Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Il qamar huwa l unika satellita naturali tad dinja Jorbita l pjaneta tagħna minn 350 000 għal 400 000 km jakkumpanja d d
Qamar
Il-qamar huwa l-unika satellita naturali tad-dinja. Jorbita l-pjaneta tagħna minn 350,000 għal 400,000 km; jakkumpanja d-dinja fit-tidwir madwar l-istilla tax-xemx. Ġieli jissejjaħ Luna (mill-kelma Latina għal qamar), jew Selene. Is-simbolu tal-qamar hu nofs qamar (: ☾). Minbarra l-kelmtejn qamri u lunari, it-termini Selene/Seleno- u Ċinzjan (ismijiet l-allat Selene u Ċinzja) jirreferu wkoll għall-qamar (aposelene, selenoċentriku, selenografija, periċinzjan, eċċ.). Id-dijametru tal-qamar huwa madwar kwart ta’ dak tad-dinja. Is-satelliti naturali tal-pjaneti l-oħra huma wkoll msejħa qmura bħall-qamar terrestri. Il-qamar huwa l-uniku korp ċelesti (barra d-dinja) li fuqu rifes il-bniedem.
| Qamar | |||||||
| Parametri Orbitali | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Periġew | 363 104 km | ||||||
| Apoġew | 405 696 km | ||||||
| Ekwatorjali | 1 738.14 km (0.273 tal-Art) | ||||||
| 2.195 8 × 1010 km3 (0.020 tal-Art) | |||||||
| 7.347 7 × 1022 kg (0.012 3 tal-Art) | |||||||
| Densità Medja | 3 346.4 / | ||||||
| tas- | 3.793 × 107 (0.074 tal-Art) | ||||||
| Gravità fl-Ekwatur | 1.622 (0.165 4 g) | ||||||
| 2.38 m/ | |||||||
| siegħa | |||||||
| tas-Superfiċi |
| ||||||
| Atmosferika superf. | 1 | ||||||
| Karatteristiċi Orbitali | |||||||
| Distanza medja mix-Xemx | km (= 1 ) | ||||||
| km | |||||||
| km | |||||||
| Perjodu orbitali siderali | jiem tal-Art | ||||||
| orbitali medja | m/s | ||||||
| orbitali | 0.054 | ||||||
| Inklinazzjoni Orbitali fuq l- | ° | ||||||
| Ċirkonferenza Orbitali | km | ||||||
| Satellita Naturali tax-Xemx | |||||||
| Kompożizjoni Atmosferika | |||||||
| % | |||||||
| Ossiġenu | % | ||||||
| % | |||||||
| Diossidu tal-karbonju Fwar tal-ilma | |||||||
Struttura u kompożizzjoni
Minkejja li ħafna iżgħar mill-pjaneti l-oħra, il-qamar jista' jitqies bħala terrestri. Jista' jkun li għandu qalba solida tal-ħadid, inqas minn 360 km. Fuq din il-qalba nsibu l-mantell, li jesa' madwar id-90% tal-volum tas-satellita. In-nuqqas ta' qalba fluwida jispjega għala l-qamar għandu kamp manjetiku dgħajjef. Il-krosta tvarja fil-ħxuna minn ftit għexieren ta' kilometri taħt il-marja għal aktar minn 100 km fl-għoljiet. Fejn hemm fondoq, il-krosta tant iddgħajfet minn taħt li l-mantell tqabbeż 'il barra u kisser qiegħ il-fondoq. F'dawn il-punti, il-materjal tal-mantell l-iżjed dens jipproduċi il-flutwazzjonijiet fil-kamp gravitazzjonali; dawn ir-reġjuni ta' gravità ogħla huma magħrufa bħala konmas.
Fl-atmosfera lunari nstabu l-gassijiet elju, , , u . Billi kważi m'għandux atmosfera, m'hemm l-ebda tip ta' tħassir fuq is-superfiċi lunari. Il-qamar mhux protett la mir-riħ solari u lanqas mill-impatti mikrometeoritiċi.
Minħabba n-nuqqas ta' atmosfera, is-superfiċi qamrija tbati minn temperaturi estremament baxxi billejl u temperaturi estremament għoljin matul il-jum. Jingħad li fil-pol tan-Nofsinhar- (l-ikbar u l-iktar fondoq għoli magħruf fis-Sistema Solari kollha) jistgħu jeżistu xi ammonti ċkejkna ta' ilma ffriżat; id-dawl tax-xemx qatt ma mess il-pol tan-Nofsinhar-Fondoq Aitken.
Għamlet wiċċ il-qamar
Meta nħarsu lejn il-qamar minn din id-dinja mingħajr strumenti ottiċi, nilmħu reġjuni skuri li huma l-marja (singular mare; bil-Malti, ibħra), imħalltin u mferrxin ma' reġjuni oħra aktar ċari. Kien darba maħsub li dawn il-marja kienu ibħra likwidi iżda t-teleskopji wrew li huma arji ta' lava bażaltika. L-iktar fattizzi ovvji tal-qamar huma l-krateri tal-impatti. Dawn ivarjaw minn ħofor żgħar magħmula minn mikrometeoriti għall-ikbar fondoq ta' 'l fuq minn elf kilometru.
Il-materjal li nbeżaq mill-impatti ħoloq krateri oħra sekondarji. Xi krateri għandhom kisja tal-eġekta (materjal) li jifraq għal mijiet ta' kilometri mill-punt tal-impatt. Il-muntanji u l-għoljiet biswit il-ħofor iffurmaw minn boċoċ enormi ta' eġekta li ħarġu mill-impatti prinċipali.
Ħafna mill-krateri huma ċirkulari; minn hawn nindunaw li l-materjal mill-ispazju miftuħ li kkawża l-impatti ġie ivvaporizzat u kienet din ir-raġuni li xi krateri ġew imħaffra.
Għamliet vulkaniċi
Apparti mill-krateri tal-impatti, fuq il-qamar insibu wkoll ħofor li ġew magħmula minn attività vulkanika kmieni fl-istorja qamrija. Fost dawn il-fondoqijiet ta' min isemmi Summit u Rimless. Iżda l-akbar prova ta' attività vulkanika bikrija huma l-marja. Dawn iffurmaw meta impatti ġganteski seħħew fuq is-superfiċi lunari u ħallew ħofor kbar, żbroffaw il-vulkani u l-lava li ħarġet minnhom imliet il-krateri.
Tagħrif ieħor
Il-ġibda gravitazzjonali tal-qamar fuq id-dinja tikkawża l-frugħ u l-mili tal-baħar. L-istess effett fuq il-qamar jikkaġuna l-qofol tal-marea: il-perjodu rotazzjonali tiegħu huwa l-istess bħaż-żmien li jieħu biex jorbita madwar id-dinja. B'riżultat ta’ dan, aħna naraw dejjem l-istess parti ta’ wiċċ il-qamar. Bħalma l-qamar idur mad-dinja, partijiet differenti minn wiċċu jiġu mdawla mix-xemx, u dan iwassal għall-fażijiet lunari. Il-qamar jista’ jaffettwa drastikament l-iżvilupp u l-ħajja fuq id-dinja billi jimmodifika t-temp. Xhieda paleontoloġika u simulazzjonijiet bil-kompjuter juru li t-tmejjil tal-assi terrestri jiġi stabbilit mill-interazzjonijiet tal-marea mal-qamar. Xi teoriċi jsostnu li mingħajr din l-istabbilizzazzjoni kontra l-koppji applikati mix-xemx u l-pjaneti lin-nefħa ekwatorjali tad-dinja, l-assi rotazzjonali jistgħu jkunu instabbli għall-aħħar, bħalma jidher li hu għal Marte. Billi l-qamar huwa qrib id-dinja, tant li jidher kważi daqs tax-xemx (ix-xemx hija 400 darba ikbar mid-dinja iżda l-qamar hu 400 darba eqreb), dan jippermetti l-eklissi totali u anulari tax-xemx.
Oriġini lunari
L-iżjed teorija aċċettata dwar l-oriġini tal-qamar hija t-teorija tal-impatt ġgantesk, li tgħid li ġie ffurmat minn ħabta ta’ d-daqs ta’ Marte mad-dinja bikrija. Din l-ipoteżi tispjega (flimkien ma’ affarijiet oħra) in-nuqqas relattiv ta’ ħadid u elementi volatili fil-qamar, u l-fatt li l-kompożizzjoni tiegħu hija kważi l-istess bħal dik ta’ wiċċ id-dinja.
Il-qamar bħala satellita tad-dinja għall-komunikazzjoni
'Earth-Moon-Earth' (EME) [1] hija forma ta' komunikazzjoni bir-radju fejn is-sinjali mid-dinja jintbagħtu lejn il-qamar u dawn jiġu riflessi mill-wiċċ tal-qamar lura lejn id-dinja. Din is-sistema tintuża mid-dilettanti tar-radju.[2]
Il-qamar u l-isfera ċelesti
Bejn wieħed u ieħor, kull 28 jum, il-qamar jagħmel orbita sħiħa tal-isfera ċelesti. Għal min josserva mill-art, jgħodd madwar 29,5 jum minn qamar ġdid għall-ieħor li jmiss (ara fażijiet lunari). Dan minħabba l-moviment kontemporanju tad-dinja. Il-qamar jibqa' dejjem f'reġjun wieħed tas-sema li huwa ż-, li jestendi madwar tmien gradi 'l fuq u 'l isfel mill-. Din tiġi maqsuma mill-qamar kull ġimagħtejn.
Fażijiet lunari
- Biex tapprofondixxi, ara l-artiklu: Fażijiet lunari.
Il-qamar idur dawra sħiħa madwar id-dinja kull xahar. F'dan il-perjodu, il-ġeometrija bejn it-tliet korpi - id-dinja, il-qamar, ix-xemx - tinbidel. Il-qamar jidher biss meta d-dawl tax-xemx jaqa' fuqu. F'qamar mitluf, xejn ma jkun jidher mis-satellita naturali tad-dinja għax tkun qiegħda bejnha u x-xemx, bid-dawl kollu tagħha jaqa' fuq il-parti tas-superfiċi lunari li ma tidhirx mid-dinja. L-isbaħ għamliet tal-qamar jidru fit-terminatur, il-linja bejn il-lejl u n-nhar.
Eklissi lunari
Xi kultant, il-qamar jgħaddi minn quddiem id-dell tad-dinja; dan ma jiġrix kull qamar kwinta għaliex il-qamar ma jdurx mad-dinja fuq l-istess pjan kif hija torbita madwar ix-xemx (eklittika), iżda meta l-qamar idur fuq l-istess pjan tal-eklittika, isseħħ l-eklissi lunari.
Il-bniedem fuq il-qamar
Total ta' 12-il persuna niżlu fuq is-superfiċi qamrija bejn l-1969 u 1972. Dawn l- żaru sitt reġjuni u ġabu magħhom fuq id-dinja 382 kg ta' materjal lunari.
Qabel il-missjoni Apollo, wiċċ il-qamar kien attentament studjat minn vetturi spazjali Sovjetiċi u Amerikani. Darba minnhom, waqt wieħed mid-diskorsi tiegħu, il-President Amerikan wiegħed li l-bniedem kien se jitla' fuq il-qamar qabel l-1970 u minn dak il-ħin bdiet il-ġirja għall-ispazju.
L-ewwel sitt Apollojiet intużaw bħala prova, u b'xorti ħażina tliet astronawti tilfu ħajjithom waqt esperimenti fuq id-dinja, imma s-suċċess fl-aħħar wasal meta u ħarġu barra mill-vettura spazjali u għamlu l-ewwel passi fuq il-qamar fiż-żona msemmija Baħar it-Trankwillità fl-1969.
Apollo 12 niżel ħdejn is-sit ta' Surveyor 3, li kien niżel fl-oċean Prosellarum sentejn qabel. Partijiet mis-surveyor ġew irritornati fuq id-dinja għall-eżamijiet.
Apollo 14 niżel fl-arja ta' Fra Mauro. L-astronawti tal-aħħar tliet Apollijiet koprew ħafna iktar art minn dawk tal-bidu, u dan għaliex kienu megħjuna mir-rovers spazjali.
Minn mindu l-aħħar bniedem ħalla l-qamar fl-1972, ma kien hemm l-ebda pjan ieħor għal iżjed sbarki qamrin.
Ħoloq interni
- Art
- Pjaneta
- Eklissi
Referenzi
Qiegħda fil-ponta ta' lsieni, Ġużè Gatt, Klabb kotba Maltin, 2006.
The Universe, Pam Spence u Iain Nicolson, Publisher:HarperCollins.
Ħoloq esterni
| Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Qamar (Moon) |
| Il-Wikizzjunarju għandu daħla li għandha x'taqsam ma': qamar |
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Qamar, X'inhi Qamar? Xi tfisser Qamar?
Il qamar huwa l unika satellita naturali tad dinja Jorbita l pjaneta tagħna minn 350 000 għal 400 000 km jakkumpanja d dinja fit tidwir madwar l istilla tax xemx Ġieli jissejjaħ Luna mill kelma Latina għal qamar jew Selene Is simbolu tal qamar hu nofs qamar Minbarra l kelmtejn qamri u lunari it termini Selene Seleno u Ċinzjan ismijiet l allat Selene u Ċinzja jirreferu wkoll għall qamar aposelene selenoċentriku selenografija periċinzjan eċċ Id dijametru tal qamar huwa madwar kwart ta dak tad dinja Is satelliti naturali tal pjaneti l oħra huma wkoll msejħa qmura bħall qamar terrestri Il qamar huwa l uniku korp ċelesti barra d dinja li fuqu rifes il bniedem Qamar Parametri Orbitali Periġew 363 104 km Apoġew 405 696 km Ekwatorjali 1 738 14 km 0 273 tal Art 2 195 8 1010 km3 0 020 tal Art 7 347 7 1022 kg 0 012 3 tal Art Densita Medja 3 346 4 tas 3 793 107 0 074 tal Art Gravita fl Ekwatur 1 622 0 165 4 g 2 38 m siegħa tas Superfiċi min media max 185 287 K 331 K Atmosferika superf 1 Karatteristiċi Orbitali Distanza medja mix Xemx km 1 km km Perjodu orbitali siderali jiem tal Art orbitali medja m s orbitali 0 054 Inklinazzjoni Orbitali fuq l Ċirkonferenza Orbitali km Satellita Naturali tax Xemx Kompozizjoni Atmosferika Ossiġenu Diossidu tal karbonju Fwar tal ilma Xi dettalji tas sistema Art Qamar Barra r radju ta kull oġġett jintwera wkoll ir radju mill Art Qamar Xbiegħat minn NASA Informazzjoni minn NASA Il Pjaneti m humiex sferi u l orbiti m humiex ċrieki perfetti għalhekk in numri huma biss indikattivi Il pjan orbitali tal Qamar jippreċedi madwar l Art f ċiklu ta 18 6 il sena L assi tiegħu jinstab mit Struttura u kompozizzjoniMinkejja li ħafna izgħar mill pjaneti l oħra il qamar jista jitqies bħala terrestri Jista jkun li għandu qalba solida tal ħadid inqas minn 360 km Fuq din il qalba nsibu l mantell li jesa madwar id 90 tal volum tas satellita In nuqqas ta qalba fluwida jispjega għala l qamar għandu kamp manjetiku dgħajjef Il krosta tvarja fil ħxuna minn ftit għexieren ta kilometri taħt il marja għal aktar minn 100 km fl għoljiet Fejn hemm fondoq il krosta tant iddgħajfet minn taħt li l mantell tqabbez il barra u kisser qiegħ il fondoq F dawn il punti il materjal tal mantell l izjed dens jipproduċi il flutwazzjonijiet fil kamp gravitazzjonali dawn ir reġjuni ta gravita ogħla huma magħrufa bħala konmas Fl atmosfera lunari nstabu l gassijiet elju u Billi kwazi m għandux atmosfera m hemm l ebda tip ta tħassir fuq is superfiċi lunari Il qamar mhux protett la mir riħ solari u lanqas mill impatti mikrometeoritiċi Minħabba n nuqqas ta atmosfera is superfiċi qamrija tbati minn temperaturi estremament baxxi billejl u temperaturi estremament għoljin matul il jum Jingħad li fil pol tan Nofsinhar l ikbar u l iktar fondoq għoli magħruf fis Sistema Solari kollha jistgħu jezistu xi ammonti ċkejkna ta ilma ffrizat id dawl tax xemx qatt ma mess il pol tan Nofsinhar Fondoq Aitken Għamlet wiċċ il qamar Meta nħarsu lejn il qamar minn din id dinja mingħajr strumenti ottiċi nilmħu reġjuni skuri li huma l marja singular mare bil Malti ibħra imħalltin u mferrxin ma reġjuni oħra aktar ċari Kien darba maħsub li dawn il marja kienu ibħra likwidi izda t teleskopji wrew li huma arji ta lava bazaltika L iktar fattizzi ovvji tal qamar huma l krateri tal impatti Dawn ivarjaw minn ħofor zgħar magħmula minn mikrometeoriti għall ikbar fondoq ta l fuq minn elf kilometru Il materjal li nbezaq mill impatti ħoloq krateri oħra sekondarji Xi krateri għandhom kisja tal eġekta materjal li jifraq għal mijiet ta kilometri mill punt tal impatt Il muntanji u l għoljiet biswit il ħofor iffurmaw minn boċoċ enormi ta eġekta li ħarġu mill impatti prinċipali Ħafna mill krateri huma ċirkulari minn hawn nindunaw li l materjal mill ispazju miftuħ li kkawza l impatti ġie ivvaporizzat u kienet din ir raġuni li xi krateri ġew imħaffra Għamliet vulkaniċi Apparti mill krateri tal impatti fuq il qamar insibu wkoll ħofor li ġew magħmula minn attivita vulkanika kmieni fl istorja qamrija Fost dawn il fondoqijiet ta min isemmi Summit u Rimless Izda l akbar prova ta attivita vulkanika bikrija huma l marja Dawn iffurmaw meta impatti ġganteski seħħew fuq is superfiċi lunari u ħallew ħofor kbar zbroffaw il vulkani u l lava li ħarġet minnhom imliet il krateri Tagħrif ieħorTlugħ l Art hekk kif jidher mill qamar fuq l 24 ta Diċembru 1968 Il ġibda gravitazzjonali tal qamar fuq id dinja tikkawza l frugħ u l mili tal baħar L istess effett fuq il qamar jikkaġuna l qofol tal marea il perjodu rotazzjonali tiegħu huwa l istess bħaz zmien li jieħu biex jorbita madwar id dinja B rizultat ta dan aħna naraw dejjem l istess parti ta wiċċ il qamar Bħalma l qamar idur mad dinja partijiet differenti minn wiċċu jiġu mdawla mix xemx u dan iwassal għall fazijiet lunari Il qamar jista jaffettwa drastikament l izvilupp u l ħajja fuq id dinja billi jimmodifika t temp Xhieda paleontoloġika u simulazzjonijiet bil kompjuter juru li t tmejjil tal assi terrestri jiġi stabbilit mill interazzjonijiet tal marea mal qamar Xi teoriċi jsostnu li mingħajr din l istabbilizzazzjoni kontra l koppji applikati mix xemx u l pjaneti lin nefħa ekwatorjali tad dinja l assi rotazzjonali jistgħu jkunu instabbli għall aħħar bħalma jidher li hu għal Marte Billi l qamar huwa qrib id dinja tant li jidher kwazi daqs tax xemx ix xemx hija 400 darba ikbar mid dinja izda l qamar hu 400 darba eqreb dan jippermetti l eklissi totali u anulari tax xemx Oriġini lunariAnimazzjoni fuq il formazzjoni tal qamar ipotezi L izjed teorija aċċettata dwar l oriġini tal qamar hija t teorija tal impatt ġgantesk li tgħid li ġie ffurmat minn ħabta ta d daqs ta Marte mad dinja bikrija Din l ipotezi tispjega flimkien ma affarijiet oħra in nuqqas relattiv ta ħadid u elementi volatili fil qamar u l fatt li l kompozizzjoni tiegħu hija kwazi l istess bħal dik ta wiċċ id dinja Il qamar bħala satellita tad dinja għall komunikazzjoni Earth Moon Earth EME 1 hija forma ta komunikazzjoni bir radju fejn is sinjali mid dinja jintbagħtu lejn il qamar u dawn jiġu riflessi mill wiċċ tal qamar lura lejn id dinja Din is sistema tintuza mid dilettanti tar radju 2 Il qamar u l isfera ċelestiBejn wieħed u ieħor kull 28 jum il qamar jagħmel orbita sħiħa tal isfera ċelesti Għal min josserva mill art jgħodd madwar 29 5 jum minn qamar ġdid għall ieħor li jmiss ara fazijiet lunari Dan minħabba l moviment kontemporanju tad dinja Il qamar jibqa dejjem f reġjun wieħed tas sema li huwa z li jestendi madwar tmien gradi l fuq u l isfel mill Din tiġi maqsuma mill qamar kull ġimagħtejn Id dinja u l qamar fuq skala Fazijiet lunariBiex tapprofondixxi ara l artiklu Fazijiet lunari Il qamar idur dawra sħiħa madwar id dinja kull xahar F dan il perjodu il ġeometrija bejn it tliet korpi id dinja il qamar ix xemx tinbidel Il qamar jidher biss meta d dawl tax xemx jaqa fuqu F qamar mitluf xejn ma jkun jidher mis satellita naturali tad dinja għax tkun qiegħda bejnha u x xemx bid dawl kollu tagħha jaqa fuq il parti tas superfiċi lunari li ma tidhirx mid dinja L isbaħ għamliet tal qamar jidru fit terminatur il linja bejn il lejl u n nhar Eklissi lunariXi kultant il qamar jgħaddi minn quddiem id dell tad dinja dan ma jiġrix kull qamar kwinta għaliex il qamar ma jdurx mad dinja fuq l istess pjan kif hija torbita madwar ix xemx eklittika izda meta l qamar idur fuq l istess pjan tal eklittika isseħħ l eklissi lunari Il bniedem fuq il qamarBuzz Aldrin Total ta 12 il persuna nizlu fuq is superfiċi qamrija bejn l 1969 u 1972 Dawn l zaru sitt reġjuni u ġabu magħhom fuq id dinja 382 kg ta materjal lunari Qabel il missjoni Apollo wiċċ il qamar kien attentament studjat minn vetturi spazjali Sovjetiċi u Amerikani Darba minnhom waqt wieħed mid diskorsi tiegħu il President Amerikan wiegħed li l bniedem kien se jitla fuq il qamar qabel l 1970 u minn dak il ħin bdiet il ġirja għall ispazju L ewwel sitt Apollojiet intuzaw bħala prova u b xorti ħazina tliet astronawti tilfu ħajjithom waqt esperimenti fuq id dinja imma s suċċess fl aħħar wasal meta u ħarġu barra mill vettura spazjali u għamlu l ewwel passi fuq il qamar fiz zona msemmija Baħar it Trankwillita fl 1969 Apollo 12 nizel ħdejn is sit ta Surveyor 3 li kien nizel fl oċean Prosellarum sentejn qabel Partijiet mis surveyor ġew irritornati fuq id dinja għall ezamijiet Apollo 14 nizel fl arja ta Fra Mauro L astronawti tal aħħar tliet Apollijiet koprew ħafna iktar art minn dawk tal bidu u dan għaliex kienu megħjuna mir rovers spazjali Minn mindu l aħħar bniedem ħalla l qamar fl 1972 ma kien hemm l ebda pjan ieħor għal izjed sbarki qamrin Ħoloq interniArt Pjaneta EklissiReferenziQiegħda fil ponta ta lsieni Ġuze Gatt Klabb kotba Maltin 2006 The Universe Pam Spence u Iain Nicolson Publisher HarperCollins Ħoloq esterniWikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x jaqsmu ma Qamar Moon Il Wikizzjunarju għandu daħla li għandha x taqsam ma qamar