Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Il lingwa Kopta hi lingwa l aħħar fażi tal Eġizzjan antik Ir relazzjoni bejn l ilsien Kopt u l Eġizzjan antik klassiku h
Lingwa Kopta
Il-lingwa Kopta hi lingwa l-aħħar fażi tal-Eġizzjan antik. Ir-relazzjoni bejn l-ilsien Kopt u l-Eġizzjan antik klassiku, hija simili għal dik li teżisti bejn il-lingwi rumanzi u l-Latin klassiku, b'tali mod li għandu grammatika u karatteristiċi ċarament distinti mill-lingwa tal-iskrizzjonijiet ġeroglifiċi tal-Imperu Nofsani. It-terminu "Kopt/Kopta" beda jintuża għall-lingwa Eġizzjana mill-ewwel seklu wK u baqa' s’issa. Bħala l-lingwa ta' kuljum kienet fl-aqwa tagħha fis-seklu III sas-seklu VI. Illum baqgħet biss bħala tal-.
L-alfabett Kopt, li ġie introdott fit-tieni seklu qK, hu magħmul mill-ittri tal-alfabett Grieg, miżjud b'sitta jew seba' karattri tal- meħtieġa biex jirrappreżentaw il-ħsejjes li ma jinstabux fil-Grieg.
Aspetti storiċi, soċjali u kulturali
Storja
Il-kopt għandu għadd kbir ta' kliem meħudin mill-lingwa Griega, il-lingwa uffiċjali imposta mit-. Fis-seklu V qK kienet il-lingwa użata fil-letteratura fl-.
It-terminu kopt/kopta ġej mill-kelma Griega antika Αἰγύπτιος / "Aigúptios" li tfisser Eġizzjan u ġiet mgħawġa mill-Kopti f' "Kuptios". Imbagħad, wara l-konkwisti Għarab tas-641 li għalihom il-kliem Eġizzjan u Nisrani kienu sinonimi inbidlet f' قبط , bl-Għarbi, pronunzjata Qibt fl- u Gibt fl- u l-. Din l-aħħar forma, saret "Kopt" fil-lingwi Ewropej u saret isservi bħala l-isem tal-ilsien u l-kitba kif ukoll għan-nies Kopti. Meta l-lingwa Eġizzjana kien ħa postha l-Għarbi fis-seklu XII, il-Kopt baqa' jintuża biss bħala lingwa liturġika, fil-Knisja Monofiżita Kopta, li kienet infirdet mill-Knisja Biżantina fis-seklu V.
L-eqdem kitbiet bil-Kopt huma l-ittri ta' (251-356), l-anakoreta tad-deżert. Matul is-sekli III u IV ħafna ekkleżjastiċi kitbu bil-Kopt, fosthom kien Pakomju, li r-regola monastika tiegħu għadha teżisti fil-Knisja Kopta. Id-dokumenti li nstabu f'Nag Ħammadi huma bid-djalett Kopt, imsejjaħ Sagħidi.
Id-djaletti tal-Kopt
Iż-żewġ djaletti prinċipali, jikkorrespondu bejn wieħed u ieħor mal- u l-: dawn iż-żewġ djaletti huma:
- il-Buħajri, id-djalett prinċipali tal-Eġittu l-Baxx. Il-lingwa Kopta liturġika ta' llum ġejja minn dan id-djalett;
- is-Sagħidi, id-djalett prinċipali tal-Eġittu l-Għoli. Il-litteratura Kopta l-iżjed antika magħrufa kienet bid-djalett Sagħidi.
Minbarra dawn iż-żewġ djaletti prinċipali hemm djaletti oħra inqas importanti bħall-Fajjumi li dam sas-seklu VIII, l-Aħmim u l-Likopolitan
Deskrizzjoni lingwistika
Grammatika
Il-Kopt hu l-unika forma tal-lingwa Eġizzjana antika li l-pronunzja tagħha nafuha minħabba l-użu tas-sistema fonetika Griega u għalhekk għandu importanza kbira għall- Eġizzjana.
Il-Kopt tilef it-tmimijiet verbali u nominali tal-Eġizzjan klassiku, b'tali mod li l-flessjoni tiegħu għandha karatteristiċi differenti mqabbla mal-fażijiet iżjed antiki tal-lingwa Eġizzjana. Fil-fatt il-Kopt għandu t-tendenza li jirrappreżenta ċerti relazzjonijiet grammatiċi permezz ta' artikli, prepożizzjonijiet u partiċelli f'kostruzzjonijiet analitiċi b'kuntrast mas-sistema aktar sintetika u flessjonali tal-Eġizzjan klassiku (hemm xi paralleliżmu ma' dak li ġara fil-mogħdija tal-Latin għal-lingwi Rumanzi).
Ġeneru grammatikali u numru
Fil-Kopt hemm żewġ valuri possibbli tal- (maskili / femminili) li ntirtu mill-Eġizzjan klassiku. It-tmiem antik tal-femminili t sofra xi bidliet fonetiċi u fil-Kopt jidher biss meta jkun segwit minn ċerti suffissi possessivi: ro 'ħalq', rō.k 'ħalqek'; hē 'ġisem', hēt.f 'ġismek'.
Il-Kopt żviluppa l-artiklu mid-dimostrattivi tal-Eġizzjan klassiku, li ma kellux artikli. Dan ifakkarna f'dak li ġara fil-lingwi Rumanzi. Fil-fatt (bħal fil-Franċiż pereżempju) il-ġeneru ta' xi kliem fil-Kopt nistgħu nafuh biss mill-forma tal-artiklu. Il-forom tal-artiklu definit maskili huma: p, pi, pe u l-forom femminili huma t-, ti, te, il-forom kollha għandhom il- n- :
- rōme 'raġel' / p-rōme 'ir-raġel' / n-rōme 'l-irġiel'
- p-saje 'il-kelma' / ti.polis 'il-belt', n-halate 'l-għasafar'
Jintuża spiss ukoll l-"artiklu" indefinit li ma jeżistix fl-Eġizzjan klassiku. Dan l-artiklu evolva min-numru wieħed ou.
Il-, bl-istess mod bħall-femminili, jingħaraf kważi esklussivament mill-forma tal-artiklu ta' qabel, minħabba li normalment l-għerq fil-plural mhux differenti mis-singular. Madankollu, xi kultant l-għerq għandu forom differenti għas-singular u l-plural, bħala fdal ta' bidla fonetika, differenti mill-forom antiki:
- hōb 'ħaga', hbēje 'ħwejjeġ'
- son 'ħu', snēj 'aħwa'
Referenzi
Bibljiografija
- Richard Smith. A concise Coptic-English lexicon, SBL resources for biblical study 35. ISBN 0-88414-039-3.
- James Peter Allen. The Ancient Egyptian Pyramid Texts. ISBN 1-58983-182-9.
- Lehrbuch des Koptischen.Teil I:Koptische Grammatik.Teil II:Koptische Lesestücke, Graz 1974.
- : Der koptische Heiligenkalender. Deutsch - Koptisch - Arabisch nach den besten Quellen neu bearbeitet und vollständig herausgegeben mit Index Sanctorum koptischer Heiliger, Index der Namen auf Koptisch, Koptische Patriarchenliste, Geografische Liste. Christoph Brunner, Berlin 2012, ISBN 978-3-9524018-4-2.
- : Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
- : Schenute von Atripe De judicio finale. Papyruskodex 63000.IV im Museo Egizio di Torino. Einleitung, Textbearbeitung und Übersetzung herausgegeben von Wolfgang Kosack. Christoph Brunner, Berlin 2013, ISBN 978-3-9524018-5-9.
- Lambdin, Thomas O. (1983). Introduction to Sahidic Coptic. Macon, Ga.: Mercer University Press.
- Peeters, J. Vergote (1992). Grammaire Copte. Leuven. ISBN 90-6831-425-4. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt:
|belt=(għajnuna) - Cerný, Jaroslav; Groll, Sarah Israelit (1984). A Late Egyptian Grammar. Ruma: Biblical Institude Press. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt:
|éditeur=u|belt=(għajnuna) - Crum, W. E. (1939). A Coptic dictionary. Oxford: Clarendon Press.
- Magdi Sami (2005). Histoire des Coptes d'Égypte.
- M. Gerspach (1890). Quantin, Pariġi (ed.). Les tapisseries coptes.
Ħoloq esterni
- Grammatika Copta bl-Ingliż
- L-istorja tal-lingwa Kopta. The St. Shenouda the Archimandrite Coptic Society.
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Lingwa Kopta, X'inhi Lingwa Kopta? Xi tfisser Lingwa Kopta?
Il lingwa Kopta hi lingwa l aħħar fazi tal Eġizzjan antik Ir relazzjoni bejn l ilsien Kopt u l Eġizzjan antik klassiku hija simili għal dik li tezisti bejn il lingwi rumanzi u l Latin klassiku b tali mod li għandu grammatika u karatteristiċi ċarament distinti mill lingwa tal iskrizzjonijiet ġeroglifiċi tal Imperu Nofsani It terminu Kopt Kopta beda jintuza għall lingwa Eġizzjana mill ewwel seklu wK u baqa s issa Bħala l lingwa ta kuljum kienet fl aqwa tagħha fis seklu III sas seklu VI Illum baqgħet biss bħala tal Iskrizzjonijiet kopti u Għarab fi knisja fil antik L alfabett Kopt li ġie introdott fit tieni seklu qK hu magħmul mill ittri tal alfabett Grieg mizjud b sitta jew seba karattri tal meħtieġa biex jirrapprezentaw il ħsejjes li ma jinstabux fil Grieg Aspetti storiċi soċjali u kulturaliStorja Il kopt għandu għadd kbir ta kliem meħudin mill lingwa Griega il lingwa uffiċjali imposta mit Fis seklu V qK kienet il lingwa uzata fil letteratura fl It terminu kopt kopta ġej mill kelma Griega antika Aἰgyptios Aiguptios li tfisser Eġizzjan u ġiet mgħawġa mill Kopti f Kuptios Imbagħad wara l konkwisti Għarab tas 641 li għalihom il kliem Eġizzjan u Nisrani kienu sinonimi inbidlet f قبط bl Għarbi pronunzjata Qibt fl u Gibt fl u l Din l aħħar forma saret Kopt fil lingwi Ewropej u saret isservi bħala l isem tal ilsien u l kitba kif ukoll għan nies Kopti Meta l lingwa Eġizzjana kien ħa postha l Għarbi fis seklu XII il Kopt baqa jintuza biss bħala lingwa liturġika fil Knisja Monofizita Kopta li kienet infirdet mill Knisja Bizantina fis seklu V L eqdem kitbiet bil Kopt huma l ittri ta 251 356 l anakoreta tad dezert Matul is sekli III u IV ħafna ekklezjastiċi kitbu bil Kopt fosthom kien Pakomju li r regola monastika tiegħu għadha tezisti fil Knisja Kopta Id dokumenti li nstabu f Nag Ħammadi huma bid djalett Kopt imsejjaħ Sagħidi Iskrizzjoni Kopta Id djaletti tal Kopt Iz zewġ djaletti prinċipali jikkorrespondu bejn wieħed u ieħor mal u l dawn iz zewġ djaletti huma il Buħajri id djalett prinċipali tal Eġittu l Baxx Il lingwa Kopta liturġika ta llum ġejja minn dan id djalett is Sagħidi id djalett prinċipali tal Eġittu l Għoli Il litteratura Kopta l izjed antika magħrufa kienet bid djalett Sagħidi Minbarra dawn iz zewġ djaletti prinċipali hemm djaletti oħra inqas importanti bħall Fajjumi li dam sas seklu VIII l Aħmim u l LikopolitanDeskrizzjoni lingwistikaGrammatika Il Kopt hu l unika forma tal lingwa Eġizzjana antika li l pronunzja tagħha nafuha minħabba l uzu tas sistema fonetika Griega u għalhekk għandu importanza kbira għall Eġizzjana Il Kopt tilef it tmimijiet verbali u nominali tal Eġizzjan klassiku b tali mod li l flessjoni tiegħu għandha karatteristiċi differenti mqabbla mal fazijiet izjed antiki tal lingwa Eġizzjana Fil fatt il Kopt għandu t tendenza li jirrapprezenta ċerti relazzjonijiet grammatiċi permezz ta artikli prepozizzjonijiet u partiċelli f kostruzzjonijiet analitiċi b kuntrast mas sistema aktar sintetika u flessjonali tal Eġizzjan klassiku hemm xi parallelizmu ma dak li ġara fil mogħdija tal Latin għal lingwi Rumanzi Ġeneru grammatikali u numru Fil Kopt hemm zewġ valuri possibbli tal maskili femminili li ntirtu mill Eġizzjan klassiku It tmiem antik tal femminili t sofra xi bidliet fonetiċi u fil Kopt jidher biss meta jkun segwit minn ċerti suffissi possessivi ro ħalq rō k ħalqek he ġisem het f ġismek Il Kopt zviluppa l artiklu mid dimostrattivi tal Eġizzjan klassiku li ma kellux artikli Dan ifakkarna f dak li ġara fil lingwi Rumanzi Fil fatt bħal fil Franċiz perezempju il ġeneru ta xi kliem fil Kopt nistgħu nafuh biss mill forma tal artiklu Il forom tal artiklu definit maskili huma p pi pe u l forom femminili huma t ti te il forom kollha għandhom il n rōme raġel p rōme ir raġel n rōme l irġiel p saje il kelma ti polis il belt n halate l għasafar Jintuza spiss ukoll l artiklu indefinit li ma jezistix fl Eġizzjan klassiku Dan l artiklu evolva min numru wieħed ou Il bl istess mod bħall femminili jingħaraf kwazi esklussivament mill forma tal artiklu ta qabel minħabba li normalment l għerq fil plural mhux differenti mis singular Madankollu xi kultant l għerq għandu forom differenti għas singular u l plural bħala fdal ta bidla fonetika differenti mill forom antiki hōb ħaga hbeje ħwejjeġ son ħu snej aħwa Referenzi The History of the Coptic Language 1 Ara perezempju descripcion del idioma copto Archive copy PDF Arkivjat minn l oriġinal PDF fl 2011 08 07 Miġbur 2011 06 08 Manutenzjoni CS1 kopja arkivjata bħala titlu link BibljiografijaRichard Smith A concise Coptic English lexicon SBL resources for biblical study 35 ISBN 0 88414 039 3 James Peter Allen The Ancient Egyptian Pyramid Texts ISBN 1 58983 182 9 Lehrbuch des Koptischen Teil I Koptische Grammatik Teil II Koptische Lesestucke Graz 1974 Der koptische Heiligenkalender Deutsch Koptisch Arabisch nach den besten Quellen neu bearbeitet und vollstandig herausgegeben mit Index Sanctorum koptischer Heiliger Index der Namen auf Koptisch Koptische Patriarchenliste Geografische Liste Christoph Brunner Berlin 2012 ISBN 978 3 9524018 4 2 Koptisches Handlexikon des Bohairischen Koptisch Deutsch Arabisch Verlag Christoph Brunner Basel 2013 ISBN 978 3 9524018 9 7 Schenute von Atripe De judicio finale Papyruskodex 63000 IV im Museo Egizio di Torino Einleitung Textbearbeitung und Ubersetzung herausgegeben von Wolfgang Kosack Christoph Brunner Berlin 2013 ISBN 978 3 9524018 5 9 Lambdin Thomas O 1983 Introduction to Sahidic Coptic Macon Ga Mercer University Press Peeters J Vergote 1992 Grammaire Copte Leuven ISBN 90 6831 425 4 Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt belt għajnuna Cerny Jaroslav Groll Sarah Israelit 1984 A Late Egyptian Grammar Ruma Biblical Institude Press Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt editeur u belt għajnuna Crum W E 1939 A Coptic dictionary Oxford Clarendon Press Magdi Sami 2005 Histoire des Coptes d Egypte M Gerspach 1890 Quantin Pariġi ed Les tapisseries coptes Ħoloq esterniGrammatika Copta bl Ingliz L istorja tal lingwa Kopta The St Shenouda the Archimandrite Coptic Society