Anuradhapura

Anuradhapura (bis-Singaliż: අනුරාධපුරය, b'ittri Rumani: Anurādhapuraya; bit-Tamil: அனுராதபுரம், b'ittri Rumani: Aṉurātapuram) hija belt ewlenija li tinsab fil-pjanura ċentrali u tat-Tramuntana tas-Sri Lanka. Hija l-belt kapitali tal-Provinċja Ċentrali u tat-Tramuntana u l-belt kapitali tad-Distrett ta' Anuradhapura. Il-belt tinsab 205 kilometri (127 mil) fit-Tramuntana tal-belt kapitali attwali ta' fil-Provinċja Ċentrali u tat-Tramuntana, max-xtut tax-xmara storika ta' Malwathu Oya. Il-belt issa hija Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO u hija famuża għall-fdalijiet ippreservati sew taċ-ċivilizzazzjoni Singaliża tal-qedem.

Anuradhapura
Sri Lanka
Amministrazzjoni
Repubblika	Sri Lanka
Province of Sri Lanka	Provinċja Ċentrali u tat-Tramuntana
District of Sri Lanka	Distrett ta' Anuradhapura
Kodiċi postali	50000
Ġeografija
Koordinati	8°20′06″N 80°24′39″E / 8.335°N 80.4108°E / 8.335; 80.4108Koordinati: 8°20′06″N 80°24′39″E / 8.335°N 80.4108°E / 8.335; 80.4108
Anuradhapura Anuradhapura (Sri Lanka)
Superfiċjenti	7,179 kilometru kwadru
Għoli	81 m
Demografija
Popolazzjoni	63,208 abitanti (2011)
Informazzjoni oħra
Żona tal-Ħin

Filwaqt li l-Mahāvaṃsa tirreferi għall-istabbiliment tal-belt fl-437 Q.K., is-sit ilu abitat għal ferm iktar minn hekk, u ilu insedjament uman ewlieni fil-gżira għal kważi tliet millenji kif ukoll waħda mill-eqdem bliet kontinwament okkupati fl-Asja. Il-belt hija n-nieqa taċ-ċivilizzazzjoni idrawlika tas-Sri Lanka, tal-Buddiżmu Theravada, u l-iżjed belt kapitali antika tas-Sri Lanka li ilha teżisti għal 1,500 sena. Barra minn hekk, Anuradhapura kienet l-ewwel belt kapitali tar-Renju Singaliż ta' Rajarata, wara r-renji ta' Tambapanni u ta' Upatissa Nuwara. Anuradhapura kienet ukoll iċ-ċentru tal-Buddiżmu Theravada għal bosta sekli u kienet sit ewlieni tal-pellegrinaġġ Buddisti bi fdalijiet ta' bosta tempji Buddisti tal-qedem, inkluż il-Maha Viharaya u l-Jaya Sri Maha Bodhi, l-eqdem siġra mħawla li ġiet iddokumentata u li għadha teżisti fid-dinja u li huwa maħsub li oriġinarjament kienet fergħa tas-siġra sagra tat-tin f'Bodh Gaya (Bihar, l-Indja), li taħtha l-Buddha ġie illuminat. Dawn in-networks vasti tat-tempji u tal-monasteri tal-qedem issa jkopru iktar minn 100 kilometru kwadru (40 mil kwadru) bħala erja tal-belt illum il-ġurnata.

Il-belt kważi nqerdet għalkollox u fil-biċċa l-kbira ġiet abbandunata wara d-993 W.K., bl-invażjoni taċ-Ċola min-Nofsinhar tal-Indja. Għalkemm saru diversi tentattivi mir-rejiet Singaliżi li ġew wara biex il-belt kapitali terġa' ssir Anuradhapura, ma ġietx stabbilita bħala ċentru ewlieni b'popolazzjoni fil-gżira qabel l-era kolonjali Brittanika fis-seklu 19. Minkejja d-deklin politiku tagħha, Anuradhapura baqgħet sit tal-pellegrinaġġi vitali għall-Buddisti matul il-perjodu Medjevali kollu u għadha destinazzjoni spiritwali importanti sal-lum. Il-belt reġgħet bdiet tirpilja l-iktar fis-snin 70 tas-seklu 19. Il-belt kontemporanja, li l-biċċa l-kbira ġiet ittrasferita matul nofs is-seklu 20 biex jiġi ppreservat is-sit tal-belt kapitali antika, tinsab f'salib it-toroq importanti fit-Tramuntana tas-Sri Lanka u tinsab tul linja ferrovjarja. Il-belt hija s-sede tal-istħarriġ arkeoloġiku tas-Sri Lanka, u t-turiżmu għandu rwol importanti għall-ekonomija tagħha.

Etimoloġija

Skont id-dokumentazzjonijiet storiċi bħall-Mahavamsa, l-oriġini tal-isem "Anuradhapura" jmur lura għall-uffiċjal jismu "Anuradha" fil-qorti tal-Prinċep Vijaya (543–505 Q.K.), l-ewwel re Singaliż tal-gżira. Skont il-leġġendi marbuta ma' Vijaya, l-uffiċjal tiegħu Anuradha stabbilixxa l-insedjament li iktar 'il quddiem sar magħruf bħala Anuradhapura. Madankollu, is-sejba ta' insedjamenti iktar bikrin fl-inħawi taċ-ċittadella tal-belt l-antika li jmorru lura saħansitra sas-seklu 10 Q.K. imorru kontra dawn il-leġġendi.

L-isem "Anuradhapura" jfisser il-"belt ta' Anuradha" (Anuradha+pura), fejn "pura" tfisser "belt" bis-Singaliż, bis-Sanskritu, bil-Pali u bit-Tamil. Madankollu, qabel ma Anuradhapura bdiet titqies bħala belt, kienet tissejjaħ "Anuradhagrama", jiġifieri l-"villaġġ ta' Anuradha", minn "Anuradha" u "grama". Dan l-isem iktar antik issemma wkoll fix-xogħol tal-istudjużi Griegi u Rumani tal-qedem bħal u . Fil-mappa tad-dinja ta' Tolomew tas-seklu 2 W.K., il-post kien jismu "Anourogrammoi". B'hekk, huwa maħsub li t-tkabbir ta' dan l-insedjament iżgħar u iktar bikri msejjaħ Anuradhagrama f'belt matul ir-renju tar-re Singaliż Pandukabhaya (474–367 Q.K.) fl-437 Q.K. wassal għall-bidla tal-isem f'Anuradhapura.

Din li ġejja hija ġabra qasira tal-istadji importanti fl-iżvilupp tal-isem:

• l-insedjament iżgħar iktar bikri ngħata isem l-uffiċjal Anuradha fil-qorti tal-Prinċep Vijaya u b'hekk kien jissejjaħ Anuradhagrama (is-seklu 6 Q.K.);
• "Anuradhagrama" tfisser il-"villaġġ ta' Anuradha" (Anuradha+grama);
• l-isem inbidel f'Anuradhapura minħabba t-tkabbir tal-insedjament f'belt matul ir-renju tar-re Singaliż Pandukabhaya (437 Q.K.);
• "Anuradhapura" tfisser "belt ta' Anuradha" (Anuradha+pura).

Storja bikrija

Anuradhapura hija l-aqwa rappreżentazzjoni tal-bidu tal-urbanizzazzjoni premoderna fis-Sri Lanka. L-iżvilupp tal-insedjament inizjali fis-sit tal-belt jista' jiġi attribwit għat-tieni ċiklu globali tal-evoluzzjoni storika bit-tifrix ġeneralizzat tat-teknoloġija tal-ħadid fid-Dinja tal-Qedem matul l-ewwel millenju Q.K., li laħqet il-quċċata bl-istabbiliment ta' bosta ċivilizzazzjonijiet storiċi. L-istorja ta' Anuradhapura mbagħad hija estiża lil hinn mill-istabbiliment tradizzjonali tagħha fl-istorja ddokumentata fis-seklu 4 Q.K. u l-istabbiliment sussegwenti tagħha minn Devanampiya Tissa (250–210 Q.K.) sal-abbandun tagħha mill-aħħar tar-rejiet ta' Anuradhapura fi tmiem is-seklu 10 W.K., l-okkupazzjoni mill-ġdid tagħha għal perjodu qasir fis-seklu 11 u r-restawr ta' wħud mill-monumenti ewlenin tagħha fl-aħħar tas-seklu 13 W.K. minn Vijayabahu IV (1267–1270 W.K.).

Żmien il-Ħadid

Minkejja li skont il-ġrajja storika tal-Mahāvaṃsa (is-seklu 5 W.K.) il-belt ġiet stabbilita fis-seklu 5 Q.K., id-data arkeoloġika mill-iskavi taż-żona taċ-ċittadella tal-belt l-antika tindika li l-insedjament uman imur lura saħansitra għas-seklu 10 Q.K. Skont dawn l-iskavi, iż-Żmien protostoriku tal-Ħadid tal-belt kien bejn id-900 u s-600 Q.K., meta feġġew it-teknoloġija tal-ħadid, il-fuħħar, iż-żwiemel, il-bhejjem tal-ifrat u l-kultivazzjoni tal-għelieqi tar-ross. Fis-700-600 Q.K., l-insedjament f'Anuradhapura kien kiber fuq erja ta' mill-inqas 50 ettaru. L-art irrigabbli u għammiela madwar il-belt ġiet stabbilita b'mod strateġiku qrib il-portijiet ewlenin fil-Majjistral u fil-Grigal tal-gżira. Il-belt gawdiet ukoll mill-ġungli densi tal-madwar, li pprovdew difiża naturali mill-invażuri.

L-iskavi f'Anuradhapura ħarġu fid-dieher il-bċejjeċ tal-fuħħar griżi mpittrin mill-perjodu storiku bikri ta' Basal f'Anuradhapura (600 Q.K.-500 Q.K.) li għandhom konnessjonijiet mat-Tramuntana mal-Indja (matul il-perjodu vediku).

Perjodu Storiku Bikri

Dettalji dwar l-iżvilupp tal-belt f'dan il-perjodu storiku bikri mill-500 Q.K. sal-250 Q.K. jistgħu jinstabu fil-ġrajjiet storiċi Singaliżi. Skont dawn id-dokumentazzjonijiet, ir-Re Pandukabhaya formalment ippjana l-belt b'daħliet u bi kwartieri għall-kummerċjanti. Dak iż-żmien il-belt kienet tkopri erja ta' kilometru kwadru, u b'hekk kienet waħda mill-ikbar bliet tal-kontinent dak iż-żmien. Il-belt kienet kważi abbandunata għalkollox wara l-invażjoni tar-re Induist Tamil taċ-Ċola Rajaraja I fid-993 W.K. u ibnu Rajendra I fl-1014 W.K. Skont Culavamsa (is-seklu 6 sas-seklu 18 W.K.), Anuradhapura "nqerdet għalkollox b'kull mod possibbli mill-armata taċ-Ċola". Minkejja dan, il-post kien abitat kontinwament wara dan l-avveniment kif indikat mir-reġistri tal-viżitaturi fil-gżira bħal u oħrajn. Għaldaqstant, il-belt kienet l-iżjed belt kapitali Singaliża tas-Sri Lanka fit-tul mis-seklu 5 Q.K. (437 Q.K.) sas-seklu 11 W.K. (1017 W.K.) u ffjorixxiet għal kważi 1,500 sena.

Buddiżmu

Anuradhapura kienet ċentru intellettwali ewlieni għall-Buddiżmu Theravada bikri, u kienet tospita filosfi Buddisti importanti, fosthom .

Matul ir-renju ta' Dhatusena (455-473) seħħ it-tfassil ta' kanonu Buddist Theravada u fl-istess żmien inbnew 18-il vihara (kumplessi ta' tempji) u ttellgħet statwa għal Mahinda, il-prinċep-patri Indjan li introduċa l-Buddiżmu fil-gżira.

Matul il-perjodu aħħari ta' Anuradhapura, il-familja rjali u n-nobbiltà tas-Sri Lanka appoġġaw ferm il-Buddiżmu. B'hekk spiss ikkummissjonaw opri tal-arti u taw oġġetti b'donazzjoni lit-tempji Buddisti. Min-naħa l-oħra, it-tempji u l-komunità Buddista lokali appoġġaw it-tmexxija tar-re. Kulma jmur saru popolari l-opri tal-arti bi xbihat ta' Avalokitesvara, il-Bodhisattva tal-Ħniena u tal-Kompassjoni.

Era moderna

Skoperta Ewropea

L-inħawi ġew abitati b'mod sparpaljat għal bosta sekli, iżda l-popolazzjoni lokali baqgħet konxja tal-fdalijiet tal-qedem. Fl-1681 f'An Historical Relation of the Island Ceylon (Relazzjoni Storika tal-Gżira Ceylon), Robert Knox kiteb: "F'din il-belt ta' Anurodgburro hemm ċittadella b'poplu li ma għadux jobdi lir-Re ta' Kandy". Fl-1821, kiteb li: "Anooradapoora, għal żmien daqstant twil il-belt kapitali ta' Ceylon, issa saret biss villaġġ komuni żgħir f'nofs deżert. Il-fdalijiet prinċipali tagħha huma ġibjun kbir, bosta pilastri tal-ġebel u żewġ jew tliet tumbati funebri kbar tal-ħamrija, x'aktarx dagobahs tal-qedem. Is-sit għadu jitqies bħala post sagru u huwa sit tal-pellegrinaġġi".

Skavi

Fis-sit saru diversi skavi, l-ewwel fosthom dawk ta' fl-1884–1886.

Belt sagra u raħal ġdid

Anuradhapura saret iċ-ċentru tal-amministrazzjoni tal-Provinċja Ċentrali u tat-Tramuntana u permezz tal-kostruzzjoni tal-linja ferrovjarja tat-Tramuntana, Anuradhapura saret belt ferrovjarja importanti, anke fil-ftuħ tal-istazzjon ferrovjarju ta' Anuradhapura fl-1904. Il-Gvern ta' Ceylon (kif kienet tissejjaħ is-Sri Lanka dak iż-żmien) inkariga lil biex jiżviluppa l-Pjan ta' Preservazzjoni ta' Anuradhapura fl-1949, bl-għan li jistabbilixxi raħal ippjanat ġdid fil-Lvant tar-raħal eżistenti ta' Anuradhapura, u b'hekk tiġi stabbilita l-Belt Sagra ta' Anuradhapura, bl-għan li l-belt antika tiġi ppreservata. Ir-"Raħal Ġdid" kellu bosta uffiċċji tal-gvern u qrati li ġew ittrasferiti fih. Il-Bord tal-Preservazzjoni ta' Anuradhapura ġie stabbilit proprju għal dan l-għan.

kien l-Aġent tal-Gvern tad-Distrett ta' Anuradhapura mill-1958 sal-1962. Huwa x'aktarx li kien l-iżjed aġent tal-gvern magħruf ta' dak iż-żmien. L-istatura tiegħu żgurat li l-leħen ta' Anuradhapura jinstema' fl-ogħla livelli f'Kolombo. Apparti li kien Aġent tal-Gvern, huwa kien il-President tal-Bord tal-Preservazzjoni ta' Anuradhapura. F'dak iż-żmien il-belt ta' Anuradhapura kienet tinsab f'perjodu ta' tranżizzjoni storika. Ir-raħal ġdid ta' Anuradhapura kien qed jinbena, u r-residenti tal-belt l-antika kienu qed jiġu ttrasferiti lejn ir-raħal ġdid. Kien żmien ta' xi tensjoni u ta' eċitament. Huwa ġestixxa dan il-proċess ta' bidla b'kuraġġ u b'ħiliet politiċi notevoli. Meta kien f'Anuradhapura, huwa żvela mafkar għal , Aġent tal-Gvern Brittaniku popolari li iktar 'il quddiem ġie elett mill-poplu tad-distrett biex jirrappreżentahom fl-ewwel Kunsill Statali ta' Ceylon. Karatteristika li tispikka ta' żmien Wijeyeratne f'Anuradhapura hi l-kapaċità kbira li kellu li jara l-istampa kollha u li jiffoka fuq il-kwistjonijiet ewlenin, u li jiddelega r-responsabbiltajiet lill-uffiċjali tal-persunal tiegħu. Huwa qatt ma kien jeħel fid-dettall. Barra minn hekk, huwa stabbilixxa l-Belt Sagra ta' Anuradhapura, ittrasferixxa l-belt urbana lejn ir-raħal ġdid ta' Anuradhapura, u kien responsabbli għall-istabbiliment tal-Ajruport ta' Anuradhapura.

Postijiet ta' qima

• Jaya Sri Maha Bodhi;
• Ruwanwelisaya;
• Thuparamaya;
• Lovamahapaya;
• Abhayagiri Dagaba;
• Jetavanarama;
• Stupa ta' Mirisaveti;
• Lankarama.

Strutturi oħra

• Stupa ta' Dakkhina;
• Isurumuniya;
• Kiribath Vehera;
• Kuttam Pokuna;
• Ġonna ta' Mahamevnāwa;
• Naka Vihara;
• Ranmasu Uyana;
• Rathna Prasadaya;
• Statwa ta' Samadhi;
• Sela Cetiya;
• Statwa ta' Toluvila;
• Vessagiriya.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Belt Sagra ta' Anuradhapura ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1982.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".

Demografija

Etniċità	Popolazzjoni	% totali
Singaliżi	51,775	91.42
Għarab Iberiċi tas-Sri Lanka	3,825	6.75
Tamil tas-Sri Lanka	850	1.50
Tamil Indjani	45	0.08
Oħrajn (inkluż Burghers u Malażjani)	137	0.24
Total	56,632	100

Sors: www.statistics.gov.lk.

Klima

Anuradhapura għandha klima ta' savanna tropikali (As skont il-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen).

Data klimatika Anuradhapura (1991–2020)
Xahar	Jan	Fra	Mar	Apr	Mej	Ġun	Lul	Aww	Set	Ott	Nov	Diċ	Sena
Temp. għolja rekord °C (°F)	35.0 (95.0)	37.4 (99.3)	39.2 (102.6)	38.9 (102.0)	39.8 (103.6)	36.8 (98.2)	38.1 (100.6)	38.3 (100.9)	38.5 (101.3)	37.3 (99.1)	35.4 (95.7)	33.7 (92.7)	39.8 (103.6)
Medja massima kuljum °C (°F)	30.4 (86.7)	32.2 (90.0)	34.8 (94.6)	34.7 (94.5)	33.7 (92.7)	33.2 (91.8)	33.5 (92.3)	33.8 (92.8)	33.9 (93.0)	32.5 (90.5)	30.8 (87.4)	29.8 (85.6)	32.8 (91.0)
Medja kuljum °C (°F)	26.2 (79.2)	27.2 (81.0)	29.1 (84.4)	29.6 (85.3)	29.5 (85.1)	29.3 (84.7)	29.4 (84.9)	29.4 (84.9)	29.3 (84.7)	28.5 (83.3)	27.1 (80.8)	26.2 (79.2)	28.4 (83.1)
Medja minima kuljum °C (°F)	21.8 (71.2)	22.2 (72.0)	23.5 (74.3)	24.6 (76.3)	25.4 (77.7)	25.4 (77.7)	25.2 (77.4)	25.0 (77.0)	24.7 (76.5)	24.0 (75.2)	23.3 (73.9)	22.6 (72.7)	24.0 (75.2)
Temp. baxxa rekord °C (°F)	17.5 (63.5)	16.6 (61.9)	17.6 (63.7)	21.2 (70.2)	20.5 (68.9)	21.8 (71.2)	22.8 (73.0)	22.3 (72.1)	21.7 (71.1)	20.3 (68.5)	18.4 (65.1)	16.9 (62.4)	16.6 (61.9)
medja cm (pulzieri)	86.0 (3.39)	60.1 (2.37)	62.1 (2.44)	180.1 (7.09)	93.8 (3.69)	15.4 (0.61)	23.6 (0.93)	42.6 (1.68)	66.5 (2.62)	259.0 (10.20)	281.4 (11.08)	224.6 (8.84)	1,395.2 (54.93)
Medja għall-jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 1.0 mm)	6.4	4.3	5.0	11.0	5.9	2.5	2.5	4.4	5.1	13.8	17.2	12.2	90.4
Sors: NOAA

Trasport

Anuradhapura hija moqdija bil-linji ferrovjarji u bl-awtostradi. Il-linja ferrovjarja tat-Tramuntana tikkollega lil Anuradhapura ma' Kolombo, Jaffna u Kankesanthurai. L-istazzjon ferrovjarju ta' Anuradhapura huwa ċ-ċentru ferrovjarju tal-belt, b'bosta servizzi, fosthom Yal Devi, Uttara Devi.

Hemm għadd ta' rotot tal-karozzi tal-linja li jgħaddu minn Anuradhapura u li jitilqu minn Kolombo lejn il-provinċja tat-Tramuntana. Uħud minnhom huma l-04, il-15, is-57, is-87, eċċ.

Anuradhapura hija belt ċentrali fis-Sri Lanka. Hija kkollegata direttament bit-triq ma' għadd kbir ta' bliet u rħula ewlenin fil-gżira. Bit-triq, Anuradhapura hija kkollegata ma' Vavuniya, Dambulla, Matale, Puttalam, Trincomalee, Jaffna, Kurunegala u Kandy.

Iktar qari

• Harischandra, B. W.: The Sacred City of Anuradhapura, Reprint. New Delhi, Asian Educational Services, 1998.

• Nissanka, H.S.S.: Maha Bodhi Tree in Anuradhapura, Sri Lanka: The Oldest Historical Tree in the World, New Delhi 1996, (Reprint. Vikas).

• R. A. E. Coningham.: The Origins of the Brahmi Script Reconsidered: The New Evidence from Anuradhapura, Minerva 8(2): 27–31, 1995.

• R. A. E. Coningham.: Anuradhapura Citadel Archaeological Project: Preliminary Results of a Season of Geophysical Survey. South Asian Studies 10: 179–188, 1994.

• A. Seneviratne.: Ancient Anuradhapura The Monastic City, Archaeological Department of Sri Lanka. p. 310, 1994.

• S. M. Burrows, The Buried Cities of Ceylon - A Guide Book to Anuradhapura and Polonaruwa Reprint, p. 120, 1999.

• Philippe Fabry, the Essential guide for Anuradhapura and its region, Negombo, Viator Publications, 2005, 199 p., ISBN 955-8736-05-8.

• Senake Dias Bandaranayake, Sinhalese Monastic Architecture - The Vihâras of Anurâdhapura, E. J. Brill, , in-Netherlands, 1974.

• James G. Smither, Architectural Remains, Anuradhapura, Ceylon; Comprising the Dâgabas and Certain Other Ancient Ruined Structures, Ceylon Government Press, Londra, 1894.

• H. E. Weerasooria, Historical Guide to Anuradhapura’s Ruins, Asian Educational Services (AES), New Delhi, 1995.

• Ulrich von Schroeder, Buddhist Sculptures of Sri Lanka. X. Monuments of Anuradhapura: 553–619. (Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd., 1990). ISBN 962-7049-05-0 / ISBN 978-962-7049-05-0.

• Ulrich von Schroeder, The Golden Age of Sculpture in Sri Lanka – Masterpieces of Buddhist and Hindu Bronzes from Museums in Sri Lanka, [catalogue of the exhibition held at the Arthur M. Sackler Gallery, Washington, D. C., 1 November 1992 – 26 September 1993]. (Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd., 1992). ISBN 962-7049-06-9 / ISBN 978-962-7049-06-7.

Referenzi

1. ^ ^{a b ċ} "Sacred City of Anuradhapura - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2024-12-04.
2. ^ "www.statistics.gov.lk" (PDF). Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-2017-07-13. Miġbur 2024-12-04.