Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Mbanza Kongo spelluta wkoll M banza Kongo pronunzjata ɐ ˈbɐ zɐ ĩˈbɐ zɐ mɨˈβɐ zɐ jew miˈβɐ zɐ ˈkõɡu u magħrufa bħala São
Mbanza Kongo
Mbanza Kongo, spelluta wkoll M'banza-Kongo (pronunzjata: [ɐ̃ˈbɐ̃zɐ], [ĩˈbɐ̃zɐ], [mɨˈβɐ̃zɐ] jew [miˈβɐ̃zɐ ˈkõɡu] u magħrufa bħala São Salvador bil-Portugiż mill-1570 sal-1976; bil-Kongo: Mbânza Kôngo), hija l-belt kapitali tal-Provinċja ta' Zaire fil-Majjistral tal-Angola b'popolazzjoni ta' 148,000 ruħ fl-2014. M'banza Kongo kienet il-belt kapitali tar-Renju tal-Kongo mill-istabbiliment tagħha qabel il-wasla tal-Portugiżi fl-1483 sal-abolizzjoni tar-renju fl-1915, apparti perjodu qasir ta' abbandun matul il-gwerer ċivili fis-seklu 17. Fl-2017, M'banza Kongo tniżżlet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.
| Mbanza Kongo | ||
|---|---|---|
| Angola | ||
| | ||
| Amministrazzjoni | ||
| Stat sovran | Angola | |
| Province of Angola | Provinċja ta' Zaire | |
| Isem uffiċjali | M'banza-Kongo | |
| Ismijiet oriġinali | M'banza-Kongo | |
| Ġeografija | ||
| Koordinati | 6°16′S 14°15′E / 6.27°S 14.25°EKoordinati: 6°16′S 14°15′E / 6.27°S 14.25°E | |
| Mbanza Kongo Mbanza Kongo (Angola) | ||
| Superfiċjenti | 0.622 kilometru kwadru | |
| Għoli | 408 m | |
| Demografija | ||
| Popolazzjoni | 148,000 abitanti (2014) | |
| Informazzjoni oħra | ||
| bliet ġemellati | Rio de Janeiro | |
Mbanza-Kongo tinsab qrib il-fruntiera tal-Angola mar-Repubblika Demokratika tal-Kongo. Tinsab fil-koordinati 6°16′0″S 14°15′0″E fil-quċċata ċatta ta' muntanja impressjonanti, li xi kultant tissejjaħ Mongo a Kaila (muntanja tad-diviżjoni) minħabba li leġġendi reċenti jfakkru li r-re ħoloq il-klans tar-renju u bagħathom minn hemmhekk. Fil-wied fin-Nofsinhar tnixxi x-xmara Luezi.
Storja
Mbanza-Kongo (li qabel kienet tissejjaħ Nkumba a Ngudi, Mongo wa Kaila u Kongo dia Ngunga) ġiet stabbilita mill-ewwel manikongo, , f'salib it-toroq kummerċjali ewlenin. Ir-Renju tal-Kongo fil-quċċata tiegħu kien estiż mill-kosta tal-Atlantiku tan-Nofsinhar tal-Afrika sax-xmara Nkisi. Il-Manikongo kien jintgħażel mill-mexxejja tal-klan biex jirrenja fuq xi 300 mil kwadru, territorju li llum il-ġurnata huwa parti minn diversi pajjiżi. Il-Portugiżi li waslu l-ewwel hemmhekk fl-1491 ivvjaġġaw għal għaxart ijiem biex jaslu hemm minn ħalq ix-xmara Kongo.
L-iżjed rejiet bikrin iddokumentati kienu jirreferu għall-belt tagħhom fil-korrispondenzi tagħhom bħala "l-belt tal-Kongo" (bil-Portugiż: cidade do Congo), u isem il-belt bħala São Salvador jidher għall-ewwel darba fl-ittri ta' tal-Kongo (1568-1587) u baqa' jintuża mis-suċċessuri tiegħu.
Meta l-Portugiżi waslu fil-Kongo, Mbanza Kongo diġà kienet belt kbira, x'aktarx l-ikbar fl-Afrika subekwatorjali, u ittra mill-ambaxxatur Portugiż għal Liżbona qabblet id-daqs tal-belt (fi ħdan is-swar ta' ġewwa) ma' dak tal-belt Portugiża ta' Évora.
Sas-snin 50 tas-seklu 16, Mbanza-Kongo ospitat komunità ta' kummerċjanti Portugiżi u missjunarji li kkonfoffaw bejniethom f'tentattiv li jegħlbu l-manikongo .
Fl-1568 il-manikongo Alvaro I tkeċċa minn Mbanza-Kongo mill-invażur , li seraq ir-rikkezzi tal-belt. Alvaro rnexxielu jerġa' jieħu r-riedni tal-belt f'idejh bl-għajnuna militari tal-Portugiżi, iżda kellu jċedilhom Luanda, is-sors tal-munita nzimbu li kienet tintuża fir-renju, bħala ħlas.
Matul ir-renju ta' , żdiedu binjiet tal-ġebel, inkluż palazz u diversi knejjes. Mbanza-Kongo kibret b'mod sostanzjali filwaqt li r-Renju tal-Kongo espanda u kiber ukoll. Stqarrija ekkleżjastika tas-snin 30 tas-seklu 17 sostniet li fil-belt u fil-periferiji (x'aktarx fil-widien ta' madwarha) tagħha twettqu 4,000-5,000 magħmudija, li hija ċifra konsistenti mal-popolazzjoni kumplessiva ta' 100,000 ruħ. Minn din il-popolazzjoni, x'aktarx 30,000 ruħ għexu fuq il-muntanja u l-kumplament fil-widien madwar il-belt. Fost il-binjiet importanti tagħha kien hemm xi tnax-il knisja, inkluż dik ta' São Salvador, kif ukoll kappelli u oratorji privati u palazz irjali impressjonanti ta' żewġ sulari, li kien l-unika binja simili fir-Renju tal-Kongo kollu, skont il-viżitatur (1648).
Ir-rikkezzi tal-belt insterqu diversi drabi matul il-gwerer ċivili ta' wara l-Battalja ta' Mbwila (jew Ulanga) fl-1665, u l-belt ġiet abbandunata fl-1678. Ġiet okkupata mill-ġdid fl-1705 mis-segwaċi ta' u ġiet restawrata bħala l-belt kapitali tar-Renju tal-Kongo mir-Re tal-Kongo fl-1709. Qatt ma reġgħet spiċċat mingħajr popolazzjoni għalkemm il-popolazzjoni tagħha varjat b'mod sostanzjali matul is-sekli 18 u 19.
Isem il-belt reġa' nbidel għal "Belt tal-Kongo" (Mbanza Kongo) ftit wara l-indipendenza tal-Angola.
Sit ta' Wirt Dinji
Mbanza Kongo, il-Fdalijiet tal-Belt Kapitali tal-eks Renju tal-Kongo, ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2017.
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".
Klima
M'banza-Kongo għandha klima tropikali tas-savanna (Aw skont il-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen), simili għal dik ta' jew , ikkaratterizzata minn staġun tax-xita pjuttost twil iżda mhux qalil minn Ottubru sa Mejju, u minn staġun tan-nixfa relattivament qasir iżda kważi mingħajr xita minn Ġunju sa Settembru kkawżat mill-influwenza qawwija tal-Kurrent kiesaħ ta' Benguela matul dan il-perjodu.
| Data klimatika għal M'banza-Kongo (1920-1952) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja rekord f'°C (°F) | 33.5 (92.3) | 37.0 (98.6) | 37.7 (99.9) | 35.5 (95.9) | 35.0 (95.0) | 32.5 (90.5) | 35.0 (95.0) | 32.5 (90.5) | 32.0 (89.6) | 35.0 (95.0) | 36.0 (96.8) | 32.5 (90.5) | 37.7 (99.9) |
| Temp. għolja medja ta' kuljum f'°C (°F) | 28.1 (82.6) | 28.7 (83.7) | 29.5 (85.1) | 28.9 (84.0) | 28.2 (82.8) | 26.5 (79.7) | 24.6 (76.3) | 24.6 (76.3) | 26.0 (78.8) | 27.4 (81.3) | 28.0 (82.4) | 27.7 (81.9) | 27.4 (81.3) |
| Temp. medja ta' kuljum f'°C (°F) | 24.2 (75.6) | 24.6 (76.3) | 25.0 (77.0) | 24.7 (76.5) | 24.0 (75.2) | 22.0 (71.6) | 20.2 (68.4) | 20.2 (68.4) | 21.6 (70.9) | 23.4 (74.1) | 24.0 (75.2) | 23.9 (75.0) | 23.2 (73.8) |
| Temp. baxxa medja ta' kuljum f'°C (°F) | 20.2 (68.4) | 20.5 (68.9) | 20.4 (68.7) | 20.5 (68.9) | 19.8 (67.6) | 17.5 (63.5) | 15.8 (60.4) | 15.8 (60.4) | 17.3 (63.1) | 19.3 (66.7) | 20.0 (68.0) | 20.1 (68.2) | 18.9 (66.0) |
| Temp. baxxa rekord f'°C (°F) | 16.5 (61.7) | 17.1 (62.8) | 16.7 (62.1) | 17.2 (63.0) | 14.9 (58.8) | 13.0 (55.4) | 12.0 (53.6) | 12.3 (54.1) | 13.3 (55.9) | 16.4 (61.5) | 17.0 (62.6) | 16.5 (61.7) | 12.0 (53.6) |
| Preċipitazzjoni medja f'mm (pulzieri) | 139 (5.5) | 133 (5.2) | 175 (6.9) | 255 (10.0) | 156 (6.1) | 2 (0.1) | 0 (0) | 4 (0.2) | 8 (0.3) | 80 (3.1) | 167 (6.6) | 183 (7.2) | 1,299 (51.1) |
| Medja ta' jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 0.1 mm) | 9 | 7 | 10 | 15 | 10 | 1 | 0 | 1 | 1 | 7 | 13 | 12 | 86 |
| Sors: Deutscher Wetterdienst | |||||||||||||
Attrazzjonijiet
M'banza Kongo hija magħrufa għall-fdalijiet tal-Katidral tagħha tas-Salvatur Imqaddes tal-Kongo (li nbena fl-1491), li bosta ċittadini tal-Angola jsostnu li huwa l-eqdem knisja fl-Afrika sub-Saħarjana. Il-knisja attwali, magħrufa bħala ta' São Salvador, u lokalment bħala nkulumbimbi, issa jingħad li nbniet mill-anġli f'lejla. Ġiet elevata għall-istatus ta' katidral fl-1596. Il-Papa Ġwanni Pawlu II żar is-sit matul iż-żjara tiegħu tal-Angola fl-1992.
Sit interessanti ieħor ta' importanza storika huwa l-mafkar ta' omm ir-Re Afonso I qrib l-ajruport, li jfakkar leġġenda popolari li bdiet fis-snin 80 tas-seklu 17 li r-re kien difen lil ommu ħajja minħabba li ma kinitx lesta tneħħi "idolu" li kienet tilbes ma' għonqha.
Siti importanti oħra jinkludu l-Jalankuwo, is-siġra tal-ġudizzju tal-Manikongo, li għadha preżenti fiċ-ċentru tal-belt, flimkien mas-sunguilu, struttura rettangolari b'pjan terran fejn skont it-tradizzjoni lokali jingħad li ġisem ir-re kien inħasel qabel ma ndifen. Iż-żewġ siti jinsabu fl-artijiet tal-palazz irjali u l-Mużew Irjali attwali.
Il-Mużew Irjali, li dan l-aħħar inbena mill-ġdid bħala struttura moderna, jospita kollezzjoni impressjonanti ta' artefatti mir-renju l-antik, minkejja li bosta ntilfu mill-binja preċedenti matul il-Gwerra Ċivili tal-1976-2002.
Referenzi
- ^ ""M'Banza Kongo: The first Christian African city south of the Equator"". macaomagazine.net (bl-Ingliż). 2023.
- ^ Sean Sheehan; Jui Lin Yong; Yong Jui Lin (Jannar 2010). Angola. Marshall Cavendish. pp. 136–. ISBN 978-0-7614-4845-7.
- ^ "Angola: Provinces, Major Cities, Urban Localities & Urban Agglomerations - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information". www.citypopulation.de. Miġbur 2024-01-19.
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Mbanza Kongo, Vestiges of the Capital of the former Kingdom of Kongo". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2024-01-19.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Three sites in Angola, Eritrea and South Africa added to UNESCO's World Heritage List". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2024-01-19.
- ^ William Graham Lister Randles, L’ancien royaume du Congo des origines à la fin du XIXe siècle, Éditions de l’École des hautes études en sciences sociales, 2013, p. 15 (bil-Franċiż).
- ^ Marie-Claude Dupré and Bruno Pinçon, Métallurgie et politique en Afrique centrale: deux mille ans de vestiges sur les plateaux batéké Gabon, Congo, Zaïre, KARTHALA Editions, 1997, p. 198 (bil-Franċiż).
- ^ Green, Toby (2020). A Fistful of Shells. Ir-Renju Unit: Penguin Books. p. 202.
- ^ Adam Hochschild (1998). King Leopold's Ghost. Houghton Mifflin. p. 8.
- ^ Pedro, Dom V. (22 December 2011). The Quantum Vision of Simon Kimbangu: Kintuadi in 3D. ISBN 9781469140360.
- ^ Green, Toby (2020). A Fistful of Shells. Ir-Renju Unit: Penguin Books. p. 217.
- ^ Green, Toby (2020). A Fistful of Shells. Ir-Renju Unit: Penguin Books. p. 218.
- ^ Green, Toby (2020). A Fistful of Shells. Ir-Renju Unit: Penguin Books. p. 256.
- ^ "Deutscher Wetterdienst" (PDF).
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Mbanza Kongo, X'inhi Mbanza Kongo? Xi tfisser Mbanza Kongo?
Mbanza Kongo spelluta wkoll M banza Kongo pronunzjata ɐ ˈbɐ zɐ ĩˈbɐ zɐ mɨˈbɐ zɐ jew miˈbɐ zɐ ˈkoɡu u magħrufa bħala Sao Salvador bil Portugiz mill 1570 sal 1976 bil Kongo Mbanza Kongo hija l belt kapitali tal Provinċja ta Zaire fil Majjistral tal Angola b popolazzjoni ta 148 000 ruħ fl 2014 M banza Kongo kienet il belt kapitali tar Renju tal Kongo mill istabbiliment tagħha qabel il wasla tal Portugizi fl 1483 sal abolizzjoni tar renju fl 1915 apparti perjodu qasir ta abbandun matul il gwerer ċivili fis seklu 17 Fl 2017 M banza Kongo tnizzlet fil lista tas Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO Mbanza Kongo AngolaAmministrazzjoniStat sovranAngolaProvince of AngolaProvinċja ta ZaireIsem uffiċjali M banza KongoIsmijiet oriġinali M banza KongoĠeografijaKoordinati 6 16 S 14 15 E 6 27 S 14 25 E 6 27 14 25 Koordinati 6 16 S 14 15 E 6 27 S 14 25 E 6 27 14 25Mbanza KongoMbanza Kongo Angola Superfiċjenti 0 622 kilometru kwadruGħoli 408 mDemografijaPopolazzjoni 148 000 abitanti 2014 Informazzjoni oħrabliet ġemellati Rio de JaneiroĠeografijaMbanza Kongo tinsab qrib il fruntiera tal Angola mar Repubblika Demokratika tal Kongo Tinsab fil koordinati 6 16 0 S 14 15 0 E fil quċċata ċatta ta muntanja impressjonanti li xi kultant tissejjaħ Mongo a Kaila muntanja tad divizjoni minħabba li leġġendi reċenti jfakkru li r re ħoloq il klans tar renju u bagħathom minn hemmhekk Fil wied fin Nofsinhar tnixxi x xmara Luezi StorjaMbanza Kongo Sao Salvador fl 1745 Mbanza Kongo li qabel kienet tissejjaħ Nkumba a Ngudi Mongo wa Kaila u Kongo dia Ngunga ġiet stabbilita mill ewwel manikongo f salib it toroq kummerċjali ewlenin Ir Renju tal Kongo fil quċċata tiegħu kien estiz mill kosta tal Atlantiku tan Nofsinhar tal Afrika sax xmara Nkisi Il Manikongo kien jintgħazel mill mexxejja tal klan biex jirrenja fuq xi 300 mil kwadru territorju li llum il ġurnata huwa parti minn diversi pajjizi Il Portugizi li waslu l ewwel hemmhekk fl 1491 ivvjaġġaw għal għaxart ijiem biex jaslu hemm minn ħalq ix xmara Kongo L izjed rejiet bikrin iddokumentati kienu jirreferu għall belt tagħhom fil korrispondenzi tagħhom bħala l belt tal Kongo bil Portugiz cidade do Congo u isem il belt bħala Sao Salvador jidher għall ewwel darba fl ittri ta tal Kongo 1568 1587 u baqa jintuza mis suċċessuri tiegħu Meta l Portugizi waslu fil Kongo Mbanza Kongo diġa kienet belt kbira x aktarx l ikbar fl Afrika subekwatorjali u ittra mill ambaxxatur Portugiz għal Lizbona qabblet id daqs tal belt fi ħdan is swar ta ġewwa ma dak tal belt Portugiza ta Evora Sas snin 50 tas seklu 16 Mbanza Kongo ospitat komunita ta kummerċjanti Portugizi u missjunarji li kkonfoffaw bejniethom f tentattiv li jegħlbu l manikongo Fl 1568 il manikongo Alvaro I tkeċċa minn Mbanza Kongo mill invazur li seraq ir rikkezzi tal belt Alvaro rnexxielu jerġa jieħu r riedni tal belt f idejh bl għajnuna militari tal Portugizi izda kellu jċedilhom Luanda is sors tal munita nzimbu li kienet tintuza fir renju bħala ħlas L istemma Portugiza ta Sao Salvador Matul ir renju ta zdiedu binjiet tal ġebel inkluz palazz u diversi knejjes Mbanza Kongo kibret b mod sostanzjali filwaqt li r Renju tal Kongo espanda u kiber ukoll Stqarrija ekklezjastika tas snin 30 tas seklu 17 sostniet li fil belt u fil periferiji x aktarx fil widien ta madwarha tagħha twettqu 4 000 5 000 magħmudija li hija ċifra konsistenti mal popolazzjoni kumplessiva ta 100 000 ruħ Minn din il popolazzjoni x aktarx 30 000 ruħ għexu fuq il muntanja u l kumplament fil widien madwar il belt Fost il binjiet importanti tagħha kien hemm xi tnax il knisja inkluz dik ta Sao Salvador kif ukoll kappelli u oratorji privati u palazz irjali impressjonanti ta zewġ sulari li kien l unika binja simili fir Renju tal Kongo kollu skont il vizitatur 1648 Ir rikkezzi tal belt insterqu diversi drabi matul il gwerer ċivili ta wara l Battalja ta Mbwila jew Ulanga fl 1665 u l belt ġiet abbandunata fl 1678 Ġiet okkupata mill ġdid fl 1705 mis segwaċi ta u ġiet restawrata bħala l belt kapitali tar Renju tal Kongo mir Re tal Kongo fl 1709 Qatt ma reġgħet spiċċat mingħajr popolazzjoni għalkemm il popolazzjoni tagħha varjat b mod sostanzjali matul is sekli 18 u 19 Isem il belt reġa nbidel għal Belt tal Kongo Mbanza Kongo ftit wara l indipendenza tal Angola Sit ta Wirt DinjiMbanza Kongo il Fdalijiet tal Belt Kapitali tal eks Renju tal Kongo ġiet iddezinjata bħala Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO fl 2017 Il valur universali straordinarju tas sit ġie rrikonoxxut abbazi ta zewġ kriterji tal għazla tal UNESCO il kriterju iii Xhieda unika jew minn tal inqas eċċezzjonali ta tradizzjoni kulturali jew ta ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet u l kriterju iv Ezempju straordinarju ta tip ta bini ta grupp ta siti jew ta pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid dieher stadju i sinifikanti fl istorja tal bniedem KlimaM banza Kongo għandha klima tropikali tas savanna Aw skont il klassifikazzjoni klimatika ta Koppen simili għal dik ta jew ikkaratterizzata minn staġun tax xita pjuttost twil izda mhux qalil minn Ottubru sa Mejju u minn staġun tan nixfa relattivament qasir izda kwazi mingħajr xita minn Ġunju sa Settembru kkawzat mill influwenza qawwija tal Kurrent kiesaħ ta Benguela matul dan il perjodu Data klimatika għal M banza Kongo 1920 1952 Xahar Jan Fra Mar Apr Mej Ġun Lul Aww Set Ott Nov Diċ Sena Temp għolja rekord f C F 33 5 92 3 37 0 98 6 37 7 99 9 35 5 95 9 35 0 95 0 32 5 90 5 35 0 95 0 32 5 90 5 32 0 89 6 35 0 95 0 36 0 96 8 32 5 90 5 37 7 99 9 Temp għolja medja ta kuljum f C F 28 1 82 6 28 7 83 7 29 5 85 1 28 9 84 0 28 2 82 8 26 5 79 7 24 6 76 3 24 6 76 3 26 0 78 8 27 4 81 3 28 0 82 4 27 7 81 9 27 4 81 3 Temp medja ta kuljum f C F 24 2 75 6 24 6 76 3 25 0 77 0 24 7 76 5 24 0 75 2 22 0 71 6 20 2 68 4 20 2 68 4 21 6 70 9 23 4 74 1 24 0 75 2 23 9 75 0 23 2 73 8 Temp baxxa medja ta kuljum f C F 20 2 68 4 20 5 68 9 20 4 68 7 20 5 68 9 19 8 67 6 17 5 63 5 15 8 60 4 15 8 60 4 17 3 63 1 19 3 66 7 20 0 68 0 20 1 68 2 18 9 66 0 Temp baxxa rekord f C F 16 5 61 7 17 1 62 8 16 7 62 1 17 2 63 0 14 9 58 8 13 0 55 4 12 0 53 6 12 3 54 1 13 3 55 9 16 4 61 5 17 0 62 6 16 5 61 7 12 0 53 6 Preċipitazzjoni medja f mm pulzieri 139 5 5 133 5 2 175 6 9 255 10 0 156 6 1 2 0 1 0 0 4 0 2 8 0 3 80 3 1 167 6 6 183 7 2 1 299 51 1 Medja ta jiem bil preċipitazzjoni 0 1 mm 9 7 10 15 10 1 0 1 1 7 13 12 86 Sors Deutscher WetterdienstAttrazzjonijietM banza Kongo hija magħrufa għall fdalijiet tal Katidral tagħha tas Salvatur Imqaddes tal Kongo li nbena fl 1491 li bosta ċittadini tal Angola jsostnu li huwa l eqdem knisja fl Afrika sub Saħarjana Il knisja attwali magħrufa bħala ta Sao Salvador u lokalment bħala nkulumbimbi issa jingħad li nbniet mill anġli f lejla Ġiet elevata għall istatus ta katidral fl 1596 Il Papa Ġwanni Pawlu II zar is sit matul iz zjara tiegħu tal Angola fl 1992 Sit interessanti ieħor ta importanza storika huwa l mafkar ta omm ir Re Afonso I qrib l ajruport li jfakkar leġġenda popolari li bdiet fis snin 80 tas seklu 17 li r re kien difen lil ommu ħajja minħabba li ma kinitx lesta tneħħi idolu li kienet tilbes ma għonqha Siti importanti oħra jinkludu l Jalankuwo is siġra tal ġudizzju tal Manikongo li għadha prezenti fiċ ċentru tal belt flimkien mas sunguilu struttura rettangolari b pjan terran fejn skont it tradizzjoni lokali jingħad li ġisem ir re kien inħasel qabel ma ndifen Iz zewġ siti jinsabu fl artijiet tal palazz irjali u l Muzew Irjali attwali Il Muzew Irjali li dan l aħħar inbena mill ġdid bħala struttura moderna jospita kollezzjoni impressjonanti ta artefatti mir renju l antik minkejja li bosta ntilfu mill binja preċedenti matul il Gwerra Ċivili tal 1976 2002 Referenzi M Banza Kongo The first Christian African city south of the Equator macaomagazine net bl Ingliz 2023 Sean Sheehan Jui Lin Yong Yong Jui Lin Jannar 2010 Angola Marshall Cavendish pp 136 ISBN 978 0 7614 4845 7 Angola Provinces Major Cities Urban Localities amp Urban Agglomerations Population Statistics Maps Charts Weather and Web Information www citypopulation de Miġbur 2024 01 19 a b ċ Centre UNESCO World Heritage Mbanza Kongo Vestiges of the Capital of the former Kingdom of Kongo UNESCO World Heritage Centre bl Ingliz Miġbur 2024 01 19 Centre UNESCO World Heritage Three sites in Angola Eritrea and South Africa added to UNESCO s World Heritage List UNESCO World Heritage Centre bl Ingliz Miġbur 2024 01 19 William Graham Lister Randles L ancien royaume du Congo des origines a la fin du XIXe siecle Editions de l Ecole des hautes etudes en sciences sociales 2013 p 15 bil Franċiz Marie Claude Dupre and Bruno Pincon Metallurgie et politique en Afrique centrale deux mille ans de vestiges sur les plateaux bateke Gabon Congo Zaire KARTHALA Editions 1997 p 198 bil Franċiz Green Toby 2020 A Fistful of Shells Ir Renju Unit Penguin Books p 202 Adam Hochschild 1998 King Leopold s Ghost Houghton Mifflin p 8 Pedro Dom V 22 December 2011 The Quantum Vision of Simon Kimbangu Kintuadi in 3D ISBN 9781469140360 Green Toby 2020 A Fistful of Shells Ir Renju Unit Penguin Books p 217 Green Toby 2020 A Fistful of Shells Ir Renju Unit Penguin Books p 218 Green Toby 2020 A Fistful of Shells Ir Renju Unit Penguin Books p 256 Deutscher Wetterdienst PDF