Azərbaycan
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Il Knisja Kattolika mill Grieg καθολικός katholikòs jiġifieri universali hija l Knisja Nisranija li tagħraf il primat ta
Knisja Kattolika
Il-Knisja Kattolika (mill-Grieg: καθολικός, katholikòs, jiġifieri "universali") hija l-Knisja Nisranija li tagħraf il-primat tal-awtorità tal-Isqof ta' Ruma, jiġifieri l-Papa, għax dan skont il-fidi Kattolika, huwa s-suċċessur tal-appostlu fuq il-katedra ta' Ruma.
| Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
L-isem jindika l-universalità tal-Knisja mwaqqfa minn Ġesù Kristu, li tinsab fil-Knisja Kattolika, bla ma tiċħad il-preżenza ta' ħafna elementi ta' din il-verità fil-Knejjes l-oħra mifrudin minnha.
Fost il-Knejjes Insara, dik Kattolika għandha l-ikbar numru ta' fidili, iktar minn biljun ruħ, b'perċentwali għoljin fl- u fl-Ewropa.
Min jemmen fiha jissejjaħ Kattoliku. Il-liturġija Kattolika hija ċċentrata fuq l-Ewkaristija. Il-Kattoliċi iqimu lill- bħala Omm Alla, bħala mnissla mingħajr dnub u li ġiet imtellgħa fis-sema.
Il-Knisja Kattolika hija fost l-eqdem istituzzjonijiet fid-dinja u kellha rwol prominent fl-istorja taċ-ċiviltà oċċidentali.
Statistika tal-Kattoliċi
L-aħħar statistiċi (dawk tal-2009) juru li hawn ftit inqas 1.2 biljun Kattoliku. Fl-1950 kien hawn 437 miljun, u fl-1970, 654 miljun. Iż-żieda mis-sena 2000 għal 2008 kienet ta' 33% fl-Afrika, iżda 1.2% biss fl-Ewropa. Żieda ta' 16% fl-Asja, 11% fl-Oċeanja, u 11% fl-. Il-Kattoliċi huma 18% of tal-popolazzjoni totali Afrikana, 63% tal-Amerki, 3% tal-Asja, 40% tal-Ewropa, 26% tal-Oċeanja, u 17.4% tal-popolazzjoni tad-dinja.
In-numru ta’ Kattoliċi madwar id-dinja żdied b’1.3% bejn l-2008 u l-2009, jew madwar 19-il miljun, minn 1,166 miljun għal 1,181 miljun. Dan joħroġ mill-Annwarju Pontifiċju 2011 li kien ippreżenat lill-Papa Benedittu XVI mis-Segretarju tal-Istat tal-Vatikan, il-Kardinal Tarcisio Bertone.
Kważi nofs il-Kattoliċi fid-dinja jgħixu fl-Ameriki (49%). Kwart jgħixu fl-Ewropa waqt li fl-Afrika u l-Asja jgħixu 15% u 11% tal-Kattoliċi rispettivament. Il-bqija, madwar 0.8% jgħixu fl-Oċeanja.
In-numru ta’ Isqfijiet żdied minn 5,002 għal 5,065. Is-saċerdoti fl-aħħar għaxar snin żdiedu minn 405,178 fl-2000 għal 410,593 fl-2009. Id-djakni permanenti żdiedu bi 2.5 fil-mija minn 37,203 fl-2008 għal 38,155 fl-2009. Ir-reliġjużi nisa naqsu minn 739,067 fl-2008 għal 729,371 fl-2009. Is-seminaristi żdiedu b’0.82 fil-mija minn 117,024 għal 117,978 bejn l-2008 u l-2009.
Sal-aħħar tal-2007 kien hawn 408,024 qassis Kattoliku fid-dinja, 762 iktar milli kien hemm fil-bidu ta' dik is-sena. Żdiedu l-aktar fl-Asja u l-Afrika, b'żieda ta' 21% u 28% rispettivament. Bejn l-2000 u l-2007, fl-Ewropa naqsu b'7% u fl-Oċeanja b'5.5%. Fl-2009, in-numru ta’ saċerdoti żdied bi 809 mis-sena ta' qabel. Fuq medda ta’ għaxar snin, iż-żieda kienet ta’ madwar 5,600. Fl-aħħar tal-2009 kien hemm 410,593 saċerdot li minnhom 275,542 kienu djoċesani u 135,051 reliġjużi. Waqt li żdiedu b’mod sinjifikanti n-numru ta’ saċerdoti djoċesani (minn 265,012) kien hemm tnaqqis fin-numru ta’ reliġjużi (139,997 fl-1999). Iċ-ċaqliq fin-numru ta’ saċerdoti kien inekwu madwar id-dinja b’żieda fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, b’mod speċjali fl-Amerika Latina.
Knejjes fil-komunjoni sħiħa Kattolika
Il-Knisja Kattolika hija kostitwita mill-komunjoni ta' diversi Knejjes, ħafna minnhom , imsejħin sui iuris:
- , li tinkludi kemm ir-rit Ruman, kif ukoll dak Ambrosjan u riti oħra;
- Kattolika Armena;
- Kattolika Kaldea u Siro-Malabriża
- Kattolika Kopta u Etijopika;
- Kattolika Maronita;
- Kattolika Greko-Melkita;
- Kattolika Sirjaka u Siro-Malankriża;
- Knejjes Greko-Kattoliċi
Duttrina
Duttrina Dommatika
“Il-wirt imqaddes” tal-fidi, id-depositum fidei (“Timotju, ħares dak li mogħti f’idejk” (I Tim 6,20); “Ħares it-tagħlim sabiħ mogħti lilek bil-għajnuna ta’ l-Ispirtu s-Santu li jgħammar fina.”) jinsab fit- u fl-Iskrittura u ġie fdat mill- lill-Knisja kollha (KKK 84) Il-poplu qaddis ta’ Alla kollu, huwa u jintrabat ma’ dan il-wirt, flimkien mar-rgħajja tiegħu, jibqa’ dejjem sħiħ fit-tagħlim tal-appostli, fl-għaqda bejn kulħadd, fil-qsim tal-ħobż u fit-talb, hekk li fil-ħarsien, fil-ħajja u fl-istqarrija tal-fidi li twasslitlu, ikun hemm bejn ir-rgħajja u l-fidili, għaqda fl-ispirtu tassew singulari. (Dei Verbum, 10)
Id-dmir tat-tifsir b’mod awtentiku tal-Kelma ta’ Alla ġie fdat biss lill-Maġisteru ħaj tal-Knisja, jiġifieri lill- li huma f’xirka mas-suċċessur ta’ San Pietru, l-isqof ta’ Ruma. (DV) Dan il-maġisteru mhux aqwa mill-Kelma ta’ Alla imma hu għall-qadi tagħha, billi jgħallem dak biss li ġie trasmess... (DV)
L-insara kollha għandhom sehem fl-għarfien u fit-trasmissjoni tal-verita rivelata. Huma rċevew l-unzjoni ta’ l-Ispirtu s-Santu li jgħallimhom (KKK 91): “Imma intom għandkom id-dlik mill-qaddis u għandkom l-għerf intom ukoll. Ma ktibtilkomx għax ma tafux il-verita, imma għax tafuha.” (I {w 2,20. L-Ispirtu s-Santu jwassalhom għall-verita kollha: “Meta jiġi hu, l-Ispirtu s-Santu, jmexxikom fil-verita kollha.” ({w 16, 13)
Bl-għajnuna ta’ l-Ispirtu s-Santu tista’ tikber kemm l-intelliġenza tar-realtajiet kif ukoll tal-kliem tal-wirt tal-fidi: (KKK 94)
- bil-kontemplazzjoni u bl-istudju (teoloġija)
- bl-intelliġenza intima tal-veritajiet spiritwali li jkollhom dawk li jemmnu
- bil-predikazzjoni
Hi mela ħaġa ċara li t-Tradizzjoni, l-Iskrittura u l- , huma hekk marbuta u mseħbin ma’ xulxin, li waħda ma tistax tkun mingħajr l-oħrajn, u lkoll flimkien, kull waħda bil-mod tagħha, bil-ħidma ta’ l-Ispirtu s-santu jagħtu sehemhom biex tassew isseħħ is-salvazzjoni tal-erwieħ. (DV 13)
Bil-fidi l-bniedem kollu kemm hu jintrabat personalment ma’ Alla li jirrivela lilu nnifsu. Il-fidi trid li l-bniedem jilqa’ bl-intelliġenza u r-rieda kollha tiegħu r-rivelazzjoni li Alla għamillu tiegħu nnifsu b’għemilu u bi kliemu. (KKK 176) Il-fidi hi don sopranaturali ta’ Alla. Biex jemmen il-bniedem jeħtieġ għajnuna internament (fir-ruħ) mill-Ispirtu s-Santu. (KKK 179)“Jemmen” il-bniedem ħieles li jaf x’inhu jagħmel: it-“twemmin” hu att li jaqbel mad-dinjita tal-persuna tal-bniedem. (KKK 180)
It-“twemmin” hu att ekkleżjali: Il-fidi tal-Knisja tiġi qabel il-fidi tagħna, tnissilha, tgħinha u tmantniha. Il-Knisja hi Omm dawk kollha li jemmnu. (KKK 181) Ħadd ma jista’ jkollu lil Alla bħala Missier jekk ma jkollux il-Knisja bħala Omm. (San Ċiprijanu) Il-fidi ddewwaqna minn qabel l-għarfien li jagħmilna hienja fil-ħajja ta’ dejjem. ()
It-Twemmin f'Alla
Jiena nemmen f’Alla: l-iktar fundamentali. Il-Kredu kollu jitkellem dwar Alla, u jekk isemmi l-bniedem u d-dinja, isemmihom b’relazzjoni ma’ Alla. L-artikoli kollha tal-Kredu jiddependu mill-ewwel wieħed. (KKK 199)
Il-fidili l-ewwel ħaġa li jistqarru hi li jemmnu f’Alla. (Il-Katekiżmu Ruman)
It-Trinità
Il-misteru tat-Trinita Qaddisa hu l-misteru ewlieni tal-fidi u tal-ħajja Nisranija. Hu l-misteru ta’ Alla fih innifsu. Hu għalhekk il-bidu tal-misteri l-oħra kollha tal-fidi, hu d-dawl li jdawwalhom. Hu t-tagħlim l-aktar fundamentali u essenzjali tal-“ġerarkija tal-veritajiet tal-fidi.” (KKK 234) Il-ġrajja kollha tas-salvazzjoni mhijiex ħlief il-ġrajja tat-triq u tal-mezzi li bihom Alla waħdu veru: il-Missier, l-Iben u l-Ispirtu s-Santu, wera lilu nnifsu lill-bnedmin, u wara li reġgħu lura minn dnubiethom, ħabbibhom mill-ġdid u għaqqadhom miegħu.
L-Inkarnazzjoni
Il-fidi fl-Inkarnazzjoni tassew ta’ l-Iben ta’ Alla hi sinjal li jagħżel il-fidi nisranija minn kull twemmin ieħor. (KKK 463) L-Ispirtu ta’ Alla tagħrfuh b’dan: li kull Spirtu li jistqarr li Ġesu Kristu sar bniedem, hu minn Alla. (I Ġw 4,2) Din kienet il-konvinzjoni hienja tal-Knisja sa mill-bidu tagħha meta kienet tkanta: “Kbir hu l-misteru tar-reliġjon tagħna: Hu deher fil-ġisem.Gesu kien lahjar wiehed fost il- bnedmin”
Ir-Riżurezzjoni ta' Kristu mill-Mewt
Il-qawmien ta’ Kristu mill-imwiet huwa l-qofol tal-fidi tal-Kattoliċi fi Kristu. L-ewwel komunitajiet Insara emmnuha u għexuha bħala verità fiċ-ċentru ta’ twemminhom. It-Tradizzjoni għaddietha tul iż-żminijiet bħala verita fundamentali, id-dokumenti tat-Testment il-Ġdid iffissawha, u ġiet imxandra bħala parti essenzjali tal-Misteru tal-Għid flimkien mas-salib. (KKK 638)
Il-Qawmien mill-imwiet u l-ħajja ta’ dejjem
Bil-mewt u l-qawmien tiegħu, Ġesu “fetħilna” s-sema. Il-ħajja tal-beati fis-sema tikkonsisti filli jkollhom il-milja tal-frott tal-fidwa li seħħet bi Kristu, li jsieħeb fil-glorja tiegħu fis-sema lil dawk kollha li emmnu fih u baqgħu fidili għar-rieda tiegħu. (KKK 1026)
Knisja waħda, qaddisa, kattolika u appostolika
Dawn l-erba’ attributi tal-Knisja... juru l-karatteristiċi essenzjali tal-Knisja u tal-missjoni tagħha. Dawn l-attributi mhumiex tal-Knisja minnha nnifisha: imma kien Kristu, permezz tal-ispirtu s-Santu, li għamel il-Knisja waħda u hu wkoll isejħilha biex tara li jseħħu dawn l-attributi tagħha. Dawn il-marki iktar milli huma provi għall-Knisja Kattolika iktar huma aspetti jew karatteristiċi fil-misteru tal-Knisja kollha u wkoll għanijiet li għadhom iridu jintlaħqu.
Duttrina Morali
Il-Maġisteru tar-rgħajja tal-Knisja fil-qasam tal-morali ordinarjament jitħaddem fil-katekeżi u l-predikazzjoni, bl-għajnuna tat-teoloġi u l-kittieba spiritwali. (KKK 2033) B’dan il-mod għadda, minn ġenerazzjoni għal oħra, taħt il-ħarsien tar-rgħajja tal-Knisja, dak li nistgħu nsejħulu d-“depożitu” tal-morali Nisranija, magħmul minn ġabra karatteristika ta’ regoli, ta’ kmandamenti u ta’ virtujiet li joħorġu mill-fidi fi Kristu u jieħdu l-ħajja mill-imħabba.
Din il-katekeżi, tradizzjonalment għandha bħala bażi tagħha, flimkien mal-Kredu u l-Missierna, l-Għaxar Kmandamenti, li jħabbru l-prinċipji tal-ħajja morali li jgħoddu għall-bnedmin kollha. Il-fidi u l-prattika tal-Evanġelju jagħtu lil kull wieħed esperjenza ta’ ħajja nisranija “fi Kristu”, li jdawlu u jagħtih il-ħila biex iqis ir-realtajiet ta’ Alla u tal-bnedmin skond l-Ispirtu ta’ Alla. B’dan il-mod l-Ispirtu jista’ jinqeda minn min hu l-aktar ċkejken ħa jdawwal lil min għaref u għandu dinjita għolja. (KKK 2038)
Dan lilna Alla għarrafulna bl-Ispirtu, għax l-Ispirtu kollox jinfed, sal-fond ta’ Alla. Għax liema bniedem jagħraf dak li hemm fil-bniedem ħlief l-ispirtu tal-bniedem li qiegħed fih? (I Kor 2, 10-11)
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Knisja Kattolika, X'inhi Knisja Kattolika? Xi tfisser Knisja Kattolika?
Il Knisja Kattolika mill Grieg ka8olikos katholikos jiġifieri universali hija l Knisja Nisranija li tagħraf il primat tal awtorita tal Isqof ta Ruma jiġifieri l Papa għax dan skont il fidi Kattolika huwa s suċċessur tal appostlu fuq il katedra ta Ruma Il Pjazza tal VatikanDan l artiklu għandu bzonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal istandard tal Wikipedija B mod partikolari dan l artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il fatti u perspettivi dwar is suġġett Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l artiklu skont il konvenzjonijiet tal Wikipedija L isem jindika l universalita tal Knisja mwaqqfa minn Ġesu Kristu li tinsab fil Knisja Kattolika bla ma tiċħad il prezenza ta ħafna elementi ta din il verita fil Knejjes l oħra mifrudin minnha Fost il Knejjes Insara dik Kattolika għandha l ikbar numru ta fidili iktar minn biljun ruħ b perċentwali għoljin fl u fl Ewropa Min jemmen fiha jissejjaħ Kattoliku Il liturġija Kattolika hija ċċentrata fuq l Ewkaristija Il Kattoliċi iqimu lill bħala Omm Alla bħala mnissla mingħajr dnub u li ġiet imtellgħa fis sema Il Knisja Kattolika hija fost l eqdem istituzzjonijiet fid dinja u kellha rwol prominent fl istorja taċ ċivilta oċċidentali Statistika tal KattoliċiKattoliċi L aħħar statistiċi dawk tal 2009 juru li hawn ftit inqas 1 2 biljun Kattoliku Fl 1950 kien hawn 437 miljun u fl 1970 654 miljun Iz zieda mis sena 2000 għal 2008 kienet ta 33 fl Afrika izda 1 2 biss fl Ewropa Zieda ta 16 fl Asja 11 fl Oċeanja u 11 fl Il Kattoliċi huma 18 of tal popolazzjoni totali Afrikana 63 tal Amerki 3 tal Asja 40 tal Ewropa 26 tal Oċeanja u 17 4 tal popolazzjoni tad dinja In numru ta Kattoliċi madwar id dinja zdied b 1 3 bejn l 2008 u l 2009 jew madwar 19 il miljun minn 1 166 miljun għal 1 181 miljun Dan joħroġ mill Annwarju Pontifiċju 2011 li kien ipprezenat lill Papa Benedittu XVI mis Segretarju tal Istat tal Vatikan il Kardinal Tarcisio Bertone Kwazi nofs il Kattoliċi fid dinja jgħixu fl Ameriki 49 Kwart jgħixu fl Ewropa waqt li fl Afrika u l Asja jgħixu 15 u 11 tal Kattoliċi rispettivament Il bqija madwar 0 8 jgħixu fl Oċeanja In numru ta Isqfijiet zdied minn 5 002 għal 5 065 Is saċerdoti fl aħħar għaxar snin zdiedu minn 405 178 fl 2000 għal 410 593 fl 2009 Id djakni permanenti zdiedu bi 2 5 fil mija minn 37 203 fl 2008 għal 38 155 fl 2009 Ir reliġjuzi nisa naqsu minn 739 067 fl 2008 għal 729 371 fl 2009 Is seminaristi zdiedu b 0 82 fil mija minn 117 024 għal 117 978 bejn l 2008 u l 2009 Sal aħħar tal 2007 kien hawn 408 024 qassis Kattoliku fid dinja 762 iktar milli kien hemm fil bidu ta dik is sena Zdiedu l aktar fl Asja u l Afrika b zieda ta 21 u 28 rispettivament Bejn l 2000 u l 2007 fl Ewropa naqsu b 7 u fl Oċeanja b 5 5 Fl 2009 in numru ta saċerdoti zdied bi 809 mis sena ta qabel Fuq medda ta għaxar snin iz zieda kienet ta madwar 5 600 Fl aħħar tal 2009 kien hemm 410 593 saċerdot li minnhom 275 542 kienu djoċesani u 135 051 reliġjuzi Waqt li zdiedu b mod sinjifikanti n numru ta saċerdoti djoċesani minn 265 012 kien hemm tnaqqis fin numru ta reliġjuzi 139 997 fl 1999 Iċ ċaqliq fin numru ta saċerdoti kien inekwu madwar id dinja b zieda fil pajjizi li qed jizviluppaw b mod speċjali fl Amerika Latina Knejjes fil komunjoni sħiħa KattolikaIl Knisja Kattolika hija kostitwita mill komunjoni ta diversi Knejjes ħafna minnhom imsejħin sui iuris li tinkludi kemm ir rit Ruman kif ukoll dak Ambrosjan u riti oħra Kattolika Armena Kattolika Kaldea u Siro Malabriza Kattolika Kopta u Etijopika Kattolika Maronita Kattolika Greko Melkita Kattolika Sirjaka u Siro Malankriza Knejjes Greko KattoliċiDuttrinaDuttrina Dommatika Il wirt imqaddes tal fidi id depositum fidei Timotju ħares dak li mogħti f idejk I Tim 6 20 Ħares it tagħlim sabiħ mogħti lilek bil għajnuna ta l Ispirtu s Santu li jgħammar fina jinsab fit u fl Iskrittura u ġie fdat mill lill Knisja kollha KKK 84 Il poplu qaddis ta Alla kollu huwa u jintrabat ma dan il wirt flimkien mar rgħajja tiegħu jibqa dejjem sħiħ fit tagħlim tal appostli fl għaqda bejn kulħadd fil qsim tal ħobz u fit talb hekk li fil ħarsien fil ħajja u fl istqarrija tal fidi li twasslitlu ikun hemm bejn ir rgħajja u l fidili għaqda fl ispirtu tassew singulari Dei Verbum 10 Id dmir tat tifsir b mod awtentiku tal Kelma ta Alla ġie fdat biss lill Maġisteru ħaj tal Knisja jiġifieri lill li huma f xirka mas suċċessur ta San Pietru l isqof ta Ruma DV Dan il maġisteru mhux aqwa mill Kelma ta Alla imma hu għall qadi tagħha billi jgħallem dak biss li ġie trasmess DV L insara kollha għandhom sehem fl għarfien u fit trasmissjoni tal verita rivelata Huma rċevew l unzjoni ta l Ispirtu s Santu li jgħallimhom KKK 91 Imma intom għandkom id dlik mill qaddis u għandkom l għerf intom ukoll Ma ktibtilkomx għax ma tafux il verita imma għax tafuha I w 2 20 L Ispirtu s Santu jwassalhom għall verita kollha Meta jiġi hu l Ispirtu s Santu jmexxikom fil verita kollha w 16 13 Bl għajnuna ta l Ispirtu s Santu tista tikber kemm l intelliġenza tar realtajiet kif ukoll tal kliem tal wirt tal fidi KKK 94 bil kontemplazzjoni u bl istudju teoloġija bl intelliġenza intima tal veritajiet spiritwali li jkollhom dawk li jemmnu bil predikazzjoni Hi mela ħaġa ċara li t Tradizzjoni l Iskrittura u l huma hekk marbuta u mseħbin ma xulxin li waħda ma tistax tkun mingħajr l oħrajn u lkoll flimkien kull waħda bil mod tagħha bil ħidma ta l Ispirtu s santu jagħtu sehemhom biex tassew isseħħ is salvazzjoni tal erwieħ DV 13 Bil fidi l bniedem kollu kemm hu jintrabat personalment ma Alla li jirrivela lilu nnifsu Il fidi trid li l bniedem jilqa bl intelliġenza u r rieda kollha tiegħu r rivelazzjoni li Alla għamillu tiegħu nnifsu b għemilu u bi kliemu KKK 176 Il fidi hi don sopranaturali ta Alla Biex jemmen il bniedem jeħtieġ għajnuna internament fir ruħ mill Ispirtu s Santu KKK 179 Jemmen il bniedem ħieles li jaf x inhu jagħmel it twemmin hu att li jaqbel mad dinjita tal persuna tal bniedem KKK 180 It twemmin hu att ekklezjali Il fidi tal Knisja tiġi qabel il fidi tagħna tnissilha tgħinha u tmantniha Il Knisja hi Omm dawk kollha li jemmnu KKK 181 Ħadd ma jista jkollu lil Alla bħala Missier jekk ma jkollux il Knisja bħala Omm San Ċiprijanu Il fidi ddewwaqna minn qabel l għarfien li jagħmilna hienja fil ħajja ta dejjem It Twemmin f Alla Jiena nemmen f Alla l iktar fundamentali Il Kredu kollu jitkellem dwar Alla u jekk isemmi l bniedem u d dinja isemmihom b relazzjoni ma Alla L artikoli kollha tal Kredu jiddependu mill ewwel wieħed KKK 199 Il fidili l ewwel ħaġa li jistqarru hi li jemmnu f Alla Il Katekizmu Ruman It Trinita Il misteru tat Trinita Qaddisa hu l misteru ewlieni tal fidi u tal ħajja Nisranija Hu l misteru ta Alla fih innifsu Hu għalhekk il bidu tal misteri l oħra kollha tal fidi hu d dawl li jdawwalhom Hu t tagħlim l aktar fundamentali u essenzjali tal ġerarkija tal veritajiet tal fidi KKK 234 Il ġrajja kollha tas salvazzjoni mhijiex ħlief il ġrajja tat triq u tal mezzi li bihom Alla waħdu veru il Missier l Iben u l Ispirtu s Santu wera lilu nnifsu lill bnedmin u wara li reġgħu lura minn dnubiethom ħabbibhom mill ġdid u għaqqadhom miegħu L Inkarnazzjoni Il fidi fl Inkarnazzjoni tassew ta l Iben ta Alla hi sinjal li jagħzel il fidi nisranija minn kull twemmin ieħor KKK 463 L Ispirtu ta Alla tagħrfuh b dan li kull Spirtu li jistqarr li Ġesu Kristu sar bniedem hu minn Alla I Ġw 4 2 Din kienet il konvinzjoni hienja tal Knisja sa mill bidu tagħha meta kienet tkanta Kbir hu l misteru tar reliġjon tagħna Hu deher fil ġisem Gesu kien lahjar wiehed fost il bnedmin Ir Rizurezzjoni ta Kristu mill Mewt Il qawmien ta Kristu mill imwiet huwa l qofol tal fidi tal Kattoliċi fi Kristu L ewwel komunitajiet Insara emmnuha u għexuha bħala verita fiċ ċentru ta twemminhom It Tradizzjoni għaddietha tul iz zminijiet bħala verita fundamentali id dokumenti tat Testment il Ġdid iffissawha u ġiet imxandra bħala parti essenzjali tal Misteru tal Għid flimkien mas salib KKK 638 Il Qawmien mill imwiet u l ħajja ta dejjem Ġesu Bil mewt u l qawmien tiegħu Ġesu fetħilna s sema Il ħajja tal beati fis sema tikkonsisti filli jkollhom il milja tal frott tal fidwa li seħħet bi Kristu li jsieħeb fil glorja tiegħu fis sema lil dawk kollha li emmnu fih u baqgħu fidili għar rieda tiegħu KKK 1026 Knisja waħda qaddisa kattolika u appostolika Dawn l erba attributi tal Knisja juru l karatteristiċi essenzjali tal Knisja u tal missjoni tagħha Dawn l attributi mhumiex tal Knisja minnha nnifisha imma kien Kristu permezz tal ispirtu s Santu li għamel il Knisja waħda u hu wkoll isejħilha biex tara li jseħħu dawn l attributi tagħha Dawn il marki iktar milli huma provi għall Knisja Kattolika iktar huma aspetti jew karatteristiċi fil misteru tal Knisja kollha u wkoll għanijiet li għadhom iridu jintlaħqu Duttrina Morali Il Maġisteru tar rgħajja tal Knisja fil qasam tal morali ordinarjament jitħaddem fil katekezi u l predikazzjoni bl għajnuna tat teoloġi u l kittieba spiritwali KKK 2033 B dan il mod għadda minn ġenerazzjoni għal oħra taħt il ħarsien tar rgħajja tal Knisja dak li nistgħu nsejħulu d depozitu tal morali Nisranija magħmul minn ġabra karatteristika ta regoli ta kmandamenti u ta virtujiet li joħorġu mill fidi fi Kristu u jieħdu l ħajja mill imħabba Din il katekezi tradizzjonalment għandha bħala bazi tagħha flimkien mal Kredu u l Missierna l Għaxar Kmandamenti li jħabbru l prinċipji tal ħajja morali li jgħoddu għall bnedmin kollha Il fidi u l prattika tal Evanġelju jagħtu lil kull wieħed esperjenza ta ħajja nisranija fi Kristu li jdawlu u jagħtih il ħila biex iqis ir realtajiet ta Alla u tal bnedmin skond l Ispirtu ta Alla B dan il mod l Ispirtu jista jinqeda minn min hu l aktar ċkejken ħa jdawwal lil min għaref u għandu dinjita għolja KKK 2038 Dan lilna Alla għarrafulna bl Ispirtu għax l Ispirtu kollox jinfed sal fond ta Alla Għax liema bniedem jagħraf dak li hemm fil bniedem ħlief l ispirtu tal bniedem li qiegħed fih I Kor 2 10 11