġie stabbilit netwerk kbir ta’ parks nazzjonali biex jipproteġu żoni importanti ta' flora u fawna, kif ukoll 52 sit ta' art mistagħdra Ramsar. Erba’ siti ġew iskritti fil-Lista tal-Wirt Dinji tal-UNESCO għall-valur naturali eċċezzjonali tagħhom.

Ambjente

Fil-perjodu ta' tkabbir ekonomiku mgħaġġel wara t-Tieni Gwerra Dinjija, il-politiki ambjentali ġew minimizzati mill-gvern u korporazzjonijiet industrijali; Bħala riżultat, it-tniġġis ambjentali kien mifrux fis-snin 50 u 60 Bi tweġiba għal tħassib dejjem jikber, il-gvern introduċa liġijiet ta' protezzjoni ambjentali fl-1970. Il-kriżi taż-żejt fl-1973 ħeġġet ukoll l-użu effiċjenti tal-enerġija minħabba n-nuqqas ta' riżorsi naturali tal-Ġappun.

Il-Ġappun jikklassifika fl-20 post fl-Indiċi tal-Prestazzjoni Ambjentali tal-2018, li jkejjel l-impenn ta' pajjiż għas-sostenibbiltà ambjentali. Il-Ġappun huwa l-ħames l-akbar emettitur tad-dijossidu tal-karbonju fid-dinja. Bħala ospitanti u firmatarju tal-Protokoll ta' Kjoto tal-1997, il-Ġappun għandu obbligu ta' trattat li jnaqqas l-emissjonijiet tiegħu tad-dijossidu tal-karbonju u jieħu miżuri oħra biex irażżan it-tibdil fil-klima. Fl-2020, il-gvern tal-Ġappun ħabbar mira tan-newtralità tal-karbonju sal-2050. Kwistjonijiet ambjentali jinkludu tniġġis tal-arja urbana (NOx, partiċelli sospiżi u tossiċi), ġestjoni tal-iskart, ewtrofikazzjoni tal-ilma, konservazzjoni tan-natura, tibdil fil-klima, ġestjoni tal-kimiċi u kooperazzjoni internazzjonali għal konservazzjoni.

Organizzazzjoni territorjali

Prefetturi tal-Ġappun

Is-47 ġurisdizzjoni territorjali li fihom huwa maqsum il-Ġappun huma magħrufa bħala prefetturi: distrett metropolitan (都 to), Tokyo; provinċja (道 dō), Hokkaidō; żewġ prefetturi urbani (府 fu), Osaka u Kyoto; u 43 prefettura rurali (県 ken?). Fil-Ġappuniż, din id-diviżjoni territorjali hija komunement imsejħa todōfuken (都道府県?). Din id-diviżjoni ġiet stabbilita mill-gvern Meiji fl-1871 u hija magħrufa bħala l-abolizzjoni tas-sistema Han. Għalkemm inizjalment inħolqu madwar 300 prefettura, dan in-numru naqas għal total ta' 47 fl-1888. Il-Liġi tal-Gvern Lokali tal-1947 tat aktar poter politiku lill-prefetturi, billi tipprovdilhom il-kapaċità li jagħżlu gvernaturi permezz ta’ elezzjonijiet lokali. Fl-2003, il-Prim Ministru Jun'ichirō Koizumi ppropona l-unjoni tal-prefetturi f'10 reġjuni li jkollhom aktar awtonomija mill-prefetturi attwali, iżda ma ġietx implimentata.

Skont il-liġi msemmija hawn fuq, kull prefettura hija suddiviża fi bliet (市 shi), bliet (町 machi/chō?), rħula (村 mura?) u distretti rurali (郡 gun) li jġibu flimkien belt waħda jew diversi (machi). u/jew mura). Xi prefetturi għandhom delegazzjonijiet oħra (支庁 shichō) li jwettqu funzjonijiet amministrattivi prefetturali barra l-kapital. F'Hokkaidō, dawn id-delegazzjonijiet jissejħu sottoprefetturi.

Provinċji tal-Ġappun

Il-provinċji tal-Ġappun (令制国, Ryōseikoku) kienu diviżjonijiet amministrattivi tal-ewwel livell tal-Ġappun mis-600s sal-1868. Il-provinċji ġew stabbiliti fil-Ġappun fl-aħħar tas-seklu 7 taħt is-sistema legali Ritsuryō li ffurmaw l-ewwel gvern ċentrali. Kull provinċja kienet maqsuma f'distretti (郡, gun) u miġbura f'wieħed mir-reġjuni jew ċirkwiti ġeografiċi magħrufa bħala Gokishichidō (Ħames Provinċji tad-Dar u Seba 'Ċirkwiti). Il-fruntieri tal-provinċja nbidlu ħafna drabi sal-aħħar tal-perjodu Nara (710 sa 794), iżda baqgħu l-istess mill-perjodu Heian (794 sa 1185) sal-perjodu Edo (1603 sa 1868). Il-provinċji kienu jeżistu flimkien mas-sistema tal-han (dominju), l-ereditajiet personali ta’ sidien feudali u ġellieda, u saru sekondarji għad-dominji sa tmiem il-perjodu Muromachi (1336 sa 1573). Il-provinċji tal-Ġappun ġew sostitwiti mis-sistema attwali tal-prefettura fil-Fuhanken sanchisei matul ir-Restawr ta' Meiji mill-1868 sal-1871, ħlief Hokkaido, li kien maqsum fi provinċji mill-1869 sal-1882. L-ebda ordni qatt ma nħarġet b'mod espliċitu li tabolixxi l-provinċji, iżda huma kkunsidrati. skaduti bħala unitajiet amministrattivi. Il-provinċji għadhom jintużaw f'konversazzjoni ġenerali, speċjalment fin-navigazzjoni u t-trasport, u huma msemmija fil-prodotti u l-karatteristiċi ġeografiċi tal-prefetturi li jkopru t-territorji preċedenti tagħhom.

Gvern u politika

Il-Ġappun huwa stat unitarju u monarkija kostituzzjonali li fiha s-setgħa tal-Imperatur hija limitata għal rwol ċerimonjali. Minflok, is-setgħa eżekuttiva hija eżerċitata mill-Prim Ministru tal-Ġappun u l-Kabinett tiegħu, li s-sovranità tagħhom tgħix mal-poplu Ġappuniż. Naruhito huwa l-Imperatur tal-Ġappun, wara li rnexxielu lil missieru Akihito mat-tlugħ tiegħu għat-Tron tal-Krisantema fl-2019.

Il-korp leġiżlattiv tal-Ġappun huwa d-Dieta Nazzjonali, parlament bikamerali. Tikkonsisti f'Kamra t'isfel tad-Deputati b’465 siġġu, eletti b'vot popolari kull erba' snin jew meta xolti, u Kamra ta' fuq tal-Kunsilliera b'245 siġġu, li l-membri eletti popolari tagħha jservu mandati ta' sitt snin. Hemm votazzjoni universali għall-adulti 'l fuq minn 18-il sena, b'votazzjoni sigrieta għall-uffiċjali eletti kollha. Il-prim ministru bħala kap tal-gvern għandu s-setgħa li jaħtar u jkeċċi Ministri tal-Istat, u jinħatar mill-imperatur wara li jiġi maħtur minn fost il-membri tad-Dieta. Fumio Kishida huwa l-Prim Ministru tal-Ġappun; ħa l-kariga wara li rebaħ l-elezzjoni tat-tmexxija tal-Partit Liberali Demokratiku tal-2021 Il-Partit Demokratiku Liberali, partit wiesa' tal-lemin, ilu l-partit dominanti fil-pajjiż mis-snin ħamsin, spiss imsejjaħ is-Sistema tal-1955.

Storikament influwenzata mil-liġi antika Ċiniża, is-sistema legali Ġappuniża żviluppat b'mod indipendenti matul il-perjodu Edo permezz ta' testi bħal Kujikata Osadamegaki. Sa mill-aħħar tas-seklu 19, is-sistema ġudizzjarja kienet ibbażata fil-biċċa l-kbira fuq il-liġi ċivili tal-Ewropa, partikolarment il-Ġermanja. Fl-1896, il-Ġappun stabbilixxa kodiċi ċivili bbażat fuq il-Bürgerliches Gesetzbuch Ġermaniż, li jibqa' fis-seħħ b'modifiki ta' wara t-Tieni Gwerra Dinjija. Il-Kostituzzjoni tal-Ġappun, adottata fl-1947, hija l-eqdem kostituzzjoni mingħajr emenda fid-dinja. Il-liġi statutorja toriġina fil-leġiżlatura, u l-kostituzzjoni teħtieġ li l-imperatur jippromulga leġiżlazzjoni mgħoddija mid-Dieta mingħajr ma jagħtih is-setgħa li jopponi l-leġiżlazzjoni. Il-korp ewlieni tal-liġi statutorja Ġappuniża jissejjaħ is-Sitt Kodiċi. Is-sistema ġudizzjarja tal-Ġappun hija maqsuma f'erba' livelli bażiċi: il-Qorti Suprema u tliet livelli ta' qrati inferjuri.

Relazzjonijiet barranin

Il-Ġappun, stat membru tan-Nazzjonijiet Uniti mill-1956, huwa wieħed mill-pajjiżi tal-G4 li qed ifittxu riforma tal-Kunsill tas-Sigurtà. Il-Ġappun huwa membru tal-G7, APEC u "ASEAN Plus Three", u huwa parteċipant fis-Summit tal-Asja tal-Lvant. Hija l-ħames l-akbar donatur fid-dinja ta' għajnuna uffiċjali għall-iżvilupp, li tagħti US $ 9.2 biljun fl-2014. Mill-2024, il-Ġappun kellu r-raba' l-akbar netwerk diplomatiku fid-dinja.

Il-Ġappun għandu relazzjonijiet ekonomiċi u militari mill-qrib mal-Istati Uniti, li magħhom iżomm alleanza tas-sigurtà. L-Istati Uniti hija suq ewlieni għall-esportazzjonijiet Ġappuniżi u sors ewlieni ta' importazzjonijiet Ġappuniżi, u hija impenjata għad-difiża tal-pajjiż, b'bażijiet militari fil-Ġappun. Fl-2016, il-Ġappun ħabbar il-viżjoni Indo-Paċifiku Ħielsa u Miftuħa, li tfassal il-politiki reġjonali tagħha. Il-Ġappun huwa wkoll membru tad-Djalogu dwar is-Sigurtà Kwadrilaterali ("il-Kwad"), djalogu multilaterali dwar is-sigurtà riformat fl-2017 bil-għan li tillimita l-influwenza Ċiniża fir-reġjun Indo-Paċifiku, flimkien mal-Istati Uniti, l-Awstralja u l-Indja.

Il-Ġappun iżomm diversi tilwim territorjali mal-ġirien tiegħu. Il-Ġappun jikkontesta l-kontroll Russu tal-Gżejjer Kuril tan-Nofsinhar, li kienu okkupati mill-Unjoni Sovjetika fl-1945. Il-kontroll tal-Korea t'Isfel tal-Liancourt Rocks huwa rikonoxxut iżda mhux aċċettat, kif jippretendihom il-Ġappun. Il-Ġappun għamel tensjoni relazzjonijiet maċ-Ċina u t-Tajwan dwar il-Gżejjer Senkaku u l-istatus ta' Okinotorishima.

Militari

Il-Ġappun huwa t-tielet l-ogħla pajjiż Asjatiku fl-Indiċi tal-Paċi Globali tal-2024 Huwa nefaq 1.1% tal-PGD totali tiegħu fuq il-baġit tad-difiża tiegħu fl-2022, u żamm l-10 l-akbar baġit militari fid-dinja fl-2022. Il-militar tal-pajjiż (il-Ġappun. Forzi ta' Awto-Difiża) hija ristretta mill-Artikolu 9 tal-Kostituzzjoni Ġappuniża, li tirrinunzja d-dritt tal-Ġappun li jiddikjara gwerra jew juża l-forza militari f'tilwim internazzjonali. Il-militar huwa rregolat mill-Ministeru tad-Difiża u huwa magħmul primarjament mill-Forza ta' AwtoDifiża tal-Art tal-Ġappun, il-Forza ta' AwtoDifiża Marittima tal-Ġappun, u l-Forza ta' AwtoDifiża tal-Ajru tal-Ġappun. L-iskjerament tat-truppi fl-Iraq u l-Afganistan immarka l-ewwel użu barra minn xtutna tal-militar Ġappuniż mit-Tieni Gwerra Dinjija.

Il-Gvern tal-Ġappun ilu jagħmel bidliet fil-politika ta' sigurtà tiegħu li jinkludu t-twaqqif tal-Kunsill tas-Sigurtà Nazzjonali, l-adozzjoni tal-Istrateġija ta' Sigurtà Nazzjonali, u l-iżvilupp tal-Linji Gwida tal-Programm ta' Difiża Nazzjonali. F'Mejju 2014, il-Prim Ministru Shinzo Abe qal li l-Ġappun ried ineħħi l-passività li żamm sa mit-tmiem tat-Tieni Gwerra Dinjija u jerfa' aktar responsabbiltà għas-sigurtà reġjonali. F'Diċembru 2022, il-Prim Ministru Fumio Kishida kompla kkonferma din it-tendenza, u ordna lill-gvern biex iżid l-infiq b'65% sal-2027. It-tensjonijiet reċenti, partikolarment mal-Korea ta' Fuq u ċ-Ċina, reġgħu qabbdu d-dibattitu dwar l-istatus tal-JSDF u r-relazzjoni tagħha mal-JSDF. Soċjetà Ġappuniża.

Infurzar tal-liġi

Is-sigurtà interna fil-Ġappun hija pprovduta primarjament mid-dipartimenti tal-pulizija tal-prefettura, taħt is-superviżjoni tal-Aġenzija Nazzjonali tal-Pulizija. Bħala l-korp ċentrali ta' koordinazzjoni għad-Dipartimenti tal-Pulizija tal-Prefettura, l-Aġenzija Nazzjonali tal-Pulizija hija amministrata mill-Kummissjoni Nazzjonali tas-Sigurtà Pubblika. It-Tim ta' Assalt Speċjali huwa magħmul minn unitajiet tattiċi kontra t-terroriżmu fil-livell nazzjonali li jikkooperaw mal-Iskwadri ta' Kontra l-Armi tan-Nar u l-Iskwadri ta' Kontra t-Terroriżmu tal-NBC fil-livell territorjali. Il-Gwardja tal-Kosta tal-Ġappun tipproteġi l-ibħra territorjali ta' madwar il-Ġappun u tuża kontromiżuri ta' sorveljanza u kontroll kontra l-kuntrabandu, reati ambjentali tal-baħar, kaċċa illegali, piraterija, vapuri tal-ispjunji, bastimenti tas-sajd barranin mhux awtorizzati u immigrazzjoni illegali.

Il-Liġi tal-Kontroll tal-Pussess ta' Armi tan-Nar u Xwabel tirregola b'mod strett il-pussess ċivili ta' pistoli, xwabel u armi oħra. Skont l-Uffiċċju tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Droga u l-Kriminalità, fost l-istati membri tan-NU li jirrappurtaw statistika mill-2018, ir-rati ta' inċidenza ta' reati vjolenti bħal qtil, ħtif, vjolenza sesswali u serq huma baxxi ħafna fil-Ġappun.

Ekonomija

Il-Ġappun għandu r-raba' l-akbar ekonomija fid-dinja bil-PGD nominali, wara dawk tal-Istati Uniti, iċ-Ċina u l-Ġermanja; u r-raba' l-akbar ekonomija mill-PPP. Mill-2021, il-forza tax-xogħol tal-Ġappun hija t-tmien l-akbar fid-dinja, li tikkonsisti f'aktar minn 68.6 miljun ħaddiem. Mill-2022, il-Ġappun għandu rata baxxa ta' qgħad ta' madwar 2.6%. Ir-rata tal-faqar tagħha hija t-tieni l-ogħla fost il-pajjiżi tal-G7, u taqbeż il-15.7% tal-popolazzjoni. Il-Ġappun għandu l-ogħla proporzjon tad-dejn pubbliku mal-PGD fost l-ekonomiji avvanzati, b'dejn nazzjonali stmat għal 248% relattiv għall-PGD mill-2022. Il-yen Ġappuniż huwa t-tielet l-akbar munita ta' riżerva fid-dinja wara d-dollaru Amerikan u l-euro.

Il-Ġappun kien il-ħames l-akbar esportatur fid-dinja u r-raba' l-akbar importatur fl-2022. L-esportazzjonijiet tiegħu ammontaw għal 18.2% tal-PGD totali tiegħu fl-2021. Mill-2022, is-swieq ewlenin tal-esportazzjoni tal-Ġappun kienu ċ-Ċina (23.9 fil-mija, inkluż Ħong Kong) u l-Istati Uniti (18.5 fil-mija). L-esportazzjonijiet ewlenin tagħha huma vetturi bil-mutur, prodotti tal-ħadid u tal-azzar, semikondutturi u partijiet tal-karozzi. L-aqwa swieq ta' importazzjoni tal-Ġappun mill-2022 kienu ċ-Ċina (21.1 fil-mija), l-Istati Uniti (9.9 fil-mija), u l-Awstralja (9.8 fil-mija). L-importazzjonijiet ewlenin tal-Ġappun huma makkinarju u tagħmir, fjuwils fossili, ikel, kimiċi u materja prima għall-industriji tiegħu.

Il-varjant Ġappuniż tal-kapitaliżmu għandu ħafna karatteristiċi distintivi: il-kumpaniji keiretsu huma influwenti, u l-impjiegi tul il-ħajja u l-avvanz fil-karriera bbażati fuq l-anzjanità huma komuni fl-ambjent tax-xogħol Ġappuniż. Il-Ġappun għandu settur kooperattiv kbir, bi tlieta mill-akbar għaxar kooperattivi fid-dinja, inkluża l-akbar kooperattiva tal-konsumaturi u l-akbar kooperattiva agrikola fl-2018. Hija tikklassifika ħafna fil-kompetittività u l-libertà ekonomika. Il-Ġappun ikklassifika fis-sitt post fir-Rapport dwar il-Kompetittività Globali fl-2019. ġibed 31.9 miljun turist internazzjonali fl-2019, u kklassifikat fil-ħdax-il post fid-dinja fl-2019 għat-turiżmu deħlin. Ir-Rapport dwar il-Kompetittività tal-Ivvjaġġar u t-Turiżmu tal-2021 ikklassifika lill-Ġappun fl-ewwel post fid-dinja fost 117-il pajjiż. Id-dħul tagħha mit-turiżmu internazzjonali fl-2019 ammonta għal $46.1 biljun.

Agrikoltura u sajd

Is-settur agrikolu Ġappuniż jammonta għal madwar 1.2% tal-PGD totali tal-pajjiż fl-2018. 11.5% biss tal-art tal-Ġappun hija adattata għall-kultivazzjoni. Minħabba dan in-nuqqas ta' art li tinħarat, tintuża sistema ta' terrazzin biex jitkabbru l-uċuħ tar-raba' f'żoni żgħar. Dan jirriżulta f'wieħed mill-ogħla livelli fid-dinja ta' rendiment tal-għelejjel għal kull unità ta' żona, b'rata ta' awtosuffiċjenza agrikola ta' madwar 50% fl-2018. Is-settur agrikolu żgħir tal-Ġappun huwa sussidjat u protett ħafna. Kien hemm tħassib dejjem jikber dwar il-biedja hekk kif il-bdiewa jixjieħu u jissieltu biex isibu suċċessuri.

Il-Ġappun ikklassifika fis-seba' post fid-dinja 'tunnellaġġ ta' ħut maqbud, qabad 3,167,610 tunnellata metrika ta' ħut fl-2016, ‘l isfel minn medja annwali ta' 4,000,000 tunnellata matul l-għaxar snin preċedenti. Il-Ġappun iżomm waħda mill-akbar flotot tas-sajd fid-dinja, li jammonta għal kważi 15% tal-qabda globali.

Industrija u servizzi

Il-Ġappun għandu kapaċità industrijali estensiva u huwa d-dar ta 'uħud mill-akbar produtturi u l-aktar avvanzati teknoloġikament ta' vetturi bil-mutur, għodod tal-magni, azzar u metalli mhux tal-ħadid, vapuri, kimiċi, tessuti u ikel ipproċessat. Is-settur industrijali tal-Ġappun jammonta għal madwar 27.5% tal-PGD tiegħu. Il-produzzjoni tal-manifattura tal-pajjiż hija r-raba' l-ogħla fid-dinja fl-2023.

Il-Ġappun huwa fost l-aqwa tliet pajjiżi fid-dinja fil-produzzjoni u l-esportazzjoni tal-karozzi u huwa d-dar ta' Toyota, l-akbar kumpanija tal-karozzi fid-dinja f'termini ta' produzzjoni ta 'vetturi. L-industrija Ġappuniża tal-bini tal-vapuri tiffaċċja kompetizzjoni dejjem tikber mill-ġirien tagħha tal-Asja tal-Lvant, il-Korea t'Isfel; Inizjattiva tal-gvern tal-2020 identifikat dan is-settur bħala mira biex jiżdiedu l-esportazzjonijiet.

Is-settur tas-servizzi tal-Ġappun jammonta għal madwar 69.5% tal-produzzjoni ekonomika totali tiegħu fl-2021. Il-banek, il-bejgħ bl-imnut, it-trasport u t-telekomunikazzjoni huma industriji importanti, u kumpaniji bħal Toyota, Mitsubishi UFJ, NTT, Aeon, SoftBank, Hitachi u Itochu huma fost l-akbar f' id-dinja.

Xjenza u teknoloġija

Relattiv għall-prodott gross domestiku, il-baġit tar-riċerka u l-iżvilupp tal-Ġappun huwa t-tieni l-ogħla fid-dinja, b'867,000 riċerkatur jaqsmu baġit ta' riċerka u żvilupp ta' 19 triljun yen fl-2017. Il-pajjiż ipproduċa tnejn u għoxrin rebbieħa Nobel fil-fiżika, il-kimika jew mediċina, u tliet Medalisti Fields.

Il-Ġappun huwa mexxej dinji fil-produzzjoni u l-użu tar-robotika, li jforni 45% tat-total tad-dinja fl-2020; minn 55% fl-2017. Il-Ġappun għandu t-tieni l-ogħla numru ta' riċerkaturi fix-xjenza u t-teknoloġija per capita fid-dinja, b'14 għal kull 1,000 impjegat.

L-industrija tal-elettronika għall-konsumatur tal-Ġappun, darba meqjusa bħala l-aktar b'saħħitha fid-dinja, tinsab fi stat ta' tnaqqis hekk kif tqum kompetizzjoni reġjonali f'pajjiżi ġirien tal-Asja tal-Lvant bħall-Korea t'Isfel. Madankollu, is-settur tal-logħob tal-vidjo tal-Ġappun għadu industrija ewlenija. Fl-2014, is-suq tal-logħob tal-kompjuter tal-konsumatur tal-Ġappun ġabru $9.6 biljun, li minnhom $5.8 biljun ġew minn logħob mobbli. Sal-2015, il-Ġappun kien sar ir-raba' l-akbar suq tal-logħob tal-kompjuter fid-dinja, wara ċ-Ċina, l-Istati Uniti u l-Korea t'Isfel biss.

L-Aġenzija għall-Esplorazzjoni Aerospazjali tal-Ġappun hija l-aġenzija spazjali nazzjonali tal-Ġappun; tmexxi riċerka fl-ispazju, planetarja u fl-avjazzjoni, u tmexxi l-iżvilupp tar-rokits u s-satellita. Huwa parteċipant fl-Istazzjon Spazjali Internazzjonali: il-Modulu tal-Esperiment Ġappuniż (Kibō) ġie miżjud mal-istazzjon waqt it-titjiriet tal-assemblaġġ tal-Space Shuttle fl-2008. Is-sonda spazjali Akatsuki tnediet fl-2010 u laħqet l-orbita madwar Venere fl-2015. Il-pjanijiet tal-Ġappun fl-2015 L-esplorazzjoni spazjali tinkludi l-bini ta' bażi ​​Lunar u l-inżul ta' astronawti sal-2030. Fl-2007, nediet l-esploratur lunar SELENE (Selenological and Engineering Explorer) miċ-Ċentru Spazjali Tanegashima. L-akbar missjoni Lunar mill-programm Apollo, l-iskop tagħha kien li tiġbor data dwar l-oriġini u l-evoluzzjoni tal-Qamar. Ir-rover daħal fl-orbita Lunar fl-4 ta' Ottubru, 2007, u deliberatament waqa' fil-Qamar fil-11 ta' Ġunju, 2009.

Infrastruttura

Trasport

Il-Ġappun investa ħafna fl-infrastruttura tat-trasport sa mis-snin disgħin Il-pajjiż għandu madwar 1,200,000 kilometru (750,000 mi) ta' toroq magħmulin minn 1,000,000 kilometru (620,000 mi) ta' toroq tal-belt, bliet u r-raħal, 130,000 kilometru, 54,736 kilometru (34,011 mil) ta 'awtostradi nazzjonali ġenerali, u 7,641 kilometru (4,748 mil) ta' awtostradi nazzjonali fl-2017.

Mill-privatizzazzjoni tagħhom fl-1987, għexieren ta' kumpaniji ferrovjarji Ġappuniżi jikkompetu fis-swieq reġjonali u lokali tat-trasport tal-passiġġieri; Kumpaniji ewlenin jinkludu JR Seven Companies, Kintetsu, Seibu Railway u Keio Corporation. Ix-Shinkansen (ferroviji bil-balal) ta' veloċità għolja li jgħaqqdu l-ibliet il-kbar huma magħrufa għas-sigurtà u l-puntwalità tagħhom.

Hemm 175 ajruport fil-Ġappun mill-2021. L-akbar ajruport domestiku, l-Ajruport ta' Haneda f'Tokjo, kien it-tieni l-iktar ajruport traffikuż fl-Asja fl-2019. Iċ-ċentri tas-superport ta' Keihin u Hanshin huma fost l-akbar fid-dinja, b'7.98 u 5.22 miljun TEU rispettivament fl-2017.

Enerġija

Fl-2019, 37.1% tal-enerġija fil-Ġappun kienet prodotta miż-żejt, 25.1% mill-faħam, 22.4% mill-gass naturali, 3.5% mill-idroenerġija, u 2.8% mill-enerġija idroelettrika %, fost sorsi oħra. L-enerġija nukleari naqset minn 11.2 fil-mija fl-2010. Minn Mejju 2012, l-impjanti nukleari kollha tal-pajjiż kienu offline minħabba l-oppożizzjoni pubblika kontinwa wara d-diżastru nukleari ta' Fukushima Daiichi f'Marzu 2011, għalkemm uffiċjali uffiċjali tal-Gvern komplew jippruvaw jinfluwenzaw l-opinjoni pubblika favur li mill-inqas xi wħud jerġgħu lura għas-servizz. L-Impjant tal-Enerġija Nukleari ta' Sendai reġa ' beda mill-ġdid fl-2015, u minn dakinhar reġgħu nbdew diversi impjanti tal-enerġija nukleari oħra. Il-Ġappun m'għandux riżervi nazzjonali sinifikanti u huwa dipendenti ħafna fuq l-enerġija importata. Għal din ir-raġuni, il-pajjiż ippropona li jiddiversifika s-sorsi tiegħu u jżomm livelli għoljin ta' effiċjenza enerġetika.

Provvista ta' ilma u sanità

Ir-responsabbiltà għas-settur tal-ilma u s-sanità hija maqsuma bejn il-Ministeru tas-Saħħa, ix-Xogħol u l-Benessri, inkarigat mill-provvista tal-ilma għall-użu domestiku; il-Ministeru tal-Artijiet, Infrastruttura, Trasport u Turiżmu, inkarigat mill-iżvilupp tar-riżorsi tal-ilma kif ukoll is-sanità; il-Ministeru tal-Ambjent, inkarigat mill-kwalità tal-ilma ambjentali u l-preservazzjoni ambjentali; u l-Ministeru tal-Intern u l-Komunikazzjoni, inkarigat mill-benchmarking tal-prestazzjoni tas-servizzi pubbliċi. L-aċċess għal sors tal-ilma mtejjeb huwa universali fil-Ġappun. Madwar 98% tal-popolazzjoni tirċievi provvista ta' ilma tax-xorb permezz ta' pajpijiet mis-servizzi pubbliċi.

Demografija

Il-Ġappun għandu popolazzjoni ta' kważi 125 miljun, li minnhom kważi 122 miljun huma ċittadini Ġappuniżi (estimi tal-2022). Popolazzjoni żgħira ta' residenti barranin tagħmel il-bqija. Il-Ġappun huwa l-pajjiż li qed jixjieħ l-aktar mgħaġġel fid-dinja u għandu l-ogħla proporzjon ta' ċittadini anzjani fi kwalunkwe pajjiż, li jinkludi terz tal-popolazzjoni totali tiegħu; Dan huwa r-riżultat ta' baby boom ta' wara t-Tieni Gwerra Dinjija, li kien segwit minn żieda fl-istennija tal-għomor u tnaqqis fir-rati tat-twelid. Il-Ġappun għandu rata ta' fertilità totali ta' 1.4, li hija taħt ir-rata ta' sostituzzjoni ta' 2.1, u hija fost l-aktar baxxi fid-dinja; Għandha età medja ta' 48.4, l-ogħla fid-dinja. Mill-2020, aktar minn 28.7 fil-mija tal-popolazzjoni għandha aktar minn 65 sena, jew aktar minn waħda minn kull erbgħa tal-popolazzjoni Ġappuniża. Peress li numru dejjem jikber ta' żgħażagħ Ġappuniżi ma jiżżewġux jew ma jkollhomx tfal, il-popolazzjoni tal-Ġappun hija mistennija li tonqos għal madwar 88 miljun sal-2065.

Bidliet fl-istruttura demografika ħolqu diversi problemi soċjali, partikolarment tnaqqis fil-forza tax-xogħol u żieda fl-ispiża tal-benefiċċji tas-sigurtà soċjali. Il-Gvern tal-Ġappun jipproġetta li se jkun hemm kważi persuna anzjana waħda għal kull persuna li għandha l-età tax-xogħol sal-2060. Xi drabi jiġu ssuġġeriti inċentivi għall-immigrazzjoni u t-twelid bħala soluzzjoni biex jipprovdu ħaddiema iżgħar biex isostnu l-popolazzjoni li qed tixjieħ tal-pajjiż. Fl-1 ta 'April, 2019, ġiet promulgata l-liġi tal-immigrazzjoni riveduta tal-Ġappun, li tipproteġi d-drittijiet tal-ħaddiema barranin biex tgħin tnaqqas in-nuqqas ta' ħaddiema f'ċerti setturi.

Fl-2022, 92% tal-popolazzjoni totali Ġappuniża kienet tgħix fl-ibliet. Il-kapitali, Tokyo, għandha popolazzjoni ta' 13.9 miljun (2022). Hija parti miż-Żona Metropolitana ta' Tokjo, l-akbar żona metropolitana fid-dinja bi 38,140,000 ruħ (2016). Il-Ġappun huwa soċjetà etnikament u kulturalment omoġenja, u n-nies Ġappuniżi jiffurmaw 98.1% tal-popolazzjoni tal-pajjiż. Gruppi etniċi minoritarji fil-pajjiż jinkludu l-Ainu indiġeni u Ryukyuan. Il-Koreani Zainichi, iċ-Ċiniżi, il-Filippini, il-Brażiljani l-aktar ta' dixxendenza Ġappuniża, u l-Peruvjani l-aktar ta' dixxendenza Ġappuniża huma wkoll fost il-gruppi żgħar ta’ minoranza tal-Ġappun. Il-burakumin jikkostitwixxu grupp soċjali minoritarju.

Lingwi

Il-Ġappuniż huwa l-lingwa nazzjonali de facto tal-Ġappun u l-lingwa primarja miktuba u mitkellma tal-biċċa l-kbira tan-nies fil-pajjiż. Il-kitba Ġappuniża tuża kanji (karattri Ċiniżi) u żewġ settijiet ta' kana (sillabarji bbażati fuq kitba kursiva u radikali użati mill-kanji), kif ukoll l-alfabett Latin u numri Għarab. L-Ingliż assuma rwol importanti fil-Ġappun bħala lingwa ta' kollegament tan-negozju u internazzjonali. Bħala riżultat, il-prevalenza tal-Ingliż fis-sistema edukattiva żdiedet, u l-klassijiet tal-Ingliż saru obbligatorji fil-livelli kollha tas-sistema tal-iskola Ġappuniża sal-2020. Il-lingwa tas-sinjali Ġappuniża hija l-lingwa tas-sinjali prinċipali użata fil-Ġappun u kisbet xi rikonoxximent uffiċjali, iżda l-użu tiegħu storikament ġie mxekkel minn politiki diskriminatorji u minn nuqqas ta' appoġġ edukattiv.

Minbarra l-Ġappuniż, il-lingwi Ryukyuan (Amami, Kunigami, Okinawan, Miyako, Yaeyama, Yonaguni), parti mill-familja tal-lingwi Ġappuniżi, huma mitkellma fil-katina tal-Gżira Ryukyu. Ftit tfal jitgħallmu dawn il-lingwi, iżda l-gvernijiet lokali fittxew li jżidu l-għarfien tal-lingwi tradizzjonali. Il-lingwa Ainu, li hija lingwa iżolata, hija moribunda, bi ftit kelliema nattivi biss fadal mill-2014. Barra minn hekk, għadd ta' lingwi oħra huma mgħallma u użati minn minoranzi etniċi, komunitajiet immigranti, u numru dejjem jikber ta' studenti tal-lingwa barranija, bħall-Korean (inkluż djalett Korean Zainichi distintiv), iċ-Ċiniż u l-Portugiż.

Reliġjon

Il-kostituzzjoni tal-Ġappun tiggarantixxi libertà reliġjuża sħiħa. L-ogħla stimi jissuġġerixxu li bejn 84 u 96 fil-mija tal-popolazzjoni Ġappuniża jaderixxu max-Xintoiżmu bħala r-reliġjon indiġena tagħhom. Madankollu, dawn l-istimi huma bbażati fuq nies affiljati ma' tempju, aktar milli fuq in-numru ta' dawk li jemmnu veri. Ħafna Ġappuniżi jipprattikaw kemm ix-Xintoiżmu kif ukoll il-Buddiżmu; Jistgħu jidentifikaw maż-żewġ reliġjonijiet jew jiddeskrivu lilhom infushom bħala mhux reliġjużi jew spiritwali. Il-livell ta' parteċipazzjoni fiċ-ċerimonji reliġjużi bħala tradizzjoni kulturali jibqa' għoli, speċjalment waqt festivals u okkażjonijiet bħall-ewwel żjara tas-santwarju tas-Sena l-Ġdida. It-Taoiżmu u l-Konfuċjaniżmu miċ-Ċina influwenzaw ukoll it-twemmin u d-drawwiet Ġappuniżi.

Illum, bejn 1% u 1.5% tal-popolazzjoni huma Insara. Matul l-aħħar seklu, id-drawwiet tal-Punent oriġinarjament relatati mal-Kristjaneżmu (inklużi tiġijiet ta' stil tal-Punent, Jum San Valentinu, u l-Milied) saru popolari bħala drawwiet sekulari fost ħafna Ġappuniżi.

Mill-2016, madwar 90% tal-prattikanti tal-Iżlam fil-Ġappun kienu immigranti mwielda barra. Fl-2018, kien hemm madwar 105 moskea u 200,000 Musulmani fil-Ġappun, li 43,000 minnhom kienu ċittadini Ġappuniżi. Reliġjonijiet minoritarji oħra jinkludu l-Induiżmu, il-Ġudaiżmu, u l-Fidi Bahá'í, kif ukoll it-twemmin animistiku tal-Ainu.

Edukazzjoni

Mill-Liġi Bażika tal-Edukazzjoni tal-1947, l-edukazzjoni obbligatorja fil-Ġappun tinkludi skola primarja u sekondarja, li flimkien idumu disa' snin. Kważi t-tfal kollha jkomplu l-edukazzjoni tagħhom fi skola sekondarja għolja ta' tliet snin. L-università fl-ogħla grad fil-pajjiż hija l-Università ta' Tokjo. Minn April 2016, diversi skejjel bdew is-sena akkademika bi skola primarja u sekondarja integrata fi programm ta' skola obbligatorja ta' disa' snin; Il-MEXT qed tippjana li dan l-approċċ jiġi adottat man-nazzjon kollu.

Il-Programm għall-Valutazzjoni Internazzjonali tal-Istudenti (PISA) ikkoordinat mill-OECD jikklassifika l-għarfien u l-ħiliet taż-żgħażagħ Ġappuniżi ta' 15-il sena bħala t-tielet l-aħjar fid-dinja. Il-Ġappun huwa wieħed mill-pajjiżi tal-OECD bl-aħjar prestazzjoni fil-qari, il-matematika u x-xjenza, b'punteġġ medju ta' 520 għal kull student, u għandu wieħed mill-aktar forzi tax-xogħol edukati fid-dinja fost il-pajjiżi tal-OECD. Nefaq 7.4% tal-PDG totali tiegħu fuq l-edukazzjoni fl-2021. Fl-2021, il-pajjiż ikklassifika fit-tielet post fil-perċentwal ta' nies ta' bejn 25 u 64 sena li kisbu edukazzjoni ogħla f’55.6%. Madwar 65% tal-Ġappuniżi ta' bejn 25 u 34 sena għandhom xi forma ta' kwalifika ta' edukazzjoni ogħla, u 34.2% tal-Ġappuniżi ta' bejn 25 u 64 sena għandhom grad ta' baċellerat, it-tieni l-ogħla proporzjon fl-OECD wara mill-Korea t'Isfel. In-nisa Ġappuniżi għandhom livell edukattiv ogħla mill-irġiel: 59 fil-mija tan-nisa għandhom lawrja tal-kulleġġ, meta mqabbla ma '52 fil-mija tal-irġiel.

Saħħa

Fil-Ġappun, il-kura tas-saħħa hija pprovduta mill-gvernijiet nazzjonali u lokali. Il-ħlas għal servizzi mediċi personali jsir permezz ta' sistema ta' assigurazzjoni tas-saħħa universali li toffri aċċess ugwali relattiv, b'rati stabbiliti minn kumitat tal-gvern. Nies li m'għandhomx assigurazzjoni permezz ta' min iħaddimhom jistgħu jipparteċipaw fi programm nazzjonali ta' assigurazzjoni tas-saħħa amministrat mill-gvernijiet lokali. Mill-1973, l-anzjani kollha ġew koperti minn assigurazzjoni sponsorjata mill-gvern.

Il-Ġappun nefaq 10.82% tal-PGD totali tiegħu fuq il-kura tas-saħħa fl-2021. Fl-2020, l-istennija tal-ħajja ġenerali fil-Ġappun mat-twelid kienet 85 sena (82 sena għall-irġiel u 88 sena għan-nisa) l-ogħla fid-dinja; filwaqt li kellha rata ta' mortalità tat-trabi baxxa ħafna (2 għal kull 1,000 twelid ħaj). Mill-1981, il-kawża ewlenija tal-mewt fil-Ġappun hija l-kanċer, li ammonta għal 27% tal-imwiet totali fl-2018, segwit minn mard kardjovaskulari, li kkawża 15% tal-imwiet. Il-Ġappun għandu waħda mill-ogħla rati ta' suwiċidju fid-dinja, li hija meqjusa bħala problema soċjali kbira. Problema ewlenija oħra tas-saħħa pubblika hija t-tipjip fost l-irġiel Ġappuniżi. Madankollu, il-Ġappun għandu l-inqas rata ta' mard tal-qalb fl-OECD u l-inqas livell ta' dimenzja fost il-pajjiżi żviluppati.

Kultura

Il-kultura Ġappuniża kontemporanja tgħaqqad influwenzi mill-Asja, l-Ewropa u l-Amerika ta' Fuq. Arti tradizzjonali Ġappuniża jinkludu snajja bħal ċeramika, tessuti, lacquerware, xwabel, u pupi; wirjiet ta' bunraku, kabuki, noh, dance u rakugo; u prattiċi oħra, iċ-ċerimonja tat-te, ikebana, arti marzjali, kaligrafija, origami, onsen, geishas u logħob. Il-Ġappun għandu sistema żviluppata għall-protezzjoni u l-promozzjoni ta' assi kulturali tanġibbli u intanġibbli u teżori nazzjonali. Tnejn u għoxrin sit ġew iskritti fil-Lista tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, li tmintax minnhom huma ta' importanza kulturali. Il-Ġappun huwa meqjus bħala superpotenza kulturali.

Arti u arkitettura

L-istorja tal-pittura Ġappuniża turi sinteżi u kompetizzjoni bejn l-estetika nattiva Ġappuniża u ideat importati. L-interazzjoni bejn l-arti Ġappuniża u Ewropea kienet sinifikanti: pereżempju, stampi ukiyo-e, li bdew jiġu esportati fis-seklu 19 fil-moviment magħruf bħala Japonisme, kellhom influwenza sinifikanti fuq l-iżvilupp tal-arti moderna fil-Punent, aktar notevolment fil-post-impressjoniżmu.

L-arkitettura Ġappuniża hija taħlita ta' influwenzi lokali u oħrajn. Tradizzjonalment kien ikkaratterizzat minn strutturi tal-injam jew tal-ġibs, kemmxejn elevati mill-art, b'soqfa bil-madum jew tal-paja. Djar tradizzjonali u ħafna tempji jużaw tatami mats u bibien li jiżżerżqu li jkissru d-distinzjoni bejn kmamar u spazji ta' ġewwa u ta' barra. Sa mis-seklu 19, il-Ġappun inkorpora ħafna mill-arkitettura moderna tal-Punent fil-kostruzzjoni u d-disinn. Kien biss wara t-Tieni Gwerra Dinjija li l-periti Ġappuniżi għamlu l-marka tagħhom fix-xena internazzjonali, l-ewwel bil-ħidma ta' periti bħal Kenzō Tange u mbagħad b’movimenti bħal Metaboliżmu.

Letteratura u filosofija

Xogħlijiet bikrija tal-letteratura Ġappuniża jinkludu l-kronaki Kojiki u Nihon Shoki u l-antoloġija poetika Man'yōshū, kollha mis-seklu 8 u miktuba b'karattri Ċiniżi. Fil-bidu tal-perjodu Heian, ġiet żviluppata s-sistema tal-fonogramma magħrufa bħala kana (hiragana u katakana). The Tale of the Bamboo Cutter huwa meqjus bħala l-eqdem narrattiva Ġappuniża li baqgħu ħajjin. Sei Shōnagon joffri rendikont tal-ħajja fil-qorti, filwaqt li The Tale of Genji ta' Murasaki Shikibu spiss jiġi deskritt bħala l-ewwel rumanz fid-dinja.

Matul il-perjodu Edo, iċ-chōnin ("ċittadini") qabżu l-aristokrazija samurai bħala produtturi u konsumaturi tal-letteratura. Il-popolarità tax-xogħlijiet ta' Saikaku, pereżempju, tiżvela din il-bidla fin-numru ta' qarrejja u awturi, filwaqt li Bashō qanqal it-tradizzjoni poetika Kokinshū bil-haikai (haiku) tiegħu u kiteb il-ktieb poetiku tal-ivvjaġġar Oku no Hosomichi. L-era Meiji rat it-tnaqqis tal-forom letterarji tradizzjonali hekk kif il-letteratura Ġappuniża integrat influwenzi tal-Punent. Natsume Sōseki u Mori Ōgai kienu rumanziera importanti fil-bidu tas-seklu 20, segwiti minn Ryūnosuke Akutagawa, Jun'ichirō Tanizaki, Kafū Nagai, u aktar reċentement, Haruki Murakami u Kenji Nakagami. Il-Ġappun għandu żewġ awturi rebbieħa tal-Premju Nobel: Yasunari Kawabata (1968) u Kenzaburō Ōe (1994).

Il-filosofija Ġappuniża storikament kienet fużjoni ta' elementi barranin, partikolarment Ċiniżi u tal-Punent, u esklussivament Ġappuniżi. Fil-forom letterarji tagħha, il-filosofija Ġappuniża bdiet madwar erbatax-il seklu ilu. L-ideali Confucian jibqgħu evidenti fil-kunċett Ġappuniż tas-soċjetà u l-awto, u fl-organizzazzjoni tal-gvern u l-istruttura tas-soċjetà. Il-Buddiżmu kellu impatt profond fuq il-psikoloġija, il-metafiżika u l-estetika Ġappuniżi.

Arti tal-ispettaklu

Il-mużika Ġappuniża hija eclettika u diversa. Bosta strumenti, bħall-koto, ġew introdotti fis-sekli 9 u 10 Mużika popolari popolari, bi shamisen bħal kitarra, tmur mis-seklu 16. Il-mużika klassika tal-Punent, introdotta fl-aħħar tas-seklu 19, hija parti integrali mill-kultura Ġappuniża. Kumi-daiko (ensemble perkussjoni) żviluppat fil-Ġappun ta' wara l-gwerra u sar popolari ħafna fl-Amerika ta' Fuq. Il-mużika popolari fil-Ġappun ta 'wara l-gwerra ġiet influwenzata ħafna mit-tendenzi Amerikani u Ewropej, li wasslu għall-evoluzzjoni tal-J-pop. Il-karaoke hija attività kulturali sinifikanti.

L-erba' teatri tradizzjonali tal-Ġappun huma noh, kyōgen, kabuki u bunraku. Noh hija waħda mill-eqdem tradizzjonijiet kontinwi tat-teatru fid-dinja.

Midja

Skont l-istħarriġ tal-NHK tal-2015 dwar it-telespettaturi fil-Ġappun, 79 fil-mija tal-Ġappuniżi jaraw it-televiżjoni kuljum. Drammi televiżivi Ġappuniżi jaraw kemm fil-Ġappun kif ukoll internazzjonalment. Ħafna franchises tal-midja Ġappuniżi kisbu popolarità globali konsiderevoli u huma fost il-franchises tal-midja li għandhom l-ogħla qligħ fid-dinja. Il-gazzetti Ġappuniżi huma fost l-aktar iċċirkolati fid-dinja fl-2016.

Il-Ġappun għandu waħda mill-eqdem u l-akbar industriji tal-films fid-dinja. Godzilla ta' Ishirō Honda sar ikona internazzjonali tal-Ġappun u nissel sottoġeneru sħiħ ta' films kaiju, kif ukoll l-itwal franchise ta' films li damu fl-istorja. Il-komiks Ġappuniżi, magħrufa bħala manga, ġew żviluppati f'nofs is-seklu 20 u saru popolari madwar id-dinja. Numru kbir ta' serje manga saru wħud mill-aqwa serje komiks ta' kull żmien, rivaling l-industrija tal-komiks Amerikana. Films animati u serje televiżivi Ġappuniżi, magħrufa bħala Anime, kienu influwenzati ħafna mill-manga Ġappuniż u saru popolari ħafna mad-dinja kollha.

Festi

Uffiċjalment, il-Ġappun għandu 16-il btala nazzjonali rikonoxxuti mill-gvern. Il-vaganzi pubbliċi fil-Ġappun huma rregolati mil-Liġi tal-Festi (国民の祝日に関する法律, Kokumin no Shukujitsu ni Kansuru Hōritsu) tal-1948. Mill-2000, il-Ġappun implimenta s-sistema Happy Monday, li ċċaqlaq diversi vaganzi nazzjonali għat-Tnejn weekend. Il-vaganzi nazzjonali fil-Ġappun huma Jum l-Ewwel tas-Sena fl-1 ta' Jannar, Jum l-Ewwel ta' l-Età fit-tieni Tnejn ta' Jannar, Jum il-Fondazzjoni Nazzjonali fil-11 ta' Frar, Ġuvni ta' l-Imperatur fit-23 ta', Jum l-Equinox tar-Rebbiegħa fl-20 jew il-21 ta' Marzu, Jum Shōwa fid-29 ta' April, Jum it-Tifkira tal-Kostituzzjoni fit-3 ta' Mejju, Jum il-Veġetazzjoni fl-4 ta' Mejju, Jum it-Tfal fil-5 ta' Mejju, Jum il-Baħar fit-tielet Tnejn ta' Lulju, Jum il-Muntanji fil-11 ta' Awwissu, Jum tar-Rispett għall-Anzjani fit-tielet Tnejn ta' Lulju ta' Settembru, Ħarifa Equinox fit-23 jew 24 ta' Settembru, Jum is-Saħħa u l-Isport fit-tieni Tnejn ta' Ottubru, Jum il-Kultura fit-3 ta’ Novembru u Jum ir-Ringrazzjament tax-Xogħol fit-23 ta' Novembru.

Kċina

Il-kċina Ġappuniża toffri firxa wiesgħa ta' speċjalitajiet reġjonali li jużaw riċetti tradizzjonali u ingredjenti lokali. Frott tal-baħar u ross Ġappuniż jew taljarini huma staples tradizzjonali. Il-kurry Ġappuniż, mill-introduzzjoni tiegħu fil-Ġappun mill-Indja Brittanika, huwa kkunsmat tant li jista' jitqies bħala platt nazzjonali, flimkien mar-ramen u s-sushi. Il-ħelu tradizzjonali Ġappuniż huwa magħruf bħala wagashi. Jintużaw ingredjenti bħal pejst tal-fażola ħamra u mochi. Togħmiet aktar moderni jinkludu ġelat tat-tè aħdar.

Ix-xorb Ġappuniż popolari jinkludi sake, xarba tar-ross iffermentata li tipikament fiha 14 sa 17 fil-mija alkoħol u hija magħmula minn fermentazzjoni multipla tar-ross. Il-birra ilha ssir fil-Ġappun mill-aħħar tas-seklu 17. It-te aħdar huwa prodott fil-Ġappun u ppreparat f'forom bħal matcha, użata fiċ-ċerimonja tat-te Ġappuniża.

Sports

Tradizzjonalment, is-sumo huwa meqjus bħala l-isport nazzjonali tal-Ġappun. L-arti marzjali Ġappuniża bħall-judo u l-kendo huma mgħallma bħala parti mill-kurrikulu obbligatorju tal-iskola sekondarja. Il-baseball huwa l-aktar sport popolari fil-pajjiż. L-aqwa kampjonat professjonali tal-Ġappun, Nippon Professional Baseball (NPB), ġie stabbilit fl-1936. Sa mit-twaqqif tal-Ġappun Professional Football League (J.League) fl-1992, il-futbol ta' assoċjazzjoni kiseb segwaċi wiesgħa. Il-pajjiż ko-ospita t-Tazza tad-Dinja tal-FIFA 2002 mal-Korea t'Isfel. Il-Ġappun għandu wieħed mill-aktar timijiet tal-futbol ta 'suċċess fl-Asja, li rebaħ it-Tazza tal-Asja erba' darbiet, u t-Tazza tad-Dinja tan-Nisa tal-FIFA fl-2011. Il-golf huwa popolari wkoll fil-Ġappun.

Fl-isport tal-muturi, il-produtturi tal-karozzi Ġappuniżi kellhom suċċess f'diversi kategoriji differenti, b'titli u rebħiet f'serje bħall-Formula Wieħed, il-MotoGP u l-Kampjonat Dinji tar-Rally. Is-sewwieqa mill-Ġappun għandhom rebħiet fil-500 ta' Indianapolis u l-24 Hours of Le Mans, kif ukoll podjus fil-Formula Wieħed, minbarra suċċessi fil-kampjonati nazzjonali. Super GT hija l-aktar serje ta' tlielaq domestiċi popolari fil-Ġappun, filwaqt li Super Formula hija s-serje nazzjonali ta' roti miftuħa tal-ogħla livell. Il-pajjiż jospita tiġrijiet importanti bħall-Grand Prix tal-Ġappun.

Il-Ġappun ospita l-Olimpjadi tas-Sajf f'Tokjo fl-1964 u l-Olimpjadi tax-Xitwa f'Sapporo fl-1972 u Nagano fl-1998. Il-pajjiż ospita uffiċjalment il-Kampjonat Dinji tal-Baskitbol tal-2006 u ko-ospitat il-Kampjonat Dinji tal-Baskitbol tal-2023 f'Tokjo fl-2021. li tagħmel Tokyo l-ewwel belt Asjatika li tospita l-Logħob Olimpiku darbtejn. Il-pajjiż kiseb id-drittijiet biex jospita l-Kampjonat Dinji tal-Volleyball tan-Nisa ħames darbiet, aktar minn kwalunkwe pajjiż ieħor. Il-Ġappun huwa l-aktar pajjiż tal-Unjoni tar-Rugby Asjatika ta' suċċess u ospita t-Tazza tad-Dinja tar-Rugby IRB 2019.

Ġeografija (speċifikati)

Il-Ġappun huwa pajjiż arċipelaġiku li jinkludi arċipelagu stratovulkaniku ta' aktar minn 3,000 km (1,900 mi) tul il-kosta tal-Paċifiku tal-Asja tal-Lvant. Huwa magħmul minn 14,125 gżira. Il-ħames gżejjer ewlenin huma Hokkaido, Honshu, Kyushu, Shikoku u Okinawa. L-14,120 gżira l-oħra huma kklassifikati bħala "gżejjer remoti" mill-gvern Ġappuniż. Il-Gżejjer Ryukyu u l-Gżejjer Nanpō jinsabu fin-nofsinhar u fil-lvant tal-gżejjer ewlenin.

It-territorju jkopri 377,973.89 km 2 (145,936.53 mil kwadri). Huwa r-raba’ l-akbar pajjiż gżira fid-dinja u l-akbar pajjiż gżira fl-Asja tal-Lvant. Il-pajjiż għandu s-sitt itwal kosta ta '29,751 km (18,486 mi) u t-tmien l-akbar żona ekonomika esklussiva ta' 4,470,000 km2 (1,730,000 sq mi) fid-dinja.

It-terren huwa l-aktar imħatteb u muntanjuż, b'66% foresta. Il-popolazzjoni hija kkonċentrata f'żoni urbani tul il-kosta, pjanuri u widien. Il-Ġappun jinsab fuq iċ-Ċirku tan-Nar tal-Majjistral, fuq pjanċi tectonic multipli. Lejn il-Lvant tal-arċipelagu Ġappuniż hemm tliet trinek oċeaniċi. It-Trenċa tal-Ġappun tinħoloq meta l-Pjanċa Oċeanika tal-Paċifiku tonqos taħt il-Pjanċa Kontinentali Okhotsk. Il-proċess ta' subduzzjoni kontinwu jikkawża terremoti frekwenti, tsunami u stratovulkani. Il-gżejjer huma affettwati wkoll mit-tifuni. Il-pjanċi tas-subduzzjoni mbuttaw l-arċipelagu Ġappuniż lejn il-lvant, u ħolqu l-Baħar tal-Ġappun u sseparawh mill-kontinent Asjatiku b'ark li estiż 15-il miljun sena ilu.

Il-klima tvarja minn kontinentali umda fit-tramuntana għal foresti tropikali u subtropikali umdi fin-nofsinhar. Dawn id-differenzi fil-klima u l-pajsaġġ ippermettew l-iżvilupp ta 'flora u fawna diversi, b'xi speċi endemiċi rari, speċjalment fil-Gżejjer Ogasawara.

Il-Ġappun jestendi minn 20° sa 45° latitudni tat-tramuntana (minn Okinotorishima sa Benten-jima) u minn 122° sa 153° lonġitudni tal-lvant (minn Yonaguni sa Minami Torishima). Il-Ġappun huwa mdawwar bl-ibħra. Fit-tramuntana, il-Baħar ta 'Okhotsk jifred mill-Lvant Imbiegħed Russu; Lejn il-punent, il-Baħar tal-Ġappun jifridha mill-Peniżola Koreana; lejn il-Lbiċ, il-Baħar taċ-Ċina tal-Lvant jifred il-Gżejjer Ryukyu miċ-Ċina u t-Tajwan; u lejn il-lvant hemm l-Oċean Paċifiku.

L-arċipelagu Ġappuniż huwa twil aktar minn 3,000 km (1,900 mi) fit-tramuntana-nofsinhar mill-Baħar ta 'Okhotsk sal-Baħar Filippin fl-Oċean Paċifiku. Hija dejqa u l-ebda punt fil-Ġappun ma huwa aktar minn 150 km (93 mi) mill-baħar. Fl-2023, għadd tal-gvern tal-gżejjer b'mapep diġitali żied it-total minn 6,852 għal 14,125 gżira. Il-ħames gżejjer ewlenin huma (mit-tramuntana għan-nofsinhar) Hokkaido, Honshu, Shikoku, Kyushu u Okinawa. Tlieta mill-erba 'gżejjer ewlenin (Honshu, Kyushu u Shikoku) huma separati minn istretti dojoq tal-Baħar Intern ta' Seto u jiffurmaw entità naturali. Is-6,847 gżejjer iżgħar jissejħu gżejjer remoti. Dan jinkludi l-Gżejjer Bonin, il-Gżejjer Daitō, Minami-Tori-shima, Okinotorishima, il-Gżejjer Ryukyu, il-Gżejjer tal-Vulkani, il-Gżejjer Nansei, u l-Gżejjer Nanpō, kif ukoll bosta gżejjer, li minnhom 430 huma abitati. . Il-Gżejjer Senkaku huma amministrati mill-Ġappun iżda kkontestati miċ-Ċina. Dan jeskludi t-territorji tat-Tramuntana kkontestati (il-Gżejjer Kuril) u l-Liancourt Rocks. B'kollox, mill-2021, it-territorju tal-Ġappun huwa 377,973.89 km2 (145,936.53 sq mi), li minnhom 364,546.41 km2 (140,752.16 sq mi) huwa art u 13,430 km2 (5,190 mil kwadru) huma ilma. Il-Ġappun għandu s-sitt itwal kosta fid-dinja (29,751 km (18,486 mi)). Huwa l-akbar pajjiż gżira fl-Asja tal-Lvant u r-raba’ l-akbar pajjiż gżira fid-dinja.

Minħabba l-ħafna gżejjer remoti tal-Ġappun u l-kosta twila, il-pajjiż għandu ħajja tal-baħar estensiva u riżorsi minerali fl-oċean. Iż-Żona Ekonomika Esklussiva tal-Ġappun tkopri 4,470,000 km 2 (1,730,000 sq mi) u hija t-tmien l-akbar fid-dinja. Hija aktar minn 11-il darba l-art tal-pajjiż. Iż-Żona Ekonomika Esklussiva testendi mil-linja bażi sa 200 mil nawtiku (370 km) mill-kosta tagħha. Il-baħar territorjali tiegħu huwa 12-il mil nawtiku (22.2 km; 13.8 mi), iżda bejn 3 u 12-il mil nawtiku (5.6 u 22.2 km; 3.5 u 13.8 mi) fl-istretti internazzjonali. : La Pérouse (jew Sōya Strait), Tsugaru Strait, Ōsumi u l-Istrett ta' Tsushima.

Il-Ġappun għandu popolazzjoni ta' 126 miljun mill-2019. Huwa l-ħdax-il pajjiż l-aktar popolat fid-dinja u t-tieni pajjiż gżira l-aktar popolat. 81% tal-popolazzjoni tgħix f'Honshu, 10% f'Kyushu, 4.2% f'Hokkaido, 3% f'Sikoku, 1.1% fil-Prefettura ta' Okinawa u 0.7% fi gżejjer Ġappuniżi oħra bħall-Gżejjer Nanpō.

Mappa tal-Ġappun

Il-Ġappun huwa informalment maqsum fi tmien reġjuni, mill-grigal (Hokkaidō) sal-Lbiċ (il-Gżejjer Ryukyu):

  • Hokkaido
  • Reġjun Tohoku
  • Reġjun Kantō
  • Reġjun Chubu
  • Reġjun tal-Kansai (jew Kinki).
  • Reġjun Chugoku
  • shikoku
  • Kyushu

Kull reġjun fih diversi prefetturi, ħlief ir-reġjun ta' Hokkaido, li jinkludi biss il-prefettura ta' Hokkaido.

Ir-reġjuni mhumiex unitajiet amministrattivi uffiċjali, iżda kienu tradizzjonalment użati bħala d-diviżjoni reġjonali tal-Ġappun f'diversi kuntesti. Pereżempju, il-mapep u l-kotba tal-ġeografija jaqsmu l-Ġappun fi tmien reġjuni; Ir-rapporti tat-temp normalment jagħtu t-temp skont ir-reġjun; u ħafna kumpaniji u istituzzjonijiet jużaw ir-reġjun tal-oriġini tagħhom bħala parti minn isimhom (Kinki Nippon Railway, Chūgoku Bank, Tohoku University, eċċ.). Għalkemm il-Ġappun għandu tmien Qrati Għolja, il-ġurisdizzjonijiet tagħhom ma jikkorrispondux għal dawk tat-tmien reġjuni.

Kompożizzjoni, topografija u ġeografija

Madwar 73% tal-Ġappun huwa muntanjuż, b'firxa ta 'muntanji tgħaddi minn kull waħda mill-gżejjer ewlenin. L-ogħla muntanja fil-Ġappun hija Mount Fuji, b'elevazzjoni ta '3,776 m (12,388 pied). Ir-rata ta 'kopertura tal-foresti tal-Ġappun hija 68.55% peress li l-muntanji huma densament koperti bil-foresti. L-uniċi pajjiżi żviluppati oħra b'perċentwal daqshekk għoli ta' kopertura tal-foresti huma l-Finlandja u l-Isvezja.

Peress li ftit hemm art livellata, ħafna għoljiet u għoljiet tal-muntanji ħafna drabi jitkabbru f'elevazzjonijiet aktar baxxi madwar bliet u bliet. Peress li l-Ġappun jinsab f'żona vulkanika tul il-Paċifiku profond, terremoti frekwenti ta 'intensità baxxa u attività vulkanika okkażjonali jinħassu madwar il-gżejjer. Terremoti distruttivi jseħħu diversi drabi kull seklu. Il-hot springs huma numerużi u ġew sfruttati mill-industrija tad-divertiment.

L-Awtorità tal-Informazzjoni Ġeospazjali tal-Ġappun tkejjel it-territorju tal-Ġappun kull sena biex kontinwament tkun taf l-istatus tat-territorju nazzjonali. Mill-1 ta 'Lulju, 2021, it-territorju tal-Ġappun huwa 377,973.89 kilometru kwadru (145,936.53 sq mi). L-erja tal-wiċċ tagħha tiżdied minħabba eruzzjonijiet vulkaniċi bħal Nishinoshima (西之島), l-espansjoni naturali tal-gżejjer u r-reklamazzjoni tal-art.

Foresti Art agrikola Żona residenzjali Wiċċ tal-ilma, xmajjar, passaġġi tal-ilma Toroq Deżert Oħrajn
66.4% 12.8% 4.8% 3.6% 3.4% 0.7% 8.3%
251,000 km2 (97,000 sq mi) 48,400 km2 (18,700 sq mi) 18,100 km2 (7,000 sq mi) 13,500 km2 (5,200 sq mi) 13,000 km2 (5,000 sq mi) 2,600 km2 (1,000 sq mi) 31,300 km2 (12,100 sq mi)

Post

L-arċipelagu Ġappuniż huwa relattivament 'il bogħod mill-kontinent Asjatiku. Kyushu hija l-eqreb lejn l-aktar punt tan-nofsinhar tal-Peniżola Koreana, b'distanza ta '190 km (120 mi), li hija kważi sitt darbiet aktar 'il bogħod milli mill-Ingilterra għal Franza permezz tal-Kanal Ingliż. Għalhekk, storikament, Kyushu kien il-portal bejn l-Asja u l-Ġappun. Iċ-Ċina hija separata bi 800 kilometru (500 mi) ta' baħar mill-gżejjer ewlenin kbar tal-Ġappun. Hokkaido tinsab qrib Sakhalin, li kienet okkupata mill-Ġappun mill-1905 sal-1945. Ħafna mill-popolazzjoni tgħix fuq il-kosta tal-Paċifiku ta' Honshū. Il-kosta tal-punent li tiffaċċja l-Baħar tal-Ġappun hija inqas popolata.

L-arċipelagu Ġappuniż kien diffiċli biex jiġi aċċessat minn żminijiet antiki. Matul il-Paleolitiku, madwar 20,000 QK, fl-għoli tal-Aħħar Massimu Glaċjali, kien hemm pont tal-art bejn Hokkaido u Sakhalin li għaqqad il-Ġappun mal-kontinent Asjatiku. Il-pont tal-art sparixxa meta l-livell tal-baħar żdied fil-perjodu Jōmon madwar 10,000 QK.

Il-post remot tal-Ġappun, imdawwar b'ibħra vasti, art imħatteb, muntanjuża, u xmajjar wieqfa, jagħmilha sigura minn invażuri u migrazzjoni mhux ikkontrollata mill-kontinent Asjatiku. Il-Ġappuniżi jistgħu jagħlqu ċ-ċiviltà tagħhom b'politika barranija iżolazzjonista. Matul il-perjodu Edo, ix-shogunat Tokugawa impona l-politika ta' Sakoku, li pprojbixxa l-biċċa l-kbira tal-kuntatt u l-kummerċ barrani bejn l-1641 u l-1853. Fi żminijiet moderni, l-influss ta' nies huwa ġestit permezz ta 'portijiet tal-baħar u ajruporti. Għalhekk il-Ġappun huwa pjuttost iżolat mill-problemi kontinentali.

Matul l-storja, il-Ġappun qatt ma ġie kompletament invadat jew kolonizzat minn pajjiżi oħra. Il-Mongols ippruvaw jinvadu l-Ġappun darbtejn u fallew fl-1274 u fl-1281. Il-Ġappun kapitula darba biss wara attakki nukleari fit-Tieni Gwerra Dinjija. Dak iż-żmien, il-Ġappun ma kellu l-ebda teknoloġija nukleari. Il-ġeografija tal-gżira hija fattur importanti fil-perjodi iżolazzjonisti, semi-miftuħ u espansjonisti tal-storja Ġappuniża.

Muntanji u vulkani

Il-gżejjer muntanjużi tal-arċipelagu Ġappuniż jiffurmaw qamar tan-nofs barra mill-kosta tal-Lvant tal-Asja. Huma separati mill-kontinent mill-Baħar tal-Ġappun, li jservi bħala barriera protettiva. Il-Ġappun għandu 108 vulkani attivi (10% tal-vulkani attivi fid-dinja) minħabba t-tektoniċi tal-pjanċa attiva fiċ-Ċirku tan-Nar.

Madwar 15-il miljun sena ilu, il-kosta vulkanika tal-kontinent Asjatiku ġiet imbuttata f'serje ta 'arki ta' gżejjer vulkaniċi. Dan ħoloq il-"baċiri tal-ark ta 'wara" magħrufa bħala l-Baħar tal-Ġappun u l-Baħar ta' Okhotsk bil-konfigurazzjoni formali tal-arċipelagu Ġappuniż. L-arċipelagu għandu wkoll summits f'meded ta' muntanji li tela' ħdejn it-tarf ta' barra tal-blata kontinentali. Madwar 73 fil-mija taż-żona tal-Ġappun hija muntanjuża, u pjanuri mferrxa u baċiri intermontani (li fihom hija kkonċentrata l-popolazzjoni) ikopru biss madwar 27 fil-mija. Katina twila ta' muntanji tgħaddi miċ-ċentru tal-arċipelagu, taqsamha f'żewġ nofsijiet: il-"wiċċ", li jħares lejn l-Oċean Paċifiku, u d-"dahar", lejn il-Baħar tal-Ġappun. Fuq in-naħa tal-Paċifiku hemm muntanji wieqaf minn 1,500 sa 3,000 metru għoli, b'widien u gorġijiet fondi.

Il-Ġappun Ċentrali huwa kkaratterizzat mill-konverġenza tat-tliet firxiet muntanjużi (il-muntanji Hida, Kiso u Akaishi) li jiffurmaw l-Alpi Ġappuniżi (Nihon Arupusu), li bosta minnhom jaqbżu t-3,000 metru (9,800 pied). L-ogħla punt fl-Alpi Ġappuniżi hija l-Muntanja Kita f'3,193 metru (10,476 pied). L-ogħla punt fil-pajjiż huwa l-Muntanja Fuji (Fujisan, imsejjaħ ukoll bi żball Fujiyama), vulkan rieqed mill-1707 li jogħla għal 3,776 m (12,388 pied) 'l fuq mil-livell tal-baħar fil-Prefettura ta' Shizuoka. Fuq in-naħa tal-Baħar tal-Ġappun hemm plateaus u distretti muntanjużi baxxi, b'altitudni ta' 500 sa 1,500 metru.

Pjanuri

Hemm tliet pjanuri ewlenin fiċ-ċentru ta' Honshū. L-akbar hija l-Pjanura ta' Kantō, li tkopri 17,000 km2 (6,600 sq mi) fir-reġjun ta' Kantō. Il-kapitali, Tokyo, u l-akbar popolazzjoni metropolitana jinsabu hemmhekk. It-tieni l-akbar pjanura f'Honshū hija l-Pjanura ta' Nōbi (1,800 km2 (690 sq mi)), bit-tielet żona urbana l-aktar popolata tkun Nagoya. It-tielet l-akbar pjanura f'Honshū hija l-Pjanura ta' Osaka, li tkopri 1,600 km2 (620 sq mi) fir-reġjun ta' Kinki. Hija fiha t-tieni l-akbar żona urbana f'Osaka (parti miż-żona metropolitana ta 'Keihanshin). Osaka u Nagoya jiġġebbed ġewwa mill-bajjiet tagħhom għal muntanji wieqfa. Osaka Plain hija konnessa ma 'Kjoto u Nara. Kyoto tinsab fil-Baċir ta 'Yamashiro (827.9 km 2 (319.7 sq mi)) u Nara tinsab fil-Baċir ta' Nara (300 km 2 (120 sq mi)).

Il-Pjanura ta' Kantō, il-Pjanura ta' Osaka u l-Pjanura ta' Nōbi huma l-aktar żoni ekonomiċi, politiċi u kulturali importanti tal-Ġappun. Dawn il-pjanuri kellhom l-akbar produzzjoni agrikola u bajjiet kbar bil-portijiet għas-sajd u l-kummerċ. Dan għamluhom l-akbar ċentri tal-popolazzjoni. Kyoto u Nara huma l-kapitali antiki u l-qalba kulturali tal-Ġappun. Il-Pjanura ta' Kantō saret iċ-ċentru tal-poter fil-Ġappun minħabba li hija l-akbar pjanura li tinsab fiċ-ċentru u storikament kellha l-akbar produzzjoni agrikola li setgħet tiġi ntaxxata. Is-shogunat Tokugawa stabbilixxa bakufu f'Edo fl-1603. Dan evolviet fil-kapitali ta' Tokjo fl-1868.

Hokkaido għandha pjanuri multipli, bħal Ishikari Plain (3,800 km2 (1,500 sq mi)), Tokachi Plain (3,600 km2 (1,400 sq mi)), Kushiro Plain, l-akbar art mistagħdra fil-Ġappun (2,510 km 2 (970 sq mi)), u l-Pjanura ta' Sarobetsu (200 km 2 (77 sq mi)). Hemm ħafna rziezet li jipproduċu ammont kbir ta 'prodotti agrikoli. Id-daqs medju tar-razzett f'Hokkaido kien ta' 26 ettaru għal kull bidwi fl-2013. Dan huwa kważi 11-il darba akbar mill-medja nazzjonali ta' 2.4 ettaru. Dan għamel Hokkaido l-aktar prefettura għanja fil-Ġappun fil-agrikoltura. Kważi kwart tal-art li tinħarat tal-Ġappun u 22% tal-foresti tal-Ġappun jinsabu f'Hokkaido.

Pjanura importanti oħra hija l-Pjanura ta' Sendai, madwar il-belt ta' Sendai, fil-grigal ta' Honshū. Ħafna minn dawn il-pjanuri jinsabu mal-kosta u ż-żoni tagħhom żdiedu grazzi għar-reklamazzjoni tal-art matul l-storja.

Xmaras

Ix-xmajjar huma ġeneralment wieqfa u mgħaġġla, u ftit huma adattati għan-navigazzjoni ħlief fil-parti t'isfel tagħhom. Għalkemm ħafna xmajjar huma inqas minn 300 km (190 mi) fit-tul, il-fluss mgħaġġel tagħhom mill-muntanji huwa dak li jipprovdi l-enerġija idroelettrika. Varjazzjonijiet staġjonali fil-fluss wasslu għall-iżvilupp estensiv ta 'miżuri ta' kontroll ta' għargħar. L-itwal, ix-Xmara Shinano, li tgħaddi mill-Prefettura ta 'Nagano sal-Prefettura ta' Niigata u tiżvojta fil-Baħar tal-Ġappun, hija twila 367 km (228 mi).

Dawn huma l-itwal 10 xmajjar fil-Ġappun.

Rank Isem Reġjun Prefettura Tul

(km)

1 , 367
2 , , , , 322
3 268
4 256
5 , 249
6 , 239
7 229
8 , , 212
9 210
10 196

Lagi u kosti

L-akbar lag tal-ilma ħelu huwa l-Lag Biwa (670.3 km2 (258.8 sq mi)), il-grigal ta' Kyoto fil-Prefettura ta' Shiga. Il-Lag Biwa huwa lag antik u huwa stmat li huwa t-13-il l-eqdem lag fid-dinja, li jmur lura mill-inqas 4 miljun sena. Ittrasporta l-ilma b'mod kostanti għal miljuni ta' snin. Il-Lag Biwa inħoloq mit-tektonika tal-pjanċa f'żona ta' rift attiva. Dan ħoloq lag fond ħafna b'fond massimu ta' 104 m (341 pied). Għalhekk, ma jimlax b'mod naturali bis-sediment. Matul miljuni ta' snin, evolviet ekosistema diversa fil-lag. Għandha aktar minn 1,000 speċi u sottospeċi. Hemm 46 speċi u sottospeċi ta' ħut indiġeni, inklużi 11-il speċi u 5 sottospeċi li huma endemiċi jew kważi endemiċi. Madwar 5,000 għasfur tal-ilma jżuru l-lag kull sena.

Dawn huma l-itwal 10 lagis fil-Ġappun.

Rank Isem
Reġjun
Prefettura¹
Muniċipalitajiet Type Żona
(km2)
Fond Max
(m)
Altitudni
(m)
Volum
(km³)
1 , , ,
, ,
, ,
, , Fresh 670.3 103.8 85 27.5
2 , , ,
, , , ,
Warm Fresh 167.6 7.10 0 0.85
3 , , Brackish 151.9 19.6 0 1.3
4 , , lake Fresh 103.3 94.6 514 5.40
5
, ,
,
Brackish 86.2 17.1 0 0.47
6 Acidotrophic Fresh 79.3 117.5 121 2.25
7 , , Brackish 79.1 6.0 0 0.34
8 Fresh 78.4 360.1 247 20.9
9 , Fresh 70.7 179.9 84 8.19
10 , , Brackish 65.0 13.1 0 0.35

It-tbaħħir kostali estensiv, speċjalment madwar il-Baħar Intern ta' Seto, jikkumpensa għan-nuqqas ta' xmajjar navigabbli. Il-kosta tal-Paċifiku fin-Nofsinhar ta' Tokjo hija kkaratterizzata minn daħliet twal, dojoq, gradwalment baxxi prodotti mis-sedimentazzjoni, li ħolqot ħafna portijiet naturali. Il-kosta tal-Ġappun hija ġeneralment mingħajr inċiżjoni, bi ftit portijiet naturali.

Analiżi globali riċenti ta' remote sensing issuġġeriet li kien hemm 765 km² ta' pjani tal-marea fil-Ġappun, li jagħmilha l-pajjiż fil-35 post f'termini ta 'estent ċatt tal-marea.

Bliet skond il-popolazzjoni

  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Tokjo
  • Mt. Fuji
  • Yokohama (横浜市)
  • Yokohama (横浜市)
  • Osaka (大阪市)
  • Osaka (大阪市)
  • Nagoya (名古屋市)
  • Nagoya (名古屋市)
  • Sapporo (札幌市)
  • Sapporo (札幌市)
  • Kōbe (神戸市)
  • Kōbe (神戸市)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Kyoto (京都)
  • Palazz Imperjali, Kyoto (京都)
  • Fukuoka (福岡市)
  • Fukuoka (福岡市)
  • Kawasaki (川崎市)
  • Kawasaki (川崎市)
  • Saitama (さいたま市)
  • Saitama (さいたま市)
  • Hiroshima (広島市)
  • Hiroshima (広島市)
  • Sendai (仙台市)
  • Sendai (仙台市)
  • Kitakyushu (北九州市)
  • Kitakyushu (北九州市)
  • Chiba (千葉市)
  • Chiba (千葉市)
  • Setagaya (世田谷区), Tokjo
  • Sakai (堺市)
  • Sakai (堺市)
  • Niigata (新潟市)
  • Niigata (新潟市)
  • Hamamatsu (浜松市)
  • Hamamatsu (浜松市)
  • Shizuoka (静岡市)
  • Shizuoka (静岡市)
  • Sagamihara (相模原市)
  • Sagamihara (相模原市)
  • Nerima (練馬区), Tokjo
  • Okayama (岡山市)
  • Okayama (岡山市)
  • Ōta (大田区)
  • Kumamoto (熊本市)
  • Kumamoto (熊本市)
  • Edogawa (江戸川区), Tokjo
  • Adachi (足立区,), Tokjo
  • Kagoshima (鹿児島市)
  • Funabashi (船橋市)
  • Hachiōji (八王子市), Tokjo
  • Suginami (杉並区), Tokjo
  • Himeji (姫路市)
  • Himeji (姫路市)
  • Itabashi (板橋区, Itabashi-ku), Tokjo
  • Matsuyama (松山市)
  • Higashiōsaka (東大阪市)
  • Utsunomiya (宇都宮市)
  • Kawaguchi (川口市)
  • Matsudo (松戸市)
  • Nishinomiya (西宮市)
  • Kurashiki (倉敷市)
  • Ichikawa (市川市)
  • Ōita (大分市)
  • Amagasaki (尼崎市)
  • Fukuyama (福山市)
  • Kanazawa (金沢市)
  • Nagasaki (長崎市)
  • Kōtō (江東区), Tokjo
  • Katsushika (飾区), Tokjo
  • Yokosuka (横須賀市)
  • Toyota (豊田市)
  • Toyama (富山市)
  • Takamatsu (高松市)
  • Takamatsu (高松市)
  • Machida (町田市)
  • Gifu (岐阜市)
  • Hirakata (枚方市)
  • Fujisawa (藤沢市)
  • Kashiwa (柏市)
  • Toyonaka (豊中市)
  • Nagano (長野市)
  • Toyohashi (豊橋市)
  • Ichinomiya (一宮市)
  • Okazaki (岡崎市)
  • Wakayama (和歌山市)
  • Miyazaki (宮崎市)
  • Nara (奈良市)
  • Shinagawa (品川区), Tokjo
  • Asahikawa (旭川市)
  • Suita (吹田市)
  • Takatsuki (高槻市)
  • Iwaki (いわき市)
  • Kōchi (高知市)
  • Takasaki (高崎市)
  • Tokorozawa (所沢市)
  • Kōriyama (郡山市)
  • Kawagoe (川越市)
  • Kita (北区)
  • Ōtsu (大津市)
  • Akita (秋田市)
  • Koshigaya (越谷市)
  • Maebashi (前橋市)
  • Nakano (中野区), Tokjo
  • Shinjuku (新宿区), Tokjo
  • Naha (那覇市)
  • Yokkaichi (四日市市)
  • Kurume (久留米市)
  • Kurume (久留米市)
  • Aomori (青森市)
  • Kasugai (春日井市)
  • Morioka (盛岡市)
  • Akashi (明石市)
  • Fukushima (福島市)
  • Hakodate (函館市)
  • Tsu (津市)
  • Shimonoseki (下関市)
  • Nagaoka (長岡市)
  • Ichihara (市原市)
  • Ichihara (市原市)
  • Yao (八尾市)
  • Ibaraki (茨木市)
  • Meguro (目黒区), Tokjo
  • Fukui (福井市)
  • Kakogawa (加古川市)
  • Tokushima (徳島市)
  • Mito (水戸市)
  • Hiratsuka (平塚市)
  • Tokushima (徳島県)
  • Toshima (豊島区), Tokjo
  • Yamagata (山形市)
  • Sasebo (佐世保市)
  • Fuchū (府中市)
  • Kure (呉市)
  • Sumida (墨田区), Tokjo
  • Hachinohe (八戸市)
  • Saga (佐賀市)
  • Neyagawa (寝屋川市)
  • Sōka (草加市)
  • Fuji (富士市)
  • Kasukabe (春日部市)
  • Chigasaki (茅ヶ崎市)
  • Chigasaki (茅ヶ崎市)
  • Matsumoto (松本市)
  • Atsugi (厚木市)
  • Yamato (大和市)
  • Takarazuka (宝塚市)
  • Ageo (上尾市)
  • Chōfu (調布市)
  • Ōta (太田市)
  • Minato (港区), Tokjo
  • Tsukuba (つくば市)
  • Numazu (沼津市)
  • Numazu (沼津市)
  • Jōetsu (上越市)
  • Shibuya (渋谷区)
  • Kumagaya (熊谷市)
  • Isesaki (伊勢崎市)
  • Kishiwada (岸和田市)
  • Tottori (鳥取市)
  • Kōfu (甲府市)
  • Odawara (小田原市)
  • Arakawa (荒川区), Tokjo
  • Suzuka (鈴鹿市)
  • Suzuka (鈴鹿市)
  • Bunkyō (文京区), Tokjo
  • Bunkyō (文京区), Tokjo
  • Hitachi (日立市)
  • Hitachi (日立市)
  • Matsue (松江市)
  • Itami (伊丹市)
  • Nishitōkyō (西東京市)
  • Yamaguchi (山口市)
  • Uji (宇治市)
  • Kushiro (釧路市)
  • Higashihiroshima (東広島市)
  • Kodaira (小平市)
  • Taitō (台東区), Tokjo
  • Chūō (中央区), Tokjo
  • Chiyoda (千代田区), Tokjo

Noti

  1. ^ Skond il-leġġenda, il-Ġappun kienet fundata f'din id-data mill-, l-ewwel imperatur tal-pajjiż.

Referenzi

  1. ^ "法制執務コラム集「法律と国語・日本語」" (bil-Ġappuniż). Legislative Bureau of the House of Councillors. Miġbur 2009-01-19.
  2. ^ "Key Indicators" (PDF) (bl-Ingliż). Statistics Bureau of Japan. 2012. Miġbur 2013-10-26.
  3. ^ "Japanese population decreases for third year in a row" (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-10-17. Miġbur 2012-08-09.
  4. ^ a b ċ d "Japan" (bl-Ingliż). Fond Monetarju Internazzjonali. Miġbur 2012-04-19.
  5. ^ "HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme" (PDF) (bl-Ingliż). Nazzjonijiet Uniti. 2013. Miġbur 2013-03-14.

Awtur: www.NiNa.Az

Data tal-pubblikazzjoni: 13 Ġun, 2025 / 12:03

wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Ġappun, X'inhi Ġappun? Xi tfisser Ġappun?

Il Ġappun 日本 Nippon jew Nihon formalment 日本国 Nippon koku għajnuna info jew Nihon koku litteralment l i Stat tal Ġappun huwa pajjiz fl Huwa jinsab fl Oċean Paċifiku fil Lvant tal iċ Ċina il Korea ta Fuq il Korea t Isfel u r Russja il pajjiz jiġġebbed mill fit Tramuntana sal u t Tajwan fin Nofsinhar Il karattri li jiffurmaw l isem tal Ġappun jfisser l oriġini tax xemx minħabba li l Ġappun huwa ħafna drabi riferut bħala l Art tax xemx tielgħa Il Ġappun huwa arċipelagu ta L akbar erba gzejjer huma Honshu u li flimkien jikkostitwixxu madwar sebgħa u disgħin fil mija tal art Ġappuniza Il Ġappun għandu l għaxar l akbar popolazzjoni tad dinja b aktar minn 126 miljun persuna Il belt kapitali tal Ġappun hija Tokjo li hija l akbar zona metropolitana fid dinja b aktar minn 30 miljun residenti Ġappun日本国ة Nippon kokuBandiera EmblemaInnu nazzjonali 君が代 Belt kapitaliTokjo 35 41 N 139 46 E 35 683 N 139 767 E 35 683 139 767Lingwi uffiċjali Il pajjiz m għandhux lingwa uffiċjali hija l Gvern taħt Naruhito Fumio Kishida 11 ta Frar 660 QK 29 ta Novembru 1890 3 ta Mejju 1947 28 ta April 1952 Erja Total 377 944 km2 62 145 925 mil kwadru Ilma 0 8Popolazzjoni stima tal 2012 126 659 683 10 ċensiment tal 2010 128 056 026 Densita 337 1 km2 36 873 1 mili kwadri stima tal 2012 Total 4 779 triljun 37 525 nominali stima tal 2012 Total 5 150 triljun 40 442 2013 0 912 għoli ħafna Zona tal ħin 9 Kodiċi telefoniku 81 Il Ġappun huwa t tielet l akbar pajjiz fid dinja mingħajr fruntieri fuq l art Honshu hija t tieni l aktar gzira popolata fid dinja u t tieni fl Asja minbarra li hija l akbar u l aktar rilevanti fil Ġappun b 104 miljun abitant EtimoloġijaL isem tal Ġappun bil Ġappuniz huwa miktub bl uzu tal kanji 日本u huwa ppronunzjat Nihon jew Nippon Qabel ma 日本 ġie adottat fil bidu tat 8 seklu il pajjiz kien magħruf fiċ Ċina bħala Wa 倭 mibdul fil Ġappun madwar 757 QK和 u fil Ġappun bl endonimu Yamato Nippon il qari oriġinali Sino Ġappuniz tal karattri huwa preferut għal uzi uffiċjali inkluzi karti tal flus u bolol Ġappunizi Nihon huwa tipikament uzat fid diskors ta kuljum u jirrifletti bidliet fil fonoloġija Ġappuniza matul il perjodu Edo Il karattri 日本ifissru l oriġini tax xemx li hija s sors tal epitet popolari tal Punent L Art tax Xemx li Jogħla L isem Ġappun huwa bbazat fuq il pronunzji Ċinizi Min jew Wu ta 日本 u ġie introdott fil lingwi Ewropej permezz ta kummerċ bikri Fis seklu 13 Marco Polo rreġistra l pronunzja bikrija Ċiniza Mandarin tal karattri 日本國 bħala Cipangu L isem Malajan antik għall Ġappun Japang jew Japun ittieħed minn djalett Ċiniz tal kosta tan nofsinhar u nstab minn negozjanti Portugizi fix Xlokk tal Asja li ġabu l kelma fl Ewropa fil bidu tas seklu 16 L ewwel verzjoni bl Ingliz ta l isem tidher fi ktieb ippubblikat fl 1577 li spettret l isem bħala Giapan fi traduzzjoni ta ittra Portugiza mill 1565 StorjaMill preistorja sal istorja klassika L Imperatur Leġġendarju Jimmu 神武天皇 Jinmu tennō Prince Shōtoku b zewġ prinċpijiet kopja minn Kano Osanobu 1796 1846 perjodu Edo magħmul fl 1842 Muzew Nazzjonali ta Tokjo Shōtoku ma ħuh iz zgħir xellug Prince Eguri u l ewwel ibnu lemin Prince Yamashiro Riproduzzjoni ta pittura tat 8 seklu Epitafju tar ram ta Funashi Ōgo 銅製船氏王後墓誌 dōsei funashi ōgo no boshi li miet fis sena 641 AD u reġa ġie midfun ma martu fis sena 668 wara Kristu L iskrizzjoni ta 162 karattru tgħid minn naħa il post tat twelid u l karriera tiegħu u min naħa l oħra l eta tiegħu mal mewt u d dettalji tad difna tiegħu Dan huwa l eqdem epitafju Ġappuniz li baqa ħaj 29 7 ċm 6 8 ċm 11 7 pulzieri 2 7 pulzieri Perjodu Asuka 668 Skavat f Shōkōzan 松岡山 Kashiwara Osaka Jinsabu fil Mitsui Memorial Museum Tokyo Id Daibutsu f Asuka dera f Asuka l eqdem statwa magħrufa ta Buddha fil Ġappun b data ezatta magħrufa tal manifattura 609 AD l istatwa saret minn Kuratsukuri no Tori iben immigrant Korean Munita tar ram Fuhonsen 富本銭 mis seklu 7 perjodu Asuka Bnedmin moderni waslu fil Ġappun madwar 38 000 sena ilu 36 000 QK li jimmarka l bidu tal Paleolitiku Ġappuniz Dan kien segwit minn madwar 14 500 QK il bidu tal perjodu Jōmon minn kultura tal kaċċatur ġabra semi sedentarja tal Mesolitiku sa Neolitiku kkaratterizzata minn akkomodazzjoni tal ħofra u agrikoltura rudimentali Il bastimenti tat tafal minn dan il perjodu huma fost l eqdem ezempji ta fuħħar li baqgħu ħajjin Minn madwar 700 QK in nies Yayoi li jitkellmu bil Ġappuniz bdew jidħlu fl arċipelagu mill Penizola Koreana ħallat mal Jōmon Il perjodu Yayoi ra l introduzzjoni ta prattiċi inkluzi l kultivazzjoni tar ross imxarrab stil ġdid ta fuħħar u metallurġija miċ Ċina u l Korea Skont il leġġenda l Imperatur Jimmu dixxendent ta Amaterasu waqqaf renju fiċ ċentru tal Ġappun fis sena 660 QK tibda linja imperjali kontinwa Il Ġappun jidher għall ewwel darba fl istorja miktuba fil Ktieb Ċiniz ta Han li tlesta fl 111 AD Buddhism wasal il Ġappun minn Baekje renju Korean fis sena 552 izda l izvilupp tal Buddizmu Ġappuniz kien influwenzat prinċipalment miċ Ċina Minkejja r rezistenza inizjali il Buddizmu ġie promoss mill klassi dominanti inkluzi figuri bħall Prinċep Shōtoku u kiseb aċċettazzjoni wiesgħa li bdiet fil perjodu Asuka 592 710 Fl 645 il gvern immexxi mill Prinċep Naka no Ōe u Fujiwara no Kamatari fassal u implimenta r Riformi ta Taika radikali Ir Riforma bdiet bir riforma tal art ibbazata fuq ideat u filosofiji Confucian Ċinizi Huwa nazzjonalizza l art kollha fil Ġappun biex iqassamha b mod ekwu fost il kultivaturi u ordna l kumpilazzjoni ta reġistru tad dar bħala l bazi għal sistema ta taxxa ġdida L għan reali tar riformi kien li tinkiseb ċentralizzazzjoni akbar u tittejjeb il qawwa tal qorti imperjali li kienet ibbazata wkoll fuq l istruttura governattiva taċ Ċina Mibgħuta u studenti ntbagħtu fiċ Ċina biex jitgħallmu dwar il kitba il politika l arti u r reliġjon Ċinizi Il Gwerra Jinshin tas sena 672 kunflitt imdemmi bejn il Prinċep Ōama u n neputi tiegħu il Prinċep Ōtomo saret katalist importanti għal riformi amministrattivi futuri Dawn ir riformi laħqu l qofol tagħhom fil promulgazzjoni tal Kodiċi Taihō li kkonsolida l istatuti ezistenti u stabbilixxa l istruttura tal gvernijiet ċentrali u lokali subordinati Dawn ir riformi legali ħolqu l istat ritsuryō sistema tal gvern ċentralizzata tal qedem stil Ċiniz li baqgħet fis seħħ għal nofs millennju Il perjodu Nara 710 784 immarka l emerġenza ta stat Ġappuniz iċċentrat fuq il Qorti Imperjali f Heijō kyō il lum Nara Il perjodu huwa kkaratterizzat mill emerġenza ta kultura letterarja li bdiet bit tlestija tal Kojiki 712 u n Nihon Shoki 720 kif ukoll l izvilupp ta xogħlijiet ta arti u arkitettura ta ispirazzjoni Buddisti Epidemija tal ġidri fl 735 737 hija maħsuba li qatlet terz tal popolazzjoni tal Ġappun Fl 784 l Imperatur Kanmu mexxa l kapitali u stabbilixxa ruħu f Heian kyō il lum Kjoto fl 794 Dan immarka l bidu tal perjodu Heian 794 1185 li matulu ħarġet kultura Ġappuniza indiġena L istorja ta Genji minn Murasaki Shikibu u l lirika tal innu nazzjonali tal Ġappun Kimigayo inkitbu matul din l era Era feudali Samurai Ġappuniz jitilgħu fuq vapur Mongol waqt l invazjonijiet Mongoli tal Ġappun murija fil Mōko Shurai Ekotoba 1293 Munita Koban mill perjodu Keichō Ottubru 1596 sa Lulju 1615 li tiswa ryō wieħed Tliet unifikaturi tal Ġappun Mix xellug għal lemin Oda Nobunaga Toyotomi Hideyoshi u Tokugawa Ieyasu L era feudali tal Ġappun kienet ikkaratterizzata miz zieda u d dominanza ta klassi dominanti ta ġellieda is samurai Fl 1185 wara t telfa tal klann Taira mill klann Minamoto fil Gwerra Genpei is samurai Minamoto no Yoritomo stabbilixxa gvern militari f Kamakura Wara l mewt ta Yoritomo il klann Hōjō tela fil poter bħala reġenti għax Shogun L iskola Zen tal Buddizmu ġiet introdotta miċ Ċina fil perjodu Kamakura 1185 1333 u saret popolari fost il klassi samurai Ix xogunat ta Kamakura neħħiet l invazjonijiet Mongoli fl 1274 u fl 1281 izda eventwalment twaqqa mill Imperatur Go Daigo Go Daigo ġie megħlub minn Ashikaga Takauji fl 1336 u beda l perjodu Muromachi 1336 1573 Ix xogunat Ashikaga li segwa naqas milli jikkontrolla l kmandanti tal gwerra feudali daimyō u beda gwerra ċivili fl 1467 u fetaħ il perjodu Sengoku Stati Gwerra li tul seklu Matul is seklu 16 kummerċjanti Portugizi u missjunarji Ġizwiti waslu l Ġappun għall ewwel darba u bdew skambju kummerċjali u kulturali dirett bejn il Ġappun u l Punent Oda Nobunaga uza t teknoloġija Ewropea u l armi tan nar biex jirbaħ ħafna daimyō oħra Il konsolidazzjoni tal poter tiegħu bdiet dak li sar magħruf bħala l perjodu Azuchi Momoyama Wara l mewt ta Nobunaga fl 1582 is suċċessur tiegħu Toyotomi Hideyoshi għaqqad in nazzjon fil bidu tas snin 1590 u nieda zewġ invazjonijiet tal Korea mingħajr suċċess fl 1592 u fl 1597 Tokugawa Ieyasu serva bħala reġent għal iben Hideyoshi Toyotomi Hideyori u uza l pozizzjoni tiegħu biex jikseb appoġġ politiku u militari Meta faqqgħet il gwerra miftuħa Ieyasu għeleb lill gruppi rivali fil Battalja ta Sekigahara fl 1600 Inħatar shōgun mill Imperatur Go Yōzei fl 1603 u stabbilixxa x shogunat Tokugawa f Edo il lum Tokyo Ix shogunat ippromulga mizuri li kienu jinkludu l buke shohatto bħala kodiċi ta kondotta għall kontroll tad daimyō awtonomu u fl 1639 il politika izolazzjonista ta sakoku pajjiz magħluq li mifrux fuq is sentejn u nofs ta unita politika dgħajfa magħrufa bħala l perjodu Edo 1603 1868 It tkabbir ekonomiku tal Ġappun modern beda f dan il perjodu li rrizulta f awtostradi u rotot tat trasport tax xmajjar kif ukoll strumenti finanzjarji bħal kuntratti futuri banek u assigurazzjoni mis sensara tar ross ta Osaka L istudju tax xjenzi tal Punent rangaku kompla permezz ta kuntatt ma l enklavi Olandiza f Nagasaki Il perjodu Edo ta lok għal kokugaku studji nazzjonali l istudju tal Ġappun mill Ġappunizi Era moderna Imperatur Meiji 明治天皇 Meiji tennō 1852 1912 L Imperu Ġappuniz u l influwenza tiegħu 1942 In Navy tal Istati Uniti bagħtet lill Commodore Matthew C Perry biex iġġiegħel lill Ġappun jiftaħ għad dinja ta barra Waslet f Uraga b erba Bastimenti Iswed f Lulju 1853 l Ispedizzjoni Perry rrizultat fil Konvenzjoni ta Kanagawa ta Marzu 1854 Trattati simili sussegwenti ma pajjizi oħra tal Punent ġabu krizijiet ekonomiċi u politiċi Ir rizenja tax shōgun wasslet għall Gwerra Boshin u t twaqqif ta stat ċentralizzat nominalment unifikat taħt l imperatur ir Restawrazzjoni Meiji Adotta istituzzjonijiet politiċi ġudizzjarji u militari tal Punent il Kabinett organizza l Kunsill Privat introduċa l Kostituzzjoni Meiji 29 ta Novembru 1890 u laqqa d Dieta Imperjali Matul il perjodu Meiji 1868 1912 l Imperu tal Ġappun ħareġ bħala l aktar stat zviluppat fl Asja u qawwa dinjija industrijalizzata li segwiet kunflitt militari biex tespandi l isfera ta influwenza tagħha Wara rebħiet fl Ewwel Gwerra Sino Ġappuniza 1894 1895 u l Gwerra Russo Ġappuniza 1904 1905 il Ġappun kiseb il kontroll tat Tajwan il Korea u n nofs tan nofsinhar ta Karafuto 樺太 u annessa l Korea fl 1910 Il popolazzjoni Ġappuniza rdoppja minn 35 miljun fl 1873 għal 70 miljun fl 1935 b bidla sinifikanti lejn l urbanizzazzjoni Il bidu tas seklu 20 ra perjodu ta demokrazija taishō 1912 1926 mittiefsa minn espansjonizmu u militarizzazzjoni li qed jikbru L Ewwel Gwerra Dinjija ppermettiet lill Ġappun li ngħaqad mal ġenb tal alleati rebbieħa biex jaqbad possedimenti Ġermanizi fil Paċifiku u ċ Ċina Is snin għoxrin raw bidla politika lejn l istatizmu perjodu ta anarkija wara t Terremot il Kbir ta Tokyo tal 1923 l għadd ta liġijiet kontra d dissens politiku u serje ta attentati ta kolp ta stat Dan il proċess aċċellera matul is snin tletin u ġġenera diversi gruppi nazzjonalisti radikali li qasmu ostilita lejn id demokrazija liberali u dedikazzjoni għall espansjoni fl Asja Fl 1931 il Ġappun invada u okkupa l Manċurja Wara kundanna internazzjonali tal okkupazzjoni huwa rrizenja mil Lega tan Nazzjonijiet sentejn wara Fl 1936 il Ġappun iffirma l Patt Kontra l Komintern mal Ġermanja Nazista il Patt Tripartitiku tal 1940 għamilha waħda mill Poteri tal Assi L ambizzjonijiet imperjali tal Ġappun spiċċaw fit 2 ta Settembru 1945 bil konsenja tal pajjiz lill Alleati L Imperu tal Ġappun invada partijiet oħra taċ Ċina fl 1937 u preċipita t Tieni Gwerra Sino Ġappuniza 1937 1945 Fl 1940 l Imperu invada l Indokina Franċiza u wara l Istati Uniti imponiet embargo taz zejt fuq il Ġappun Fis 7 u t 8 ta Diċembru 1941 il forzi Ġappunizi wettqu attakki sorprizi fuq Pearl Harbor kif ukoll fuq il forzi Brittaniċi fil Malasa Singapor u Ħong Kong fost oħrajn u bdew it Tieni Gwerra Dinjija fil Paċifiku Fiz zoni kollha okkupati mill Ġappun matul il gwerra saru bosta abbuzi kontra l abitanti lokali u ħafna ġew sfurzati fil jasar sesswali Wara r rebħiet tal Alleati matul l erba snin li ġejjin li laħqu l qofol tagħhom fl invazjoni Sovjetika tal Manċurja u l bumbardamenti atomiċi ta Hiroshima u Nagasaki fl 1945 il Ġappun aċċetta konsenja bla kundizzjonijiet Il gwerra swiet lill Ġappun lill kolonji tiegħu u miljuni ta ħajjiet L Alleati immexxija mill Istati Uniti irripatrijaw miljuni ta settlers Ġappunizi mill kolonji preċedenti tagħhom u l kampijiet militari madwar l Asja fil biċċa l kbira jeliminaw l Imperu Ġappuniz u l influwenza tiegħu fuq it territorji li rebaħ L Alleati laqqaw it Tribunal Militari Internazzjonali għal Lvant Imbiegħed biex jipproċedu kontra l mexxejja Ġappunizi ħlief l Imperatur għal delitti tal gwerra Fl 1947 il Ġappun adotta kostituzzjoni ġdida li enfasizzat prattiċi demokratiċi liberali L okkupazzjoni Alleata ntemmet bit Trattat ta San Francisco fl 1952 u l Ġappun ingħata sħubija fin Nazzjonijiet Uniti fl 1956 Perjodu ta tkabbir rekord wassal lill Ġappun biex isir it tieni l akbar ekonomija fid dinja L ekonomija ħadet daqqa f nofs is snin disgħin wara li faqqgħet buzzieqa tal prezz tal assi li bdiet id Deċennju Mitluf Fl 2011 il Ġappun sofra wieħed mill akbar terremoti fl istorja rreġistrata tiegħu it terremot ta Tōhoku li wassal għad dizastru nukleari ta Fukushima Daiichi Fl 1 ta Mejju 2019 wara l abdikazzjoni storika tal Imperatur Akihito ibnu Naruhito sar imperatur u bdiet l era Reiwa ĠeografijaMappa topografika tal Ġappun Il Ġappun jinkludi 14 125 gzira li jiġġebbed tul il kosta tal Paċifiku tal Asja Jestendi għal 3 000 km 1 900 mi grigal għal lbiċ mill Baħar ta Okhotsk sal Baħar taċ Ċina tal Lvant Il ħames gzejjer ewlenin tal pajjiz mit tramuntana għan nofsinhar huma Hokkaido Honshu Shikoku Kyushu u Okinawa Il Gzejjer Ryukyu li jinkludu Okinawa huma katina fin nofsinhar ta Kyushu Il Gzejjer Nanpō jinsabu fin nofsinhar u fil lvant tal gzejjer ewlenin tal Ġappun Flimkien ħafna drabi huma magħrufa bħala l arċipelagu Ġappuniz Mill 2019 it territorju tal Ġappun huwa 377 975 24 km 145 937 06 sq mi Il Ġappun għandu s sitt itwal kosta fid dinja b 29 751 km 18 486 mi Minħabba l gzejjer remoti tagħha iz zona ekonomika esklussiva tal Ġappun hija t tmien l akbar fid dinja li tkopri 4 470 000 km 2 1 730 000 mi L arċipelagu Ġappuniz huwa magħmul minn 67 foresti u 14 agrikoltura It terren prinċipalment imħatteb u muntanjuz huwa ristrett għall abitabilita Għalhekk zoni abitabbli prinċipalment fiz zoni kostali għandhom densitajiet ta popolazzjoni għolja ħafna il Ġappun huwa l 40 pajjiz l aktar densament popolat anki mingħajr ma titqies dik il konċentrazzjoni lokali Honshu għandha l ogħla densita tal popolazzjoni ta 450 ruħ km 2 1 200 mi fl 2010 filwaqt li Hokkaido għandha l inqas densita ta 64 5 nies km 2 fl 2016 Fl 2014 madwar 0 5 tal erja totali tal Ġappun hija art lura umetechi Il Lag Biwa huwa lag tal qedem u l akbar lag tal ilma ħelu fil pajjiz Il Ġappun huwa sostanzjalment suxxettibbli għal terremoti tsunami u eruzzjonijiet vulkaniċi minħabba l lokalita tiegħu tul iċ Ċirku tan Nar tal Paċifiku Għandu s 17 il l ogħla riskju ta dizastru naturali mkejjel fl Indiċi tar Riskju Globali tal 2016 Il Ġappun għandu 111 il vulkan attiv Terremoti distruttivi li ħafna drabi jirrizultaw fi tsunami iseħħu diversi drabi kull seklu It terremot ta Tokyo fl 1923 qatel aktar minn 140 000 ruħ L aktar terremoti kbar riċenti huma t terremot il Kbir ta Hanshin tal 1995 u t terremot ta Tōhoku tal 2011 li wassal għal tsunami kbir Klima Mappa tal klassifikazzjoni tal klima Koppen Geiger tal Ġappun Mappa tal klassifikazzjoni tal klima Koppen tal Ġappun Klassifikazzjoni tal klima tal Ġappun Il Muntanja Fuji fir rebbiegħa tidher minn Park Arakurayama Sengen Il klima tal Ġappun hija predominantement moderata izda tvarja ħafna mit tramuntana għan nofsinhar Ir reġjun l aktar fit Tramuntana Hokkaido għandu klima kontinentali umda bi xtiewi twal u kesħin u sjuf sħan jew friski ħafna Il preċipitazzjoni mhix abbundanti izda l gzejjer ħafna drabi jiffurmaw banki tas silġ fil fond fix xitwa Fir reġjun tal Baħar tal Ġappun fuq il kosta tal punent ta Honshu l irjieħ tax xitwa tal majjistral iġibu borra qawwija matul ix xitwa Fis sajf ir reġjun kultant jesperjenza temperaturi estremament għoljin minħabba foehn L artijiet għolja ċentrali għandhom klima kontinentali umda tipika tal intern b differenzi kbar fit temperatura bejn is sajf u x xitwa Il muntanji tar reġjuni ta Chugoku u Shikoku jipproteġu l Baħar Intern ta Seto minn irjieħ staġjonali u jipprovdu klima ħafifa s sena kollha Il kosta tal Paċifiku għandha klima subtropikali umda li tesperjenza xtiewi aktar ħfief b borra okkazjonali u sjuf sħan u umdi minħabba r riħ staġjonali mix Xlokk Il Gzejjer Ryukyu u Nanpō għandhom klima subtropikali bi xtiewi sħan u sjuf sħan Il preċipitazzjoni hija intensa ħafna speċjalment matul l istaġun tax xita L istaġun tax xita prinċipali jibda kmieni f Mejju f Okinawa u l faċċata tax xita timxi gradwalment lejn it tramuntana Fl aħħar tas sajf u fil bidu tal ħarifa it tifuni ħafna drabi jġibu xita qawwija Skont il Ministeru tal Ambjent xita qawwija u temperaturi li qed jogħlew ikkawzaw problemi fl industrija agrikola u bnadi oħra L ogħla temperatura li qatt ġiet imkejla fil Ġappun 41 1 C 106 0 F ġiet irreġistrata fit 23 ta Lulju 2018 u ġiet ripetuta fis 17 ta Awwissu 2020 Bijodiversita Il Ġappun għandu disa ekoreġjuni tal foresti li jirriflettu l klima u l ġeografija tal gzejjer Dawn ivarjaw minn foresti ta weraq wiesa umdi subtropikali fuq il Gzejjer Ryukyu u Bonin għal foresti moderati ta weraq wiesa u mħallta fir reġjuni tal klima moderata tal gzejjer ewlenin għal foresti ta koniferi moderati fil partijiet kesħin u tax xitwa tal gzejjer tat Tramuntana Il Ġappun għandu aktar minn 90 000 speċi ta annimali selvaġġi mill 2019 inkluz l ors kannella il makaw Ġappuniz il kelb rakkun Ġappuniz il ġurdien zgħir Ġappuniz tal għalqa u s salamandra ġgant Ġappuniza Ġie stabbilit netwerk kbir ta parks nazzjonali biex jipproteġu zoni importanti ta flora u fawna kif ukoll 52 sit ta art mistagħdra Ramsar Erba siti ġew iskritti fil Lista tal Wirt Dinji tal UNESCO għall valur naturali eċċezzjonali tagħhom Ambjente Weraq tal aġġru tal ħarifa momiji f Kongobu ji fuq il Muntanja Kōya Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO Fil perjodu ta tkabbir ekonomiku mgħaġġel wara t Tieni Gwerra Dinjija il politiki ambjentali ġew minimizzati mill gvern u korporazzjonijiet industrijali Bħala rizultat it tniġġis ambjentali kien mifrux fis snin 50 u 60 Bi tweġiba għal tħassib dejjem jikber il gvern introduċa liġijiet ta protezzjoni ambjentali fl 1970 Il krizi taz zejt fl 1973 ħeġġet ukoll l uzu effiċjenti tal enerġija minħabba n nuqqas ta rizorsi naturali tal Ġappun Il Ġappun jikklassifika fl 20 post fl Indiċi tal Prestazzjoni Ambjentali tal 2018 li jkejjel l impenn ta pajjiz għas sostenibbilta ambjentali Il Ġappun huwa l ħames l akbar emettitur tad dijossidu tal karbonju fid dinja Bħala ospitanti u firmatarju tal Protokoll ta Kjoto tal 1997 il Ġappun għandu obbligu ta trattat li jnaqqas l emissjonijiet tiegħu tad dijossidu tal karbonju u jieħu mizuri oħra biex irazzan it tibdil fil klima Fl 2020 il gvern tal Ġappun ħabbar mira tan newtralita tal karbonju sal 2050 Kwistjonijiet ambjentali jinkludu tniġġis tal arja urbana NOx partiċelli sospizi u tossiċi ġestjoni tal iskart ewtrofikazzjoni tal ilma konservazzjoni tan natura tibdil fil klima ġestjoni tal kimiċi u kooperazzjoni internazzjonali għal konservazzjoni Organizzazzjoni territorjaliPrefetturi tal Ġappun Mappa tal Prefettura ta Ġappun Mappa tal Prefettura ta Ġappun Mappa tal Prefettura ta Ġappun Is 47 ġurisdizzjoni territorjali li fihom huwa maqsum il Ġappun huma magħrufa bħala prefetturi distrett metropolitan 都 to Tokyo provinċja 道 dō Hokkaidō zewġ prefetturi urbani 府 fu Osaka u Kyoto u 43 prefettura rurali 県 ken Fil Ġappuniz din id divizjoni territorjali hija komunement imsejħa todōfuken 都道府県 Din id divizjoni ġiet stabbilita mill gvern Meiji fl 1871 u hija magħrufa bħala l abolizzjoni tas sistema Han Għalkemm inizjalment inħolqu madwar 300 prefettura dan in numru naqas għal total ta 47 fl 1888 Il Liġi tal Gvern Lokali tal 1947 tat aktar poter politiku lill prefetturi billi tipprovdilhom il kapaċita li jagħzlu gvernaturi permezz ta elezzjonijiet lokali Fl 2003 il Prim Ministru Jun ichirō Koizumi ppropona l unjoni tal prefetturi f 10 reġjuni li jkollhom aktar awtonomija mill prefetturi attwali izda ma ġietx implimentata Skont il liġi msemmija hawn fuq kull prefettura hija suddiviza fi bliet 市 shi bliet 町 machi chō rħula 村 mura u distretti rurali 郡 gun li jġibu flimkien belt waħda jew diversi machi u jew mura Xi prefetturi għandhom delegazzjonijiet oħra 支庁 shichō li jwettqu funzjonijiet amministrattivi prefetturali barra l kapital F Hokkaidō dawn id delegazzjonijiet jissejħu sottoprefetturi Provinċji tal Ġappun Lista ta provinċji tal Ġappun inkluzi Hokkaido u d distretti tal Provinċja ta Mutsu u l Provinċja ta Dewa Il provinċji tal Ġappun madwar 1255 Hiking minn Murdoch u Yamagata ippubblikat fl 1903 Il provinċji tal Ġappun 令制国 Ryōseikoku kienu divizjonijiet amministrattivi tal ewwel livell tal Ġappun mis 600s sal 1868 Il provinċji ġew stabbiliti fil Ġappun fl aħħar tas seklu 7 taħt is sistema legali Ritsuryō li ffurmaw l ewwel gvern ċentrali Kull provinċja kienet maqsuma f distretti 郡 gun u miġbura f wieħed mir reġjuni jew ċirkwiti ġeografiċi magħrufa bħala Gokishichidō Ħames Provinċji tad Dar u Seba Ċirkwiti Il fruntieri tal provinċja nbidlu ħafna drabi sal aħħar tal perjodu Nara 710 sa 794 izda baqgħu l istess mill perjodu Heian 794 sa 1185 sal perjodu Edo 1603 sa 1868 Il provinċji kienu jezistu flimkien mas sistema tal han dominju l ereditajiet personali ta sidien feudali u ġellieda u saru sekondarji għad dominji sa tmiem il perjodu Muromachi 1336 sa 1573 Il provinċji tal Ġappun ġew sostitwiti mis sistema attwali tal prefettura fil Fuhanken sanchisei matul ir Restawr ta Meiji mill 1868 sal 1871 ħlief Hokkaido li kien maqsum fi provinċji mill 1869 sal 1882 L ebda ordni qatt ma nħarġet b mod espliċitu li tabolixxi l provinċji izda huma kkunsidrati skaduti bħala unitajiet amministrattivi Il provinċji għadhom jintuzaw f konversazzjoni ġenerali speċjalment fin navigazzjoni u t trasport u huma msemmija fil prodotti u l karatteristiċi ġeografiċi tal prefetturi li jkopru t territorji preċedenti tagħhom Gvern u politikaIl bini tad Dieta Nazzjonali L Imperatur Naruhito kap attwali tal istat u l Imperatriċi Masako pparteċipaw fil purċissjoni tal karozzi imperjali wara ċ ċerimonja tal intronizzazzjoni f Tokjo fl 10 ta Novembru 2019 Siġill tal Istat tal Ġappun Il Ġappun huwa stat unitarju u monarkija kostituzzjonali li fiha s setgħa tal Imperatur hija limitata għal rwol ċerimonjali Minflok is setgħa ezekuttiva hija ezerċitata mill Prim Ministru tal Ġappun u l Kabinett tiegħu li s sovranita tagħhom tgħix mal poplu Ġappuniz Naruhito huwa l Imperatur tal Ġappun wara li rnexxielu lil missieru Akihito mat tlugħ tiegħu għat Tron tal Krisantema fl 2019 Il korp leġizlattiv tal Ġappun huwa d Dieta Nazzjonali parlament bikamerali Tikkonsisti f Kamra t isfel tad Deputati b 465 siġġu eletti b vot popolari kull erba snin jew meta xolti u Kamra ta fuq tal Kunsilliera b 245 siġġu li l membri eletti popolari tagħha jservu mandati ta sitt snin Hemm votazzjoni universali għall adulti l fuq minn 18 il sena b votazzjoni sigrieta għall uffiċjali eletti kollha Il prim ministru bħala kap tal gvern għandu s setgħa li jaħtar u jkeċċi Ministri tal Istat u jinħatar mill imperatur wara li jiġi maħtur minn fost il membri tad Dieta Fumio Kishida huwa l Prim Ministru tal Ġappun ħa l kariga wara li rebaħ l elezzjoni tat tmexxija tal Partit Liberali Demokratiku tal 2021 Il Partit Demokratiku Liberali partit wiesa tal lemin ilu l partit dominanti fil pajjiz mis snin ħamsin spiss imsejjaħ is Sistema tal 1955 Storikament influwenzata mil liġi antika Ċiniza is sistema legali Ġappuniza zviluppat b mod indipendenti matul il perjodu Edo permezz ta testi bħal Kujikata Osadamegaki Sa mill aħħar tas seklu 19 is sistema ġudizzjarja kienet ibbazata fil biċċa l kbira fuq il liġi ċivili tal Ewropa partikolarment il Ġermanja Fl 1896 il Ġappun stabbilixxa kodiċi ċivili bbazat fuq il Burgerliches Gesetzbuch Ġermaniz li jibqa fis seħħ b modifiki ta wara t Tieni Gwerra Dinjija Il Kostituzzjoni tal Ġappun adottata fl 1947 hija l eqdem kostituzzjoni mingħajr emenda fid dinja Il liġi statutorja toriġina fil leġizlatura u l kostituzzjoni teħtieġ li l imperatur jippromulga leġizlazzjoni mgħoddija mid Dieta mingħajr ma jagħtih is setgħa li jopponi l leġizlazzjoni Il korp ewlieni tal liġi statutorja Ġappuniza jissejjaħ is Sitt Kodiċi Is sistema ġudizzjarja tal Ġappun hija maqsuma f erba livelli baziċi il Qorti Suprema u tliet livelli ta qrati inferjuri Relazzjonijiet barranin Il Ġappun huwa membru kemm tal G7 kif ukoll tal G20 Il Ġappun stat membru tan Nazzjonijiet Uniti mill 1956 huwa wieħed mill pajjizi tal G4 li qed ifittxu riforma tal Kunsill tas Sigurta Il Ġappun huwa membru tal G7 APEC u ASEAN Plus Three u huwa parteċipant fis Summit tal Asja tal Lvant Hija l ħames l akbar donatur fid dinja ta għajnuna uffiċjali għall izvilupp li tagħti US 9 2 biljun fl 2014 Mill 2024 il Ġappun kellu r raba l akbar netwerk diplomatiku fid dinja Il Ġappun għandu relazzjonijiet ekonomiċi u militari mill qrib mal Istati Uniti li magħhom izomm alleanza tas sigurta L Istati Uniti hija suq ewlieni għall esportazzjonijiet Ġappunizi u sors ewlieni ta importazzjonijiet Ġappunizi u hija impenjata għad difiza tal pajjiz b bazijiet militari fil Ġappun Fl 2016 il Ġappun ħabbar il vizjoni Indo Paċifiku Ħielsa u Miftuħa li tfassal il politiki reġjonali tagħha Il Ġappun huwa wkoll membru tad Djalogu dwar is Sigurta Kwadrilaterali il Kwad djalogu multilaterali dwar is sigurta riformat fl 2017 bil għan li tillimita l influwenza Ċiniza fir reġjun Indo Paċifiku flimkien mal Istati Uniti l Awstralja u l Indja Il Ġappun izomm diversi tilwim territorjali mal ġirien tiegħu Il Ġappun jikkontesta l kontroll Russu tal Gzejjer Kuril tan Nofsinhar li kienu okkupati mill Unjoni Sovjetika fl 1945 Il kontroll tal Korea t Isfel tal Liancourt Rocks huwa rikonoxxut izda mhux aċċettat kif jippretendihom il Ġappun Il Ġappun għamel tensjoni relazzjonijiet maċ Ċina u t Tajwan dwar il Gzejjer Senkaku u l istatus ta Okinotorishima Militari Destroyer tal klassi Kongō JMSDF Il Ġappun huwa t tielet l ogħla pajjiz Asjatiku fl Indiċi tal Paċi Globali tal 2024 Huwa nefaq 1 1 tal PGD totali tiegħu fuq il baġit tad difiza tiegħu fl 2022 u zamm l 10 l akbar baġit militari fid dinja fl 2022 Il militar tal pajjiz il Ġappun Forzi ta Awto Difiza hija ristretta mill Artikolu 9 tal Kostituzzjoni Ġappuniza li tirrinunzja d dritt tal Ġappun li jiddikjara gwerra jew juza l forza militari f tilwim internazzjonali Il militar huwa rregolat mill Ministeru tad Difiza u huwa magħmul primarjament mill Forza ta AwtoDifiza tal Art tal Ġappun il Forza ta AwtoDifiza Marittima tal Ġappun u l Forza ta AwtoDifiza tal Ajru tal Ġappun L iskjerament tat truppi fl Iraq u l Afganistan immarka l ewwel uzu barra minn xtutna tal militar Ġappuniz mit Tieni Gwerra Dinjija Il Gvern tal Ġappun ilu jagħmel bidliet fil politika ta sigurta tiegħu li jinkludu t twaqqif tal Kunsill tas Sigurta Nazzjonali l adozzjoni tal Istrateġija ta Sigurta Nazzjonali u l izvilupp tal Linji Gwida tal Programm ta Difiza Nazzjonali F Mejju 2014 il Prim Ministru Shinzo Abe qal li l Ġappun ried ineħħi l passivita li zamm sa mit tmiem tat Tieni Gwerra Dinjija u jerfa aktar responsabbilta għas sigurta reġjonali F Diċembru 2022 il Prim Ministru Fumio Kishida kompla kkonferma din it tendenza u ordna lill gvern biex izid l infiq b 65 sal 2027 It tensjonijiet reċenti partikolarment mal Korea ta Fuq u ċ Ċina reġgħu qabbdu d dibattitu dwar l istatus tal JSDF u r relazzjoni tagħha mal JSDF Soċjeta Ġappuniza Infurzar tal liġi Il kwartieri ġenerali tad Dipartiment tal Pulizija Metropolitana ta Tokjo Is sigurta interna fil Ġappun hija pprovduta primarjament mid dipartimenti tal pulizija tal prefettura taħt is supervizjoni tal Aġenzija Nazzjonali tal Pulizija Bħala l korp ċentrali ta koordinazzjoni għad Dipartimenti tal Pulizija tal Prefettura l Aġenzija Nazzjonali tal Pulizija hija amministrata mill Kummissjoni Nazzjonali tas Sigurta Pubblika It Tim ta Assalt Speċjali huwa magħmul minn unitajiet tattiċi kontra t terrorizmu fil livell nazzjonali li jikkooperaw mal Iskwadri ta Kontra l Armi tan Nar u l Iskwadri ta Kontra t Terrorizmu tal NBC fil livell territorjali Il Gwardja tal Kosta tal Ġappun tipproteġi l ibħra territorjali ta madwar il Ġappun u tuza kontromizuri ta sorveljanza u kontroll kontra l kuntrabandu reati ambjentali tal baħar kaċċa illegali piraterija vapuri tal ispjunji bastimenti tas sajd barranin mhux awtorizzati u immigrazzjoni illegali Il Liġi tal Kontroll tal Pussess ta Armi tan Nar u Xwabel tirregola b mod strett il pussess ċivili ta pistoli xwabel u armi oħra Skont l Uffiċċju tan Nazzjonijiet Uniti dwar id Droga u l Kriminalita fost l istati membri tan NU li jirrappurtaw statistika mill 2018 ir rati ta inċidenza ta reati vjolenti bħal qtil ħtif vjolenza sesswali u serq huma baxxi ħafna fil Ġappun EkonomijaSkajskrejper f Nakanoshima Osaka ċentru finanzjarju ewlieni tal Ġappun Il Ġappun għandu r raba l akbar ekonomija fid dinja bil PGD nominali wara dawk tal Istati Uniti iċ Ċina u l Ġermanja u r raba l akbar ekonomija mill PPP Mill 2021 il forza tax xogħol tal Ġappun hija t tmien l akbar fid dinja li tikkonsisti f aktar minn 68 6 miljun ħaddiem Mill 2022 il Ġappun għandu rata baxxa ta qgħad ta madwar 2 6 Ir rata tal faqar tagħha hija t tieni l ogħla fost il pajjizi tal G7 u taqbez il 15 7 tal popolazzjoni Il Ġappun għandu l ogħla proporzjon tad dejn pubbliku mal PGD fost l ekonomiji avvanzati b dejn nazzjonali stmat għal 248 relattiv għall PGD mill 2022 Il yen Ġappuniz huwa t tielet l akbar munita ta rizerva fid dinja wara d dollaru Amerikan u l euro Il Ġappun kien il ħames l akbar esportatur fid dinja u r raba l akbar importatur fl 2022 L esportazzjonijiet tiegħu ammontaw għal 18 2 tal PGD totali tiegħu fl 2021 Mill 2022 is swieq ewlenin tal esportazzjoni tal Ġappun kienu ċ Ċina 23 9 fil mija inkluz Ħong Kong u l Istati Uniti 18 5 fil mija L esportazzjonijiet ewlenin tagħha huma vetturi bil mutur prodotti tal ħadid u tal azzar semikondutturi u partijiet tal karozzi L aqwa swieq ta importazzjoni tal Ġappun mill 2022 kienu ċ Ċina 21 1 fil mija l Istati Uniti 9 9 fil mija u l Awstralja 9 8 fil mija L importazzjonijiet ewlenin tal Ġappun huma makkinarju u tagħmir fjuwils fossili ikel kimiċi u materja prima għall industriji tiegħu Il varjant Ġappuniz tal kapitalizmu għandu ħafna karatteristiċi distintivi il kumpaniji keiretsu huma influwenti u l impjiegi tul il ħajja u l avvanz fil karriera bbazati fuq l anzjanita huma komuni fl ambjent tax xogħol Ġappuniz Il Ġappun għandu settur kooperattiv kbir bi tlieta mill akbar għaxar kooperattivi fid dinja inkluza l akbar kooperattiva tal konsumaturi u l akbar kooperattiva agrikola fl 2018 Hija tikklassifika ħafna fil kompetittivita u l liberta ekonomika Il Ġappun ikklassifika fis sitt post fir Rapport dwar il Kompetittivita Globali fl 2019 ġibed 31 9 miljun turist internazzjonali fl 2019 u kklassifikat fil ħdax il post fid dinja fl 2019 għat turizmu deħlin Ir Rapport dwar il Kompetittivita tal Ivvjaġġar u t Turizmu tal 2021 ikklassifika lill Ġappun fl ewwel post fid dinja fost 117 il pajjiz Id dħul tagħha mit turizmu internazzjonali fl 2019 ammonta għal 46 1 biljun Agrikoltura u sajd Għalqa tar ross f Aizu il Prefettura ta Fukushima Is settur agrikolu Ġappuniz jammonta għal madwar 1 2 tal PGD totali tal pajjiz fl 2018 11 5 biss tal art tal Ġappun hija adattata għall kultivazzjoni Minħabba dan in nuqqas ta art li tinħarat tintuza sistema ta terrazzin biex jitkabbru l uċuħ tar raba f zoni zgħar Dan jirrizulta f wieħed mill ogħla livelli fid dinja ta rendiment tal għelejjel għal kull unita ta zona b rata ta awtosuffiċjenza agrikola ta madwar 50 fl 2018 Is settur agrikolu zgħir tal Ġappun huwa sussidjat u protett ħafna Kien hemm tħassib dejjem jikber dwar il biedja hekk kif il bdiewa jixjieħu u jissieltu biex isibu suċċessuri Il Ġappun ikklassifika fis seba post fid dinja tunnellaġġ ta ħut maqbud qabad 3 167 610 tunnellata metrika ta ħut fl 2016 l isfel minn medja annwali ta 4 000 000 tunnellata matul l għaxar snin preċedenti Il Ġappun izomm waħda mill akbar flotot tas sajd fid dinja li jammonta għal kwazi 15 tal qabda globali Industrija u servizzi Il RAV4 manifatturat minn Toyota Il Ġappun huwa t tielet l akbar manifattur ta vetturi bil mutur fid dinja Il Ġappun għandu kapaċita industrijali estensiva u huwa d dar ta uħud mill akbar produtturi u l aktar avvanzati teknoloġikament ta vetturi bil mutur għodod tal magni azzar u metalli mhux tal ħadid vapuri kimiċi tessuti u ikel ipproċessat Is settur industrijali tal Ġappun jammonta għal madwar 27 5 tal PGD tiegħu Il produzzjoni tal manifattura tal pajjiz hija r raba l ogħla fid dinja fl 2023 Il Ġappun huwa fost l aqwa tliet pajjizi fid dinja fil produzzjoni u l esportazzjoni tal karozzi u huwa d dar ta Toyota l akbar kumpanija tal karozzi fid dinja f termini ta produzzjoni ta vetturi L industrija Ġappuniza tal bini tal vapuri tiffaċċja kompetizzjoni dejjem tikber mill ġirien tagħha tal Asja tal Lvant il Korea t Isfel Inizjattiva tal gvern tal 2020 identifikat dan is settur bħala mira biex jizdiedu l esportazzjonijiet Is settur tas servizzi tal Ġappun jammonta għal madwar 69 5 tal produzzjoni ekonomika totali tiegħu fl 2021 Il banek il bejgħ bl imnut it trasport u t telekomunikazzjoni huma industriji importanti u kumpaniji bħal Toyota Mitsubishi UFJ NTT Aeon SoftBank Hitachi u Itochu huma fost l akbar f id dinja Xjenza u teknoloġija Il modulu sperimentali Ġappuniz Kibō fuq l Istazzjon Spazjali Internazzjonali Relattiv għall prodott gross domestiku il baġit tar riċerka u l izvilupp tal Ġappun huwa t tieni l ogħla fid dinja b 867 000 riċerkatur jaqsmu baġit ta riċerka u zvilupp ta 19 triljun yen fl 2017 Il pajjiz ipproduċa tnejn u għoxrin rebbieħa Nobel fil fizika il kimika jew mediċina u tliet Medalisti Fields Il Ġappun huwa mexxej dinji fil produzzjoni u l uzu tar robotika li jforni 45 tat total tad dinja fl 2020 minn 55 fl 2017 Il Ġappun għandu t tieni l ogħla numru ta riċerkaturi fix xjenza u t teknoloġija per capita fid dinja b 14 għal kull 1 000 impjegat L industrija tal elettronika għall konsumatur tal Ġappun darba meqjusa bħala l aktar b saħħitha fid dinja tinsab fi stat ta tnaqqis hekk kif tqum kompetizzjoni reġjonali f pajjizi ġirien tal Asja tal Lvant bħall Korea t Isfel Madankollu is settur tal logħob tal vidjo tal Ġappun għadu industrija ewlenija Fl 2014 is suq tal logħob tal kompjuter tal konsumatur tal Ġappun ġabru 9 6 biljun li minnhom 5 8 biljun ġew minn logħob mobbli Sal 2015 il Ġappun kien sar ir raba l akbar suq tal logħob tal kompjuter fid dinja wara ċ Ċina l Istati Uniti u l Korea t Isfel biss L Aġenzija għall Esplorazzjoni Aerospazjali tal Ġappun hija l aġenzija spazjali nazzjonali tal Ġappun tmexxi riċerka fl ispazju planetarja u fl avjazzjoni u tmexxi l izvilupp tar rokits u s satellita Huwa parteċipant fl Istazzjon Spazjali Internazzjonali il Modulu tal Esperiment Ġappuniz Kibō ġie mizjud mal istazzjon waqt it titjiriet tal assemblaġġ tal Space Shuttle fl 2008 Is sonda spazjali Akatsuki tnediet fl 2010 u laħqet l orbita madwar Venere fl 2015 Il pjanijiet tal Ġappun fl 2015 L esplorazzjoni spazjali tinkludi l bini ta bazi Lunar u l inzul ta astronawti sal 2030 Fl 2007 nediet l esploratur lunar SELENE Selenological and Engineering Explorer miċ Ċentru Spazjali Tanegashima L akbar missjoni Lunar mill programm Apollo l iskop tagħha kien li tiġbor data dwar l oriġini u l evoluzzjoni tal Qamar Ir rover daħal fl orbita Lunar fl 4 ta Ottubru 2007 u deliberatament waqa fil Qamar fil 11 ta Ġunju 2009 InfrastrutturaTrasport Japan Airlines it trasportatur tal bandiera tal Ġappun Il Ġappun investa ħafna fl infrastruttura tat trasport sa mis snin disgħin Il pajjiz għandu madwar 1 200 000 kilometru 750 000 mi ta toroq magħmulin minn 1 000 000 kilometru 620 000 mi ta toroq tal belt bliet u r raħal 130 000 kilometru 54 736 kilometru 34 011 mil ta awtostradi nazzjonali ġenerali u 7 641 kilometru 4 748 mil ta awtostradi nazzjonali fl 2017 Mill privatizzazzjoni tagħhom fl 1987 għexieren ta kumpaniji ferrovjarji Ġappunizi jikkompetu fis swieq reġjonali u lokali tat trasport tal passiġġieri Kumpaniji ewlenin jinkludu JR Seven Companies Kintetsu Seibu Railway u Keio Corporation Ix Shinkansen ferroviji bil balal ta veloċita għolja li jgħaqqdu l ibliet il kbar huma magħrufa għas sigurta u l puntwalita tagħhom Hemm 175 ajruport fil Ġappun mill 2021 L akbar ajruport domestiku l Ajruport ta Haneda f Tokjo kien it tieni l iktar ajruport traffikuz fl Asja fl 2019 Iċ ċentri tas superport ta Keihin u Hanshin huma fost l akbar fid dinja b 7 98 u 5 22 miljun TEU rispettivament fl 2017 Enerġija Parti mis Seto Hill Wind Farm Fl 2019 37 1 tal enerġija fil Ġappun kienet prodotta miz zejt 25 1 mill faħam 22 4 mill gass naturali 3 5 mill idroenerġija u 2 8 mill enerġija idroelettrika fost sorsi oħra L enerġija nukleari naqset minn 11 2 fil mija fl 2010 Minn Mejju 2012 l impjanti nukleari kollha tal pajjiz kienu offline minħabba l oppozizzjoni pubblika kontinwa wara d dizastru nukleari ta Fukushima Daiichi f Marzu 2011 għalkemm uffiċjali uffiċjali tal Gvern komplew jippruvaw jinfluwenzaw l opinjoni pubblika favur li mill inqas xi wħud jerġgħu lura għas servizz L Impjant tal Enerġija Nukleari ta Sendai reġa beda mill ġdid fl 2015 u minn dakinhar reġgħu nbdew diversi impjanti tal enerġija nukleari oħra Il Ġappun m għandux rizervi nazzjonali sinifikanti u huwa dipendenti ħafna fuq l enerġija importata Għal din ir raġuni il pajjiz ippropona li jiddiversifika s sorsi tiegħu u jzomm livelli għoljin ta effiċjenza enerġetika Provvista ta ilma u sanita Ir responsabbilta għas settur tal ilma u s sanita hija maqsuma bejn il Ministeru tas Saħħa ix Xogħol u l Benessri inkarigat mill provvista tal ilma għall uzu domestiku il Ministeru tal Artijiet Infrastruttura Trasport u Turizmu inkarigat mill izvilupp tar rizorsi tal ilma kif ukoll is sanita il Ministeru tal Ambjent inkarigat mill kwalita tal ilma ambjentali u l preservazzjoni ambjentali u l Ministeru tal Intern u l Komunikazzjoni inkarigat mill benchmarking tal prestazzjoni tas servizzi pubbliċi L aċċess għal sors tal ilma mtejjeb huwa universali fil Ġappun Madwar 98 tal popolazzjoni tirċievi provvista ta ilma tax xorb permezz ta pajpijiet mis servizzi pubbliċi DemografijaVeduta ta Tokjo mill quċċata tal Tokyo Skytree Iz zona metropolitana ta Tokjo hija meqjusa bħala l aktar popolata fid dinja Il Ġappun għandu popolazzjoni ta kwazi 125 miljun li minnhom kwazi 122 miljun huma ċittadini Ġappunizi estimi tal 2022 Popolazzjoni zgħira ta residenti barranin tagħmel il bqija Il Ġappun huwa l pajjiz li qed jixjieħ l aktar mgħaġġel fid dinja u għandu l ogħla proporzjon ta ċittadini anzjani fi kwalunkwe pajjiz li jinkludi terz tal popolazzjoni totali tiegħu Dan huwa r rizultat ta baby boom ta wara t Tieni Gwerra Dinjija li kien segwit minn zieda fl istennija tal għomor u tnaqqis fir rati tat twelid Il Ġappun għandu rata ta fertilita totali ta 1 4 li hija taħt ir rata ta sostituzzjoni ta 2 1 u hija fost l aktar baxxi fid dinja Għandha eta medja ta 48 4 l ogħla fid dinja Mill 2020 aktar minn 28 7 fil mija tal popolazzjoni għandha aktar minn 65 sena jew aktar minn waħda minn kull erbgħa tal popolazzjoni Ġappuniza Peress li numru dejjem jikber ta zgħazagħ Ġappunizi ma jizzewġux jew ma jkollhomx tfal il popolazzjoni tal Ġappun hija mistennija li tonqos għal madwar 88 miljun sal 2065 Bidliet fl istruttura demografika ħolqu diversi problemi soċjali partikolarment tnaqqis fil forza tax xogħol u zieda fl ispiza tal benefiċċji tas sigurta soċjali Il Gvern tal Ġappun jipproġetta li se jkun hemm kwazi persuna anzjana waħda għal kull persuna li għandha l eta tax xogħol sal 2060 Xi drabi jiġu ssuġġeriti inċentivi għall immigrazzjoni u t twelid bħala soluzzjoni biex jipprovdu ħaddiema izgħar biex isostnu l popolazzjoni li qed tixjieħ tal pajjiz Fl 1 ta April 2019 ġiet promulgata l liġi tal immigrazzjoni riveduta tal Ġappun li tipproteġi d drittijiet tal ħaddiema barranin biex tgħin tnaqqas in nuqqas ta ħaddiema f ċerti setturi Fl 2022 92 tal popolazzjoni totali Ġappuniza kienet tgħix fl ibliet Il kapitali Tokyo għandha popolazzjoni ta 13 9 miljun 2022 Hija parti miz Zona Metropolitana ta Tokjo l akbar zona metropolitana fid dinja bi 38 140 000 ruħ 2016 Il Ġappun huwa soċjeta etnikament u kulturalment omoġenja u n nies Ġappunizi jiffurmaw 98 1 tal popolazzjoni tal pajjiz Gruppi etniċi minoritarji fil pajjiz jinkludu l Ainu indiġeni u Ryukyuan Il Koreani Zainichi iċ Ċinizi il Filippini il Braziljani l aktar ta dixxendenza Ġappuniza u l Peruvjani l aktar ta dixxendenza Ġappuniza huma wkoll fost il gruppi zgħar ta minoranza tal Ġappun Il burakumin jikkostitwixxu grupp soċjali minoritarju Lingwi Sinjali kanji u hiragana Il Ġappuniz huwa l lingwa nazzjonali de facto tal Ġappun u l lingwa primarja miktuba u mitkellma tal biċċa l kbira tan nies fil pajjiz Il kitba Ġappuniza tuza kanji karattri Ċinizi u zewġ settijiet ta kana sillabarji bbazati fuq kitba kursiva u radikali uzati mill kanji kif ukoll l alfabett Latin u numri Għarab L Ingliz assuma rwol importanti fil Ġappun bħala lingwa ta kollegament tan negozju u internazzjonali Bħala rizultat il prevalenza tal Ingliz fis sistema edukattiva zdiedet u l klassijiet tal Ingliz saru obbligatorji fil livelli kollha tas sistema tal iskola Ġappuniza sal 2020 Il lingwa tas sinjali Ġappuniza hija l lingwa tas sinjali prinċipali uzata fil Ġappun u kisbet xi rikonoxximent uffiċjali izda l uzu tiegħu storikament ġie mxekkel minn politiki diskriminatorji u minn nuqqas ta appoġġ edukattiv Minbarra l Ġappuniz il lingwi Ryukyuan Amami Kunigami Okinawan Miyako Yaeyama Yonaguni parti mill familja tal lingwi Ġappunizi huma mitkellma fil katina tal Gzira Ryukyu Ftit tfal jitgħallmu dawn il lingwi izda l gvernijiet lokali fittxew li jzidu l għarfien tal lingwi tradizzjonali Il lingwa Ainu li hija lingwa izolata hija moribunda bi ftit kelliema nattivi biss fadal mill 2014 Barra minn hekk għadd ta lingwi oħra huma mgħallma u uzati minn minoranzi etniċi komunitajiet immigranti u numru dejjem jikber ta studenti tal lingwa barranija bħall Korean inkluz djalett Korean Zainichi distintiv iċ Ċiniz u l Portugiz Reliġjon Yasukuni Shrine 靖国神社 jew 靖國神社 Yasukuni Jinja lit Shrine of the Peaceful Country huwa shrine Shinto li jinsab f Chiyoda Tokyo Din twaqqfet mill Imperatur Meiji f Ġunju 1869 u tfakkar lil dawk li mietu fis servizz tal Ġappun mill Gwerra ta Boshin It torii tas Santwarju Shinto ta Itsukushima ħdejn Hiroshima It Tokjo Shōkonsha fl 1873 Il kostituzzjoni tal Ġappun tiggarantixxi liberta reliġjuza sħiħa L ogħla stimi jissuġġerixxu li bejn 84 u 96 fil mija tal popolazzjoni Ġappuniza jaderixxu max Xintoizmu bħala r reliġjon indiġena tagħhom Madankollu dawn l istimi huma bbazati fuq nies affiljati ma tempju aktar milli fuq in numru ta dawk li jemmnu veri Ħafna Ġappunizi jipprattikaw kemm ix Xintoizmu kif ukoll il Buddizmu Jistgħu jidentifikaw maz zewġ reliġjonijiet jew jiddeskrivu lilhom infushom bħala mhux reliġjuzi jew spiritwali Il livell ta parteċipazzjoni fiċ ċerimonji reliġjuzi bħala tradizzjoni kulturali jibqa għoli speċjalment waqt festivals u okkazjonijiet bħall ewwel zjara tas santwarju tas Sena l Ġdida It Taoizmu u l Konfuċjanizmu miċ Ċina influwenzaw ukoll it twemmin u d drawwiet Ġappunizi Illum bejn 1 u 1 5 tal popolazzjoni huma Insara Matul l aħħar seklu id drawwiet tal Punent oriġinarjament relatati mal Kristjanezmu inkluzi tiġijiet ta stil tal Punent Jum San Valentinu u l Milied saru popolari bħala drawwiet sekulari fost ħafna Ġappunizi Mill 2016 madwar 90 tal prattikanti tal Izlam fil Ġappun kienu immigranti mwielda barra Fl 2018 kien hemm madwar 105 moskea u 200 000 Musulmani fil Ġappun li 43 000 minnhom kienu ċittadini Ġappunizi Reliġjonijiet minoritarji oħra jinkludu l Induizmu il Ġudaizmu u l Fidi Baha i kif ukoll it twemmin animistiku tal Ainu Edukazzjoni Studenti jiċċelebraw wara t tħabbira tar rizultati tal ezamijiet tad dħul fl Universita ta Tokjo Mill Liġi Bazika tal Edukazzjoni tal 1947 l edukazzjoni obbligatorja fil Ġappun tinkludi skola primarja u sekondarja li flimkien idumu disa snin Kwazi t tfal kollha jkomplu l edukazzjoni tagħhom fi skola sekondarja għolja ta tliet snin L universita fl ogħla grad fil pajjiz hija l Universita ta Tokjo Minn April 2016 diversi skejjel bdew is sena akkademika bi skola primarja u sekondarja integrata fi programm ta skola obbligatorja ta disa snin Il MEXT qed tippjana li dan l approċċ jiġi adottat man nazzjon kollu Il Programm għall Valutazzjoni Internazzjonali tal Istudenti PISA ikkoordinat mill OECD jikklassifika l għarfien u l ħiliet taz zgħazagħ Ġappunizi ta 15 il sena bħala t tielet l aħjar fid dinja Il Ġappun huwa wieħed mill pajjizi tal OECD bl aħjar prestazzjoni fil qari il matematika u x xjenza b punteġġ medju ta 520 għal kull student u għandu wieħed mill aktar forzi tax xogħol edukati fid dinja fost il pajjizi tal OECD Nefaq 7 4 tal PDG totali tiegħu fuq l edukazzjoni fl 2021 Fl 2021 il pajjiz ikklassifika fit tielet post fil perċentwal ta nies ta bejn 25 u 64 sena li kisbu edukazzjoni ogħla f 55 6 Madwar 65 tal Ġappunizi ta bejn 25 u 34 sena għandhom xi forma ta kwalifika ta edukazzjoni ogħla u 34 2 tal Ġappunizi ta bejn 25 u 64 sena għandhom grad ta baċellerat it tieni l ogħla proporzjon fl OECD wara mill Korea t Isfel In nisa Ġappunizi għandhom livell edukattiv ogħla mill irġiel 59 fil mija tan nisa għandhom lawrja tal kulleġġ meta mqabbla ma 52 fil mija tal irġiel Saħħa L Isptar tal Universita ta Tokyo Fil Ġappun il kura tas saħħa hija pprovduta mill gvernijiet nazzjonali u lokali Il ħlas għal servizzi mediċi personali jsir permezz ta sistema ta assigurazzjoni tas saħħa universali li toffri aċċess ugwali relattiv b rati stabbiliti minn kumitat tal gvern Nies li m għandhomx assigurazzjoni permezz ta min iħaddimhom jistgħu jipparteċipaw fi programm nazzjonali ta assigurazzjoni tas saħħa amministrat mill gvernijiet lokali Mill 1973 l anzjani kollha ġew koperti minn assigurazzjoni sponsorjata mill gvern Il Ġappun nefaq 10 82 tal PGD totali tiegħu fuq il kura tas saħħa fl 2021 Fl 2020 l istennija tal ħajja ġenerali fil Ġappun mat twelid kienet 85 sena 82 sena għall irġiel u 88 sena għan nisa l ogħla fid dinja filwaqt li kellha rata ta mortalita tat trabi baxxa ħafna 2 għal kull 1 000 twelid ħaj Mill 1981 il kawza ewlenija tal mewt fil Ġappun hija l kanċer li ammonta għal 27 tal imwiet totali fl 2018 segwit minn mard kardjovaskulari li kkawza 15 tal imwiet Il Ġappun għandu waħda mill ogħla rati ta suwiċidju fid dinja li hija meqjusa bħala problema soċjali kbira Problema ewlenija oħra tas saħħa pubblika hija t tipjip fost l irġiel Ġappunizi Madankollu il Ġappun għandu l inqas rata ta mard tal qalb fl OECD u l inqas livell ta dimenzja fost il pajjizi zviluppati KulturaIl kultura Ġappuniza kontemporanja tgħaqqad influwenzi mill Asja l Ewropa u l Amerika ta Fuq Arti tradizzjonali Ġappuniza jinkludu snajja bħal ċeramika tessuti lacquerware xwabel u pupi wirjiet ta bunraku kabuki noh dance u rakugo u prattiċi oħra iċ ċerimonja tat te ikebana arti marzjali kaligrafija origami onsen geishas u logħob Il Ġappun għandu sistema zviluppata għall protezzjoni u l promozzjoni ta assi kulturali tanġibbli u intanġibbli u tezori nazzjonali Tnejn u għoxrin sit ġew iskritti fil Lista tal Wirt Dinji tal UNESCO li tmintax minnhom huma ta importanza kulturali Il Ġappun huwa meqjus bħala superpotenza kulturali Arti u arkitettura Xogħol ukiyo e ta Hokusai tas seklu 19 Il Mewġa l Kbira l barra minn Kanagawa Ġnien Ritsurin wieħed mill ġonna pedonali l aktar famuzi fil Ġappun L istorja tal pittura Ġappuniza turi sintezi u kompetizzjoni bejn l estetika nattiva Ġappuniza u ideat importati L interazzjoni bejn l arti Ġappuniza u Ewropea kienet sinifikanti perezempju stampi ukiyo e li bdew jiġu esportati fis seklu 19 fil moviment magħruf bħala Japonisme kellhom influwenza sinifikanti fuq l izvilupp tal arti moderna fil Punent aktar notevolment fil post impressjonizmu L arkitettura Ġappuniza hija taħlita ta influwenzi lokali u oħrajn Tradizzjonalment kien ikkaratterizzat minn strutturi tal injam jew tal ġibs kemmxejn elevati mill art b soqfa bil madum jew tal paja Djar tradizzjonali u ħafna tempji juzaw tatami mats u bibien li jizzerzqu li jkissru d distinzjoni bejn kmamar u spazji ta ġewwa u ta barra Sa mis seklu 19 il Ġappun inkorpora ħafna mill arkitettura moderna tal Punent fil kostruzzjoni u d disinn Kien biss wara t Tieni Gwerra Dinjija li l periti Ġappunizi għamlu l marka tagħhom fix xena internazzjonali l ewwel bil ħidma ta periti bħal Kenzō Tange u mbagħad b movimenti bħal Metabolizmu Letteratura u filosofija Tħakkik ta poeziji Bussokuseki kahi minquxin madwar 752 li jirreġistra l lingwa Ġappuniza antika Manuskritt annotat tas seklu 11 tal Man yōshu li jirreġistra l lingwa Ġappuniza antika L eqdem kana kursiva miktuba fil Ġappuniz Nofsani kmieni qabel il perjodu Heian bikri 794 sa 1185 li jindika t twelid tal hiragana tal Man yōgana Scroll illustrat tas seklu 12 ta L Istorja ta Genji tezor nazzjonali Xogħlijiet bikrija tal letteratura Ġappuniza jinkludu l kronaki Kojiki u Nihon Shoki u l antoloġija poetika Man yōshu kollha mis seklu 8 u miktuba b karattri Ċinizi Fil bidu tal perjodu Heian ġiet zviluppata s sistema tal fonogramma magħrufa bħala kana hiragana u katakana The Tale of the Bamboo Cutter huwa meqjus bħala l eqdem narrattiva Ġappuniza li baqgħu ħajjin Sei Shōnagon joffri rendikont tal ħajja fil qorti filwaqt li The Tale of Genji ta Murasaki Shikibu spiss jiġi deskritt bħala l ewwel rumanz fid dinja Matul il perjodu Edo iċ chōnin ċittadini qabzu l aristokrazija samurai bħala produtturi u konsumaturi tal letteratura Il popolarita tax xogħlijiet ta Saikaku perezempju tizvela din il bidla fin numru ta qarrejja u awturi filwaqt li Bashō qanqal it tradizzjoni poetika Kokinshu bil haikai haiku tiegħu u kiteb il ktieb poetiku tal ivvjaġġar Oku no Hosomichi L era Meiji rat it tnaqqis tal forom letterarji tradizzjonali hekk kif il letteratura Ġappuniza integrat influwenzi tal Punent Natsume Sōseki u Mori Ōgai kienu rumanziera importanti fil bidu tas seklu 20 segwiti minn Ryunosuke Akutagawa Jun ichirō Tanizaki Kafu Nagai u aktar reċentement Haruki Murakami u Kenji Nakagami Il Ġappun għandu zewġ awturi rebbieħa tal Premju Nobel Yasunari Kawabata 1968 u Kenzaburō Ōe 1994 Il filosofija Ġappuniza storikament kienet fuzjoni ta elementi barranin partikolarment Ċinizi u tal Punent u esklussivament Ġappunizi Fil forom letterarji tagħha il filosofija Ġappuniza bdiet madwar erbatax il seklu ilu L ideali Confucian jibqgħu evidenti fil kunċett Ġappuniz tas soċjeta u l awto u fl organizzazzjoni tal gvern u l istruttura tas soċjeta Il Buddizmu kellu impatt profond fuq il psikoloġija il metafizika u l estetika Ġappunizi Arti tal ispettaklu Prestazzjoni ta Noh f shrine Shinto Il muzika Ġappuniza hija eclettika u diversa Bosta strumenti bħall koto ġew introdotti fis sekli 9 u 10 Muzika popolari popolari bi shamisen bħal kitarra tmur mis seklu 16 Il muzika klassika tal Punent introdotta fl aħħar tas seklu 19 hija parti integrali mill kultura Ġappuniza Kumi daiko ensemble perkussjoni zviluppat fil Ġappun ta wara l gwerra u sar popolari ħafna fl Amerika ta Fuq Il muzika popolari fil Ġappun ta wara l gwerra ġiet influwenzata ħafna mit tendenzi Amerikani u Ewropej li wasslu għall evoluzzjoni tal J pop Il karaoke hija attivita kulturali sinifikanti L erba teatri tradizzjonali tal Ġappun huma noh kyōgen kabuki u bunraku Noh hija waħda mill eqdem tradizzjonijiet kontinwi tat teatru fid dinja Midja Skont l istħarriġ tal NHK tal 2015 dwar it telespettaturi fil Ġappun 79 fil mija tal Ġappunizi jaraw it televizjoni kuljum Drammi televizivi Ġappunizi jaraw kemm fil Ġappun kif ukoll internazzjonalment Ħafna franchises tal midja Ġappunizi kisbu popolarita globali konsiderevoli u huma fost il franchises tal midja li għandhom l ogħla qligħ fid dinja Il gazzetti Ġappunizi huma fost l aktar iċċirkolati fid dinja fl 2016 Il Ġappun għandu waħda mill eqdem u l akbar industriji tal films fid dinja Godzilla ta Ishirō Honda sar ikona internazzjonali tal Ġappun u nissel sottoġeneru sħiħ ta films kaiju kif ukoll l itwal franchise ta films li damu fl istorja Il komiks Ġappunizi magħrufa bħala manga ġew zviluppati f nofs is seklu 20 u saru popolari madwar id dinja Numru kbir ta serje manga saru wħud mill aqwa serje komiks ta kull zmien rivaling l industrija tal komiks Amerikana Films animati u serje televizivi Ġappunizi magħrufa bħala Anime kienu influwenzati ħafna mill manga Ġappuniz u saru popolari ħafna mad dinja kollha Festi In nisa zgħazagħ jiċċelebraw Jum il Missjoni tal Eta 成人の日 Seijin no Hi f Harajuku Tokyo Uffiċjalment il Ġappun għandu 16 il btala nazzjonali rikonoxxuti mill gvern Il vaganzi pubbliċi fil Ġappun huma rregolati mil Liġi tal Festi 国民の祝日に関する法律 Kokumin no Shukujitsu ni Kansuru Hōritsu tal 1948 Mill 2000 il Ġappun implimenta s sistema Happy Monday li ċċaqlaq diversi vaganzi nazzjonali għat Tnejn weekend Il vaganzi nazzjonali fil Ġappun huma Jum l Ewwel tas Sena fl 1 ta Jannar Jum l Ewwel ta l Eta fit tieni Tnejn ta Jannar Jum il Fondazzjoni Nazzjonali fil 11 ta Frar Ġuvni ta l Imperatur fit 23 ta Jum l Equinox tar Rebbiegħa fl 20 jew il 21 ta Marzu Jum Shōwa fid 29 ta April Jum it Tifkira tal Kostituzzjoni fit 3 ta Mejju Jum il Veġetazzjoni fl 4 ta Mejju Jum it Tfal fil 5 ta Mejju Jum il Baħar fit tielet Tnejn ta Lulju Jum il Muntanji fil 11 ta Awwissu Jum tar Rispett għall Anzjani fit tielet Tnejn ta Lulju ta Settembru Ħarifa Equinox fit 23 jew 24 ta Settembru Jum is Saħħa u l Isport fit tieni Tnejn ta Ottubru Jum il Kultura fit 3 ta Novembru u Jum ir Ringrazzjament tax Xogħol fit 23 ta Novembru Kċina Platt ta nigiri zushi Il kċina Ġappuniza toffri firxa wiesgħa ta speċjalitajiet reġjonali li juzaw riċetti tradizzjonali u ingredjenti lokali Frott tal baħar u ross Ġappuniz jew taljarini huma staples tradizzjonali Il kurry Ġappuniz mill introduzzjoni tiegħu fil Ġappun mill Indja Brittanika huwa kkunsmat tant li jista jitqies bħala platt nazzjonali flimkien mar ramen u s sushi Il ħelu tradizzjonali Ġappuniz huwa magħruf bħala wagashi Jintuzaw ingredjenti bħal pejst tal fazola ħamra u mochi Togħmiet aktar moderni jinkludu ġelat tat te aħdar Ix xorb Ġappuniz popolari jinkludi sake xarba tar ross iffermentata li tipikament fiha 14 sa 17 fil mija alkoħol u hija magħmula minn fermentazzjoni multipla tar ross Il birra ilha ssir fil Ġappun mill aħħar tas seklu 17 It te aħdar huwa prodott fil Ġappun u ppreparat f forom bħal matcha uzata fiċ ċerimonja tat te Ġappuniza Sports Wrestlers sumo jingħaqdu madwar ir referee waqt iċ ċerimonja tad dħul taċ ċirku Tradizzjonalment is sumo huwa meqjus bħala l isport nazzjonali tal Ġappun L arti marzjali Ġappuniza bħall judo u l kendo huma mgħallma bħala parti mill kurrikulu obbligatorju tal iskola sekondarja Il baseball huwa l aktar sport popolari fil pajjiz L aqwa kampjonat professjonali tal Ġappun Nippon Professional Baseball NPB ġie stabbilit fl 1936 Sa mit twaqqif tal Ġappun Professional Football League J League fl 1992 il futbol ta assoċjazzjoni kiseb segwaċi wiesgħa Il pajjiz ko ospita t Tazza tad Dinja tal FIFA 2002 mal Korea t Isfel Il Ġappun għandu wieħed mill aktar timijiet tal futbol ta suċċess fl Asja li rebaħ it Tazza tal Asja erba darbiet u t Tazza tad Dinja tan Nisa tal FIFA fl 2011 Il golf huwa popolari wkoll fil Ġappun Fl isport tal muturi il produtturi tal karozzi Ġappunizi kellhom suċċess f diversi kategoriji differenti b titli u rebħiet f serje bħall Formula Wieħed il MotoGP u l Kampjonat Dinji tar Rally Is sewwieqa mill Ġappun għandhom rebħiet fil 500 ta Indianapolis u l 24 Hours of Le Mans kif ukoll podjus fil Formula Wieħed minbarra suċċessi fil kampjonati nazzjonali Super GT hija l aktar serje ta tlielaq domestiċi popolari fil Ġappun filwaqt li Super Formula hija s serje nazzjonali ta roti miftuħa tal ogħla livell Il pajjiz jospita tiġrijiet importanti bħall Grand Prix tal Ġappun Il Ġappun ospita l Olimpjadi tas Sajf f Tokjo fl 1964 u l Olimpjadi tax Xitwa f Sapporo fl 1972 u Nagano fl 1998 Il pajjiz ospita uffiċjalment il Kampjonat Dinji tal Baskitbol tal 2006 u ko ospitat il Kampjonat Dinji tal Baskitbol tal 2023 f Tokjo fl 2021 li tagħmel Tokyo l ewwel belt Asjatika li tospita l Logħob Olimpiku darbtejn Il pajjiz kiseb id drittijiet biex jospita l Kampjonat Dinji tal Volleyball tan Nisa ħames darbiet aktar minn kwalunkwe pajjiz ieħor Il Ġappun huwa l aktar pajjiz tal Unjoni tar Rugby Asjatika ta suċċess u ospita t Tazza tad Dinja tar Rugby IRB 2019 Ġeografija speċifikati Ġappun Mappa topografika tal Ġappun Mappa topografika tal Ġappun Mappa topografika tal Ġappun Mappa ta Ġappun Mappa ta Ġappun Mappa ta Ġappun Il Ġappun huwa pajjiz arċipelaġiku li jinkludi arċipelagu stratovulkaniku ta aktar minn 3 000 km 1 900 mi tul il kosta tal Paċifiku tal Asja tal Lvant Huwa magħmul minn 14 125 gzira Il ħames gzejjer ewlenin huma Hokkaido Honshu Kyushu Shikoku u Okinawa L 14 120 gzira l oħra huma kklassifikati bħala gzejjer remoti mill gvern Ġappuniz Il Gzejjer Ryukyu u l Gzejjer Nanpō jinsabu fin nofsinhar u fil lvant tal gzejjer ewlenin It territorju jkopri 377 973 89 km 2 145 936 53 mil kwadri Huwa r raba l akbar pajjiz gzira fid dinja u l akbar pajjiz gzira fl Asja tal Lvant Il pajjiz għandu s sitt itwal kosta ta 29 751 km 18 486 mi u t tmien l akbar zona ekonomika esklussiva ta 4 470 000 km2 1 730 000 sq mi fid dinja It terren huwa l aktar imħatteb u muntanjuz b 66 foresta Il popolazzjoni hija kkonċentrata f zoni urbani tul il kosta pjanuri u widien Il Ġappun jinsab fuq iċ Ċirku tan Nar tal Majjistral fuq pjanċi tectonic multipli Lejn il Lvant tal arċipelagu Ġappuniz hemm tliet trinek oċeaniċi It Trenċa tal Ġappun tinħoloq meta l Pjanċa Oċeanika tal Paċifiku tonqos taħt il Pjanċa Kontinentali Okhotsk Il proċess ta subduzzjoni kontinwu jikkawza terremoti frekwenti tsunami u stratovulkani Il gzejjer huma affettwati wkoll mit tifuni Il pjanċi tas subduzzjoni mbuttaw l arċipelagu Ġappuniz lejn il lvant u ħolqu l Baħar tal Ġappun u sseparawh mill kontinent Asjatiku b ark li estiz 15 il miljun sena ilu Il klima tvarja minn kontinentali umda fit tramuntana għal foresti tropikali u subtropikali umdi fin nofsinhar Dawn id differenzi fil klima u l pajsaġġ ippermettew l izvilupp ta flora u fawna diversi b xi speċi endemiċi rari speċjalment fil Gzejjer Ogasawara Il Ġappun jestendi minn 20 sa 45 latitudni tat tramuntana minn Okinotorishima sa Benten jima u minn 122 sa 153 lonġitudni tal lvant minn Yonaguni sa Minami Torishima Il Ġappun huwa mdawwar bl ibħra Fit tramuntana il Baħar ta Okhotsk jifred mill Lvant Imbiegħed Russu Lejn il punent il Baħar tal Ġappun jifridha mill Penizola Koreana lejn il Lbiċ il Baħar taċ Ċina tal Lvant jifred il Gzejjer Ryukyu miċ Ċina u t Tajwan u lejn il lvant hemm l Oċean Paċifiku L arċipelagu Ġappuniz huwa twil aktar minn 3 000 km 1 900 mi fit tramuntana nofsinhar mill Baħar ta Okhotsk sal Baħar Filippin fl Oċean Paċifiku Hija dejqa u l ebda punt fil Ġappun ma huwa aktar minn 150 km 93 mi mill baħar Fl 2023 għadd tal gvern tal gzejjer b mapep diġitali zied it total minn 6 852 għal 14 125 gzira Il ħames gzejjer ewlenin huma mit tramuntana għan nofsinhar Hokkaido Honshu Shikoku Kyushu u Okinawa Tlieta mill erba gzejjer ewlenin Honshu Kyushu u Shikoku huma separati minn istretti dojoq tal Baħar Intern ta Seto u jiffurmaw entita naturali Is 6 847 gzejjer izgħar jissejħu gzejjer remoti Dan jinkludi l Gzejjer Bonin il Gzejjer Daitō Minami Tori shima Okinotorishima il Gzejjer Ryukyu il Gzejjer tal Vulkani il Gzejjer Nansei u l Gzejjer Nanpō kif ukoll bosta gzejjer li minnhom 430 huma abitati Il Gzejjer Senkaku huma amministrati mill Ġappun izda kkontestati miċ Ċina Dan jeskludi t territorji tat Tramuntana kkontestati il Gzejjer Kuril u l Liancourt Rocks B kollox mill 2021 it territorju tal Ġappun huwa 377 973 89 km2 145 936 53 sq mi li minnhom 364 546 41 km2 140 752 16 sq mi huwa art u 13 430 km2 5 190 mil kwadru huma ilma Il Ġappun għandu s sitt itwal kosta fid dinja 29 751 km 18 486 mi Huwa l akbar pajjiz gzira fl Asja tal Lvant u r raba l akbar pajjiz gzira fid dinja Minħabba l ħafna gzejjer remoti tal Ġappun u l kosta twila il pajjiz għandu ħajja tal baħar estensiva u rizorsi minerali fl oċean Iz Zona Ekonomika Esklussiva tal Ġappun tkopri 4 470 000 km 2 1 730 000 sq mi u hija t tmien l akbar fid dinja Hija aktar minn 11 il darba l art tal pajjiz Iz Zona Ekonomika Esklussiva testendi mil linja bazi sa 200 mil nawtiku 370 km mill kosta tagħha Il baħar territorjali tiegħu huwa 12 il mil nawtiku 22 2 km 13 8 mi izda bejn 3 u 12 il mil nawtiku 5 6 u 22 2 km 3 5 u 13 8 mi fl istretti internazzjonali La Perouse jew Sōya Strait Tsugaru Strait Ōsumi u l Istrett ta Tsushima Il Ġappun għandu popolazzjoni ta 126 miljun mill 2019 Huwa l ħdax il pajjiz l aktar popolat fid dinja u t tieni pajjiz gzira l aktar popolat 81 tal popolazzjoni tgħix f Honshu 10 f Kyushu 4 2 f Hokkaido 3 f Sikoku 1 1 fil Prefettura ta Okinawa u 0 7 fi gzejjer Ġappunizi oħra bħall Gzejjer Nanpō Mappa tal Ġappun Il Ġappun huwa informalment maqsum fi tmien reġjuni mill grigal Hokkaidō sal Lbiċ il Gzejjer Ryukyu Hokkaido Reġjun Tohoku Reġjun Kantō Reġjun Chubu Reġjun tal Kansai jew Kinki Reġjun Chugoku shikoku Kyushu Kull reġjun fih diversi prefetturi ħlief ir reġjun ta Hokkaido li jinkludi biss il prefettura ta Hokkaido Ir reġjuni mhumiex unitajiet amministrattivi uffiċjali izda kienu tradizzjonalment uzati bħala d divizjoni reġjonali tal Ġappun f diversi kuntesti Perezempju il mapep u l kotba tal ġeografija jaqsmu l Ġappun fi tmien reġjuni Ir rapporti tat temp normalment jagħtu t temp skont ir reġjun u ħafna kumpaniji u istituzzjonijiet juzaw ir reġjun tal oriġini tagħhom bħala parti minn isimhom Kinki Nippon Railway Chugoku Bank Tohoku University eċċ Għalkemm il Ġappun għandu tmien Qrati Għolja il ġurisdizzjonijiet tagħhom ma jikkorrispondux għal dawk tat tmien reġjuni Kompozizzjoni topografija u ġeografija Madwar 73 tal Ġappun huwa muntanjuz b firxa ta muntanji tgħaddi minn kull waħda mill gzejjer ewlenin L ogħla muntanja fil Ġappun hija Mount Fuji b elevazzjoni ta 3 776 m 12 388 pied Ir rata ta kopertura tal foresti tal Ġappun hija 68 55 peress li l muntanji huma densament koperti bil foresti L uniċi pajjizi zviluppati oħra b perċentwal daqshekk għoli ta kopertura tal foresti huma l Finlandja u l Isvezja Peress li ftit hemm art livellata ħafna għoljiet u għoljiet tal muntanji ħafna drabi jitkabbru f elevazzjonijiet aktar baxxi madwar bliet u bliet Peress li l Ġappun jinsab f zona vulkanika tul il Paċifiku profond terremoti frekwenti ta intensita baxxa u attivita vulkanika okkazjonali jinħassu madwar il gzejjer Terremoti distruttivi jseħħu diversi drabi kull seklu Il hot springs huma numeruzi u ġew sfruttati mill industrija tad divertiment L Awtorita tal Informazzjoni Ġeospazjali tal Ġappun tkejjel it territorju tal Ġappun kull sena biex kontinwament tkun taf l istatus tat territorju nazzjonali Mill 1 ta Lulju 2021 it territorju tal Ġappun huwa 377 973 89 kilometru kwadru 145 936 53 sq mi L erja tal wiċċ tagħha tizdied minħabba eruzzjonijiet vulkaniċi bħal Nishinoshima 西之島 l espansjoni naturali tal gzejjer u r reklamazzjoni tal art Foresti Art agrikola Zona residenzjali Wiċċ tal ilma xmajjar passaġġi tal ilma Toroq Dezert Oħrajn 66 4 12 8 4 8 3 6 3 4 0 7 8 3 251 000 km2 97 000 sq mi 48 400 km2 18 700 sq mi 18 100 km2 7 000 sq mi 13 500 km2 5 200 sq mi 13 000 km2 5 000 sq mi 2 600 km2 1 000 sq mi 31 300 km2 12 100 sq mi Post L arċipelagu Ġappuniz huwa relattivament il bogħod mill kontinent Asjatiku Kyushu hija l eqreb lejn l aktar punt tan nofsinhar tal Penizola Koreana b distanza ta 190 km 120 mi li hija kwazi sitt darbiet aktar il bogħod milli mill Ingilterra għal Franza permezz tal Kanal Ingliz Għalhekk storikament Kyushu kien il portal bejn l Asja u l Ġappun Iċ Ċina hija separata bi 800 kilometru 500 mi ta baħar mill gzejjer ewlenin kbar tal Ġappun Hokkaido tinsab qrib Sakhalin li kienet okkupata mill Ġappun mill 1905 sal 1945 Ħafna mill popolazzjoni tgħix fuq il kosta tal Paċifiku ta Honshu Il kosta tal punent li tiffaċċja l Baħar tal Ġappun hija inqas popolata L arċipelagu Ġappuniz kien diffiċli biex jiġi aċċessat minn zminijiet antiki Matul il Paleolitiku madwar 20 000 QK fl għoli tal Aħħar Massimu Glaċjali kien hemm pont tal art bejn Hokkaido u Sakhalin li għaqqad il Ġappun mal kontinent Asjatiku Il pont tal art sparixxa meta l livell tal baħar zdied fil perjodu Jōmon madwar 10 000 QK Il post remot tal Ġappun imdawwar b ibħra vasti art imħatteb muntanjuza u xmajjar wieqfa jagħmilha sigura minn invazuri u migrazzjoni mhux ikkontrollata mill kontinent Asjatiku Il Ġappunizi jistgħu jagħlqu ċ ċivilta tagħhom b politika barranija izolazzjonista Matul il perjodu Edo ix shogunat Tokugawa impona l politika ta Sakoku li pprojbixxa l biċċa l kbira tal kuntatt u l kummerċ barrani bejn l 1641 u l 1853 Fi zminijiet moderni l influss ta nies huwa ġestit permezz ta portijiet tal baħar u ajruporti Għalhekk il Ġappun huwa pjuttost izolat mill problemi kontinentali Matul l storja il Ġappun qatt ma ġie kompletament invadat jew kolonizzat minn pajjizi oħra Il Mongols ippruvaw jinvadu l Ġappun darbtejn u fallew fl 1274 u fl 1281 Il Ġappun kapitula darba biss wara attakki nukleari fit Tieni Gwerra Dinjija Dak iz zmien il Ġappun ma kellu l ebda teknoloġija nukleari Il ġeografija tal gzira hija fattur importanti fil perjodi izolazzjonisti semi miftuħ u espansjonisti tal storja Ġappuniza Muntanji u vulkani Muntanji Akaishi u Baċir Ina f Honshu il Ġappun Ħarsa lejn il majjistral Hida Mounrains fl isfond Muntanji Kiso fl aħħar Il gzejjer muntanjuzi tal arċipelagu Ġappuniz jiffurmaw qamar tan nofs barra mill kosta tal Lvant tal Asja Huma separati mill kontinent mill Baħar tal Ġappun li jservi bħala barriera protettiva Il Ġappun għandu 108 vulkani attivi 10 tal vulkani attivi fid dinja minħabba t tektoniċi tal pjanċa attiva fiċ Ċirku tan Nar Madwar 15 il miljun sena ilu il kosta vulkanika tal kontinent Asjatiku ġiet imbuttata f serje ta arki ta gzejjer vulkaniċi Dan ħoloq il baċiri tal ark ta wara magħrufa bħala l Baħar tal Ġappun u l Baħar ta Okhotsk bil konfigurazzjoni formali tal arċipelagu Ġappuniz L arċipelagu għandu wkoll summits f meded ta muntanji li tela ħdejn it tarf ta barra tal blata kontinentali Madwar 73 fil mija taz zona tal Ġappun hija muntanjuza u pjanuri mferrxa u baċiri intermontani li fihom hija kkonċentrata l popolazzjoni ikopru biss madwar 27 fil mija Katina twila ta muntanji tgħaddi miċ ċentru tal arċipelagu taqsamha f zewġ nofsijiet il wiċċ li jħares lejn l Oċean Paċifiku u d dahar lejn il Baħar tal Ġappun Fuq in naħa tal Paċifiku hemm muntanji wieqaf minn 1 500 sa 3 000 metru għoli b widien u gorġijiet fondi Il Ġappun Ċentrali huwa kkaratterizzat mill konverġenza tat tliet firxiet muntanjuzi il muntanji Hida Kiso u Akaishi li jiffurmaw l Alpi Ġappunizi Nihon Arupusu li bosta minnhom jaqbzu t 3 000 metru 9 800 pied L ogħla punt fl Alpi Ġappunizi hija l Muntanja Kita f 3 193 metru 10 476 pied L ogħla punt fil pajjiz huwa l Muntanja Fuji Fujisan imsejjaħ ukoll bi zball Fujiyama vulkan rieqed mill 1707 li jogħla għal 3 776 m 12 388 pied l fuq mil livell tal baħar fil Prefettura ta Shizuoka Fuq in naħa tal Baħar tal Ġappun hemm plateaus u distretti muntanjuzi baxxi b altitudni ta 500 sa 1 500 metru Pjanuri Mappa tal Pjanura ta Kantō Il Pjanura ta Sendai Ġappuniz 仙台平野 hija pjanura li testendi fuq il Prefettura ta Miyagi fil Ġappun Il pjanura tiffaċċja l Bajja ta Sendai Il bajja ta Sendai Ġappuniz 仙台湾 hija bajja mill Penizola ta Oshika fil Prefettura ta Miyagi sa Cape Unoo fil Prefettura ta Fukushima Hemm tliet pjanuri ewlenin fiċ ċentru ta Honshu L akbar hija l Pjanura ta Kantō li tkopri 17 000 km2 6 600 sq mi fir reġjun ta Kantō Il kapitali Tokyo u l akbar popolazzjoni metropolitana jinsabu hemmhekk It tieni l akbar pjanura f Honshu hija l Pjanura ta Nōbi 1 800 km2 690 sq mi bit tielet zona urbana l aktar popolata tkun Nagoya It tielet l akbar pjanura f Honshu hija l Pjanura ta Osaka li tkopri 1 600 km2 620 sq mi fir reġjun ta Kinki Hija fiha t tieni l akbar zona urbana f Osaka parti miz zona metropolitana ta Keihanshin Osaka u Nagoya jiġġebbed ġewwa mill bajjiet tagħhom għal muntanji wieqfa Osaka Plain hija konnessa ma Kjoto u Nara Kyoto tinsab fil Baċir ta Yamashiro 827 9 km 2 319 7 sq mi u Nara tinsab fil Baċir ta Nara 300 km 2 120 sq mi Il Pjanura ta Kantō il Pjanura ta Osaka u l Pjanura ta Nōbi huma l aktar zoni ekonomiċi politiċi u kulturali importanti tal Ġappun Dawn il pjanuri kellhom l akbar produzzjoni agrikola u bajjiet kbar bil portijiet għas sajd u l kummerċ Dan għamluhom l akbar ċentri tal popolazzjoni Kyoto u Nara huma l kapitali antiki u l qalba kulturali tal Ġappun Il Pjanura ta Kantō saret iċ ċentru tal poter fil Ġappun minħabba li hija l akbar pjanura li tinsab fiċ ċentru u storikament kellha l akbar produzzjoni agrikola li setgħet tiġi ntaxxata Is shogunat Tokugawa stabbilixxa bakufu f Edo fl 1603 Dan evolviet fil kapitali ta Tokjo fl 1868 Hokkaido għandha pjanuri multipli bħal Ishikari Plain 3 800 km2 1 500 sq mi Tokachi Plain 3 600 km2 1 400 sq mi Kushiro Plain l akbar art mistagħdra fil Ġappun 2 510 km 2 970 sq mi u l Pjanura ta Sarobetsu 200 km 2 77 sq mi Hemm ħafna rziezet li jipproduċu ammont kbir ta prodotti agrikoli Id daqs medju tar razzett f Hokkaido kien ta 26 ettaru għal kull bidwi fl 2013 Dan huwa kwazi 11 il darba akbar mill medja nazzjonali ta 2 4 ettaru Dan għamel Hokkaido l aktar prefettura għanja fil Ġappun fil agrikoltura Kwazi kwart tal art li tinħarat tal Ġappun u 22 tal foresti tal Ġappun jinsabu f Hokkaido Pjanura importanti oħra hija l Pjanura ta Sendai madwar il belt ta Sendai fil grigal ta Honshu Ħafna minn dawn il pjanuri jinsabu mal kosta u z zoni tagħhom zdiedu grazzi għar reklamazzjoni tal art matul l storja Xmaras Xmara Shinano fil Belt ta Niigata Ix xmajjar huma ġeneralment wieqfa u mgħaġġla u ftit huma adattati għan navigazzjoni ħlief fil parti t isfel tagħhom Għalkemm ħafna xmajjar huma inqas minn 300 km 190 mi fit tul il fluss mgħaġġel tagħhom mill muntanji huwa dak li jipprovdi l enerġija idroelettrika Varjazzjonijiet staġjonali fil fluss wasslu għall izvilupp estensiv ta mizuri ta kontroll ta għargħar L itwal ix Xmara Shinano li tgħaddi mill Prefettura ta Nagano sal Prefettura ta Niigata u tizvojta fil Baħar tal Ġappun hija twila 367 km 228 mi Dawn huma l itwal 10 xmajjar fil Ġappun Rank Isem Reġjun Prefettura Tul km 1 367 2 322 3 268 4 256 5 249 6 239 7 229 8 212 9 210 10 196 Lagi u kosti Veduta mill ajru tal Lag Biwa Dehra Landsat tal Lag Biwa Il parti dejqa fil qiegħ tal immaġni tissejjaħ South Lake u z zona kbira ta hawn fuq tissejjaħ North Lake L akbar lag tal ilma ħelu huwa l Lag Biwa 670 3 km2 258 8 sq mi il grigal ta Kyoto fil Prefettura ta Shiga Il Lag Biwa huwa lag antik u huwa stmat li huwa t 13 il l eqdem lag fid dinja li jmur lura mill inqas 4 miljun sena Ittrasporta l ilma b mod kostanti għal miljuni ta snin Il Lag Biwa inħoloq mit tektonika tal pjanċa f zona ta rift attiva Dan ħoloq lag fond ħafna b fond massimu ta 104 m 341 pied Għalhekk ma jimlax b mod naturali bis sediment Matul miljuni ta snin evolviet ekosistema diversa fil lag Għandha aktar minn 1 000 speċi u sottospeċi Hemm 46 speċi u sottospeċi ta ħut indiġeni inkluzi 11 il speċi u 5 sottospeċi li huma endemiċi jew kwazi endemiċi Madwar 5 000 għasfur tal ilma jzuru l lag kull sena Dawn huma l itwal 10 lagis fil Ġappun Rank Isem Reġjun Prefettura Muniċipalitajiet Type Zona km2 Fond Max m Altitudni m Volum km 1 Fresh 670 3 103 8 85 27 5 2 Warm Fresh 167 6 7 10 0 0 85 3 Brackish 151 9 19 6 0 1 3 4 lake Fresh 103 3 94 6 514 5 40 5 Brackish 86 2 17 1 0 0 47 6 Acidotrophic Fresh 79 3 117 5 121 2 25 7 Brackish 79 1 6 0 0 0 34 8 Fresh 78 4 360 1 247 20 9 9 Fresh 70 7 179 9 84 8 19 10 Brackish 65 0 13 1 0 0 35 Hedge Baħar Intern It tbaħħir kostali estensiv speċjalment madwar il Baħar Intern ta Seto jikkumpensa għan nuqqas ta xmajjar navigabbli Il kosta tal Paċifiku fin Nofsinhar ta Tokjo hija kkaratterizzata minn daħliet twal dojoq gradwalment baxxi prodotti mis sedimentazzjoni li ħolqot ħafna portijiet naturali Il kosta tal Ġappun hija ġeneralment mingħajr inċizjoni bi ftit portijiet naturali Analizi globali riċenti ta remote sensing issuġġeriet li kien hemm 765 km ta pjani tal marea fil Ġappun li jagħmilha l pajjiz fil 35 post f termini ta estent ċatt tal marea Bliet skond il popolazzjoniBldg tal Gvern Ċentrali Nru 2 f Tokjo fejn jinsab il Ministeru tal Affarijiet Interni u l Komunikazzjoni Bini tal Gvern Konġunt Ċentrali Nru 3 li fih il Ministeru tat Trasport Statwa ta Sun Tzu f Yurihama Tottori il Ġappun Sun Tzu 544 498 QK strateġista militari Xena AZUMA YA East Wing mill iskroll illustrat ta Tale of Genji miktub minn MURASAKI SHIKIBU seklu 11 Il purtiera b ħafna panewijiet fin nofs t isfel tal immaġni hija kichō Il pannelli tal bibien li jizzerzqu imzejjen f Il parti ta fuq parti mill immaġini hija fusuma L iscroll sar madwar l 1130 AD u jinsab fil Muzew Tokugawa f Nagoya il Ġappun Il perjodu Heian 平安時代 Heian jidai huwa l aħħar divizjoni tal istorja klassika Ġappuniza li tibda minn 794 sal 1185 Statwa ta Rushana Buddha fit Tempju ta Todai ji Belt ta Nara Prefettura ta Nara Il perjodu Nara 奈良時代 Nara jidai tal istorja Ġappuniza jifrex is snin 710 sa 794 Ritratt bis satellita ta Hokkaido u t Territorji tat Tramuntana Kastell Fashimi Momoyama Iwo Jima tan Nofsinhar 南硫黄島 Minami Torishima 南鳥島 Provinċji tal Ġappun fl 701 702 matul il perjodu Asuka In nofs tat Tramuntana tar reġjun modern ta Tōhoku ta Honshu huwa mhux organizzat Yamashiro miktuba formalment bħala Yamashiro no kuni 山城国 kienet provinċja antika tal Ġappun fil parti ta Honshu li issa hija l parti tan nofsinhar tal Prefettura ta Kyoto Mill 794 Yamashiro kien is sede tal qorti imperjali u matul il perjodu Muromachi kien ukoll is sede tax shogunate Ashikaga tar Reġjun ta Kinai u hija suddiviza f Distretti Yamashiro fil Ġappun 1868 Kinai 畿内 Reġjun Kapitali huwa terminu Ġappuniz li jindika divizjoni antika tal pajjiz Kinai huwa isem għall provinċji preċedenti madwar il kapital Nara u Heian kyō Il ħames provinċji kienu jissejħu go kinai wara l 1760 L isem għadu jintuza biex jiddeskrivi parti mir reġjun tal Kansai izda z zona tal Kinai jikkorrispondi b mod ġenerali biss għall art tal provinċji tal qedem Ir reġjun ġie stabbilit bħala wieħed mill Gokishichidō Ħames Provinċji u Seba Toroq matul il perjodu Asuka 538 710 Kienet tikkonsisti mill provinċji ta Yamashiro Yamato Settsu Kawachi u Izumi Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Tokjo Mt Fuji Yokohama 横浜市 Yokohama 横浜市 Osaka 大阪市 Osaka 大阪市 Nagoya 名古屋市 Nagoya 名古屋市 Sapporo 札幌市 Sapporo 札幌市 Kōbe 神戸市 Kōbe 神戸市 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Kyoto 京都 Palazz Imperjali Kyoto 京都 Fukuoka 福岡市 Fukuoka 福岡市 Kawasaki 川崎市 Kawasaki 川崎市 Saitama さいたま市 Saitama さいたま市 Hiroshima 広島市 Hiroshima 広島市 Sendai 仙台市 Sendai 仙台市 Kitakyushu 北九州市 Kitakyushu 北九州市 Chiba 千葉市 Chiba 千葉市 Setagaya 世田谷区 Tokjo Sakai 堺市 Sakai 堺市 Niigata 新潟市 Niigata 新潟市 Hamamatsu 浜松市 Hamamatsu 浜松市 Shizuoka 静岡市 Shizuoka 静岡市 Sagamihara 相模原市 Sagamihara 相模原市 Nerima 練馬区 Tokjo Okayama 岡山市 Okayama 岡山市 Ōta 大田区 Kumamoto 熊本市 Kumamoto 熊本市 Edogawa 江戸川区 Tokjo Adachi 足立区 Tokjo Kagoshima 鹿児島市 Funabashi 船橋市 Hachiōji 八王子市 Tokjo Suginami 杉並区 Tokjo Himeji 姫路市 Himeji 姫路市 Itabashi 板橋区 Itabashi ku Tokjo Matsuyama 松山市 Higashiōsaka 東大阪市 Utsunomiya 宇都宮市 Kawaguchi 川口市 Matsudo 松戸市 Nishinomiya 西宮市 Kurashiki 倉敷市 Ichikawa 市川市 Ōita 大分市 Amagasaki 尼崎市 Fukuyama 福山市 Kanazawa 金沢市 Nagasaki 長崎市 Kōtō 江東区 Tokjo Katsushika 飾区 Tokjo Yokosuka 横須賀市 Toyota 豊田市 Toyama 富山市 Takamatsu 高松市 Takamatsu 高松市 Machida 町田市 Gifu 岐阜市 Hirakata 枚方市 Fujisawa 藤沢市 Kashiwa 柏市 Toyonaka 豊中市 Nagano 長野市 Toyohashi 豊橋市 Ichinomiya 一宮市 Okazaki 岡崎市 Wakayama 和歌山市 Miyazaki 宮崎市 Nara 奈良市 Shinagawa 品川区 Tokjo Asahikawa 旭川市 Suita 吹田市 Takatsuki 高槻市 Iwaki いわき市 Kōchi 高知市 Takasaki 高崎市 Tokorozawa 所沢市 Kōriyama 郡山市 Kawagoe 川越市 Kita 北区 Ōtsu 大津市 Akita 秋田市 Koshigaya 越谷市 Maebashi 前橋市 Nakano 中野区 Tokjo Shinjuku 新宿区 Tokjo Naha 那覇市 Yokkaichi 四日市市 Kurume 久留米市 Kurume 久留米市 Aomori 青森市 Kasugai 春日井市 Morioka 盛岡市 Akashi 明石市 Fukushima 福島市 Hakodate 函館市 Tsu 津市 Shimonoseki 下関市 Nagaoka 長岡市 Ichihara 市原市 Ichihara 市原市 Yao 八尾市 Ibaraki 茨木市 Meguro 目黒区 Tokjo Fukui 福井市 Kakogawa 加古川市 Tokushima 徳島市 Mito 水戸市 Hiratsuka 平塚市 Tokushima 徳島県 Toshima 豊島区 Tokjo Yamagata 山形市 Sasebo 佐世保市 Fuchu 府中市 Kure 呉市 Sumida 墨田区 Tokjo Hachinohe 八戸市 Saga 佐賀市 Neyagawa 寝屋川市 Sōka 草加市 Fuji 富士市 Kasukabe 春日部市 Chigasaki 茅ヶ崎市 Chigasaki 茅ヶ崎市 Matsumoto 松本市 Atsugi 厚木市 Yamato 大和市 Takarazuka 宝塚市 Ageo 上尾市 Chōfu 調布市 Ōta 太田市 Minato 港区 Tokjo Tsukuba つくば市 Numazu 沼津市 Numazu 沼津市 Jōetsu 上越市 Shibuya 渋谷区 Kumagaya 熊谷市 Isesaki 伊勢崎市 Kishiwada 岸和田市 Tottori 鳥取市 Kōfu 甲府市 Odawara 小田原市 Arakawa 荒川区 Tokjo Suzuka 鈴鹿市 Suzuka 鈴鹿市 Bunkyō 文京区 Tokjo Bunkyō 文京区 Tokjo Hitachi 日立市 Hitachi 日立市 Matsue 松江市 Itami 伊丹市 Nishitōkyō 西東京市 Yamaguchi 山口市 Uji 宇治市 Kushiro 釧路市 Higashihiroshima 東広島市 Kodaira 小平市 Taitō 台東区 Tokjo Chuō 中央区 Tokjo Chiyoda 千代田区 TokjoNoti Skond il leġġenda il Ġappun kienet fundata f din id data mill l ewwel imperatur tal pajjiz Referenzi 法制執務コラム集 法律と国語 日本語 bil Ġappuniz Legislative Bureau of the House of Councillors Miġbur 2009 01 19 Key Indicators PDF bl Ingliz Statistics Bureau of Japan 2012 Miġbur 2013 10 26 Japanese population decreases for third year in a row bl Ingliz Arkivjat minn l oriġinal fl 2012 10 17 Miġbur 2012 08 09 a b ċ d Japan bl Ingliz Fond Monetarju Internazzjonali Miġbur 2012 04 19 HDRO Human Development Report Office United Nations Development Programme PDF bl Ingliz Nazzjonijiet Uniti 2013 Miġbur 2013 03 14

L-aħħar artikli
  • Ġunju 05, 2025

    Id-Dar ta' Bernarda Alba

  • Ġunju 13, 2025

    Insara

  • Ġunju 12, 2025

    Innu Malti

  • Ġunju 11, 2025

    Inkwiżizzjoni Spanjola

  • Ġunju 13, 2025

    Ingliż

www.NiNa.Az - Studio

    Ikkuntattjana
    Lingwi
    Ikkuntattjana
    DMCA Sitemap
    © 2019 nina.az - Id-drittijiet kollha riservati.
    Copyright: Dadash Mammadov
    Websajt b’xejn li tipprovdi informazzjoni u qsim ta’ fajls minn madwar id-dinja.
    Fuq