Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Ortografija hija sett ta konvenzjonijiet għall kitba ta lingwa fosthom ir regoli ta kif tispelli il kapitalizzazzjoni u
Ortografija
Ortografija hija sett ta' konvenzjonijiet għall-kitba ta' lingwa, fosthom ir-regoli ta' kif tispelli, il-kapitalizzazzjoni, u l-punteġġjatura .
Il-biċċa l-kbira tal-lingwi transnazzjonali fil-perjodu modern għandhom sistema ta kitba, u ħafna minn dawn is-sistemi għaddew minn xi għamla ta' standardizzazzjoni, li biha twarrbu, xi ftit jew wisq, id-djaletti mil-lingwa mitkellma. Dawn il-proċessi jistgħu jiffossilizzaw xi mudelli ta' pronunzja li m'għadhomx jingħadu bl-istess mod illum il-ġurnata (eż., "għandna" u "hemeż"); jistgħu wkoll jirriflettu sforzi intenzjonati biex jintroduċu varjabbiltà għall-fini tal-identità nazzjonali, kif jidher fl-isforzi ta ' Noah Webster biex jintroduċi faċilment xi differenzi notevoli bejn l-ortografija Amerikana u Brittanika (eż., "honor" u "honour").
Xi nazzjonijiet (bħal Franza, Spanja u Malta) stabbilixxew akkademji tal-lingwi f'tentattiv biex jirregolaw l-ortografija uffiċjalment. Għall-biċċa l-kbira tal-lingwi (inkluż l-Ingliż), ma teżisti l-ebda awtorità bħal din. Is-sens ta' ortografija "korretta", f'dan il-każ jiżviluppa permezz ta' laqgħat mal-pubblikazzjonijiet fl-iskola, fuq il-post tax-xogħol u f'kuntesti informali. Xi organizzazzjonijiet, bħall-gazzetti tar-rekords u ġurnali akkademiċi, jagħżlu omoġeneità ortografika akbar billi jinfurzaw gwida tal-istil partikolari.
Etimoloġija u tifsira
Il-kelma ortografija ġejja miż-żewġ kelmiet Griegi tal-Qedem: ὀρθός (orthós, 'korretta') u γράφειν ( gráphein, 'tikteb').
L-ortografija marbuta mal-ispellija, b'mod partikolari r-relazzjoni bejn il-fonemi u l-grafemi f'lingwa. Elementi oħra li jistgħu jitqiesu bħala parti mill-ortografija jinkludu l-hyphenation, il-kapitalizzazzjoni, il-qsim tal-kliem/il-konfini, l-enfasi u l-punteġġjatura. L-ortografija, għalhekk, tiddeskrivi jew tiddefinixxi s-sett ta’ simboli użati fil-kitba ta’ lingwa u l-konvenzjonijiet li jirregolaw b’mod wiesa’ l-użu tagħhom.
Il-biċċa l-kbira tal-lingwi naturali żviluppaw bħala ilsna mitħaddta, u s-sistemi tal-kitba ġeneralment ġew maħduma jew adattati bħala modi ta' rappreżentazzjoni tal-lingwa mitkellma. Ir-regoli biex isir dan għandhom it-tendenza li jsiru standardizzati għal lingwa partikolari, u dawn iwasslu għall-iżvilupp ta' ortografija li ġeneralment titqies bħala "korretta". Fil-lingwistika, it-terminu ortografija spiss jintuża biex jirreferi għal kwalunkwe metodu ta' kitba ta' lingwa, irrelevanti jekk hux tajjeb jew ħażin, b'fehim xjentifiku li l-istandardizzazzjoni ortografika teżisti fuq spettru ta' saħħa konvenzjonali. Is-sens oriġinali tal-kelma, madankollu, jimplika dikotomija ta' korretta u mhux korretta, u l-kelma għadha tintuża ħafna drabi biex tirreferi speċifikament għal sistema ta' kitba standardizzata kif suppost, preskrittiva u korretta, ta' kif tikteb lingwa. Hawnhekk tista' ssir distinzjoni bejn perspettiva <i id="mwTA">etika</i> u <i id="mwTQ">emika</i> : l-approċċ purament deskrittiv (etiku), sempliċement iqis kwalunkwe sistema ta' kitba li fil-fatt tintuża. Min-naħa l-oħra, l-approċċ emiku jqis il-perċezzjoni tal-utenti li jħarsu lejn il-korrettezza tal-lingwa.
L-Unitajiet u n-notazzjoni
L-unitajiet ortografiċi, bħalma huma l-ittri ta' alfabett, teknikament jissejħu grafemi. Dawn huma tip ta' estrazzjoni, li kemm jista' jkun tixbah il-fonemi tal-lingwi mitkellma; jiġifieri forom fiżiċi, jew simboli miktuba li qed jirrappreżentaw ħoss partikolari f'lingwa. Għalhekk, grafema tista' titqies bħala estrazzjoni ta' ġabra ta ' glifi li huma kollha funzjonalment ekwivalenti. Pereżempju, fl-Ingliż miktub (jew lingwi oħra li jużaw l-alfabet Latin), hemm żewġ rappreżentazzjonijiet fiżiċi differenti (glyphs) tal- ittra Latina żgħira 'a': a u ɑ. Fil-Malti għandna l-grafema 'z' li tintuża għal fonema u allofon: ts u dz. Peress li, is-sostituzzjoni ta' waħda minnhom għall-oħra ma tistax tbiddel it-tifsira ta' kelma, huma meqjusa bħala allofoni tal-istess , u għalhekk jistgħu jinkitbu bl-istess grafema ⟨a u z rispettivament⟩
Grafemi jew sekwenzi ta' grafemi kultant jitqiegħdu bejn parentesi angolari, bħal ⟨ b ⟩ jew ⟨ bard ⟩ . Dan jiddistingwihom mit-traskrizzjoni fonemika, li titqiegħed bejn l-islashes ( /b/, /bɐrt/ ), u minn traskrizzjoni fonetika, li titqiegħed bejn parentesi kwadri ( [b], [bɐrt] ).
Tipi
Is-sistemi tal-kitba li fuqhom huma bbażati l-ortografiji jistgħu jinqasmu f’numru ta’ tipi, skont liema tip ta’ unità kull simbolu jirrappreżenta. It-tipi prinċipali huma logografiċi (b'simboli li jirrappreżentaw il-kliem jew morfemi ), sillabiċi (b'simboli li jirrappreżentaw is-sillabi), u alfabetiċi (b'simboli li bejn wieħed u ieħor jirrappreżentaw il-fonemi ). Ħafna sistemi ta' kitba jgħaqqdu karatteristiċi ta' aktar minn wieħed minn dawn it-tipi, u ġew proposti numru ta' klassifikazzjonijiet dettaljati. Il-Ġappuniż huwa eżempju ta' sistema ta' kitba li tista' tinkiteb bl-użu ta' taħlita ta' karattri kanji logografiċi u karattri sillabiċi hiragana u katakana ; bħal f'ħafna lingwi mhux alfabetiċi, karattri romaji alfabetiċi jistgħu jintużaw ukoll kif meħtieġ.
Korrispondenza mal-pronunzja
Ortografiji li jużaw l-alfabetti u l-sillabarji huma bbażati fuq il-prinċipju li s-simboli miktuba ( grafemi ) jikkorrispondu ma' unitajiet ta' ħoss tal-lingwa mitkellma: fonemi fl-ewwel każ, u sillabi fl-aħħar każ. Madankollu, kif nistgħu naraw kważi fil-każijiet kollha, din il-korrispondenza bejn grafemi u fonemi mhix eżatta. Ortografiji ta' lingwi differenti joffru gradi differenti ta' korrispondenza bejn l-ortografija u l-pronunzja. L-ortografija Ingliża, l-ortografija Franċiża u l-ortografija Daniża, pereżempju, huma irregolari ħafna, filwaqt li l-ortografiji ta' lingwi bħar -Russu, il-Ġermaniż u l-Ispanjol jirrappreżentaw il-pronunzja b'ħafna aktar fedeltà, għalkemm il-korrispondenza bejn ittri u fonemi mhix eżatta mija fil-mija. L-ortografiji Finlandiża, Torka, Serbo-Kroata u Maltija japprossimaw b'mod aktar konsistenti l-prinċipju "ittra waħda għal kull ħoss."[bżonn referenza]
Ortografija li fiha, il-korrispondenzi bejn l-ispellija u l-pronunzja huma kumplessi wisq jew inkonsistenti tissejjaħ ortografija profonda (jew b'mod inqas formali, jingħad li l-lingwa għandha ortografija irregolari ). Ortografija b'korrispondenzi relattivament sempliċi u konsistenti tissejjaħ ortografija baxxa (u hekk il-lingwa jkollha ortografija regolari ).
Waħda mir-raġunijiet ewlenin għaliex l-ortografija u l-pronunzja jvarjaw hija li l-bidliet fil-ħoss li qed iseħħu fil-lingwa mitkellma mhumiex dejjem riflessi fl-ortografija, u għalhekk l-ortografija użata tikkorrispondi għal pronunzja storika aktar milli waħda kontemporanja. Konsegwenza waħda ta' dan hija li ħafna ortografiji jiġu biex jirriflettu l-istruttura morfofonemika ta' kelma aktar milli l-istruttura purament fonemika tagħha (pereżempju, il- morfema tal-passat regolari Ingliż hija spelluta -ed regolament, minkejja l-pronunzji differenti tagħha f'diversi kliem).
Is-sistemi sillabariċi tal -Ġappuniż ( hiragana u katakana ) huma eżempji ta’ ortografiji kważi perfettament baxxi—il-kana jikkorrispondu b’konsistenza kważi perfetta mas-sillabi mitkellma, għalkemm bi ftit eċċezzjonijiet fejn is-simboli jirriflettu karatteristiċi storiċi jew morfofonemiċi: notevolment l-użu ta’ ぢji uづzu (minflok じji u ずzu, il-pronunzja tagħhom fid-djalett standard ta' Tokjo) meta l-karattru huwa vuċi ta' ち jew つ sottostanti (ara rendaku ), u l-użu ta' は, を, u へ biex jirrappreżentaw il-ħsejjes わ, お, u え, bħala fdalijiet tal -użu storiku tal-kana .
Il-hangul Korean u l-kitbiet Tibetani oriġinarjament kienu wkoll ortografiji estremament baxxi, iżda bħala rappreżentazzjoni tal-lingwa moderna dawk spiss jirriflettu wkoll karatteristiċi morfofonemiċi.
Ortografiji difettużi
Ortografija bbażata fuq il-prinċipju li grafema tikkorrispondi għal fonema jista' jkun li f'xi każijiet, ma jkollhiex biżżejjed karattri biex jirrappreżentaw il-fonemi kollha jew id-distinzjonijiet fonemiċi kollha fil-lingwa. Din tissejjaħ ortografija difettuża . Eżempju bl-Ingliż huwa n-nuqqas ta' kwalunkwe indikazzjoni ta' stress . Ieħor huwa d -digrafu th, li jirrappreżenta żewġ fonemi differenti (bħal fil-kliem then u thin ) u ssostitwixxa l-ittri qodma ð u þ . Eżempju aktar sistematiku huwa dak tal- abjads bħall-alfabetti Għarbi u Ebrajk, li fihom il-vokali qosra normalment jitħallew mhux miktuba u jridu jiġu dedotti mill-qarrej.
Meta alfabett jiġi misluf mil-lingwa oriġinali tiegħu biex jintuża b’lingwa ġdida—kif sar bl- alfabett Latin għal ħafna lingwi, jew il-Katakana Ġappuniż għal kliem mhux Ġappuniż—spiss jiġi difettuż fir-rappreżentazzjoni tal-fonemi tal-lingwa l-ġdida. Xi drabi din il-problema tiġi indirizzata bl-użu ta’ apparati bħal digrafi (bħal sh u ch bl-Ingliż, fejn pari ta’ ittri jirrappreżentaw ħsejjes singoli), dijakritiċi (bħall- caron fuq l-ittri š u č, li jirrappreżentaw dawk l-istess ħsejjes fiċ -Ċek ). ), jew iż-żieda ta’ simboli kompletament ġodda (kif xi lingwi bħall-Malti introduċew l-ittra w fl-alfabett Latin) jew ta’ simboli minn alfabett ieħor, bħar- rune þ bl-Islandiż.
Wara l-perjodu klassiku, il-Grieg żviluppa sistema ta' ittri żgħar li introduċiet marki dijakritiċi biex il-barranin ikunu jistgħu jitgħallmu l-pronunzja u f'xi każijiet, karatteristiċi grammatikali. Madankollu, hekk kif il-pronunzja tal-ittri nbidlet maż-żmien, il-marki dijakritiċi tnaqqsu biex jirrappreżentaw is-sillaba enfasizzata. Fl-istampar bil-Grieg Modern, din is-sistema ġiet issimplifikata biex ikollha biss aċċent wieħed biex jindika liema sillaba hija enfasizzata.
Aktar qari
- Cahill, Michael; Rice, Keren (2014). Developing Orthographies for Unwritten Languages. Dallas, Tx: SIL International. ISBN 978-1-55671-347-7.
- Smalley, W. A. (ed.) 1964. Orthography studies: articles on new writing systems (United Bible Society, London).
- Venezky, Richard L.; Trabasso, Tom (2005). From orthography to pedagogy: essays in honor of Richard L. Venezky. Hillsdale, N.J: Lawrence Erlbaum. ISBN 0-8058-5089-9. 475457315.
Referenzi
- ^ "orthography | Search Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. Miġbur 2023-08-23.
- ^ Seidenberg, Mark S. 1992. "Beyond Orthographic Depth in Reading: Equitable Division of Labor." In: Ram Frost & Leonard Katz (eds.). Ortho545fgraphy, Phonology, Morphology, and Meaning, pp. 85–118. Amsterdam: Elsevier, p. 93.
- ^ Donohue, Mark. 2007. "Lexicography for Your Friends." In Terry Crowley, Jeff Siegel, & Diana Eades (eds.). Language Description, History and Development: Linguistic Indulgence in Memory of Terry Crowley. pp. 395–406. Amsterdam: Benjamins, p. 396.
- ^ Coulmas, Florian. 1996. The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell, p. 379.
- ^ Koda, Keiko; Zehler, Annette M. (Mar 3, 2008). Learning to Read Across Languages. Routledge. p. 17.
Ħoloq esterni
- Vidjows: L-Istorja u l-Impatt tal-Kitba fil-Punent
- Paġna ta' għarfien fonemiku tal- wiki CTER
- lonestar.texas.net/~jebbo/learn-as/ ortografija tal -Ingliż Qadim
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Ortografija, X'inhi Ortografija? Xi tfisser Ortografija?
Ortografija hija sett ta konvenzjonijiet għall kitba ta lingwa fosthom ir regoli ta kif tispelli il kapitalizzazzjoni u l punteġġjatura Il biċċa l kbira tal lingwi transnazzjonali fil perjodu modern għandhom sistema ta kitba u ħafna minn dawn is sistemi għaddew minn xi għamla ta standardizzazzjoni li biha twarrbu xi ftit jew wisq id djaletti mil lingwa mitkellma Dawn il proċessi jistgħu jiffossilizzaw xi mudelli ta pronunzja li m għadhomx jingħadu bl istess mod illum il ġurnata ez għandna u hemez jistgħu wkoll jirriflettu sforzi intenzjonati biex jintroduċu varjabbilta għall fini tal identita nazzjonali kif jidher fl isforzi ta Noah Webster biex jintroduċi faċilment xi differenzi notevoli bejn l ortografija Amerikana u Brittanika ez honor u honour Xi nazzjonijiet bħal Franza Spanja u Malta stabbilixxew akkademji tal lingwi f tentattiv biex jirregolaw l ortografija uffiċjalment Għall biċċa l kbira tal lingwi inkluz l Ingliz ma tezisti l ebda awtorita bħal din Is sens ta ortografija korretta f dan il kaz jizviluppa permezz ta laqgħat mal pubblikazzjonijiet fl iskola fuq il post tax xogħol u f kuntesti informali Xi organizzazzjonijiet bħall gazzetti tar rekords u ġurnali akkademiċi jagħzlu omoġeneita ortografika akbar billi jinfurzaw gwida tal istil partikolari Etimoloġija u tifsiraIl kelma ortografija ġejja miz zewġ kelmiet Griegi tal Qedem ὀr8os orthos korretta u grafein graphein tikteb L ortografija marbuta mal ispellija b mod partikolari r relazzjoni bejn il fonemi u l grafemi f lingwa Elementi oħra li jistgħu jitqiesu bħala parti mill ortografija jinkludu l hyphenation il kapitalizzazzjoni il qsim tal kliem il konfini l enfasi u l punteġġjatura L ortografija għalhekk tiddeskrivi jew tiddefinixxi s sett ta simboli uzati fil kitba ta lingwa u l konvenzjonijiet li jirregolaw b mod wiesa l uzu tagħhom Il biċċa l kbira tal lingwi naturali zviluppaw bħala ilsna mitħaddta u s sistemi tal kitba ġeneralment ġew maħduma jew adattati bħala modi ta rapprezentazzjoni tal lingwa mitkellma Ir regoli biex isir dan għandhom it tendenza li jsiru standardizzati għal lingwa partikolari u dawn iwasslu għall izvilupp ta ortografija li ġeneralment titqies bħala korretta Fil lingwistika it terminu ortografija spiss jintuza biex jirreferi għal kwalunkwe metodu ta kitba ta lingwa irrelevanti jekk hux tajjeb jew ħazin b fehim xjentifiku li l istandardizzazzjoni ortografika tezisti fuq spettru ta saħħa konvenzjonali Is sens oriġinali tal kelma madankollu jimplika dikotomija ta korretta u mhux korretta u l kelma għadha tintuza ħafna drabi biex tirreferi speċifikament għal sistema ta kitba standardizzata kif suppost preskrittiva u korretta ta kif tikteb lingwa Hawnhekk tista ssir distinzjoni bejn perspettiva lt i id mwTA gt etika lt i gt u lt i id mwTQ gt emika lt i gt l approċċ purament deskrittiv etiku sempliċement iqis kwalunkwe sistema ta kitba li fil fatt tintuza Min naħa l oħra l approċċ emiku jqis il perċezzjoni tal utenti li jħarsu lejn il korrettezza tal lingwa L Unitajiet u n notazzjoniL unitajiet ortografiċi bħalma huma l ittri ta alfabett teknikament jissejħu grafemi Dawn huma tip ta estrazzjoni li kemm jista jkun tixbah il fonemi tal lingwi mitkellma jiġifieri forom fiziċi jew simboli miktuba li qed jirrapprezentaw ħoss partikolari f lingwa Għalhekk grafema tista titqies bħala estrazzjoni ta ġabra ta glifi li huma kollha funzjonalment ekwivalenti Perezempju fl Ingliz miktub jew lingwi oħra li juzaw l alfabet Latin hemm zewġ rapprezentazzjonijiet fiziċi differenti glyphs tal ittra Latina zgħira a a u ɑ Fil Malti għandna l grafema z li tintuza għal fonema u allofon ts u dz Peress li is sostituzzjoni ta waħda minnhom għall oħra ma tistax tbiddel it tifsira ta kelma huma meqjusa bħala allofoni tal istess u għalhekk jistgħu jinkitbu bl istess grafema a u z rispettivament Grafemi jew sekwenzi ta grafemi kultant jitqiegħdu bejn parentesi angolari bħal b jew bard Dan jiddistingwihom mit traskrizzjoni fonemika li titqiegħed bejn l islashes b bɐrt u minn traskrizzjoni fonetika li titqiegħed bejn parentesi kwadri b bɐrt TipiIs sistemi tal kitba li fuqhom huma bbazati l ortografiji jistgħu jinqasmu f numru ta tipi skont liema tip ta unita kull simbolu jirrapprezenta It tipi prinċipali huma logografiċi b simboli li jirrapprezentaw il kliem jew morfemi sillabiċi b simboli li jirrapprezentaw is sillabi u alfabetiċi b simboli li bejn wieħed u ieħor jirrapprezentaw il fonemi Ħafna sistemi ta kitba jgħaqqdu karatteristiċi ta aktar minn wieħed minn dawn it tipi u ġew proposti numru ta klassifikazzjonijiet dettaljati Il Ġappuniz huwa ezempju ta sistema ta kitba li tista tinkiteb bl uzu ta taħlita ta karattri kanji logografiċi u karattri sillabiċi hiragana u katakana bħal f ħafna lingwi mhux alfabetiċi karattri romaji alfabetiċi jistgħu jintuzaw ukoll kif meħtieġ Korrispondenza mal pronunzjaOrtografiji li juzaw l alfabetti u l sillabarji huma bbazati fuq il prinċipju li s simboli miktuba grafemi jikkorrispondu ma unitajiet ta ħoss tal lingwa mitkellma fonemi fl ewwel kaz u sillabi fl aħħar kaz Madankollu kif nistgħu naraw kwazi fil kazijiet kollha din il korrispondenza bejn grafemi u fonemi mhix ezatta Ortografiji ta lingwi differenti joffru gradi differenti ta korrispondenza bejn l ortografija u l pronunzja L ortografija Ingliza l ortografija Franċiza u l ortografija Daniza perezempju huma irregolari ħafna filwaqt li l ortografiji ta lingwi bħar Russu il Ġermaniz u l Ispanjol jirrapprezentaw il pronunzja b ħafna aktar fedelta għalkemm il korrispondenza bejn ittri u fonemi mhix ezatta mija fil mija L ortografiji Finlandiza Torka Serbo Kroata u Maltija japprossimaw b mod aktar konsistenti l prinċipju ittra waħda għal kull ħoss bzonn referenza Ortografija li fiha il korrispondenzi bejn l ispellija u l pronunzja huma kumplessi wisq jew inkonsistenti tissejjaħ ortografija profonda jew b mod inqas formali jingħad li l lingwa għandha ortografija irregolari Ortografija b korrispondenzi relattivament sempliċi u konsistenti tissejjaħ ortografija baxxa u hekk il lingwa jkollha ortografija regolari Waħda mir raġunijiet ewlenin għaliex l ortografija u l pronunzja jvarjaw hija li l bidliet fil ħoss li qed iseħħu fil lingwa mitkellma mhumiex dejjem riflessi fl ortografija u għalhekk l ortografija uzata tikkorrispondi għal pronunzja storika aktar milli waħda kontemporanja Konsegwenza waħda ta dan hija li ħafna ortografiji jiġu biex jirriflettu l istruttura morfofonemika ta kelma aktar milli l istruttura purament fonemika tagħha perezempju il morfema tal passat regolari Ingliz hija spelluta ed regolament minkejja l pronunzji differenti tagħha f diversi kliem Is sistemi sillabariċi tal Ġappuniz hiragana u katakana huma ezempji ta ortografiji kwazi perfettament baxxi il kana jikkorrispondu b konsistenza kwazi perfetta mas sillabi mitkellma għalkemm bi ftit eċċezzjonijiet fejn is simboli jirriflettu karatteristiċi storiċi jew morfofonemiċi notevolment l uzu ta ぢji uづzu minflok じji u ずzu il pronunzja tagħhom fid djalett standard ta Tokjo meta l karattru huwa vuċi ta ち jew つ sottostanti ara rendaku u l uzu ta は を u へ biex jirrapprezentaw il ħsejjes わ お u え bħala fdalijiet tal uzu storiku tal kana Il hangul Korean u l kitbiet Tibetani oriġinarjament kienu wkoll ortografiji estremament baxxi izda bħala rapprezentazzjoni tal lingwa moderna dawk spiss jirriflettu wkoll karatteristiċi morfofonemiċi Ortografiji difettuzi Ortografija bbazata fuq il prinċipju li grafema tikkorrispondi għal fonema jista jkun li f xi kazijiet ma jkollhiex bizzejjed karattri biex jirrapprezentaw il fonemi kollha jew id distinzjonijiet fonemiċi kollha fil lingwa Din tissejjaħ ortografija difettuza Ezempju bl Ingliz huwa n nuqqas ta kwalunkwe indikazzjoni ta stress Ieħor huwa d digrafu th li jirrapprezenta zewġ fonemi differenti bħal fil kliem then u thin u ssostitwixxa l ittri qodma d u th Ezempju aktar sistematiku huwa dak tal abjads bħall alfabetti Għarbi u Ebrajk li fihom il vokali qosra normalment jitħallew mhux miktuba u jridu jiġu dedotti mill qarrej Meta alfabett jiġi misluf mil lingwa oriġinali tiegħu biex jintuza b lingwa ġdida kif sar bl alfabett Latin għal ħafna lingwi jew il Katakana Ġappuniz għal kliem mhux Ġappuniz spiss jiġi difettuz fir rapprezentazzjoni tal fonemi tal lingwa l ġdida Xi drabi din il problema tiġi indirizzata bl uzu ta apparati bħal digrafi bħal sh u ch bl Ingliz fejn pari ta ittri jirrapprezentaw ħsejjes singoli dijakritiċi bħall caron fuq l ittri s u c li jirrapprezentaw dawk l istess ħsejjes fiċ Ċek jew iz zieda ta simboli kompletament ġodda kif xi lingwi bħall Malti introduċew l ittra w fl alfabett Latin jew ta simboli minn alfabett ieħor bħar rune th bl Islandiz Wara l perjodu klassiku il Grieg zviluppa sistema ta ittri zgħar li introduċiet marki dijakritiċi biex il barranin ikunu jistgħu jitgħallmu l pronunzja u f xi kazijiet karatteristiċi grammatikali Madankollu hekk kif il pronunzja tal ittri nbidlet maz zmien il marki dijakritiċi tnaqqsu biex jirrapprezentaw is sillaba enfasizzata Fl istampar bil Grieg Modern din is sistema ġiet issimplifikata biex ikollha biss aċċent wieħed biex jindika liema sillaba hija enfasizzata Aktar qariCahill Michael Rice Keren 2014 Developing Orthographies for Unwritten Languages Dallas Tx SIL International ISBN 978 1 55671 347 7 Smalley W A ed 1964 Orthography studies articles on new writing systems United Bible Society London Venezky Richard L Trabasso Tom 2005 From orthography to pedagogy essays in honor of Richard L Venezky Hillsdale N J Lawrence Erlbaum ISBN 0 8058 5089 9 475457315 Referenzi orthography Search Online Etymology Dictionary www etymonline com Miġbur 2023 08 23 Seidenberg Mark S 1992 Beyond Orthographic Depth in Reading Equitable Division of Labor In Ram Frost amp Leonard Katz eds Ortho545fgraphy Phonology Morphology and Meaning pp 85 118 Amsterdam Elsevier p 93 Donohue Mark 2007 Lexicography for Your Friends In Terry Crowley Jeff Siegel amp Diana Eades eds Language Description History and Development Linguistic Indulgence in Memory of Terry Crowley pp 395 406 Amsterdam Benjamins p 396 Coulmas Florian 1996 The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems Oxford Blackwell p 379 Koda Keiko Zehler Annette M Mar 3 2008 Learning to Read Across Languages Routledge p 17 Ħoloq esterniVidjows L Istorja u l Impatt tal Kitba fil Punent Paġna ta għarfien fonemiku tal wiki CTER lonestar texas net jebbo learn as ortografija tal Ingliz Qadim