Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Is Slovakkja sloʊˈvɑːkiə għajnuna info Slovakk Slovensko għajnuna info uffiċjalment ir Repubblika Slovakka Slovakk Slove
Slovakkja
Is-Slovakkja ( sloʊˈvɑːkiə (għajnuna·info); Slovakk: Slovensko (għajnuna·info)), uffiċjalment ir-Repubblika Slovakka (Slovakk: Slovenská republika), hija pajjiż interkjuż fl-Ewropa Ċentrali. Il-pajjiż għandhu popolazzjoni ta' aktar minn ħames miljuni u erja ta' madwar 49,000 kilometru kwadru (19,000 mi kw). Is-Slovakkja hija mdawra mir-Repubblika Ċeka u l-Awstrija lejn il-punent, il-Polonja lejn it-tramuntana, l-Ukraina lejn il-lvant u l-Ungerija fin-nofsinhar. L-akbar belt hija l-kapitali, Bratislava, u t-tieni l-akbar hija . Is-Slovakkja hija stat membru tal-Unjoni Ewropea, tan-NATO, tal-Ġnus Magħquda, l- u L- fost oħrajn. Il-lingwa uffiċjali hija s-Slovakk, membru tal-familja tal-Lingwi Slavi.
| Repubblika Slovakka Slovenská republika | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Innu nazzjonali: "" Sajjetti Madwar it- | ||||||
| Belt kapitali | Bratislava 48°09′N 17°07′E / 48.15°N 17.117°E
| |||||
| Lingwi uffiċjali | Slovakk | |||||
| Gvern | ||||||
| - | ||||||
| - | Robert Fico | |||||
| - | mill- (bħala parti miċ-) | 28 ta' Ottubru 1918 | ||||
| - | miċ- | 1 ta' Jannar 19931 | ||||
| Erja | ||||||
| - | Total | 49,035 km2 (129) 18,932 mil kwadru | ||||
| - | Ilma () | negliġibbli | ||||
| Popolazzjoni | ||||||
| - | stima tal-2012 | 5,410,836 (115) | ||||
| - | ċensiment tal-2011 | 5,397,036 | ||||
| - | Densità | 111/km2 (88) 287/mili kwadri | ||||
| () | stima tal-2012 | |||||
| - | Total | $132.384 biljun | ||||
| - | $24,284 | |||||
| (nominali) | stima tal-2013 | |||||
| - | Total | $91.186 biljun | ||||
| - | $16,726 | |||||
| (2013) | 0.840 (għoli) () | |||||
Ewro () ( | ||||||
| Żona tal-ħin | (+1) | |||||
| Kodiċi telefoniku | +421 | |||||
| 2 | ||||||
| 1 | Iċ- inqasmet fir-Repubblika Ċeka u s-Slovakkja; ara . | |||||
| 2 | Ukoll , li hi maqsuma flimkien mal-istati membri l-oħra tal-Unjoni Ewropea. | |||||
Is- waslu fit-territorju li llum il-ġurnata msejjaħ Slovakkja fis-sekli 5 u 6 matul il-. Matul l-istorja, diversi partijiet tas-Slovakkja tal-lum kienu ikkontrollati mill-Imperu ta' (l-ewwel unità politika magħrufa tas-Slavi), il- (bħala entità indipendenti, bħala parti tal-Gran Moravja u bħala parti mir-Renju Ungeriż), il-, ir-, l- jew l-Imperu Habsburg, u ċ-. L-i separat eżista għal mien qasir fit-Tieni Gwerra Dinjija, li matulha s-Slovakkja kienet dipendenza tal- bejn l-1939 u l-1944. Mill-1945, is-Slovakkja għal darb'oħra saret parti miċ-Ċekoslovakkja. Is-Slovakkja saret stat indipendenti fl-1 ta' Jannar 1993 wara x-xoljiment paċifiku taċ-.
It-territorju l-aktar muntanjuż tas-Slovakkja jifrex madwar 49,000 kilometru kwadru (19,000 mil kwadru) u huwa dar għal popolazzjoni ta' aktar minn 5.4 miljun. Il-belt kapitali u l-akbar hija Bratislava, filwaqt li t-tieni l-akbar belt hija Košice.
Is-Slavi waslu fit-territorju tas-Slovakkja tal-lum fis-sekli 5 u 6. Mill-aħħar tas-6 seklu, partijiet tas-Slovakkja moderna ġew inkorporati fl-Avar Khanate. Fis-seklu 7, is-Slavi kellhom rwol importanti fil-ħolqien tal-Imperu Samo. Fis-seklu 9, l-Avar Khanate ġie xolt u s-Slavi stabbilixxew il-Prinċipat ta' Nitra, li aktar tard kien maħkum mill-Prinċipat tal-Moravja, li wassal għall-formazzjoni tal-Moravja l-Kbira. Fis-seklu 10, wara x-xoljiment tal-Moravja l-Kbira, it-territorju ġie integrat fil-Prinċipat tal-Ungerija, li aktar tard sar ir-Renju tal-Ungerija fis-sena 1000. Fl-1241 u l-1242, wara l-invażjoni tal-Ewropa Mongola, ħafna minn it-territorju ġie meqrud, iżda fil-biċċa l-kbira ġie rkuprat grazzi għal Béla IV.
Wara l-Ewwel Gwerra Dinjija u x-xoljiment tal-Imperu Awstro-Ungeriż, ġie stabbilit l-istat taċ-Ċekoslovakkja, li jinkorpora s-Slovakkja. Fil-preparazzjoni għat-Tieni Gwerra Dinjija, il-partiti faxxisti lokali ħadu l-poter gradwalment fl-artijiet Slovakki, u l-ewwel Repubblika Slovakka ġiet stabbilita bħala stat klijent taħt il-kontroll tal-Ġermanja Nażista. Il-popolazzjoni Lhudija lokali kienet ippersegwitata bl-aħrax, bi kważi 70,000 Lhudi maqtula jew deportati. L-oppożizzjoni interna għall-politika tal-gvern faxxista laħqet il-qofol tagħha fir-Rewwixta Nazzjonali Slovakka, ikkawżata mill-okkupazzjoni Nażista Ġermaniża tal-pajjiż. Għalkemm ir-rewwixta eventwalment ġiet mrażżna, kompliet ir-reżistenza partiġġjana u l-indipendenza Ċekoslovakka ġiet restawrata wara l-ħelsien tal-pajjiż fi tmiem il-gwerra.
Wara l-kolp ta' stat appoġġjat mis-Sovjetiċi tal-1948, iċ-Ċekoslovakkja saret stat komunista fi ħdan il-Blokk tal-Lvant u stat satellita tal-Unjoni Sovjetika. It-tentattivi biex jiġi liberalizzat il-komuniżmu laħqu l-qofol tagħhom fir-Rebbiegħa ta' Praga, li ġiet imrażżna mill-invażjoni taċ-Ċekoslovakkja tal-Patt ta' Varsavja f'Awwissu 1968. Fl-1989, ir-Rivoluzzjoni tal-Blus temmet b'mod paċifiku l-ħakma komunista fiċ-Ċekoslovakkja. Is-Slovakkja saret stat indipendenti fl-1 ta' Jannar, 1993 wara x-xoljiment paċifiku taċ-Ċekoslovakkja, xi drabi magħrufa bħala d-Divorzju tal-Bellus.
Is-Slovakkja hija pajjiż żviluppat b'ekonomija avvanzata bi dħul għoli. Il-pajjiż iżomm taħlita ta' ekonomija tas-suq b'sistema ta' sigurtà soċjali komprensiva, li tipprovdi liċ-ċittadini b’kura tas-saħħa universali, edukazzjoni b'xejn, u wieħed mill-itwal leave tal-ġenituri mħallsa fl-OECD. Is-Slovakkja hija membru tal-Unjoni Ewropea, iż-Żona tal-Euro, iż-Żona Schengen, in-Nazzjonijiet Uniti, in-NATO, is-CERN, l-OECD, id-WTO, il-Kunsill tal-Ewropa, il-Grupp Visegrád u l-OSKE. Is-Slovakkja hija wkoll dar għal tmien Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO. Is-Slovakkja, l-akbar produttur tal-karozzi per capita fid-dinja, immanifatturat total ta '1.1 miljun karozza fl-2019, li jammontaw għal 43% tal-produzzjoni industrijali totali tagħha.
Etimoloġija
L-isem Slovakkja jfisser "L-Art tal-Islavi" (Slovensko fis-Slovakk ġej mill-forma eqdem Sloven/Slovienin). Bħala tali, huwa kognat tal-kliem Slovenja u Slavonja. Fil-Latin medjevali, il-Ġermaniż, u anke xi sorsi Slavi, l-istess isem spiss intuża għas-Slovakki, Sloveni, Slavi, u Slavi b'mod ġenerali. Skont waħda mit-teoriji, ġiet iffurmata forma ġdida ta' isem nazzjonali għall-antenati tas-Slovakki bejn is-sekli 13 u 14, possibilment minħabba influwenza barranija; il-kelma Ċeka Slovák (f'sorsi medjevali mill-1291 'il quddiem). Din il-forma ħadet post bil-mod l-isem tal-membri rġiel tal-komunità, iżda l-isem femminili (Slovenka), ir-referenza għal artijiet abitati (Slovensko) u l-isem tal-lingwa (slovenčina) baqgħu l-istess, bil-bażi tagħha fl-aktar antika. (qabbel mal-kontropartijiet Sloveni tagħhom). Il-biċċa l-kbira tat-traduzzjonijiet barranin għandhom it-tendenza li joħorġu minn din il-forma aktar ġdida (Is-Slovakkja bl-Ingliż, Slowakei bil-Ġermaniż, Slovaquie bil-Franċiż, eċċ.).
It-termini Slavus, Slavonia jew Slavorum (u aktar varjanti, mill-1029) intużaw fis-sorsi Latini medjevali. Fis-sorsi Ġermaniżi, l-ismijiet tal-artijiet Slovakki kienu Windenland jew Windische Lande (bidu tas-seklu 15), u l-forom Slovakkja u Schlowakei bdew jidhru fis-seklu 16. Il-forma Slovakka attwali Slovensko tidher għall-ewwel darba fl-1675.
Storja
L-eqdem artifatti umani li baqgħu ħajjin fis-Slovakkja nstabu ħdejn Nové Mesto nad Váhom u jmorru lura għas-sena 270,000 QK, fil-Paleolitiku bikri. Dawn l-għodda tal-qedem, magħmula bl-użu tat-teknika Clactonian, jagħtu xhieda tal-okkupazzjoni antika tas-Slovakkja.
Għodod oħra tal-ġebel mill-Paleolitiku Nofsani (200,000–80,000 QK) ġejjin mill-għar Prévôt (Prepoštská) f'Bojnice u siti oħra fil-qrib. L-aktar sejba importanti minn dak iż-żmien hija kranju Neanderthal (c. 200,000 QK), skopert qrib Gánovce, raħal fit-Tramuntana tas-Slovakkja.
L-arkeoloġi skoprew skeletri umani preistoriċi fir-reġjun, kif ukoll bosta oġġetti u vestiġji tal-kultura Gravettian, prinċipalment fil-widien tax-xmajjar ta' Nitra, Hron, Ipeľ, Váh u sal-belt ta' Žilina, u ħdejn il-qiegħ tal-Vihorlat. Muntanji, Inovec u Tribeč , kif ukoll fil - Muntanji Myjava. L-aktar sejbiet magħrufa jinkludu l-eqdem statwa femminili magħmula minn għadam mammoth (22,800 QK), il-famuża Venere ta' Moravany. L-istatwa nstabet fl-1940 f'Moravany nad Váhom ħdejn Piešťany. Bosta ġiżirajjen magħmulin minn qxur ta' gastropodi termofiliċi Cypraca mill-perjodu Terzjarju ġejjin mis-siti ta' Zákovská, Podkovice, Hubina u Radošina. Dawn is-sejbiet jipprovdu l-eqdem evidenza ta' skambji kummerċjali bejn il-Mediterran u l-Ewropa Ċentrali.
Età tal-Bronż
Matul l-Età tal-Bronż, it-territorju ġeografiku tas-Slovakkja tal-lum għadda minn tliet stadji ta' żvilupp, li jestendu mill-2000 sat-800 QK L-iżvilupp kulturali, ekonomiku u politiku sinifikanti jista' jiġi attribwit għat-tkabbir sinifikanti tal-produzzjoni tar-ram, speċjalment fis-Slovakkja ċentrali (eż. fi Špania Dolina) u l-majjistral. Ir-ram sar sors stabbli ta' prosperità għall-popolazzjoni lokali.
Wara l-għajbien tal-kulturi Čakany u Velatice, l-abitanti Lusatian espandew il-kostruzzjoni ta' fortifikazzjonijiet solidi u kumplessi, b'bini permanenti kbir u ċentri amministrattivi. Skavi tal-fortizzi tal-għoljiet Lusatian jiddokumentaw l-iżvilupp importanti tal-kummerċ u l-agrikoltura f'dak il-perjodu. Ir-rikkezza u d-diversità tal-oqbra żdiedu konsiderevolment. L-abitanti taż-żona għamlu armi, tarki, dehbijiet, pjanċi u statwi.
Età tal-Ħadid
Perjodu ta' Hallstatt
Il-wasla ta' tribujiet minn Traċja ħarbtet lill-abitanti tal-kultura ta' Kalenderberg, li kienu jgħixu f’irħula li jinsabu fuq il-pjanura (Sereď) u f'għoljiet bħal Molpír, ħdejn Smolenice, fil-Karpazji ż-Żgħar. Fi żmien Hallstatt, ġew imwaqqfa dfin monumentali fil-Punent tas-Slovakkja, b’regali prinċpji li kienu jikkonsistu f’bastimenti, ornamenti u dekorazzjonijiet imżejna b’mod għani. Ir-riti funebri kienu jikkonsistu esklussivament minn kremazzjoni. In-nies komuni kienu midfuna fiċ-ċimiterji b’urni ċatti.
L-insiġ u l-produzzjoni tat-tessuti kellhom rwol speċjali. Il-qawwa lokali tal-“prinċpijiet” tal-era ta' Hallstatt għebet fis-Slovakkja matul is-seklu ta' qabel f'nofs l-ewwel millennju QK, wara l-kunflitti bejn is-Scythian-Thracians u l-abitanti lokali, li kkawżaw l-abbandun tal-fortizzi tal-għoljiet tal-qedem. Iż-żoni relattivament mhux popolati malajr qajmu l-interess ta' tribujiet Ċeltiċi emerġenti, li avvanzat min-nofsinhar għat-tramuntana wara x-xmajjar Slovakki u integrati b'mod paċifiku mal-fdalijiet tal-popolazzjoni lokali.
Perjodu ta' La Tène
Mis-sena 500 QK, it-territorju tas-Slovakkja tal-lum kien ikkolonizzat minn Ċelti, li bnew oppida qawwija fuq is-siti tal-lum Bratislava u Devín. Biatecs, muniti tal-fidda bi skrizzjonijiet fl-alfabett Latin, jirrappreżentaw l-ewwel użu magħruf tal-kitba fis-Slovakkja. Fir-reġjuni tat-Tramuntana, il-fdalijiet tal-popolazzjoni lokali ta' oriġini Lusaziana, flimkien ma' l-influwenza Ċeltika u aktar tard Dacian, taw lok għall-kultura unika ta' Púchov, b'sengħa avvanzata u xogħol tal-ħadid, fortizzi numerużi u insedjamenti fortifikati tat-tip ċentrali bil-muniti ta' it-tip "Velkobysterecky" (mingħajr iskrizzjonijiet, b'żiemel fuq naħa waħda u ras fuq in-naħa l-oħra). Din il-kultura ħafna drabi hija relatata mat-tribù Ċeltiku msemmi fis-sorsi Rumani bħala l-Cotini.
Perjodu Ruman
Mis-sena 2 AD. QK, l-Imperu Ruman li qed jespandi stabbilixxa u żamm sensiela ta' postijiet avvanzati madwar u eżatt fin-Nofsinhar tad-Danubju, li l-akbar minnhom kienu magħrufa bħala Carnuntum (li l-fdalijiet tagħhom jinsabu fit-triq prinċipali f’nofs Vjenna u Bratislava) u Brigetio (preżenti). -jum Szőny fuq il-fruntiera bejn is-Slovakkja u l-Ungerija). Dawn l-insedjamenti fuq il-fruntiera Rumana nbnew fiż-żona tal-lum ta 'Rusovce, bħalissa subborg ta' Bratislava. Il-forti militari kien imdawwar b’vicus ċivili u diversi rziezet tat-tip villa rustica. L-isem ta' dan l-insedjament kien Gerulata. Il-forti militari kellu unità awżiljarja tal-kavallerija, b'saħħitha bejn wieħed u ieħor 300 żiemel, ispirata mill-cananefates. Fdalijiet ta' bini Ruman baqgħu ħajjin ukoll fi Stupava, il-Kastell ta' Devín, l-Għolja tal-Kastell ta' Bratislava u s-subborg ta' Bratislava-Dúbravka.
Ħdejn il-linja l-aktar tat-Tramuntana tal-intern Ruman, il-Limes Romanus, kien jeżisti l-kamp tax-xitwa ta' Laugaricio (modern Trenčín), fejn l-Awżiljarju tat-II Leġjun iġġieled u rebaħ f'battalja deċiżiva fuq it-tribù Ġermaniku Quadi fl-179 AD matul il-Gwerer Marcomannic. Ir-Renju ta' Vannius, renju mwaqqfa mit-tribujiet Ġermaniċi Swabian ta' Quadi u Marcomanni, kif ukoll diversi tribujiet Ġermaniċi u Ċeltiċi żgħar, inklużi l-Osi u l-Cotini, kienu jeżistu fil-Punent u ċentrali tas-Slovakkja mit-8-6 QK sal-179 AD.
Invażjonijiet kbar tas-sekli 4 sas-7
Fis-sekli 2 u 3 wara Kristu. C., il-Huns bdew jabbandunaw l-isteppi tal-Asja Ċentrali. Huma qasmu d-Danubju fis-sena 377 wara Kristu. C. u okkupaw Pannonia, li użaw għal 75 sena bħala bażi biex iniedu rejds ta' serq fl-Ewropa tal-Punent. Madankollu, il-mewt ta' Attila fl-453 ikkawżat il-mewt tal-Imperu Huniku. Fl-568, konfederazzjoni tribali Turko-Mongol, l-Avari, wettqu l-invażjoni tagħhom fir-reġjun tad-Danubju Nofsani. L-Avari okkupaw l-artijiet baxxi tal-Pjanura Pannonia u stabbilixxew imperu li jiddomina l-Baċir tal-Karpazji.
Fis-sena 623, il-popolazzjoni Slava li tgħix fil-partijiet tal-punent ta' Pannonia ħarġet mill-imperu tagħhom wara rivoluzzjoni mmexxija minn Samo, negozjant Franki. Wara 626, il-qawwa Avar bdiet tnaqqis gradwali iżda r-renju tagħhom dam sat-804.
Stati Slavi
Tribijiet Slavi stabbiliti fit-territorju tas-Slovakkja moderna fis-seklu 5 Is-Slovakkja tal-Punent kienet iċ-ċentru tal-imperu Samo fis-seklu 7. Stat Slav magħruf bħala l-Prinċipat ta' Nitra tfaċċa fis-seklu 8 u l-ħakkiem tiegħu Pribina kellu l-ewwel knisja Kristjana magħrufa fit-territorju tas-Slovakkja tal-lum ġiet ikkonsagrata fl-828. Flimkien mal-Moravja ġirien, il-prinċipat ifforma n-nukleu tal-Imperu l-Kbir. Moravjan minn 833. Il-qofol ta' dan l-imperu Slavu wasal bil-wasla tal-Qaddisin Ċirillu u Metodju fl-863, matul ir-renju tad-Duka Rastislav, u l-espansjoni territorjali taħt ir-Re Svätopluk I.
Moravja l-Kbira (830–qabel 907)
Il-Moravja l-Kbira nħolqot madwar l-830 meta Mojmír I għaqqad it-tribujiet Slavi stabbiliti fit-tramuntana tad-Danubju u estenda s-supremazija Moravja fuqhom. Meta Mojmír I pprova jinfired mis-supremazija tar-re Franċiż tal-Lvant fl-846, ir-Re Louis il-Ġermaniku keċċah u għen lin-neputi ta' Mojmír Rastislav (846-870) jakkwista t-tron. Il-monarka l-ġdid wettaq politika indipendenti: wara li waqqaf attakk Franki fl-855, fittex ukoll li jdgħajjef l-influwenza tal-qassisin Franki li ppriedkaw fis-saltna tiegħu. Duka Rastislav talab lill-imperatur Biżantin Mikiel III biex jibgħat għalliema li jinterpretaw il-Kristjaneżmu bil-vernakulari Slavu.
Fuq talba ta' Rastislav, żewġ aħwa, uffiċjali u missjunarji Biżantini, il-Qaddisin Ċirillu u Metodju, waslu fl-863. Ċirillu żviluppa l-ewwel alfabett Slav u traduċa l-Evanġelju fil-lingwa Slava tal-Knisja l-Qadima. Rastislav kien imħasseb ukoll dwar is-sigurtà u l-amministrazzjoni tal-istat tiegħu. Bosta kastelli fortifikati mibnija fil-pajjiż kollu jmorru mir-renju tiegħu u xi wħud minnhom (eż. Dowina, xi drabi identifikat mal-Kastell ta' Devín) jissemmew ukoll b’rabta ma’ Rastislav fil-kronaki Franki.
Matul ir-renju ta' Rastislav il-prinċipat ta' Nitra ingħata lin-neputi tiegħu Svätopluk bħala infanterija. Il-prinċep ribelluż alleat ruħu mal-Franki u waqqa' lil zijuh fl-870. B'mod simili għall-predeċessur tiegħu, Svätopluk I (871-894) assuma t-titlu ta' re (rex). Matul ir-renju tiegħu, l-Imperu tal-Moravja l-Kbir laħaq l-akbar firxa territorjali tiegħu, meta mhux biss il-Moravja u s-Slovakkja tal-lum, iżda wkoll l-Ungerija tat-Tramuntana u ċ-ċentru, l-Awstrija t’Isfel, il-Boemja, Silesja, Lusazja, in-Nofsinhar tal-Polonja u t-Tramuntana tas-Serbja Huma kienu jappartjenu għall-imperu. , iżda l-awturi moderni għadhom jikkontestaw il-fruntieri eżatti tad-dominji tagħhom. Svatopluk rreżistiet ukoll attakki minn tribujiet Magyar u l-Imperu Bulgaru, għalkemm ġieli kien hu li qabbad lill-Magyars meta għamel gwerra kontra Franza tal-Lvant.
Fis-sena 880, il-Papa Ġwanni VIII ħoloq provinċja ekkleżjastika indipendenti fil-Moravja l-Kbira, bl-Arċisqof Metodju bħala l-kap tagħha. Ħatar ukoll lill-kjeriku Ġermaniż Wiching isqof ta' Nitra.
Wara l-mewt tal-Prinċep Svatopluk fl-894, uliedu Mojmír II (894-906?) u Svatopluk II laqgħuh bħala prinċep tal-Moravja l-Kbira u prinċep ta' Nitra rispettivament. Madankollu, huma bdew jikkontestaw għall-kontroll tal-imperu kollu. Imdgħajfa minn kunflitt intern kif ukoll gwerra kostanti ma' Franza tal-Lvant, il-Gran Moravja tilfet il-biċċa l-kbira tat-territorji periferali tagħha.
Sadanittant, it-tribujiet Magyar semi-nomadi, possibbilment li sofrew telfa mill-Pechenegs ugwalment nomadi, abbandunaw it-territorji tagħhom fil-Lvant tal-Muntanji Karpazji, invadew il-Baċir Karpazju, u bdew jokkupaw gradwalment it-territorju madwar 896. L-avvanz tal-armati tagħhom jista 'jkollhom ġew promossi minn gwerer kontinwi bejn pajjiżi fir-reġjun li l-ħakkiema tagħhom kienu għadhom okkażjonalment jqabbduhom biex jintervjenu fil-ġlied tagħhom.
Mhux magħruf x'ġara minn Mojmír II u Svatopluk II għax ma jissemmewx f'sorsi bil-miktub wara l-906. Fi tliet battalji (4-5 ta' Lulju u 9 ta' Awwissu, 907) qrib Bratislava, il-Magyars għelbu lill-armati tal-Bavarja. Xi storiċi jqiegħdu din is-sena bħala d-data tad-diżintegrazzjoni tal-Imperu Moravja l-Kbir, minħabba l-konkwista Ungeriża; Storiċi oħra jqiegħdu d-data ftit qabel (902).
Il-Moravja l-Kbira ħalliet wirt dejjiemi fl-Ewropa ċentrali u tal-Lvant. L-iskrittura Glagolitika u s-suċċessur tagħha, Ċirilliku, infirxu għal pajjiżi Slavi oħra, u fetħu triq ġdida fl-iżvilupp soċjokulturali tagħhom.
Ir-Renju tal-Ungerija, il-Monarkija tal-Habsburg u l-Imperu Ottoman (1000-1918)
Wara d-diżintegrazzjoni tal-Imperu Moravjan fil-bidu tas-seklu 10, l-Ungeriżi annessaw it-territorju li llum jinkludi s-Slovakkja. Wara t-telfa tagħhom fix-Xmara Lech, l-Ungeriżi abbandunaw il-modi nomadi tagħhom u ssetiljaw fiċ-ċentru tal-Wied tal-Karpazji, fejn adottaw bil-mod il-Kristjaneżmu u bdew jibnu stat ġdid: is-saltna Ungeriża.
Fis-snin 1001-1002 u 1018-1029, is-Slovakkja kienet parti mir-Renju tal-Polonja, wara li ġiet maħkuma minn Boleslaw I l-Brave. Wara li t-territorju tas-Slovakkja ġie rritornat lejn l-Ungerija, baqgħet teżisti sistema politika semi-awtonoma (jew inħolqot fl-1048 mir-Re Andrija I) imsejħa Dukat ta' Nitra. Bejn wieħed u ieħor kienu jinkludu t-territorju tal-Prinċipat ta' Nitra u l-Prinċipat ta' Bihar, iffurmaw dak li kien jissejjaħ tercia pars regni, terz ta' renju.
Din is-sistema politika kienet teżisti sal-1108/1110, u wara ma ġietx restawrata. Wara dan, sal-1918, meta l-Imperu Awstro-Ungeriż waqa', it-territorju tas-Slovakkja kien parti integrali mill-istat Ungeriż. Il-kompożizzjoni etnika tas-Slovakkja saret aktar diversa bil-wasla tal-Ġermaniżi tal-Karpazji fis-seklu 13 u l-Lhud fis-seklu 14.
L-invażjoni tal-Mongols fl-1241 u l-ġuħ li segwiet ikkawżaw tnaqqis sinifikanti fil-popolazzjoni. Madankollu, fi żminijiet medjevali, iż-żona tas-Slovakkja kienet ikkaratterizzata minn immigrazzjoni Ġermaniża u Lhudija, it-tiffjorit tal-bliet, il-kostruzzjoni ta' bosta kastelli tal-ġebel u l-kultivazzjoni tal-arti. Il-wasla tal-elementi Ġermaniżi kultant ħolqot problema għas-Slovakki indiġeni (u anke għall-Ungeriżi fl-Ungerija usa'), peress li ħafna drabi malajr kisbu l-biċċa l-kbira tal-poter fl-ibliet medjevali, biex aktar tard jirrifjutaw li jaqsmuha. It-tkissir tad-drawwiet qodma mill-Ġermaniżi spiss ta lok għal tilwim nazzjonali. Wieħed minnhom kellu jiġi solvut mir-Re Ludwig I bil-proklama Privilegium pro Slavis (Privileġġ għas-Slovakki) fl-1381. Skont dan il-privileġġ, Slovakki u Ġermaniżi kellhom jokkupaw kull nofs is-siġġijiet fil-kunsill tal-belt ta' Žilina u s-Sindku. kellu jiġi elett kull sena, li jalterna bejn dawk in-nazzjonalitajiet. Dan ma jkunx l-aħħar każ ta' dan it-tip.
Fl-1465, ir-Re Matthias Corvinus waqqaf it-tielet università tar-Renju Ungeriż, fi Pressburg (Bratislava), iżda ngħalqet fl-1490 wara l-mewt tiegħu L-Hussites stabbilixxew ukoll fir-reġjun wara l-Gwerer Użiti.
Minħabba l-espansjoni tal-Imperu Ottoman fit-territorju Ungeriż, Bratislava ġiet innominata bħala l-kapitali l-ġdida tal-Ungerija fl-1536, qabel il-waqgħa tal-eks-kapitali Ungeriża ta' Buda fl-1541. Sar parti mill-monarkija tal-Habsburg Awstrijaka, u mmarkat Il-bidu ta' era ġdida. It-territorju li jinkludi s-Slovakkja moderna, li dak iż-żmien kien magħruf bħala l-Ungerija ta' Fuq, sar il-post ta' stabbiliment ta' kważi żewġ terzi tan-nobbli Magyar li ħarbu mit-Torok u sar ħafna aktar lingwistikament u kulturali Ungeriż milli kien qabel. Parzjalment grazzi għall-familji tal-qedem Hussiti u Slovakki li jistudjaw taħt Martin Luther, ir-reġjun esperjenza tkabbir tal-Protestantiżmu. Għal perjodu qasir fis-seklu 17, il-maġġoranza tas-Slovakki kienu Luterani. Huma sfidaw lill-Habsburgs Kattoliċi u fittxew protezzjoni mill-ġirien Transilvanja, kontinwazzjoni rivali tal-istat Magyar li pprattika t-tolleranza reliġjuża u normalment kellu appoġġ Ottoman. L-Ungerija ta' Fuq, is-Slovakkja tal-lum, saret ix-xena ta' gwerer frekwenti bejn il-Kattoliċi tal-punent u l-Protestanti tal-Lvant, kif ukoll kontra t-Torok; il-fruntiera kienet fi stat kostanti ta' twissija militari u msaħħa ħafna minn kastelli u ċitadelli ta' spiss mgħasses minn truppi Kattoliċi Ġermaniżi u Slovakki fuq in-naħa tal-Habsburg. Fl-1648, is-Slovakkja ma ġietx meħlusa mill-Kontro-Riforma, li wasslet biex il-maġġoranza tal-popolazzjoni tagħha tabbanduna l-Luteraniżmu u tirritorna lejn il-Kattoliċiżmu Ruman. Fl-1655, l-istamperija tal-università ta' Trnava pproduċiet Cantus Catholici tal-Ġiżwita Benedikt Szöllősi, innarju Kattoliku bl-Islovakkja li affermat mill-ġdid ir-rabtiet max-xogħlijiet preċedenti ta' Ċirillu u Metodju.
Il-Gwerer Ottomani, ir-rivalità Awstrijaka-Transilvanja, u insurrezzjonijiet frekwenti kontra l-monarkija tal-Habsburg ikkawżaw devastazzjoni kbira, speċjalment fiż-żoni rurali. Fil-Gwerra Awstro-Torka (1663-1664), armata Torka mmexxija mill-Gran Viżir iddeċimat is-Slovakkja. Fl-1682, il-Prinċipat tal-Ungerija ta' Fuq, stat vassalli Ottoman ta' ħajja qasira, ġie stabbilit fit-territorju tas-Slovakkja moderna. Qabel dan, ir-reġjuni tat-tarf tan-Nofsinhar tagħha kienu diġà miġbura mill-eyalates ta' Egri, Budin u Uyvar. Ir-ribelli Kuruc minn Thököly tal-Prinċipat tal-Ungerija ta' Fuq ġġieldu flimkien mat-Torok kontra l-Awstrijaċi u l-Pollakki fil-Battalja ta' Vjenna tal-1683 immexxija minn Ġwanni III Sobieski. Meta t-Torok irtiraw mill-Ungerija fl-aħħar tas-seklu 17, l-importanza tat-territorju li jifforma s-Slovakkja moderna naqset, għalkemm Pressburg żammet l-istatus tagħha bħala l-kapitali tal-Ungerija sal-1848, meta ġiet trasferita lura lejn Buda.
Matul ir-rivoluzzjoni tal-1848-49, is-Slovakki appoġġaw lill-imperatur Awstrijak, bit-tama li jiksbu l-indipendenza mill-parti Ungeriża tal-monarkija doppja, iżda ma laħqux l-għan tagħhom. Minn hemm 'il quddiem, ir-relazzjonijiet bejn in-nazzjonalitajiet marru għall-agħar (ara l-Maġijarizzazzjoni), li laħqu fis-seċessjoni tas-Slovakkja mill-Ungerija wara l-Ewwel Gwerra Dinjija.
Indipendenza taċ-Ċekoslovakkja (1918-1939)
Fit-18 ta' Ottubru, 1918, Tomáš Garrigue Masaryk, Milan Rastislav Štefánik u Edvard Beneš iddikjaraw f'Washington D.C. l-indipendenza tat-territorji tal-Boemja, Moravja, Silesja, Ungerija ta' Fuq u Rutenja Karpazjali mill-Imperu Awstro-Ungeriż u pproklamaw stat komuni, Ċekoslovakkja. Fl-1919, matul il-kaos wara t-tifrik tal-Awstrija-Ungerija, iċ-Ċekoslovakkja ġiet iffurmata b'bosta Ġermaniżi, Slovakki, Ungeriżi u Ruteni fi ħdan il-fruntieri stabbiliti ġodda. Il-fruntieri ġew stabbiliti bit-Trattat ta' Saint Germain u t-Trattat ta' Trianon. Fil-paċi li wara l-Gwerra Dinjija, iċ-Ċekoslovakkja ħarġet bħala stat Ewropew sovran. Hija tat dawk li dak iż-żmien kienu drittijiet pjuttost estensivi lill-minoranzi tagħha.
Matul il-perjodu ta' bejn il-gwerra, iċ-Ċekoslovakkja demokratika kienet alleata ma' Franza, u wkoll mar-Rumanija u l-Jugoslavja (Little Entente); Madankollu, it-Trattati ta' Locarno tal-1925 ħallew is-sigurtà tal-Lvant tal-Ewropa miftuħa. Kemm iċ-Ċeki kif ukoll is-Slovakki gawdew minn perjodu ta' prosperità relattiva. Kien hemm progress mhux biss fl-iżvilupp tal-ekonomija tal-pajjiż, iżda wkoll fil-kultura u l-opportunitajiet edukattivi. Madankollu, id-Depressjoni l-Kbira kkawżat riċessjoni ekonomika qawwija, segwita minn taqlib politiku u insigurtà fl-Ewropa.
Fis-snin tletin, iċ-Ċekoslovakkja ġiet taħt pressjoni kontinwa mill-gvernijiet revanchisti tal-Ġermanja, l-Ungerija, u l-Polonja, li użaw il-minoranzi aggravati tal-pajjiż bħala mezz utli. Intalbet reviżjoni tal-fruntieri, peress li ċ-Ċeki kienu jiffurmaw biss 43% tal-popolazzjoni. Eventwalment, din il-pressjoni wasslet għall-Ftehim ta' Munich ta' Settembru, 1938, li ppermetta li l-maġġoranza etnika Ġermaniża tas-Sudetenland, art tal-fruntiera taċ-Ċekoslovakkja, tingħaqad mal-Ġermanja. Il-minoranzi li kien fadal intensifikaw il-pressjonijiet tagħhom għall-awtonomija u l-istat ġie federalizzat, bid-Dieti fis-Slovakkja u r-Rutenja. Il-bqija taċ-Ċekoslovakkja ngħatat l-isem ġdid taċ-Ċekoslovakkja u ġie mwiegħed grad akbar ta' awtonomija politika Slovakka. Dan, madankollu, ma seħħx. L-Ungerija rkuprat ukoll partijiet tan-Nofsinhar u tal-Lvant tas-Slovakkja fl-Ewwel Premju ta' Vjenna ta' Novembru 1938.
Tieni Gwerra Dinjija (1939-1945)
Wara l-Ftehim ta' Munich u l-Premju ta' Vjenna tiegħu, il-Ġermanja Nażista hedded li tehmeż parti mis-Slovakkja u tippermetti li r-reġjuni li fadal jiġu diviżi mill-Ungerija jew mill-Polonja sakemm ma tiġix iddikjarata l-indipendenza. Għalhekk, is-Slovakkja sseparat miċ-Ċekoslovakkja f'Marzu 1939 u alleat ruħha, kif talbet il-Ġermanja, mal-koalizzjoni ta' Hitler. Is-seċessjoni kienet ħolqot l-ewwel stat Slovakk fl-istorja. Il-gvern tal-Ewwel Repubblika Slovakka, immexxi minn Jozef Tiso u Vojtech Tuka, kien influwenzat ħafna mill-Ġermanja u gradwalment sar reġim pupazzi f'ħafna aspetti. Fl-24 ta' Novembru, 1940, is-Slovakkja ngħaqdet mal-Assi meta l-mexxejja tagħha ffirmaw il-Patt Tripartitiku.
Sadanittant, il-gvern Ċekoslovakk fl-eżilju pprova jreġġa' lura l-Ftehim ta' Munich u l-okkupazzjoni Ġermaniża sussegwenti taċ-Ċekoslovakkja u jirritorna r-Repubblika għall-fruntieri tagħha tal-1937 Il-gvern operat minn Londra u fl-aħħar mill-aħħar kien meqjus bħala l-gvern leġittimu taċ-Ċekoslovakkja matul it-Tieni Gwerra Dinjija.
Bħala parti mill-Olokawst fis-Slovakkja, 75,000 Lhudi mit-80,000 li baqgħu fit-territorju Slovakk wara li l-Ungerija ħatfet ir-reġjuni tan-Nofsinhar ġew deportati u meħuda lejn kampijiet ta' sterminazzjoni Ġermaniżi. Eluf ta' Lhud, Żingari u nies oħra politikament mhux mixtieqa baqgħu f'kampijiet ta' xogħol furzat Slovakk f'Sereď, Vyhne u Nováky. Tiso, permezz tal-għoti ta' eżenzjonijiet presidenzjali, ippermetta li bejn 1,000 u 4,000 persuna kruċjali għall-ekonomija tal-gwerra jevitaw id-deportazzjonijiet. Taħt il-ħakma ta' Tiso u l-okkupazzjoni Ungeriża, il-maġġoranza l-kbira tal-popolazzjoni Lhudija tas-Slovakkja ta' qabel il-gwerra (bejn 75,000 u 105,000 ruħ, inklużi dawk li mietu f'territorju okkupat) inqatlu.] L-istat Slovakk ħallas lill-Ġermanja 500 RM għal kull Lhudi deportat għal " taħriġ mill-ġdid u akkomodazzjoni” (Il-Kroazja ħallset ħlas simili iżda iżgħar ta' RM30).
Wara li deher ċar li l-Armata l-Ħamra Sovjetika kienet se tkeċċi lin-Nażisti barra mill-Ewropa ċentrali u tal-Lvant, moviment ta' reżistenza kontra n-Nażisti nieda insurrezzjoni armata ħarxa, magħrufa bħala r-Rewwixta Nazzjonali Slovakka, lejn l-aħħar tas-sajf tal-1944. Segwew okkupazzjoni mdemmija Ġermaniża u gwerra tal-guerilla. Il-Ġermaniżi u l-kollaboraturi lokali tagħhom qerdu kompletament 93 raħal u mmassakraw eluf ta' ċivili, ħafna drabi mijiet kull darba. It-territorju tas-Slovakkja ġie meħlus mill-forzi Sovjetiċi u Rumeni fl-aħħar ta' April, 1945.
Il-gvern tal-Partit Komunista fiċ-Ċekoslovakkja (1948-1989)
Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, iċ-Ċekoslovakkja ġiet rikostitwita u Jozef Tiso ġie eżegwit fl-1947 talli kkollabora man-Nazis. Aktar minn 80,000 Ungeriż u 32,000 Ġermaniż kienu sfurzati jitilqu mis-Slovakkja, f'sensiela ta' trasferimenti tal-popolazzjoni mibdija mill-Alleati fil-Konferenza ta' Potsdam. Mill-madwar 130,000 Ġermaniż tal-Karpazji fis-Slovakkja fl-1938, fl-1947 fadal biss madwar 20,000. L-NKVD arrestat u ddeportat aktar minn 20,000 persuna lejn is-Siberja.
Bħala riżultat tal-Konferenza ta' Yalta, iċ-Ċekoslovakkja ġiet taħt l-influwenza u aktar tard okkupazzjoni diretta tal-Unjoni Sovjetika u l-Patt ta' Varsavja tagħha, wara kolp ta' stat fl-1948. Tmint elef mitejn u erbgħin persuna ntbagħtu f'kampijiet tax-xogħol sfurzati 1948 u 1953.
Fl-1968, wara r-Rebbiegħa ta' Praga, il-pajjiż kien invadat mill-forzi tal-Patt ta' Varsavja (ir-Repubblika Popolari tal-Bulgarija, ir-Repubblika Popolari tal-Ungerija, ir-Repubblika Popolari tal-Polonja u l-Unjoni Sovjetika, bl-eċċezzjoni tar-Repubblika Soċjalista tar-Rumanija u r-Repubblika Partit Soċjalista Popolari Albaniż), temm perjodu ta' liberalizzazzjoni taħt it-tmexxija ta' Alexander Dubček. 137 ċivili Ċekoslovakk inqatlu u 500 ndarbu serjament waqt l-okkupazzjoni.
Fl-1969, iċ-Ċekoslovakkja saret federazzjoni tar-Repubblika Soċjalista Ċeka u r-Repubblika Soċjalista Slovakka fi ħdan ir-Repubblika Soċjalista Ċekoslovakka. Sar stat pupazzi tal-Unjoni Sovjetika, iżda qatt ma kienet parti minnha u żammet xi indipendenza.
Il-fruntieri mal-Punent kienu protetti mill-Purtiera tal-Ħadid. Madwar 600 persuna, irġiel, nisa u tfal, inqatlu fuq il-fruntiera taċ-Ċekoslovakkja mal-Awstrija u l-Ġermanja tal-Punent bejn l-1948 u l-1989.
Xoljiment taċ-Ċekoslovakkja (1989-1992)
It-tmiem tal-ħakma komunista fiċ-Ċekoslovakkja fl-1989, waqt ir-Rivoluzzjoni paċifika tal-Vellus, kien segwit għal darb'oħra mix-xoljiment tal-pajjiż, din id-darba f'żewġ stati suċċessuri. Il-kelma "soċjalista" tneħħiet mill-ismijiet taż-żewġ repubbliki, u r-Repubblika Soċjalista Slovakka ngħatat l-isem ta' Repubblika Slovakka. Fis-17 ta' Lulju, 1992, is-Slovakkja, immexxija mill-Prim Ministru Vladimír Mečiar, iddikjarat lilha nnifisha stat sovran, li jfisser li l-liġijiet tagħha ħadu preċedenza fuq dawk tal-gvern federali. Matul il-ħarifa tal-1992, Mečiar u l-Prim Ministru Ċek Václav Klaus innegozjaw id-dettalji tax-xoljiment tal-federazzjoni. F'Novembru, il-parlament federali ivvota biex ixolji uffiċjalment il-pajjiż fil-31 ta' Diċembru, 1992.
Ir-Repubblika Slovakka (1993-preżent)
Ir-Repubblika Slovakka u r-Repubblika Ċeka marru fi triqthom separati wara l-1 ta' Jannar, 1993, avveniment li ġieli jissejjaħ id-Divorzju Velvet. Madankollu, is-Slovakkja baqgħet sieħba mill-qrib tar-Repubblika Ċeka. Iż-żewġ pajjiżi jikkooperaw mal-Ungerija u l-Polonja fil-Grupp Visegrád. Is-Slovakkja saret membru tan-NATO fid-29 ta' Marzu, 2004, u tal-Unjoni Ewropea fl-1 ta' Mejju, 2004. Fil-21 ta' Diċembru, 2007, is-Slovakkja ngħaqdet maż-żona Schengen, u tippermetti l-ivvjaġġar mingħajr viża. Fl-1 ta' Jannar, 2009, is-Slovakkja adottat l-euro bħala l-munita nazzjonali tagħha bi 30.1260 kuruna għal kull euro. Fl-2019, Zuzana Čaputová saret l-ewwel president mara tas-Slovakkja.
Ġeografija
Is-Slovakkja tinsab bejn latitudnijiet 47° u 50° N u lonġitudnijiet 16° u 23° E. Il-pajsaġġ Slovakk huwa kkaratterizzat prinċipalment min-natura muntanjuża tiegħu, bil-Muntanji Karpazji jiġġebbed tul il-biċċa l-kbira tan-nofs tat-tramuntana tal-pajjiż. Fost dawn il-meded muntanjużi hemm il-qċaċet għoljin taż-żona Fatra-Tatra (inklużi t-Tatra, il-Gran Fatra u l-Inqas Fatra), il-Muntanji Ore Slovakki, il-Muntanji Ċentrali Slovakki jew Beskids. L-akbar art baxxa hija l-Artijiet Baxxi tad-Danubju fertili fil-Lbiċ, segwita mill-Artijiet Baxxi tas-Slovakkja tal-Lvant fix-Xlokk. Il-foresti jkopru 41% tal-art Slovakka.
Fruntieri
Il-total tal-fruntieri tas-Slovakkja: 1,587 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): Awstrija 105 km; Ċekja 241 km; Ungerija 627 km; Polonja 517 km; Ukrajna 97 km.
Muntanji Tatra
Il-Muntanji Tatra, b'29 quċċata li jaqbżu l-2,500 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar, huma l-ogħla firxa ta' muntanji fil-Karpazji. It-Tatras jokkupaw żona ta' 750 kilometru kwadru, li l-akbar parti minnhom (600 kilometru kwadru) tinsab fis-Slovakkja. Huma maqsuma f'diversi partijiet.
Fit-tramuntana, ħdejn il-fruntiera Pollakka, hemm it-Tatras Għolja, destinazzjoni popolari għall-mixi u l-iskijjar, u dar għal bosta lagi u widien pittoreski, kif ukoll l-ogħla punt tas-Slovakkja, il-Gerlachovský štít ta' 2,655 metru (8,711 pied). u l-muntanja Kriváň, simbolika ħafna tal-pajjiż. Fil-punent jinsabu t-Tatras tal-Punent, bl-ogħla quċċata tagħhom, Bystrá, f'2,248 metru (7,375 pied), u fil-lvant jinsabu l-Belianske Tatras, l-iżgħar fiż-żona.
Separati mit-Tatras proprji mill-wied tax-Xmara Váh hemm it-Tatras Baxx, li l-ogħla quċċata tagħhom hija Ďumbier, 2,043 metru (6,703 pied).
Il-firxa tal-muntanji Tatras hija rappreżentata bħala waħda minn tliet għoljiet fl-arma tas-Slovakkja.
Parks Nazzjonali
Fis-Slovakkja hemm 9 parks nazzjonali li jkopru 6.5% tal-wiċċ tal-pajjiż: Park Nazzjonali Tatra, Park Nazzjonali Tatras Baxx, Park Nazzjonali Veľká Fatra, Park Nazzjonali Karst Slovakk, Park Nazzjonali Poloniny, Park Nazzjonali Malá Fatra, Park Nazzjonali Muránska planina, Park Nazzjonali Ġenna Slovakka u Park Nazzjonali Pieniny.
Għerien
Is-Slovakkja għandha mijiet ta' għerien u kaverni taħt il-muntanji tagħha, li minnhom 30 huma miftuħa għall-pubbliku. Il-biċċa l-kbira tal-għerien għandhom stalagmiti li jogħlew mill-art u stalattiti mdendlin minn fuq.
Bħalissa hemm ħames għerien Slovakki elenkati bħala Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO: l-Għar tas-Silġ ta' Dobšiná, Domica, l-Għar ta' Gombasek, l-Għar ta' Jasovská u l-Għar ta' Ochtinská Aragonite. Għerien oħra miftuħa għall-pubbliku jinkludu l-Għar ta' Belianska, l-Għar tal-Ħelsien ta' Demänovská, l-Għar tas-Silġ ta' Demänovská jew l-Għar ta' Bystrianska.
Xmajjar
Ħafna xmajjar joriġinaw fil-muntanji Slovakki. Xi wħud jgħaddu biss mis-Slovakkja, filwaqt li oħrajn jiffurmaw fruntiera naturali mal-pajjiżi ġirien (aktar minn 620 kilometru). Pereżempju, id-Dunajec (17-il kilometru) fit-tramuntana, id-Danubju (172 kilometru) fin-nofsinhar jew il-Morava (119-il kilometru) fil-punent. It-tul totali tax-xmajjar fit-territorju Slovakk huwa 49,774 kilometru.
L-itwal xmara fis-Slovakkja hija l-Váh (403 kilometru), l-iqsar hija ċ-Čierna voda. Xmajjar importanti u kbar oħra huma l-Myjava, in-Nitra (197 kilometru), l-Orava, il-Hron (298 kilometru), il-Hornád (193 kilometru), is-Slaná (110 kilometru), l-Ipeľ (232 kilometru, li jiffurmaw il-fruntiera ma' Ungerija), il-Bodrog, il-Labourec, il-Latorica u l-Ondava.
L-ogħla fluss tax-xmajjar Slovakki jseħħ matul ir-rebbiegħa, meta l-borra mill-muntanji tinħall. L-unika eċċezzjoni hija d-Danubju, li l-fluss tiegħu huwa l-akbar matul is-sajf, meta l-borra fl-Alpi tinħall. Id-Danubju hija l-akbar xmara li tgħaddi mis-Slovakkja.
Klima
Il-klima Slovakka tinsab bejn iż-żoni tal-klima moderata u kontinentali, bi sjuf relattivament sħan u xtiewi kesħin, imsaħħab u umdi. Temperaturi estremi jvarjaw bejn -41 u 40.3 °C (-41.8 u 104.5 °F), għalkemm temperaturi taħt -30 °C (-22 °F) huma rari. Il-klima tvarja mit-tramuntana muntanjuża sal-pjanuri tan-Nofsinhar.
L-iktar reġjun sħun huwa Bratislava u n-Nofsinhar tas-Slovakkja, fejn it-temperaturi jistgħu jilħqu 30 °C (86 °F) fis-sajf, kultant sa 39 °C (102 °F) f'Hurbanovo. Bil-lejl, it-temperaturi jinżlu għal 20°C (68°F). It-temperaturi bi nhar fix-xitwa jvarjaw bejn -5°C (23°F) u 10°C (50°F). Jista 'jkun kiesaħ ħafna bil-lejl, iżda ġeneralment ma jaqax taħt -10 ° C (14 ° F).
Fis-Slovakkja hemm erba' staġuni, li kull wieħed minnhom (ir-rebbiegħa, is-sajf, il-ħarifa u x-xitwa) idum tliet xhur. L-arja kontinentali niexfa ġġib magħha s-sħana tas-sajf u l-ġlata tax-xitwa. Għall-kuntrarju, l-arja tal-oċeani ġġib ix-xita u tnaqqas it-temperaturi tas-sajf. Fl-artijiet baxxi u l-widien spiss ikun hemm ċpar, speċjalment fix-xitwa.
Ir-rebbiegħa tibda fil-21 ta' Marzu u hija kkaratterizzata minn temp kiesaħ, b’temperatura medja ta 'kuljum ta' 9 °C (48 °F) fl-ewwel ġimgħat u madwar 14 °C (57 °F) f’Mejju u 17 °C (63 °F). ) f'Ġunju. Fis-Slovakkja, it-temp u l-klima fir-rebbiegħa huma instabbli ħafna.
Is-sajf jibda fit-22 ta' Ġunju u huwa tipikament ikkaratterizzat minn temp sħun b'temperaturi ta' kuljum li jaqbżu t-30°C (86°F). Lulju huwa l-aktar xahar sħun, b'temperaturi bejn 37 u 40 °C (99 u 104 °F), speċjalment fir-reġjuni tan-Nofsinhar tas-Slovakkja, fiż-żoni urbani ta' Komárno, Hurbanovo jew Štúrovo. Xita jew maltempati bir-ragħad jistgħu jseħħu minħabba l-monsoon tas-sajf imsejjaħ Medardova kvapka (40 jum ta 'xita). Is-sajf fit-Tramuntana tas-Slovakkja huwa ġeneralment ħafif, b'temperaturi madwar 25 °C (77 °F) (inqas fil-muntanji).
Il-ħarifa fis-Slovakkja tibda fit-23 ta' Settembru u hija prinċipalment ikkaratterizzata minn temp imxarrab u bir-riħ, għalkemm l-ewwel ġimgħat jistgħu jkunu sħan u xemxi ħafna. It-temperatura medja f’Settembru hija ta’ madwar 14°C (57°F) u f’Novembru hija ta' 3°C (37°F). L-aħħar ta 'Settembru u l-bidu ta' Ottubru huwa żmien niexef u xemxi (l-hekk imsejjaħ sajf Indjan).
Ix-xitwa tibda fil-21 ta' Diċembru b’temperaturi ta' madwar -5 sa -10 °C (23 sa 14 °F). Ġeneralment tagħmel il-borra f'Diċembru u Jannar, dawn ikunu l-aktar xhur kesħin tas-sena. Fiż-żoni t'isfel, il-borra ma tibqax matul ix-xitwa, iżda tinbidel f'tidwib u ġlata. Ix-xtiewi huma aktar kesħin fil-muntanji, fejn is-silġ normalment idum sa Marzu jew April u t-temperaturi bil-lejl jinżlu għal -20 ° C (-4 ° F) u huma aktar kesħin.
Bijodiversità
Is-Slovakkja ffirmat il-Konvenzjoni ta' Rio dwar id-Diversità Bijoloġika fid-19 ta' Mejju 1993 u saret parti mill-konvenzjoni fil-25 ta' Awwissu 1994. Sussegwentement żviluppat Strateġija Nazzjonali għall-Bijodiversità u Pjan ta' Azzjoni, li waslet mill-konvenzjoni fit-2 ta' Novembru, 1998.
Il-bijodiversità tas-Slovakkja tinkludi annimali (bħal anellidi, artropodi, molluski, nematodi u vertebrati), fungi (Ascomycota, Basidiomycota, Chytridiomycota, Glomeromycota u Zygomycota), mikro-organiżmi (inkluż Mycetozoa) u pjanti. Il-pożizzjoni ġeografika tas-Slovakkja tiddetermina r-rikkezza tad-diversità tal-fawna u l-flora. Aktar minn 11,000 speċi ta' pjanti ġew deskritti fit-territorju kollu tagħha, kważi 29,000 speċi ta' annimali u aktar minn 1,000 speċi ta' protozoa. Il-bijodiversità endemika hija wkoll komuni.
Is-Slovakkja tinsab fil-bijoma ta 'foresti moderati b'weraq wiesa' u mħallta u ekoreġjuni terrestri ta 'foresti mħallta Pannonian u foresti tal-koniferi tal-muntanji tal-Karpazji. Hekk kif tinbidel l-altitudni, l-assoċjazzjonijiet tal-veġetazzjoni u l-komunitajiet tal-annimali jiffurmaw livelli ta' elevazzjoni (ballut, fagu, spruce, arżnu bush, mergħat alpini u taħt il-ħamrija). Il-foresti jkopru 44% tat-territorju tas-Slovakkja. Il-pajjiż kellu punteġġ medju tal-Indiċi tal-Integrità tal-Pajsaġġ tal-Foresti tal-2019 ta' 4.34/10, u kklassifikah fil-129 post globalment minn 172 pajjiż. F'termini ta 'mases tal-foresti, 60% huma siġar b'weraq wiesa' u 40% huma koniferi. L-emerġenza ta 'speċi ta' annimali hija relatata b'mod qawwi mat-tipi xierqa ta 'assoċjazzjonijiet ta' pjanti u bijotopi.
Aktar minn 4,000 speċi ta' fungi ġew irreġistrati fis-Slovakkja. Minnhom, kważi 1,500 huma speċi li jiffurmaw il-likeni. Xi wħud minn dawn il-fungi huma bla dubju endemiċi, iżda mhux magħruf biżżejjed biex ngħidu kemm. Mill-ispeċi li jiffurmaw il-likeni, madwar 40% ġew ikklassifikati bħala mhedda b'xi mod. Madwar 7% huma apparentement estinti, 9% fil-periklu, 17% vulnerabbli u 7% rari. L-status ta' konservazzjoni tal-fungi li ma' jiffurmawx il-likeni fis-Slovakkja mhuwiex dokumentat tajjeb, iżda teżisti lista ħamra għall-akbar fungi tagħha.
Gvern u politika
Is-Slovakkja hija repubblika demokratika parlamentari b'sistema b'ħafna partiti. L-aħħar elezzjonijiet parlamentari saru fit-30 ta' Settembru, 2023 u ż-żewġ rawnds tal-elezzjonijiet presidenzjali saru fit-23 ta' Marzu u fis-6 ta' April, 2024.
Il-kap tal-stat Slovakk u kap formali tal-eżekuttiv huwa l-president (bħalissa Peter Pellegrini), għalkemm b'poteri limitati ħafna. Il-president jiġi elett b'vot popolari dirett skont is-sistema ta' żewġ rawnds għal terminu ta' ħames snin. Il-biċċa l-kbira tas-setgħa eżekuttiva hija tal-kap tal-gvern, il-prim ministru (bħalissa Eduard Heger), li normalment ikun il-kap tal-partit rebbieħ u li jrid jifforma koalizzjoni ta' maġġoranza fil-parlament. Il-prim ministru jinħatar mill-president. Il-bqija tal-kabinett jinħatar mill-president fuq rakkomandazzjoni tal-prim ministru.
L-ogħla korp leġiżlattiv tas-Slovakkja huwa l-Kunsill Nazzjonali tar-Repubblika Slovakka (Národná rada Slovenskej republiky), korp unikamerali b'150 siġġu. Id-delegati jiġu eletti għal terminu ta' erba' snin ibbażat fuq is-sistema ta’ rappreżentazzjoni proporzjonali.
L-ogħla korp ġudizzjarju fis-Slovakkja hija l-Qorti Kostituzzjonali tas-Slovakkja (Ústavný súd), li tiddeċiedi dwar kwistjonijiet kostituzzjonali. It-13-il membru ta’ din il-qorti jinħatru mill-president minn lista ta' kandidati proposta mill-Parlament.
Il-Kostituzzjoni tar-Repubblika Slovakka ġiet ratifikata fl-1 ta' Settembru 1992 u daħlet fis-seħħ fl-1 ta' Jannar 1993. Ġiet emendata f'Settembru 1998 biex tippermetti l-elezzjoni diretta tal-president u għal darb'oħra fi Frar 2001 minħabba rekwiżiti ta' ammissjoni fl-UE. Is-sistema tal-liġi ċivili hija bbażata fuq il-kodiċijiet Awstro-Ungeriżi. Il-kodiċi legali ġie modifikat biex ikun konformi mal-obbligi tal-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSCE) u biex tiġi eliminata t-teorija legali Marxista-Leninista. Is-Slovakkja taċċetta l-ġurisdizzjoni obbligatorja tal-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja b'riżervi.
Is-sistema politika
Is-Slovakkja hija repubblika demokratika parlamentari b’kap tal-gvern - il-prim ministru - li għandu l-biċċa l-kbira tas-setgħa eżekuttiva u kap tal-istat - il-president - li huwa l-kap formali tal-eżekuttiv, iżda b’setgħat limitati ħafna. Il-pajjiż huwa subdiviż fi 8 reġjuni, b’kull wieħed imsemmi għall-belt prinċipali tiegħu. Dawn ingħataw ċertu livell ta’ awtonomija mill-2002 ’l hawn.
Il-kummerċ u l-ekonomija
L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tas-Slovakkja fl-2018 kienu l-industrija (26.2%), il-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (20.2%), l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta’ xogħol soċjali (14.8%).
Il-kummerċ fi ħdan l-UE jammonta għal 86% tal-esportazzjonijiet tas-Slovakkja (il-Ġermanja 22%, iċ-Ċekja 12% u l-Polonja 8%), filwaqt li barra mill-UE 3% jmorru fl- u 2% kemm fir-Russja u kif ukoll fiċ-Ċina.
F’termini ta’ importazzjonijiet, 80% jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Ġermanja 20%, iċ-Ċekja 16% u l-Awstrija 10%), filwaqt li barra mill-UE 5% jiġu kemm mir-Russja kif ukoll mill-.
Il-pajjiż għandu industrija tal-każinò żviluppata, li hija strettament liċenzjata.
Relazzjonijiet barranin
Il-Ministeru tal-Affarijiet Barranin u Ewropej (Slovakk: Ministerstvo zahraničných vecí a europskych záležitostí) huwa responsabbli għaż-żamma tar-relazzjonijiet esterni tar-Repubblika Slovakka u l-ġestjoni tal-missjonijiet diplomatiċi internazzjonali tagħha. Id-direttur tal-ministeru huwa Juraj Blanár. Il-ministeru jissorvelja l-affarijiet tas-Slovakkja ma' entitajiet barranin, inklużi r-relazzjonijiet bilaterali ma' nazzjonijiet individwali u r-rappreżentanza tagħha f'organizzazzjonijiet internazzjonali.
Is-Slovakkja ngħaqdet mal-Unjoni Ewropea u n-NATO fl-2004 u fiż-Żona tal-Euro fl-2009.
Is-Slovakkja hija membru tan-Nazzjonijiet Uniti (mill-1993) u tipparteċipa fl-aġenziji speċjalizzati tagħha. Il-pajjiż kien, fl-10 ta' Ottubru, 2005, elett għal mandat ta' sentejn fil-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU mill-2006 sal-2007. Huwa wkoll membru taż-Żona Schengen, il-Kunsill tal-Ewropa (CoE), l-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Ko -operazzjoni fl-Ewropa (OSCE), l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO), l-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD), l-Unjoni għall-Mediterran (UgħM), l-Organizzazzjoni Ewropea għar-Riċerka Nukleari (CERN), il-Bukarest Disgħa (B9) u parti mill-Grupp Visegrád (V4: is-Slovakkja, l-Ungerija, ir-Repubblika Ċeka, u l-Polonja).
Fl-2023, iċ-ċittadini Slovakki kellhom aċċess mingħajr viża jew viża mal-wasla għal 184 pajjiż u territorju, u b'hekk il-passaport Slovakk poġġa fit-8 rank tal-libertà tal-ivvjaġġar (marbuta mal-Latvja u s-Slovenja) fl-Indiċi tal-Passaporti ta' Henley.
Is-Slovakkja żżomm relazzjonijiet diplomatiċi ma' 134 pajjiż, primarjament permezz tal-Ministeru tal-Affarijiet Barranin tagħha. Minn Diċembru 2013, is-Slovakkja żammet 90 missjoni barra l-pajjiż, inklużi 64 ambaxxata, seba' missjonijiet għal organizzazzjonijiet multilaterali, disa' konsulati ġenerali, uffiċċju konsulari wieħed, Uffiċċju Ekonomiku u Kulturali Slovakk u tmien Istituti Slovakki. Hemm 44 ambaxxata u 35 konsulat onorarju fi Bratislava.
Is-Slovakkja u l-Istati Uniti jżommu rabtiet diplomatiċi b'saħħithom u jikkooperaw fl-oqsma militari u tal-infurzar tal-liġi. Il-programmi tad-Dipartiment tad-Difiża tal-Istati Uniti kkontribwixxew b'mod sinifikanti għar-riformi militari Slovakki. Madwar miljun Amerikan għandhom l-għeruq tagħhom fis-Slovakkja, u ħafna jżommu rabtiet kulturali u familjari qawwija mar-Repubblika Slovakka. Il-President Woodrow Wilson u l-Istati Uniti kellhom rwol ewlieni fit-twaqqif tal-istat oriġinali Ċekoslovakk fit-28 ta' Ottubru, 1918.
Is-Slovakkja fl-UE
Hemm 13-il membru fil-Parlament Ewropew mis-Slovakkja.
Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentanti tal-gvern Slovakk, skont il-qasam tal-politika li jkun qed jiġi indirizzat.
Il-Kunsill tal-UE m’għandux persuna waħda permanenti bħala president (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur.
Matul dawn is-6 xhur, il-ministri mill-gvern ta’ dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f’kull qasam ta’ politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE. Dati tal-presidenzi Slovakki: Lul-Diċ 2016
Il-Kummissarju nominat mis-Slovakkja għall-Kummisjoni Ewropea hu , il-Viċi President għar-Relazzjonijiet Interistituzzjonali u l-Prospettiva.
Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f’kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.
Is-Slovakkja għandha 9 rappreżentanti fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv – li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta’ interess – huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.
Is-Slovakkja għandha 7 rappreżentanti fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tal-UE tar-rappreżentanti reġjonali u lokali. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.
Is-Slovakkja tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE permezz tar-rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussell. Bħala l-“ambaxxata għall-UE” tas-Slovakkja, il-kompitu ewlieni tagħha hu li tiżgura li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti b’mod effettiv kemm jista’ jkun fl-UE.
L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b’mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa.
L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b’mod ġenerali.
Ċifri tal-2018 għas-Slovakkja:
- Nefqa totali tal-UE fis-Slovakkja – € 2.457 biljun (ekwivalenti għal 2.78% tal-ekonomija Slovakka)
- Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – € 0.764 biljun (ekwivalenti għal 0.86% tal-ekonomija Slovakka)
Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE mis-Slovakkja jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE – bħall-bini ta’ toroq, is-sussidjar ta’ riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.
Militari
Il-president huwa formalment il-kap kmandant tal-forzi armati Slovakki.
Is-Slovakkja ngħaqdet man-NATO f'Marzu 2004. Mill-2006, l-armata ttrasformat f'organizzazzjoni kompletament professjonali u s-servizz militari obbligatorju ġie abolit. Il-forzi armati Slovakki kienu jgħoddu 19,500 persunal bl-uniformi u 4,208 ċivili fl-2022.
Il-pajjiż kien parteċipant attiv f'azzjonijiet militari mmexxija mill-Istati Uniti u n-NATO u involut f'ħafna missjonijiet militari tan-Nazzjonijiet Uniti għaż-żamma tal-paċi: UNPROFOR fil-Jugoslavja (1992–1995), UNOMUR fl-Uganda u r-Rwanda (1993-1994), UNAMIR fir-Rwanda (1993-1996), UNTAES fil-Kroazja (1996-1998), UNOMIL fil-Liberja (1993-1997), MONUA fl-Angola (1997-1999), SFOR fil-Bożnja u Ħerzegovina (1999-2003), missjoni tal-OSKE fil-Moldova (1998). -2002), missjoni tal-OSKE fl-Albanija (1999), KFOR fil-Kosovo (1999-2002), UNGCI fl-Iraq (2000-2003), UNMEE fl-Etjopja u l-Eritrea (2000-2004), UNMISET fit-Timor tal-Lvant (2001), EUFOR Concordia fil-Maċedonja (2003), UNAMSIL fis-Sierra Leone (1999-2005), azzjoni ta' appoġġ tal-UE lill-Unjoni Afrikana fid-Darfur (2006), Operazzjoni Enduring Freedom fl-Afganistan (2002-2005), Operazzjoni Iraqi Freedom fl-Iraq (2003-2007) u UNDOF fil-fruntieri ta' Iżrael u s-Sirja (1998-2008).
Mill-2021, is-Slovakkja għandha 169 persunal militari skjerat f'Ċipru għal operazzjonijiet ta' appoġġ għall-paċi mmexxija mill-UNFICYP tan-Nazzjonijiet Uniti u 41 suldat skjerat fil-Bosnja-Ħerzegovina għall-EUFOR Althea.
Il-Forzi tal-Art Slovakki huma magħmula minn żewġ brigati tal-infanterija mekkanizzati attivi. Il-Forzi tad-Difiża tal-Ajru u tal-Ajru jinkludu ġwienaħ waħda ta' ġellieda, ġwienaħ waħda ta' ħelikopters ta' utilità, u brigata waħda SAM. Il-forzi ta' taħriġ u appoġġ jinkludu Element Nazzjonali ta' Appoġġ (Battaljun Multifunzjonali, Battaljun tat-Trasport, Battaljun tat-Tiswija), forza ta' gwarniġjon tal-belt kapitali Bratislava, kif ukoll battaljun ta' taħriġ, u diversi bażijiet ta' loġistika, komunikazzjoni u informazzjoni. Forzi mixxellanji taħt il-kmand dirett tal-Istaff Ġenerali jinkludu l-5 Reġiment tal-Forzi Speċjali.
Diviżjonijiet amministrattivi
Is-Slovakkja hija maqsuma f'żewġ livelli: tmien reġjuni (Bratislava, Trnava, Trencín, Nitra, Zilina, Banska Bystrica, Prešov u Košice) u 2,890 muniċipalità.
Is-Slovakkja hija maqsuma fi 8 kraje (singulari—kraj, normalment tradott bħala "reġjun"), li kull wieħed minnhom huwa msemmi għall-belt prinċipali tagħha. Ir-reġjuni gawdew ċertu grad ta' awtonomija mill-2002. Il-korpi awtonomi tagħhom jissejħu Reġjuni Awtonomi (jew awtonomi) (sg. samosprávny kraj, pl. samosprávne kraje) jew Unitajiet Territorjali tal-Livell ta' Fuq (sg. vyšší územný). celok, pl vyššie územné celky, abbr.
Il-kraje huma suddiviżi f'okresy (sg. okres, normalment tradott bħala distretti). Is-Slovakkja bħalissa għandha 79 distrett.
L-okresy huma aktar maqsuma f'obce (sg. obec, normalment tradott bħala "muniċipalità"). Bħalissa hemm 2,890 muniċipalità.
F'termini ta' ekonomija u rata ta' qgħad, ir-reġjuni tal-punent huma aktar sinjuri mir-reġjuni tal-Lvant. Bratislava hija d-19-il reġjun l-aktar sinjur tal-Unjoni Ewropea bil-PGD (PPP) per capita; Il-PGD bil-parità tas-saħħa tal-akkwist huwa madwar tliet darbiet ogħla milli f'reġjuni Slovakki oħra.
|
|
|
Ekonomija
Is-Slovakkja għandha ekonomija żviluppata u bi dħul għoli. Fl-2024, b'popolazzjoni ta' 5 miljun biss, kien ikklassifikat bħala s-46 pajjiż l-aktar sinjur bi prodott domestiku gross per capita bbażat fuq parità tas-saħħa tal-akkwist ta' $44,081, u l-61 l-akbar ekonomija fid-dinja b'PGD ta '$140.808 biljun. Il-PGD per capita tiegħu huwa ekwivalenti għal 69% tal-medja tal-Unjoni Ewropea fl-2021. Il-pajjiż qed ibati biex jindirizza l-iżbilanċi reġjonali fil-ġid u l-impjiegi. Il-PGD per capita jvarja minn 188 % tal-medja tal-UE fi Bratislava għal 54 % fil-Lvant tas-Slovakkja. Bratislava hija d-19-il reġjun l-aktar sinjur fl-Unjoni Ewropea bil-PGD (PPP) per capita. Għalkemm l-inugwaljanza fid-dħul reġjonali hija għolja, 90 % taċ-ċittadini huma sidien ta' djarhom.
L-OECD fl-2017 irrapportat: Ir-Repubblika Slovakka tkompli turi prestazzjoni ekonomika b'saħħitha, bi tkabbir qawwi appoġġjat minn settur finanzjarju b'saħħtu, dejn pubbliku baxx u kompetittività internazzjonali għolja bbażata fuq investiment barrani kbir.
Il-pajjiż kien jiġi mlaqqam bħala "Tatra Tiger" fis-snin 2000 peress li ttrasforma b'suċċess minn ekonomija ppjanata ċentralment għal ekonomija mmexxija mis-suq u kiseb, bħala medja, tkabbir tal-PGD per capita ta' madwar 6% kull sena bejn l-2000 u l-2008. Tlestew privatizzazzjonijiet kbar, is-settur bankarju huwa kważi kompletament f'idejn privati, u l-investiment barrani żdied. L-ekonomija Slovakka hija waħda mill-ekonomiji li qed jikbru b'rata mgħaġġla fl-Ewropa u t-tielet l-aktar malajr fiż-żona tal-euro (2017). Fl-2007, 2008 u 2010 (bi tkabbir tal-PGD ta' 10.5%, 6% u 4%, retrospettivament). Fl-2016, aktar minn 86% tal-esportazzjonijiet Slovakki marru lejn l-Unjoni Ewropea, u aktar minn 50% tal-importazzjonijiet Slovakki ġew minn stati membri oħra tal-Unjoni Ewropea.
Il-proporzjon tad-dejn pubbliku mal-PDG fis-Slovakkja laħaq 49.4 % fl-aħħar tal-2018, ferm taħt il-medja tal-OECD.
Il-qgħad, li laħaq il-quċċata ta' 19% fl-aħħar tal-1999, naqas għal 4.9% fl-2019, l-inqas rata rreġistrata fl-storja tas-Slovakkja.
Is-Slovakkja adottat l-ewro fl-1 ta' Jannar, 2009, u saret is-sittax-il membru taż-żona ewro. L-ewro fis-Slovakkja ġie approvat mill-Kummissjoni Ewropea fis-7 ta' Mejju, 2008. Il-kuruna Slovakka ġiet rivalutata fit-28 ta' Mejju, 2008 għal 30.126 għal kull euro, li kienet ukoll ir-rata tal-kambju tal-ewro.
Il-gvern Slovakk iħeġġeġ l-investiment barrani, peress li huwa wieħed mill-forzi li jmexxu l-ekonomija. Is-Slovakkja hija pajjiż attraenti għall-investituri barranin, l-aktar minħabba l-pagi baxxi tagħha, ir-rati tat-taxxa baxxi, il-forza tax-xogħol edukata tajjeb, il-post ġeografiku favorevoli fil-qalba tal-Ewropa ċentrali, l-istabbiltà politika soda u r-relazzjonijiet internazzjonali tajbin, imsaħħa mill-adeżjoni tal-pajjiż mal- Unjoni Ewropea. Xi reġjuni, speċjalment dawk fil-Lvant tas-Slovakkja, naqsu milli jattiraw investimenti kbar, li aggravaw id-disparitajiet reġjonali f'ħafna oqsma ekonomiċi u soċjali. L-influssi ta' investiment dirett barrani kibru b’aktar minn 600 % mill-2000, kollettivament laħqu l-ogħla livell ta' $17.3 biljun fl-2006, jew madwar $22,000 per capita fl-aħħar tal-2008.
Is-Slovakkja tikklassifika fil-45 post minn 190 ekonomija f'termini ta' faċilità ta' negozju, skont ir-Rapport Doing Business 2020 tal-Bank Dinji, u 49 minn 63 pajjiż u territorju f'termini ta' ekonomija kompetittiva, skont ir-Rapport World Competitiveness Yearbook 2022.
Industrija
Għalkemm il-PGD tas-Slovakkja ġej prinċipalment mis-settur terzjarju (servizzi), is-settur industrijali għandu wkoll rwol importanti fl-ekonomija tagħha. Is-setturi industrijali ewlenin huma l-manifattura tal-karozzi u l-inġinerija elettrika. Mill-2007, is-Slovakkja kienet l-akbar produttur tal-karozzi fid-dinja per capita, b'total ta '1,090,000 karozza manifatturati fil-pajjiż fl-2018 biss 275,000 persuna huma impjegati direttament u indirettament mill-industrija tal-karozzi. Bħalissa hemm erba' impjanti tal-assemblaġġ tal-karozzi, b'ħames wieħed qed jinbena: Volkswagen fi Bratislava (mudelli: Volkswagen Up, Volkswagen Touareg, Audi Q7, Audi Q8, Porsche Cayenne, Lamborghini Urus), PSA Peugeot Citroën fi Trnava (mudelli: Peugeot 208, Citroën C3 Picasso), l-impjant Kia Motors f'Žilina (mudelli: Kia Cee'd, Kia Sportage, Kia Venga) u l-impjant Jaguar Land Rover f'Nitra (mudell: Land Rover Defender, Land Rover Discovery) . Volvo se tibni karozzi elettriċi f'impjant ġdid fis-Slovakkja, bil-kostruzzjoni skedata li tibda fl-2023, bil-produzzjoni f'serje tibda fl-2026. Hyundai Mobis f'Žilina hija l-akbar fornitur għall-industrija tal-karozzi fis-Slovakkja.
L-industrija tal-manifattura tal-elettronika qed tisplodi wkoll. Foxconn għandha fabbrika f'Nitra għall-manifattura ta' televiżjonijiet LCD, Samsung f'Galanta għall-manifattura ta' monitors u televiżjonijiet tal-kompjuter. Slovnaft, li għandha kwartjieri ġenerali fi Bratislava u b'4,000 impjegat, hija raffinerija taż-żejt b'kapaċità ta' proċessar ta' 5.5 sa 6 miljun tunnellata ta' żejt mhux raffinat fis-sena. Il-produttur tal-azzar US Steel f'Košice huwa l-akbar impjegatur fil-Lvant tas-Slovakkja bi 12,000 impjegat.
ESET hija kumpanija tas-sigurtà tal-kompjuter minn Bratislava b'aktar minn 1,000 impjegat madwar id-dinja llum. Il-fergħat tagħha jinsabu fl-Istati Uniti, l-Irlanda, ir-Renju Unit, l-Arġentina, ir-Repubblika Ċeka, Singapor u l-Polonja. F'dawn l-aħħar snin, negozji orjentati lejn is-servizz u ta' teknoloġija għolja iffjorixxu fi Bratislava. Ħafna kumpaniji globali, inklużi IBM, Dell, Lenovo, AT&T, SAP u Accenture, bnew ċentri ta' esternalizzazzjoni u servizz hawn. Raġunijiet għall-influss ta' korporazzjonijiet multinazzjonali jinkludu l-prossimità għall-Ewropa tal-Punent, forza tax-xogħol tas-sengħa, u densità għolja ta' universitajiet u faċilitajiet ta' riċerka. Kumpaniji kbar oħra u impjegaturi bbażati fi Bratislava jinkludu Amazon, Slovak Telekom, Orange Slovensko, Slovenská sporiteľňa, Tatra banka, Doprastav, Hewlett-Packard Slovakkja, Henkel Slovensko, Slovenský plynárenský priemysel, Microsoft Slovakia, Zu richhirpool Slovakia u Grupp Zu richhirpool In Slovakkja. Is-Slovakkja.
Il-pożizzjoni ġeografika ta' Bratislava fl-Ewropa Ċentrali għamlet Bratislava salib it-toroq għat-traffiku kummerċjali internazzjonali. Diversi rotot tal-kummerċ antiki, bħar-Rotta tal-Ambra u l-passaġġ tal-ilma tad-Danubju, għaddew mit-territorju tal-Bratislava tal-lum. Illum, Bratislava hija ċentru għat-toroq, il-ferroviji, il-passaġġi tal-ilma u l-passaġġi tal-arja.
Enerġija
Fl-2012, is-Slovakkja pproduċiet total ta' 28,393 GWh ta' elettriku, filwaqt li fl-istess ħin kkunsmat 28,786 GWh. Il-livell ta' konsum kemxejn ogħla mill-kapaċità tal-produzzjoni (-393 GWh) fisser li l-pajjiż ma kienx awtosuffiċjenti fil-provvista tal-enerġija. Is-Slovakkja importat l-elettriku prinċipalment mir-Repubblika Ċeka (9,961 GWh - 73.6% tal-importazzjonijiet totali) u esportat prinċipalment lejn l-Ungerija (10,231 GWh - 78.2% tal-esportazzjonijiet totali).
Fl-2020, l-enerġija nukleari ammontat għal 54% tal-produzzjoni totali tal-elettriku fis-Slovakkja, segwita minn 17% idroenerġija, 13% gass naturali, 7% faħam, 5% bijokarburanti u 2% tal-enerġija solari.
Iż-żewġ impjanti nukleari tas-Slovakkja jinsabu f'Jaslovské Bohunice u Mochovce, kull wieħed b'żewġ reatturi jaħdmu. Inbnew żewġ reatturi ġodda; Mochovce-3 beda jopera f'Jannar 2023. Mochovce-4 huwa ppjanat li jiġi installat fi żmien sena.
Ir-reatturi addizzjonali se jirritornaw lis-Slovakkja biex tkun esportatur nett tal-elettriku.
Fl-2024, il-gvern Slovakk approva pjan biex jinbena reattur nukleari ġdid f'Jaslovské Bohunice.
Trasport
Hemm erba' awtostradi ewlenin, minn D1 sa D4, u tmien awtostradi, minn R1 sa R8. Ħafna minnhom għadhom qed jinbnew.
L-awtostrada D1 tgħaqqad Bratislava ma' Trnava, Nitra, Trenčín, Žilina u lil hinn, filwaqt li l-awtostrada D2 tgħaqqadha ma' Praga, Brno u Budapest f'direzzjoni tat-tramuntana-nofsinhar. Parti kbira mill-awtostrada D4 (ring road ta' barra), li għandha ttaffi l-pressjoni fuq is-sistema tal-awtostradi ta' Bratislava, hija skedata li tiftaħ fl-2020. L-awtostrada A6 għal Vjenna tgħaqqad is-Slovakkja direttament mas-sistema tal-awtostradi Awstrijaka u nfetħet fid-19 ta' Novembru, 2007.
Is-Slovakkja għandha tliet ajruporti internazzjonali. L-ajruport ta' Bratislava huwa l-ajruport ewlieni u l-akbar. Hija tinsab disa' kilometri (5 mi) mill-kapitali +1⁄2 mi) fil-grigal taċ-ċentru tal-belt. Hija sservi titjiriet nazzjonali u internazzjonali ċivili u governattivi, skedati u mhux skedati. Ir-runways attwali jappoġġaw l-inżul tat-tipi komuni kollha ta' inġenji tal-ajru li qed jintużaw bħalissa. L-ajruport gawda traffiku tal-passiġġieri li qed jikber b’rata mgħaġġla f’dawn l-aħħar snin; Huwa serva 279,028 passiġġier fl-2000 u 2,292,712 fl-2018. L-Ajruport Internazzjonali ta 'Košice huwa ajruport li jaqdi Košice. Huwa t-tieni l-akbar ajruport internazzjonali fis-Slovakkja. L-Ajruport ta 'Poprad-Tatry huwa t-tielet l-iktar ajruport traffikuż, l-ajruport jinsab 5 km fil-punent-majjistral ta' Poprad. Huwa ajruport b'waħda mill-ogħla elevazzjonijiet fl-Ewropa Ċentrali, f'718 m, li huwa 150 m ogħla mill-Ajruport ta' Innsbruck fl-Awstrija.
Il-Ferroviji tar-Repubblika Slovakka toffri servizzi ta' trasport bil-ferrovija fuq linji nazzjonali u internazzjonali.
Il-port ta' Bratislava huwa wieħed miż-żewġ portijiet tax-xmajjar internazzjonali fis-Slovakkja. Il-port jgħaqqad Bratislava mat-traffiku marittimu internazzjonali, speċjalment l-interkonnessjoni tal-Baħar tat-Tramuntana mal-Baħar l-Iswed permezz tal-Kanal Rhine-Main-Danubju. Barra minn hekk, dgħajjes turistiċi joperaw mill-port tal-passiġġieri ta 'Bratislava, inklużi rotot lejn Devín, Vjenna u postijiet oħra. Il-port ta' Komárno huwa t-tieni l-akbar port fis-Slovakkja b'erja ta' aktar minn 20 ettaru u jinsab madwar 100 km fil-lvant ta' Bratislava. Hija tinsab fil-konfluwenza ta' żewġ xmajjar: id-Danubju u l-Váh.
Turiżmu
Is-Slovakkja għandha pajsaġġi naturali, muntanji, għerien, kastelli u bliet medjevali, arkitettura popolari, spas u ski resorts. Aktar minn 5.4 miljun turist żaru s-Slovakkja fl-2017. L-aktar destinazzjonijiet attraenti huma l-kapitali Bratislava u t-Tatras Għolja. Ħafna mill-viżitaturi ġejjin mir-Repubblika Ċeka (madwar 26%), il-Polonja (15%) u l-Ġermanja (11%).
Is-Slovakkja għandha bosta kastelli, li ħafna minnhom huma fdalijiet. L-aktar magħrufa huma l-Kastell Bojnice (spiss użat bħala post tal-iffilmjar), il-Kastell ta' Spiš (elenkat mill-UNESCO), il-Kastell ta' Orava, il-Kastell ta' Bratislava u l-fdalijiet tal-Kastell ta' Devín. Il-Kastell ta’ Čachtice darba kien id-dar tal-qattiel serjali l-aktar prolifiku tad-dinja, il-“Bloody Lady”, Elizabeth Báthory.
Il-pożizzjoni tas-Slovakkja fl-Ewropa u l-passat tagħha (sħubija fir-Renju tal-Ungerija, il-Monarkija tal-Habsburg u ċ-Ċekoslovakkja) għamlu ħafna bliet u rħula simili għal dawk tar-Repubblika Ċeka (bħal Praga), l-Awstrija (bħal Salzburg) jew l-Ungerija (bħal Budapest). F’ħafna bliet ġie ppreservat ċentru storiku b’mill-inqas kwadru wieħed. Ċentri storiċi kbar jistgħu jinstabu fi Bratislava, Trenčín, Košice, Banská Štiavnica, Levoča u Trnava. Fl-aħħar snin, iċ-ċentri storiċi għaddew minn restawr.
Knejjes storiċi jistgħu jinstabu fi kważi kull belt u belt fis-Slovakkja. Ħafna minnhom huma fl-istil Barokk, iżda hemm ukoll ħafna eżempji ta 'arkitettura Rumanika u Gotika, bħal Banská Bystrica, Bardejov u Spišská Kapitula. Il-Bażilika ta' San Ġakbu f’Levoča, bl-ogħla artal tal-injam imnaqqax fid-dinja, u l-Knisja tal-Ispirtu s-Santu f'Žehra, b'affreski medjevali, huma Siti ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO. Il-Kon-Katidral ta' San Martin fi Bratislava serva bħala l-knisja tal-inkurunazzjoni tar-Renju tal-Ungerija. L-eqdem bini sagru fis-Slovakkja jmur lura għall-perjodu tal-Moravja l-Kbira, fis-seklu 9.
Il-knejjes tal-injam tat-Tramuntana u l-Grigal tas-Slovakkja huma strutturi siewja ħafna. Ħafna nbnew fil-bidu tas-seklu 15 minn Kattoliċi, Luterani, u membri tal-knejjes tar-Rit tal-Lvant.
It-turiżmu huwa wieħed mis-setturi ewlenin tal-ekonomija tas-Slovakkja, għalkemm għadu traskurat. Hija bbażata fuq it-turiżmu domestiku, peress li l-maġġoranza tat-turisti huma ċittadini Slovakki u residenti li jivvjaġġaw għal pjaċir fil-pajjiż. Bratislava u t-Tatras Għoli u Baxx huma l-aktar waqfiet turistiċi traffikużi. Destinazzjonijiet turistiċi popolari oħra huma l-ibliet u l-irħula ta' Košice, Banská Štiavnica jew Bardejov, u bosta parks nazzjonali, bħall-Park Nazzjonali ta’ Pieniny, il-Park Nazzjonali ta' Malá Fatra, il-Park Nazzjonali ta’ Veľká Fatra, il-Park Nazzjonali ta’ Poloniny jew il-Park Nazzjonali tal-Ġenna Slovakka, fost oħrajn. .
Hemm ħafna kastelli mifruxa madwar il-pajjiż. Fost it-turisti, uħud mill-aktar popolari huma l-Kastell ta' Bojnice, il-Kastell ta' Spiš, il-Kastell ta' Stará Ľubovňa, il-Kastell ta' Krásna Hôrka, il-Kastell ta’ Orava (fejn ġew iffilmjati ħafna xeni minn Nosferatu), il-Kastell ta’ Trenčín u l-Kastell ta' Bratislava, u wkoll kastelli mħassra, bħall-Kastell ta' Beckov. , il-Kastell ta' Devín, il-Kastell ta' Šariš, il-Kastell ta' Považie, u l-Kastell ta' Strečno (fejn ġie ffilmjat Dragonheart).
Għerien miftuħa għall-pubbliku jinsabu prinċipalment fit-Tramuntana tas-Slovakkja. Driry huwa l-uniku għar miftuħ għall-pubbliku fil-Punent tas-Slovakkja. Dobšiná Ice Cave, Demänovská Ice Cave, Demänovská Freedom Cave, Belianska Cave jew Domica Cave huma fost l-aktar waqfiet turistiċi popolari. L-Għar tal-Ochtinská Aragonite, li jinsab fiċ-ċentru tas-Slovakkja, huwa wieħed mit-tliet għerien tal-aragonit biss fid-dinja. Hemm eluf ta' għerien li jinsabu fis-Slovakkja, li tlettax minnhom huma miftuħa għall-pubbliku.
Is-Slovakkja hija magħrufa wkoll għall-ħafna spas tagħha. Piešťany hija l-akbar u l-aktar belt spa fil-pajjiż u tattira bosta viżitaturi mill-pajjiżi tal-Golf, prinċipalment mill-Emirati Għarab Magħquda, il-Qatar, il-Kuwajt u l-Baħrejn. Bliet spa importanti oħra huma Bardejov, Trenčianske Teplice, Turčianske Teplice u Rajecké Teplice. Xi bliet u rħula spa minuri magħrufa huma Štós, Číž, Dudince, Kováčová, Nimnica, Smrdáky, Lúčky u Vyšné Ružbachy, fost oħrajn.
Tifkiriet tipiċi Slovakki huma pupi lebsin kostumi tradizzjonali, oġġetti taċ-ċeramika, ħġieġ, figuri tal-injam minquxin, črpáks (buqar tal-injam), fujaras (strument folkloristiku elenkat mill-UNESCO) u valaškas (mannara mżejna tradizzjonali u, fuq kollox, prodotti magħmula mill-qamħ). qxur u wajer, partikolarment figuri umani. Tifkiriet jistgħu jinxtraw fil-ħwienet ta 'l-organizzazzjoni statali ÚĽUV (Ústredie ľudovej umeleckej výroby, Ċentru ta' Produzzjoni ta' Arti Folk). Il-katina ta' ħwienet Dielo tbigħ xogħlijiet ta' artisti u nies tas-sengħa Slovakki. Dawn il-ħwienet jinsabu prinċipalment fl-ibliet.
Il-prezzijiet tal-prodotti importati huma ġeneralment l-istess bħal fil-pajjiżi ġirien, filwaqt li l-prezzijiet tal-prodotti u s-servizzi lokali, speċjalment l-ikel, huma ġeneralment aktar baxxi.
Xjenza
L-Akkademja tax-Xjenzi Slovakka ilha l-aktar istituzzjoni xjentifika u ta' riċerka importanti tal-pajjiż mill-1953. Is-Slovakki għamlu kontribuzzjonijiet xjentifiċi u tekniċi notevoli matul l-istorja. Is-Slovakkja bħalissa tinsab fil-proċess ta' negozjati biex issir membru tal-Aġenzija Spazjali Ewropea. L-istatus ta' osservatur ingħata fl-2010, meta s-Slovakkja ffirmat il-Ftehim Ġenerali ta' Kooperazzjoni li fih ġiet kondiviża informazzjoni dwar programmi ta' edukazzjoni li kienu għaddejjin u s-Slovakkja ġiet mistiedna għal diversi negozjati tal-ESA. Fl-2015, is-Slovakkja ffirmat il-Ftehim tal-Istat Ewropew li Koopera li abbażi tiegħu s-Slovakkja impenjat ruħha għall-programm ta' dħul finanzjarju msejjaħ PECS (Skema għall-Istati Ewropej li Kooperaw) li jservi bħala tħejjija għal sħubija sħiħa. L-organizzazzjonijiet ta' riċerka u żvilupp Slovakki jistgħu japplikaw għal finanzjament għal proġetti relatati mal-avvanz tat-teknoloġiji spazjali. Is-Slovakkja hija mistennija li ssir membru sħiħ tal-ESA fl-2020 wara li tkun iffirmat il-Konvenzjoni tal-ESA. Is-Slovakkja se tkun obbligata tistabbilixxi baġit statali li jinkludi finanzjament tal-ESA. Is-Slovakkja ġiet ikklassifikata fil-45 post fl-Indiċi tal-Innovazzjoni Globali fl-2023.
Demografija
Il-popolazzjoni hija aktar minn 5.4 miljun u tikkonsisti prinċipalment minn Slovakki. Id-densità medja tal-popolazzjoni hija ta' 110 abitant għal kull km2. Skont iċ-ċensiment tal-2021, il-maġġoranza tal-abitanti tas-Slovakkja huma Slovakki (83.82%). L-Ungeriżi huma l-akbar minoranza etnika (7.75%). Gruppi etniċi oħra jinkludu Roma (1.23%), Ċeki (0.53%), Russi (0.44%), u oħrajn jew mhux speċifikati (6.1%).
Fl-2018 l-età medja tal-popolazzjoni Slovakka kienet 41 sena.
L-akbar mewġ ta' emigrazzjoni Slovakka seħħew fis-seklu 19 u kmieni fl-20. Fiċ-ċensiment tal-Istati Uniti tal-1990, 1.8 miljun ruħ identifikaw lilhom infushom bħala ta' antenati Slovakki.
Lingwi
Il-lingwa uffiċjali hija Slovakka, membru tal-familja tal-lingwi Slavi. L-Ungeriż huwa mitkellem ħafna fir-reġjuni tan-Nofsinhar u r-Russu jintuża f'xi partijiet tal-grigal. Il-lingwi minoritarji għandhom status ko-uffiċjali f'muniċipalitajiet fejn id-daqs tal-popolazzjoni minoritarja jilħaq il-limitu legali ta' 15 % f'żewġ ċensimenti konsekuttivi.
Is-Slovakkja hija fost il-pajjiżi tal-UE bl-aktar kelliema barranin. Fl-2007, 68% tal-popolazzjoni ta' bejn il-25 u l-64 sena ddikjaraw li titkellem żewġ lingwi barranin jew aktar, u poġġiha fit-tieni post fl-Unjoni Ewropea. L-iktar lingwa barranija magħrufa fis-Slovakkja hija ċ-Ċek. Rapport tal-Eurostat juri wkoll li 98.3% tal-istudenti Slovakki tal-edukazzjoni sekondarja għolja jistudjaw żewġ lingwi barranin, li jaqbeż bil-bosta l-medja ta’ 60.1% tal-Unjoni Ewropea. Skont stħarriġ tal-Ewrobarometru tal-2012, 26 % tal-popolazzjoni għandha għarfien konversazzjonali tal-Ingliż, segwit mill-Ġermaniż (22 %) u r-Russu (17 %).
Il-komunità torox tuża l-Lingwa tas-Sinjali Slovakka. Għalkemm iċ-Ċek u s-Slovakk mitkellma huma simili, il-Lingwa tas-Sinjali Slovakka mhijiex partikolarment simili għal-Lingwa tas-Sinjali Ċeka.
Reliġjon
Il-kostituzzjoni Slovakka tiggarantixxi l-libertà tar-reliġjon. Fl-2021, 55.8% tal-popolazzjoni identifikaw ruħhom bħala Kattoliċi Rumani, 5.3% bħala Luterani, 1.6% bħala Kalvinisti, 4% bħala Kattoliċi Griegi, 0.9% bħala Ortodossi, 23.8% identifikaw ruħhom bħala atei jew mhux reliġjużi u 6.5% għamlu ma jwieġbux għall-mistoqsija dwar it-twemmin tagħhom. Fl-2004, madwar terz tal-membri tal-knisja attendew regolarment servizzi reliġjużi. Il-Knisja Kattolika Griega Slovakka hija Knisja Kattolika tar-Rit sui iuris tal-Lvant. Qabel it-Tieni Gwerra Dinjija, madwar 90,000 Lhudi għexu fis-Slovakkja (1.6% tal-popolazzjoni), iżda l-biċċa l-kbira ġew maqtula matul l-Olokawst. Wara aktar tnaqqis minħabba l-emigrazzjoni u l-assimilazzjoni ta’ wara l-gwerra, illum fadal madwar 2,300 Lhudi biss (0.04% tal-popolazzjoni).
Fis-Slovakkja hemm 18-il reliġjon reġistrati mill-Istat, li minnhom 16 huma Kristjani, waħda hija Lhudija u waħda hija l-fidi Bahá'í. Fl-2016, maġġoranza ta' żewġ terzi tal-parlament Slovakk approva abbozz ta' liġi ġdid li jipprevjeni l-Iżlam u organizzazzjonijiet reliġjużi oħra milli jsiru reliġjonijiet rikonoxxuti mill-istat billi jirdoppja l-limitu minimu ta' segwaċi minn 25,000 għal 50,000; Madankollu, il-president tas-Slovakkja ta' dak iż-żmien, Andrej Kiska, poġġa l-veto għall-abbozz. Fl-2010, kien hemm madwar 5,000 Musulmani fis-Slovakkja, li jirrappreżentaw inqas minn 0.1% tal-popolazzjoni tal-pajjiż. Is-Slovakkja hija l-uniku stat membru tal-Unjoni Ewropea li m’għandux moskej.
Edukazzjoni
Il-Programm għall-Valutazzjoni Internazzjonali tal-Istudenti, ikkoordinat mill-OECD, bħalissa jikklassifika l-edukazzjoni sekondarja Slovakka fit-30 post fid-dinja (ipoġġiha eżatt taħt l-Istati Uniti u eżatt fuq Spanja). L-edukazzjoni fis-Slovakkja hija obbligatorja minn 6 sa 16-il sena. Is-sistema edukattiva tikkonsisti fi skola primarja, li hija maqsuma f’żewġ partijiet, l-ewwel grad (minn 6 sa 10 snin) u t-tieni grad (minn 10 sa 15-il sena), li tispiċċa billi jsir test nazzjonali msejjaħ Monitor, f'Slovakk u l-matematika. Il-ġenituri jistgħu japplikaw għall-assistenza soċjali għal tifel li jkun qed jistudja fi skola primarja jew skola sekondarja. Jekk approvat, l-istat jipprovdi bżonnijiet bażiċi ta' studju għat-tifel. L-iskejjel jipprovdu kotba lill-istudenti kollha tagħhom bl-eċċezzjonijiet tas-soltu ta' kotba għall-istudju ta' lingwa barranija u kotba li jeħtieġu li jieħdu noti dwarhom, li huma preżenti prinċipalment fl-ewwel grad tal-iskola primarja.
Wara li jispiċċaw l-skola primarja, l-istudenti huma meħtieġa jattendu sena ta' skola sekondarja.
Wara li jispiċċaw l-skola sekondarja, l-istudenti jistgħu jmorru l-kulleġġ u huma mħeġġa ħafna biex jagħmlu dan. Is-Slovakkja għandha firxa wiesgħa ta' universitajiet. L-akbar università hija l-Università Comenius, imwaqqfa fl-1919. Għalkemm mhix l-ewwel università mwaqqfa fit-territorju Slovakk, hija l-eqdem università li għadha topera. Il-biċċa l-kbira tal-universitajiet fis-Slovakkja huma ffinanzjati pubblikament, li għalihom jista' japplika kulħadd. Iċ-ċittadini kollha għandhom id-dritt għal edukazzjoni b'xejn fl-iskejjel pubbliċi.
Is-Slovakkja għandha bosta universitajiet iffinanzjati mill-privat, iżda l-universitajiet pubbliċi b'mod konsistenti jaħdmu aħjar fil-klassifiki mill-kontropartijiet privati tagħhom. L-universitajiet għandhom kriterji differenti biex jaċċettaw studenti. Kulħadd jista' japplika għad-dħul f’kull numru ta' universitajiet.
Fis-Slovakkja hemm 32 università.
Kultura
Tradizzjoni popolari
It-tradizzjoni popolari għandha għeruq sodi fis-Slovakkja u hija riflessa fil-letteratura, il-mużika, iż-żfin u l-arkitettura. L-iktar eżempju ċar huwa l-innu nazzjonali Slovakk, "Nad Tatrou sa blýska", li huwa bbażat fuq melodija mill-kanzunetta folkloristika "Kopala studienku".
Il-manifestazzjoni tal-kultura folkloristika Slovakka hija l-Festival Folk "Východná". Huwa l-eqdem u l-akbar festival fil-livell nazzjonali b'parteċipazzjoni internazzjonali, li jsir kull sena fi Východná. Is-Slovakkja hija ġeneralment rappreżentata minn ħafna gruppi, iżda prinċipalment minn SĽUK (Slovenský ľudový umelecký kolektív, kollettiv tal-arti folkloristika Slovakka). SĽUK huwa l-akbar grupp tal-arti folkloristika Slovakka u għandu l-għan li jippreserva t-tradizzjoni tal-folklor.
Eżempju ta' arkitettura tal-injam folkloristiku fis-Slovakkja jista' jidher fir-raħal ippreservat tajjeb ta' Vlkolínec, li ilu Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO mill-1993. Ir-reġjun ta' Prešov jippreserva l-knejjes folkloristiċi tal-injam l-aktar notevoli fid-dinja. Ħafna minnhom huma protetti mil-liġi Slovakka bħala wirt kulturali, iżda xi wħud minnhom jinsabu wkoll fil-lista tal-UNESCO, f'Bodružal, Hervartov, Ladomirová u Ruská Bystrá.
L-aktar eroj Slovakk magħruf, li jidher f'ħafna mitoloġiji popolari, huwa Juraj Jánošík (1688-1713) (l-ekwivalenti Slovakk ta' Robin Hood). Il-leġġenda tgħid li ħa mingħand l-għonja biex jagħti lill-foqra. Il-ħajja ta' Jánošík kienet deskritta f'numru ta' xogħlijiet letterarji u ħafna films matul is-seklu 20. Wieħed mill-aktar popolari huwa film Jánošík immexxi minn Martin Frič fl-1935. Huwa prinċipalment imfakkar f'Terchová, il-post fejn għexet il-familja tiegħu.
Arti
L-arti viżiva fis-Slovakkja huma rappreżentati permezz ta' pittura, tpinġija, inċiżjoni, illustrazzjoni, arti u snajja, skultura, fotografija jew arti kunċettwali. Il-Gallerija Nazzjonali Slovakka, imwaqqfa fl-1948, hija l-akbar netwerk ta' galleriji fis-Slovakkja. Żewġ wirjiet fi Bratislava jinsabu fil-Palazz Esterházy (Esterházyho palác) u fil-Barrakka tal-Ilma (Vodné kasárne), maġenb xulxin. Dawn jinsabu fuq ix-xtut tad-Danubju fil-belt il-qadima.
Il-Gallerija tal-Belt ta' Bratislava, imwaqqfa fl-1961, hija t-tieni l-akbar gallerija tat-tip tagħha fis-Slovakkja. Jospita madwar 35,000 biċċa ta 'arti Slovakka internazzjonali u joffri wirjiet permanenti fil-Palazz Pálffy u l-Palazz Mirbach, li jinsabu fil-belt il-qadima. Il-Mużew tal-Arti Danubiana, wieħed mill-iżgħar mużewijiet tal-arti fl-Ewropa, jinsab ħdejn l-Istazzjon tal-Enerġija Idrawlika ta' Čunovo (parti mill-Istazzjon tal-Enerġija Idrawlika ta' Gabčíkovo). Galleriji importanti oħra huma: il-Mużew tal-Arti Moderna ta' Andy Warhol (il-ġenituri ta' Warhol kienu minn Miková), il-Gallerija tal-Lvant tas-Slovakkja, il-Gallerija tal-Arti Ernest Zmeták u l-Kastell ta' Zvolen.
Letteratura
Temi Kristjani jinkludu l-poeżija Proglas bħala prologu għall-erba’ Evanġelji, traduzzjonijiet parzjali tal-Bibbja fis-Slavona tal-Knisja l-Qadima, u Zakon sudnyj ljudem.
Il-letteratura Medjevali, fil-perjodu bejn is-sekli 11 u 15, kienet miktuba bil-Latin, iċ-Ċek u s-Slovakkja Ċeka. Il-lirika (talb, kanzunetti u formuli) kienet għadha kkontrollata mill-Knisja, filwaqt li l-epika kkonċentrata fuq il-leġġendi. Fost l-awturi ta' dan il-perjodu kien hemm Johannes de Thurocz, awtur tal-Chronica Hungarorum, u Maurus, it-tnejn Ungeriżi. F'dan il-perjodu ħarġet ukoll il-letteratura mundana u nkitbu kronaki.
Żewġ persuni importanti kkodifikati Slovakk. L-ewwel kien Anton Bernolák, li l-kunċett tiegħu kien ibbażat fuq id-djalett Slovakk tal-Punent fl-1787. Kienet l-ewwel kodifikazzjoni tal-lingwa letterarja tas-Slovakki. It-tieni kien Ľudovít Štúr, li l-formazzjoni tiegħu tas-Slovakk ħa prinċipji mid-djalett Ċentrali Slovakk fl-1843.
Is-Slovakkja hija magħrufa wkoll għall-polistoriċi tagħha, inklużi Pavol Jozef Šafárik, Matej Bel u Ján Kollár, u r-rivoluzzjonarji politiċi u r-riformisti tagħha, bħal Milan Rastislav Štefánik u Alexander Dubček.
Kċina
Il-kċina tradizzjonali Slovakka hija bbażata prinċipalment fuq majjal, tjur (it-tiġieġ huwa l-aktar ikkunsmat, segwit minn papra, wiżż u dundjani), dqiq, patata, kaboċċi u prodotti tal-ħalib. Huwa relattivament relatat mal-kċina Ungeriża, Ċeka, Pollakka u Awstrijaka. Fil-lvant huwa wkoll influwenzat mill-Ukrajni, inklużi Lemko u Rusino. Meta mqabbel ma' pajjiżi Ewropej oħra, il-“laħam tal-kaċċa” huwa aktar aċċessibbli fis-Slovakkja minħabba riżorsi vasti tal-foresti u minħabba li l-kaċċa hija relattivament popolari. Il-ħanżir selvaġġ, il-fenek u l-ġirja huma ġeneralment disponibbli s-sena kollha. Il-ħaruf u l-mogħoż jittieklu, iżda mhumiex popolari ħafna.
Dixxijiet tradizzjonali Slovakki huma bryndzové halušky, bryndzové pirohy u platti oħra bl-għaġina tal-patata, u bryndza. Bryndza huwa ġobon mielaħ magħmul mill-ħalib tan-nagħaġ, li huwa kkaratterizzat minn togħma u aroma qawwija. Bryndzové halušky b'mod partikolari huwa meqjus bħala platt nazzjonali u ħafna drabi jinstab fil-menu tar-ristoranti tradizzjonali Slovakki.
Soppa tipika hija soppa tas-sauerkraut ("kapustnica"). Pudina sewda msejħa "krvavnica", magħmula minn kwalunkwe parti ta 'ħanżir maqtul, hija wkoll dixx tipiku Slovakk.
L-inbid jitgawda fis-Slovakkja kollha. L-inbid Slovakk ġej prinċipalment miż-żoni tan-Nofsinhar tul id-Danubju u t-tributarji tiegħu; In-nofs tat-Tramuntana tal-pajjiż hija wisq kiesħa u muntanjuża biex tkabbar id-dwieli. Tradizzjonalment, l-inbid abjad kien aktar popolari minn aħmar jew rosé (ħlief f'xi reġjuni), u l-inbid ħelu aktar popolari minn niexef, iżda f'dawn l-aħħar snin il-gosti jidhru li qed jinbidlu. Il-birra (prinċipalment tal-stil pilsener, għalkemm birer skuri huma kkunsmati wkoll) hija wkoll popolari.
Sport
Ħafna attivitajiet sportivi huma pprattikati fis-Slovakkja, ħafna minnhom fuq livell professjonali. Il-hockey fuq is-silġ u l-futbol tradizzjonalment kienu meqjusa bħala l-aktar sports popolari fis-Slovakkja, għalkemm it-tennis, il-handball, il-baskitbol, il-volleyball, is-slalom tal-ilma abjad, iċ-ċikliżmu, l-iskiing għan-niżla, il-biathlon u l-atletiċità.
Wieħed mill-isports tat-tim l-aktar popolari fis-Slovakkja huwa l-hockey fuq is-silġ. Is-Slovakkja saret membru tal-IIHF fit-2 ta' Frar, 1993 u minn dakinhar rebħet erba' midalji fil-Kampjonati tad-Dinja tal-Ice Hockey, li jikkonsistu f'wieħed tad-deheb, żewġ fidda u wieħed tal-bronż. L-aktar suċċess riċenti kien midalja tal-fidda fil-Kampjonati tad-Dinja tal-IIHF tal-2012 f'Ħelsinki. It-tim nazzjonali tal-hockey Slovakk għamel tmien dehriet fil-Logħob Olimpiku, u spiċċa fir-raba' post fl-Olimpjadi tax-Xitwa tal-2010 f’Vancouver u fit-tielet post b'midalja tal-bronż fl-Olimpjadi tax-Xitwa tal-2022 f’Beijing. Il-pajjiż għandu 8,280 plejer reġistrat u bħalissa jinsab fis-seba’ post fil-Klassifikazzjonijiet Dinjija tal-IIHF. It-timijiet Slovakki tal-hockey HC Slovan Bratislava u HC Lev Poprad ipparteċipaw fil-Continental Hockey League.
Is-Slovakkja ospitat il-Kampjonat Dinji tal-IIHF tal-2011, fejn il-Finlandja rebħet il-midalja tad-deheb, u l-Kampjonat tad-Dinja tal-IIHF tal-2019, fejn il-Finlandja rebħet ukoll il-midalja tad-deheb. Iż-żewġ kompetizzjonijiet saru fi Bratislava u Košice.
Il-futbol huwa l-aktar sport popolari fis-Slovakkja, b'aktar minn 400,000 plejer reġistrat. Mill-1993, it-tim nazzjonali tal-futbol tas-Slovakkja kkwalifika għat-Tazza tad-Dinja tal-FIFA darba, fl-2010. Huma għaddew għar-rawnd tas-16, fejn ġew megħluba mill-Olanda. L-aktar riżultat notevoli kien ir-rebħa ta' 3-2 fuq l-Italja. Fl-2016, it-tim nazzjonali tal-futbol tas-Slovakkja kkwalifika għat-tournament tal-UEFA Euro 2016, taħt il-gwida tal-kowċ Ján Kozák. Dan għen lit-tim jilħaq l-aqwa pożizzjoni tiegħu fl-14-il post fil-Klassifikazzjoni Dinjija tal-FIFA.
Fil-kompetizzjonijiet tal-klabbs, tliet timijiet biss ikkwalifikaw għall-fażi tal-gruppi tal-UEFA Champions League: MFK Košice fl-istaġun 1997–98, FC Artmedia Bratislava fl-istaġun 2005–06 u MŠK Žilina fl-istaġun 2010-11. FC Artmedia Bratislava kien l-aktar tim ta' suċċess, u spiċċa fit-tielet post fil-fażi tal-gruppi tat-Tazza UEFA, u b'hekk ikkwalifika għall-fażi tan-knockout. Huma jibqgħu l-uniku klabb Slovakk li rebaħ partita fil-fażi tal-gruppi.
Referenzi
- ^ Statistiċi Slovakkja. 3 ta' Ġunju 2013.
- ^ a b ċ d International Monetary Fund (ed.). "Slovakkja". Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=injorat (għajnuna) - ^ Ġnus Magħquda, ed. (2013). "Human Development Report 2013" (PDF). Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=injorat (għajnuna) - ^ "Austrian Foreign Ministry". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-06-16. Miġbur 2013-07-31. Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=injorat (għajnuna) - ^ UNHCR (ed.). "UNHCR regional classification". Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=injorat (għajnuna) - ^ ABC-CLIO, ed. (1998). Encyclopedia of Russian & Slavic myth and legend. p. 375. Parametru mhux magħruf
|aċċessdata=injorat (għajnuna); Parametru mhux magħruf|kuljom=injorat (forsi ridt tuża|kunjom=minflok) (għajnuna); Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt:|1=(għajnuna);|isem=nieqes|isem=(għajnuna)ISBN 1-57607-130-8, 9781576071304 - ^ a b ċ d e f ġ g għ h ħ i ie j k l m europa.eu, Slovakkja
- ^ "Legálne kasína na Slovensku". Reas. Miġbur 2025-02-09.
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Slovakkja, X'inhi Slovakkja? Xi tfisser Slovakkja?
Is Slovakkja sloʊˈvɑːkie għajnuna info Slovakk Slovensko għajnuna info uffiċjalment ir Repubblika Slovakka Slovakk Slovenska republika hija pajjiz interkjuz fl Ewropa Ċentrali Il pajjiz għandhu popolazzjoni ta aktar minn ħames miljuni u erja ta madwar 49 000 kilometru kwadru 19 000 mi kw Is Slovakkja hija mdawra mir Repubblika Ċeka u l Awstrija lejn il punent il Polonja lejn it tramuntana l Ukraina lejn il lvant u l Ungerija fin nofsinhar L akbar belt hija l kapitali Bratislava u t tieni l akbar hija Is Slovakkja hija stat membru tal Unjoni Ewropea tan NATO tal Ġnus Magħquda l u L fost oħrajn Il lingwa uffiċjali hija s Slovakk membru tal familja tal Lingwi Slavi Repubblika SlovakkaSlovenska republikaInnu nazzjonali Sajjetti Madwar it Belt kapitaliBratislava 48 09 N 17 07 E 48 15 N 17 117 E 48 15 17 117Lingwi uffiċjali SlovakkGvern Robert Fico mill bħala parti miċ 28 ta Ottubru 1918 miċ 1 ta Jannar 19931 Erja Total 49 035 km2 129 18 932 mil kwadru Ilma negliġibbliPopolazzjoni stima tal 2012 5 410 836 115 ċensiment tal 2011 5 397 036 Densita 111 km2 88 287 mili kwadri stima tal 2012 Total 132 384 biljun 24 284 nominali stima tal 2013 Total 91 186 biljun 16 726 2013 0 840 għoli Ewro Zona tal ħin 1 Kodiċi telefoniku 42121 Iċ inqasmet fir Repubblika Ċeka u s Slovakkja ara 2 Ukoll li hi maqsuma flimkien mal istati membri l oħra tal Unjoni Ewropea Mappa Is waslu fit territorju li llum il ġurnata msejjaħ Slovakkja fis sekli 5 u 6 matul il Matul l istorja diversi partijiet tas Slovakkja tal lum kienu ikkontrollati mill Imperu ta l ewwel unita politika magħrufa tas Slavi il bħala entita indipendenti bħala parti tal Gran Moravja u bħala parti mir Renju Ungeriz il ir l jew l Imperu Habsburg u ċ L i separat ezista għal mien qasir fit Tieni Gwerra Dinjija li matulha s Slovakkja kienet dipendenza tal bejn l 1939 u l 1944 Mill 1945 is Slovakkja għal darb oħra saret parti miċ Ċekoslovakkja Is Slovakkja saret stat indipendenti fl 1 ta Jannar 1993 wara x xoljiment paċifiku taċ It territorju l aktar muntanjuz tas Slovakkja jifrex madwar 49 000 kilometru kwadru 19 000 mil kwadru u huwa dar għal popolazzjoni ta aktar minn 5 4 miljun Il belt kapitali u l akbar hija Bratislava filwaqt li t tieni l akbar belt hija Kosice Is Slavi waslu fit territorju tas Slovakkja tal lum fis sekli 5 u 6 Mill aħħar tas 6 seklu partijiet tas Slovakkja moderna ġew inkorporati fl Avar Khanate Fis seklu 7 is Slavi kellhom rwol importanti fil ħolqien tal Imperu Samo Fis seklu 9 l Avar Khanate ġie xolt u s Slavi stabbilixxew il Prinċipat ta Nitra li aktar tard kien maħkum mill Prinċipat tal Moravja li wassal għall formazzjoni tal Moravja l Kbira Fis seklu 10 wara x xoljiment tal Moravja l Kbira it territorju ġie integrat fil Prinċipat tal Ungerija li aktar tard sar ir Renju tal Ungerija fis sena 1000 Fl 1241 u l 1242 wara l invazjoni tal Ewropa Mongola ħafna minn it territorju ġie meqrud izda fil biċċa l kbira ġie rkuprat grazzi għal Bela IV Wara l Ewwel Gwerra Dinjija u x xoljiment tal Imperu Awstro Ungeriz ġie stabbilit l istat taċ Ċekoslovakkja li jinkorpora s Slovakkja Fil preparazzjoni għat Tieni Gwerra Dinjija il partiti faxxisti lokali ħadu l poter gradwalment fl artijiet Slovakki u l ewwel Repubblika Slovakka ġiet stabbilita bħala stat klijent taħt il kontroll tal Ġermanja Nazista Il popolazzjoni Lhudija lokali kienet ippersegwitata bl aħrax bi kwazi 70 000 Lhudi maqtula jew deportati L oppozizzjoni interna għall politika tal gvern faxxista laħqet il qofol tagħha fir Rewwixta Nazzjonali Slovakka ikkawzata mill okkupazzjoni Nazista Ġermaniza tal pajjiz Għalkemm ir rewwixta eventwalment ġiet mrazzna kompliet ir rezistenza partiġġjana u l indipendenza Ċekoslovakka ġiet restawrata wara l ħelsien tal pajjiz fi tmiem il gwerra Wara l kolp ta stat appoġġjat mis Sovjetiċi tal 1948 iċ Ċekoslovakkja saret stat komunista fi ħdan il Blokk tal Lvant u stat satellita tal Unjoni Sovjetika It tentattivi biex jiġi liberalizzat il komunizmu laħqu l qofol tagħhom fir Rebbiegħa ta Praga li ġiet imrazzna mill invazjoni taċ Ċekoslovakkja tal Patt ta Varsavja f Awwissu 1968 Fl 1989 ir Rivoluzzjoni tal Blus temmet b mod paċifiku l ħakma komunista fiċ Ċekoslovakkja Is Slovakkja saret stat indipendenti fl 1 ta Jannar 1993 wara x xoljiment paċifiku taċ Ċekoslovakkja xi drabi magħrufa bħala d Divorzju tal Bellus Is Slovakkja hija pajjiz zviluppat b ekonomija avvanzata bi dħul għoli Il pajjiz izomm taħlita ta ekonomija tas suq b sistema ta sigurta soċjali komprensiva li tipprovdi liċ ċittadini b kura tas saħħa universali edukazzjoni b xejn u wieħed mill itwal leave tal ġenituri mħallsa fl OECD Is Slovakkja hija membru tal Unjoni Ewropea iz Zona tal Euro iz Zona Schengen in Nazzjonijiet Uniti in NATO is CERN l OECD id WTO il Kunsill tal Ewropa il Grupp Visegrad u l OSKE Is Slovakkja hija wkoll dar għal tmien Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO Is Slovakkja l akbar produttur tal karozzi per capita fid dinja immanifatturat total ta 1 1 miljun karozza fl 2019 li jammontaw għal 43 tal produzzjoni industrijali totali tagħha EtimoloġijaL isem Slovakkja jfisser L Art tal Islavi Slovensko fis Slovakk ġej mill forma eqdem Sloven Slovienin Bħala tali huwa kognat tal kliem Slovenja u Slavonja Fil Latin medjevali il Ġermaniz u anke xi sorsi Slavi l istess isem spiss intuza għas Slovakki Sloveni Slavi u Slavi b mod ġenerali Skont waħda mit teoriji ġiet iffurmata forma ġdida ta isem nazzjonali għall antenati tas Slovakki bejn is sekli 13 u 14 possibilment minħabba influwenza barranija il kelma Ċeka Slovak f sorsi medjevali mill 1291 il quddiem Din il forma ħadet post bil mod l isem tal membri rġiel tal komunita izda l isem femminili Slovenka ir referenza għal artijiet abitati Slovensko u l isem tal lingwa slovencina baqgħu l istess bil bazi tagħha fl aktar antika qabbel mal kontropartijiet Sloveni tagħhom Il biċċa l kbira tat traduzzjonijiet barranin għandhom it tendenza li joħorġu minn din il forma aktar ġdida Is Slovakkja bl Ingliz Slowakei bil Ġermaniz Slovaquie bil Franċiz eċċ It termini Slavus Slavonia jew Slavorum u aktar varjanti mill 1029 intuzaw fis sorsi Latini medjevali Fis sorsi Ġermanizi l ismijiet tal artijiet Slovakki kienu Windenland jew Windische Lande bidu tas seklu 15 u l forom Slovakkja u Schlowakei bdew jidhru fis seklu 16 Il forma Slovakka attwali Slovensko tidher għall ewwel darba fl 1675 StorjaVenere ta Moravany nad Vahom li tmur għal 22 800 QK L eqdem artifatti umani li baqgħu ħajjin fis Slovakkja nstabu ħdejn Nove Mesto nad Vahom u jmorru lura għas sena 270 000 QK fil Paleolitiku bikri Dawn l għodda tal qedem magħmula bl uzu tat teknika Clactonian jagħtu xhieda tal okkupazzjoni antika tas Slovakkja Għodod oħra tal ġebel mill Paleolitiku Nofsani 200 000 80 000 QK ġejjin mill għar Prevot Prepostska f Bojnice u siti oħra fil qrib L aktar sejba importanti minn dak iz zmien hija kranju Neanderthal c 200 000 QK skopert qrib Ganovce raħal fit Tramuntana tas Slovakkja L arkeoloġi skoprew skeletri umani preistoriċi fir reġjun kif ukoll bosta oġġetti u vestiġji tal kultura Gravettian prinċipalment fil widien tax xmajjar ta Nitra Hron Ipeľ Vah u sal belt ta Zilina u ħdejn il qiegħ tal Vihorlat Muntanji Inovec u Tribec kif ukoll fil Muntanji Myjava L aktar sejbiet magħrufa jinkludu l eqdem statwa femminili magħmula minn għadam mammoth 22 800 QK il famuza Venere ta Moravany L istatwa nstabet fl 1940 f Moravany nad Vahom ħdejn Piestany Bosta ġizirajjen magħmulin minn qxur ta gastropodi termofiliċi Cypraca mill perjodu Terzjarju ġejjin mis siti ta Zakovska Podkovice Hubina u Radosina Dawn is sejbiet jipprovdu l eqdem evidenza ta skambji kummerċjali bejn il Mediterran u l Ewropa Ċentrali Eta tal Bronz Matul l Eta tal Bronz it territorju ġeografiku tas Slovakkja tal lum għadda minn tliet stadji ta zvilupp li jestendu mill 2000 sat 800 QK L izvilupp kulturali ekonomiku u politiku sinifikanti jista jiġi attribwit għat tkabbir sinifikanti tal produzzjoni tar ram speċjalment fis Slovakkja ċentrali ez fi Spania Dolina u l majjistral Ir ram sar sors stabbli ta prosperita għall popolazzjoni lokali Wara l għajbien tal kulturi Cakany u Velatice l abitanti Lusatian espandew il kostruzzjoni ta fortifikazzjonijiet solidi u kumplessi b bini permanenti kbir u ċentri amministrattivi Skavi tal fortizzi tal għoljiet Lusatian jiddokumentaw l izvilupp importanti tal kummerċ u l agrikoltura f dak il perjodu Ir rikkezza u d diversita tal oqbra zdiedu konsiderevolment L abitanti taz zona għamlu armi tarki dehbijiet pjanċi u statwi Eta tal Ħadid Perjodu ta Hallstatt Biatec prezumibbilment re li deher fuq muniti Ċeltiċi nħadmu mill Boii fil post prezenti ta Bratislava l 1 seklu QK Il wasla ta tribujiet minn Traċja ħarbtet lill abitanti tal kultura ta Kalenderberg li kienu jgħixu f irħula li jinsabu fuq il pjanura Sered u f għoljiet bħal Molpir ħdejn Smolenice fil Karpazji z Zgħar Fi zmien Hallstatt ġew imwaqqfa dfin monumentali fil Punent tas Slovakkja b regali prinċpji li kienu jikkonsistu f bastimenti ornamenti u dekorazzjonijiet imzejna b mod għani Ir riti funebri kienu jikkonsistu esklussivament minn kremazzjoni In nies komuni kienu midfuna fiċ ċimiterji b urni ċatti L insiġ u l produzzjoni tat tessuti kellhom rwol speċjali Il qawwa lokali tal prinċpijiet tal era ta Hallstatt għebet fis Slovakkja matul is seklu ta qabel f nofs l ewwel millennju QK wara l kunflitti bejn is Scythian Thracians u l abitanti lokali li kkawzaw l abbandun tal fortizzi tal għoljiet tal qedem Iz zoni relattivament mhux popolati malajr qajmu l interess ta tribujiet Ċeltiċi emerġenti li avvanzat min nofsinhar għat tramuntana wara x xmajjar Slovakki u integrati b mod paċifiku mal fdalijiet tal popolazzjoni lokali Perjodu ta La Tene Mis sena 500 QK it territorju tas Slovakkja tal lum kien ikkolonizzat minn Ċelti li bnew oppida qawwija fuq is siti tal lum Bratislava u Devin Biatecs muniti tal fidda bi skrizzjonijiet fl alfabett Latin jirrapprezentaw l ewwel uzu magħruf tal kitba fis Slovakkja Fir reġjuni tat Tramuntana il fdalijiet tal popolazzjoni lokali ta oriġini Lusaziana flimkien ma l influwenza Ċeltika u aktar tard Dacian taw lok għall kultura unika ta Puchov b sengħa avvanzata u xogħol tal ħadid fortizzi numeruzi u insedjamenti fortifikati tat tip ċentrali bil muniti ta it tip Velkobysterecky mingħajr iskrizzjonijiet b ziemel fuq naħa waħda u ras fuq in naħa l oħra Din il kultura ħafna drabi hija relatata mat tribu Ċeltiku msemmi fis sorsi Rumani bħala l Cotini Perjodu Ruman Iskrizzjoni Rumana fuq l Għolja tal Kastell Trencin 178 179 AD Mis sena 2 AD QK l Imperu Ruman li qed jespandi stabbilixxa u zamm sensiela ta postijiet avvanzati madwar u ezatt fin Nofsinhar tad Danubju li l akbar minnhom kienu magħrufa bħala Carnuntum li l fdalijiet tagħhom jinsabu fit triq prinċipali f nofs Vjenna u Bratislava u Brigetio prezenti jum Szony fuq il fruntiera bejn is Slovakkja u l Ungerija Dawn l insedjamenti fuq il fruntiera Rumana nbnew fiz zona tal lum ta Rusovce bħalissa subborg ta Bratislava Il forti militari kien imdawwar b vicus ċivili u diversi rziezet tat tip villa rustica L isem ta dan l insedjament kien Gerulata Il forti militari kellu unita awziljarja tal kavallerija b saħħitha bejn wieħed u ieħor 300 ziemel ispirata mill cananefates Fdalijiet ta bini Ruman baqgħu ħajjin ukoll fi Stupava il Kastell ta Devin l Għolja tal Kastell ta Bratislava u s subborg ta Bratislava Dubravka Ħdejn il linja l aktar tat Tramuntana tal intern Ruman il Limes Romanus kien jezisti l kamp tax xitwa ta Laugaricio modern Trencin fejn l Awziljarju tat II Leġjun iġġieled u rebaħ f battalja deċiziva fuq it tribu Ġermaniku Quadi fl 179 AD matul il Gwerer Marcomannic Ir Renju ta Vannius renju mwaqqfa mit tribujiet Ġermaniċi Swabian ta Quadi u Marcomanni kif ukoll diversi tribujiet Ġermaniċi u Ċeltiċi zgħar inkluzi l Osi u l Cotini kienu jezistu fil Punent u ċentrali tas Slovakkja mit 8 6 QK sal 179 AD Invazjonijiet kbar tas sekli 4 sas 7 Fis sekli 2 u 3 wara Kristu C il Huns bdew jabbandunaw l isteppi tal Asja Ċentrali Huma qasmu d Danubju fis sena 377 wara Kristu C u okkupaw Pannonia li uzaw għal 75 sena bħala bazi biex iniedu rejds ta serq fl Ewropa tal Punent Madankollu il mewt ta Attila fl 453 ikkawzat il mewt tal Imperu Huniku Fl 568 konfederazzjoni tribali Turko Mongol l Avari wettqu l invazjoni tagħhom fir reġjun tad Danubju Nofsani L Avari okkupaw l artijiet baxxi tal Pjanura Pannonia u stabbilixxew imperu li jiddomina l Baċir tal Karpazji Fis sena 623 il popolazzjoni Slava li tgħix fil partijiet tal punent ta Pannonia ħarġet mill imperu tagħhom wara rivoluzzjoni mmexxija minn Samo negozjant Franki Wara 626 il qawwa Avar bdiet tnaqqis gradwali izda r renju tagħhom dam sat 804 Stati Slavi Tribijiet Slavi stabbiliti fit territorju tas Slovakkja moderna fis seklu 5 Is Slovakkja tal Punent kienet iċ ċentru tal imperu Samo fis seklu 7 Stat Slav magħruf bħala l Prinċipat ta Nitra tfaċċa fis seklu 8 u l ħakkiem tiegħu Pribina kellu l ewwel knisja Kristjana magħrufa fit territorju tas Slovakkja tal lum ġiet ikkonsagrata fl 828 Flimkien mal Moravja ġirien il prinċipat ifforma n nukleu tal Imperu l Kbir Moravjan minn 833 Il qofol ta dan l imperu Slavu wasal bil wasla tal Qaddisin Ċirillu u Metodju fl 863 matul ir renju tad Duka Rastislav u l espansjoni territorjali taħt ir Re Svatopluk I Moravja l Kbira 830 qabel 907 Statwa ta San Ċirillu u San Metodju f Zilina Fis sena 863 introduċew il Kristjanezmu f dik li llum hi s Slovakkja Il Moravja l Kbira nħolqot madwar l 830 meta Mojmir I għaqqad it tribujiet Slavi stabbiliti fit tramuntana tad Danubju u estenda s supremazija Moravja fuqhom Meta Mojmir I pprova jinfired mis supremazija tar re Franċiz tal Lvant fl 846 ir Re Louis il Ġermaniku keċċah u għen lin neputi ta Mojmir Rastislav 846 870 jakkwista t tron Il monarka l ġdid wettaq politika indipendenti wara li waqqaf attakk Franki fl 855 fittex ukoll li jdgħajjef l influwenza tal qassisin Franki li ppriedkaw fis saltna tiegħu Duka Rastislav talab lill imperatur Bizantin Mikiel III biex jibgħat għalliema li jinterpretaw il Kristjanezmu bil vernakulari Slavu Fuq talba ta Rastislav zewġ aħwa uffiċjali u missjunarji Bizantini il Qaddisin Ċirillu u Metodju waslu fl 863 Ċirillu zviluppa l ewwel alfabett Slav u traduċa l Evanġelju fil lingwa Slava tal Knisja l Qadima Rastislav kien imħasseb ukoll dwar is sigurta u l amministrazzjoni tal istat tiegħu Bosta kastelli fortifikati mibnija fil pajjiz kollu jmorru mir renju tiegħu u xi wħud minnhom ez Dowina xi drabi identifikat mal Kastell ta Devin jissemmew ukoll b rabta ma Rastislav fil kronaki Franki Matul ir renju ta Rastislav il prinċipat ta Nitra ingħata lin neputi tiegħu Svatopluk bħala infanterija Il prinċep ribelluz alleat ruħu mal Franki u waqqa lil zijuh fl 870 B mod simili għall predeċessur tiegħu Svatopluk I 871 894 assuma t titlu ta re rex Matul ir renju tiegħu l Imperu tal Moravja l Kbir laħaq l akbar firxa territorjali tiegħu meta mhux biss il Moravja u s Slovakkja tal lum izda wkoll l Ungerija tat Tramuntana u ċ ċentru l Awstrija t Isfel il Boemja Silesja Lusazja in Nofsinhar tal Polonja u t Tramuntana tas Serbja Huma kienu jappartjenu għall imperu izda l awturi moderni għadhom jikkontestaw il fruntieri ezatti tad dominji tagħhom Svatopluk rrezistiet ukoll attakki minn tribujiet Magyar u l Imperu Bulgaru għalkemm ġieli kien hu li qabbad lill Magyars meta għamel gwerra kontra Franza tal Lvant Fis sena 880 il Papa Ġwanni VIII ħoloq provinċja ekklezjastika indipendenti fil Moravja l Kbira bl Arċisqof Metodju bħala l kap tagħha Ħatar ukoll lill kjeriku Ġermaniz Wiching isqof ta Nitra Ċerti fruntieri u kkontestati tal Moravja l Kbira taħt Svatopluk I skont l storiċi moderni Wara l mewt tal Prinċep Svatopluk fl 894 uliedu Mojmir II 894 906 u Svatopluk II laqgħuh bħala prinċep tal Moravja l Kbira u prinċep ta Nitra rispettivament Madankollu huma bdew jikkontestaw għall kontroll tal imperu kollu Imdgħajfa minn kunflitt intern kif ukoll gwerra kostanti ma Franza tal Lvant il Gran Moravja tilfet il biċċa l kbira tat territorji periferali tagħha Sadanittant it tribujiet Magyar semi nomadi possibbilment li sofrew telfa mill Pechenegs ugwalment nomadi abbandunaw it territorji tagħhom fil Lvant tal Muntanji Karpazji invadew il Baċir Karpazju u bdew jokkupaw gradwalment it territorju madwar 896 L avvanz tal armati tagħhom jista jkollhom ġew promossi minn gwerer kontinwi bejn pajjizi fir reġjun li l ħakkiema tagħhom kienu għadhom okkazjonalment jqabbduhom biex jintervjenu fil ġlied tagħhom Mhux magħruf x ġara minn Mojmir II u Svatopluk II għax ma jissemmewx f sorsi bil miktub wara l 906 Fi tliet battalji 4 5 ta Lulju u 9 ta Awwissu 907 qrib Bratislava il Magyars għelbu lill armati tal Bavarja Xi storiċi jqiegħdu din is sena bħala d data tad dizintegrazzjoni tal Imperu Moravja l Kbir minħabba l konkwista Ungeriza Storiċi oħra jqiegħdu d data ftit qabel 902 Il Moravja l Kbira ħalliet wirt dejjiemi fl Ewropa ċentrali u tal Lvant L iskrittura Glagolitika u s suċċessur tagħha Ċirilliku infirxu għal pajjizi Slavi oħra u fetħu triq ġdida fl izvilupp soċjokulturali tagħhom Ir Renju tal Ungerija il Monarkija tal Habsburg u l Imperu Ottoman 1000 1918 Stiefnu I re tal Ungerija Wara d dizintegrazzjoni tal Imperu Moravjan fil bidu tas seklu 10 l Ungerizi annessaw it territorju li llum jinkludi s Slovakkja Wara t telfa tagħhom fix Xmara Lech l Ungerizi abbandunaw il modi nomadi tagħhom u ssetiljaw fiċ ċentru tal Wied tal Karpazji fejn adottaw bil mod il Kristjanezmu u bdew jibnu stat ġdid is saltna Ungeriza Fis snin 1001 1002 u 1018 1029 is Slovakkja kienet parti mir Renju tal Polonja wara li ġiet maħkuma minn Boleslaw I l Brave Wara li t territorju tas Slovakkja ġie rritornat lejn l Ungerija baqgħet tezisti sistema politika semi awtonoma jew inħolqot fl 1048 mir Re Andrija I imsejħa Dukat ta Nitra Bejn wieħed u ieħor kienu jinkludu t territorju tal Prinċipat ta Nitra u l Prinċipat ta Bihar iffurmaw dak li kien jissejjaħ tercia pars regni terz ta renju Din is sistema politika kienet tezisti sal 1108 1110 u wara ma ġietx restawrata Wara dan sal 1918 meta l Imperu Awstro Ungeriz waqa it territorju tas Slovakkja kien parti integrali mill istat Ungeriz Il kompozizzjoni etnika tas Slovakkja saret aktar diversa bil wasla tal Ġermanizi tal Karpazji fis seklu 13 u l Lhud fis seklu 14 L invazjoni tal Mongols fl 1241 u l ġuħ li segwiet ikkawzaw tnaqqis sinifikanti fil popolazzjoni Madankollu fi zminijiet medjevali iz zona tas Slovakkja kienet ikkaratterizzata minn immigrazzjoni Ġermaniza u Lhudija it tiffjorit tal bliet il kostruzzjoni ta bosta kastelli tal ġebel u l kultivazzjoni tal arti Il wasla tal elementi Ġermanizi kultant ħolqot problema għas Slovakki indiġeni u anke għall Ungerizi fl Ungerija usa peress li ħafna drabi malajr kisbu l biċċa l kbira tal poter fl ibliet medjevali biex aktar tard jirrifjutaw li jaqsmuha It tkissir tad drawwiet qodma mill Ġermanizi spiss ta lok għal tilwim nazzjonali Wieħed minnhom kellu jiġi solvut mir Re Ludwig I bil proklama Privilegium pro Slavis Privileġġ għas Slovakki fl 1381 Skont dan il privileġġ Slovakki u Ġermanizi kellhom jokkupaw kull nofs is siġġijiet fil kunsill tal belt ta Zilina u s Sindku kellu jiġi elett kull sena li jalterna bejn dawk in nazzjonalitajiet Dan ma jkunx l aħħar kaz ta dan it tip Wieħed mill kmandanti tal armata volontarja Slovakka il Kaptan Jan Francisci Rimavsky waqt il ġlieda għall indipendenza mir Renju tal Ungerija Fl 1465 ir Re Matthias Corvinus waqqaf it tielet universita tar Renju Ungeriz fi Pressburg Bratislava izda ngħalqet fl 1490 wara l mewt tiegħu L Hussites stabbilixxew ukoll fir reġjun wara l Gwerer Uziti Minħabba l espansjoni tal Imperu Ottoman fit territorju Ungeriz Bratislava ġiet innominata bħala l kapitali l ġdida tal Ungerija fl 1536 qabel il waqgħa tal eks kapitali Ungeriza ta Buda fl 1541 Sar parti mill monarkija tal Habsburg Awstrijaka u mmarkat Il bidu ta era ġdida It territorju li jinkludi s Slovakkja moderna li dak iz zmien kien magħruf bħala l Ungerija ta Fuq sar il post ta stabbiliment ta kwazi zewġ terzi tan nobbli Magyar li ħarbu mit Torok u sar ħafna aktar lingwistikament u kulturali Ungeriz milli kien qabel Parzjalment grazzi għall familji tal qedem Hussiti u Slovakki li jistudjaw taħt Martin Luther ir reġjun esperjenza tkabbir tal Protestantizmu Għal perjodu qasir fis seklu 17 il maġġoranza tas Slovakki kienu Luterani Huma sfidaw lill Habsburgs Kattoliċi u fittxew protezzjoni mill ġirien Transilvanja kontinwazzjoni rivali tal istat Magyar li pprattika t tolleranza reliġjuza u normalment kellu appoġġ Ottoman L Ungerija ta Fuq is Slovakkja tal lum saret ix xena ta gwerer frekwenti bejn il Kattoliċi tal punent u l Protestanti tal Lvant kif ukoll kontra t Torok il fruntiera kienet fi stat kostanti ta twissija militari u msaħħa ħafna minn kastelli u ċitadelli ta spiss mgħasses minn truppi Kattoliċi Ġermanizi u Slovakki fuq in naħa tal Habsburg Fl 1648 is Slovakkja ma ġietx meħlusa mill Kontro Riforma li wasslet biex il maġġoranza tal popolazzjoni tagħha tabbanduna l Luteranizmu u tirritorna lejn il Kattoliċizmu Ruman Fl 1655 l istamperija tal universita ta Trnava pproduċiet Cantus Catholici tal Ġizwita Benedikt Szollosi innarju Kattoliku bl Islovakkja li affermat mill ġdid ir rabtiet max xogħlijiet preċedenti ta Ċirillu u Metodju Il Gwerer Ottomani ir rivalita Awstrijaka Transilvanja u insurrezzjonijiet frekwenti kontra l monarkija tal Habsburg ikkawzaw devastazzjoni kbira speċjalment fiz zoni rurali Fil Gwerra Awstro Torka 1663 1664 armata Torka mmexxija mill Gran Vizir iddeċimat is Slovakkja Fl 1682 il Prinċipat tal Ungerija ta Fuq stat vassalli Ottoman ta ħajja qasira ġie stabbilit fit territorju tas Slovakkja moderna Qabel dan ir reġjuni tat tarf tan Nofsinhar tagħha kienu diġa miġbura mill eyalates ta Egri Budin u Uyvar Ir ribelli Kuruc minn Thokoly tal Prinċipat tal Ungerija ta Fuq ġġieldu flimkien mat Torok kontra l Awstrijaċi u l Pollakki fil Battalja ta Vjenna tal 1683 immexxija minn Ġwanni III Sobieski Meta t Torok irtiraw mill Ungerija fl aħħar tas seklu 17 l importanza tat territorju li jifforma s Slovakkja moderna naqset għalkemm Pressburg zammet l istatus tagħha bħala l kapitali tal Ungerija sal 1848 meta ġiet trasferita lura lejn Buda Matul ir rivoluzzjoni tal 1848 49 is Slovakki appoġġaw lill imperatur Awstrijak bit tama li jiksbu l indipendenza mill parti Ungeriza tal monarkija doppja izda ma laħqux l għan tagħhom Minn hemm il quddiem ir relazzjonijiet bejn in nazzjonalitajiet marru għall agħar ara l Maġijarizzazzjoni li laħqu fis seċessjoni tas Slovakkja mill Ungerija wara l Ewwel Gwerra Dinjija Indipendenza taċ Ċekoslovakkja 1918 1939 Dikjarazzjoni ta indipendenza taċ Ċekoslovakkja minn Tomas Garrigue Masaryk fl Stati Uniti 1918 L Ewwel Repubblika Ċekoslovakka kienet tinkludi 27 tal popolazzjoni ta dik li qabel kienet l Awstrija Ungerija u kwazi 80 tal industrija Location of the Czechoslovak Republic matul il perjodu ta bejn il gwerer 1918 1938 Fit 18 ta Ottubru 1918 Tomas Garrigue Masaryk Milan Rastislav Stefanik u Edvard Benes iddikjaraw f Washington D C l indipendenza tat territorji tal Boemja Moravja Silesja Ungerija ta Fuq u Rutenja Karpazjali mill Imperu Awstro Ungeriz u pproklamaw stat komuni Ċekoslovakkja Fl 1919 matul il kaos wara t tifrik tal Awstrija Ungerija iċ Ċekoslovakkja ġiet iffurmata b bosta Ġermanizi Slovakki Ungerizi u Ruteni fi ħdan il fruntieri stabbiliti ġodda Il fruntieri ġew stabbiliti bit Trattat ta Saint Germain u t Trattat ta Trianon Fil paċi li wara l Gwerra Dinjija iċ Ċekoslovakkja ħarġet bħala stat Ewropew sovran Hija tat dawk li dak iz zmien kienu drittijiet pjuttost estensivi lill minoranzi tagħha Matul il perjodu ta bejn il gwerra iċ Ċekoslovakkja demokratika kienet alleata ma Franza u wkoll mar Rumanija u l Jugoslavja Little Entente Madankollu it Trattati ta Locarno tal 1925 ħallew is sigurta tal Lvant tal Ewropa miftuħa Kemm iċ Ċeki kif ukoll is Slovakki gawdew minn perjodu ta prosperita relattiva Kien hemm progress mhux biss fl izvilupp tal ekonomija tal pajjiz izda wkoll fil kultura u l opportunitajiet edukattivi Madankollu id Depressjoni l Kbira kkawzat riċessjoni ekonomika qawwija segwita minn taqlib politiku u insigurta fl Ewropa Fis snin tletin iċ Ċekoslovakkja ġiet taħt pressjoni kontinwa mill gvernijiet revanchisti tal Ġermanja l Ungerija u l Polonja li uzaw il minoranzi aggravati tal pajjiz bħala mezz utli Intalbet revizjoni tal fruntieri peress li ċ Ċeki kienu jiffurmaw biss 43 tal popolazzjoni Eventwalment din il pressjoni wasslet għall Ftehim ta Munich ta Settembru 1938 li ppermetta li l maġġoranza etnika Ġermaniza tas Sudetenland art tal fruntiera taċ Ċekoslovakkja tingħaqad mal Ġermanja Il minoranzi li kien fadal intensifikaw il pressjonijiet tagħhom għall awtonomija u l istat ġie federalizzat bid Dieti fis Slovakkja u r Rutenja Il bqija taċ Ċekoslovakkja ngħatat l isem ġdid taċ Ċekoslovakkja u ġie mwiegħed grad akbar ta awtonomija politika Slovakka Dan madankollu ma seħħx L Ungerija rkuprat ukoll partijiet tan Nofsinhar u tal Lvant tas Slovakkja fl Ewwel Premju ta Vjenna ta Novembru 1938 Post tat Tieni Repubblika Ċekoslovakka fl 1939 Tieni Gwerra Dinjija 1939 1945 Wara l Ftehim ta Munich u l Premju ta Vjenna tiegħu il Ġermanja Nazista hedded li tehmez parti mis Slovakkja u tippermetti li r reġjuni li fadal jiġu divizi mill Ungerija jew mill Polonja sakemm ma tiġix iddikjarata l indipendenza Għalhekk is Slovakkja sseparat miċ Ċekoslovakkja f Marzu 1939 u alleat ruħha kif talbet il Ġermanja mal koalizzjoni ta Hitler Is seċessjoni kienet ħolqot l ewwel stat Slovakk fl istorja Il gvern tal Ewwel Repubblika Slovakka immexxi minn Jozef Tiso u Vojtech Tuka kien influwenzat ħafna mill Ġermanja u gradwalment sar reġim pupazzi f ħafna aspetti Fl 24 ta Novembru 1940 is Slovakkja ngħaqdet mal Assi meta l mexxejja tagħha ffirmaw il Patt Tripartitiku Sadanittant il gvern Ċekoslovakk fl ezilju pprova jreġġa lura l Ftehim ta Munich u l okkupazzjoni Ġermaniza sussegwenti taċ Ċekoslovakkja u jirritorna r Repubblika għall fruntieri tagħha tal 1937 Il gvern operat minn Londra u fl aħħar mill aħħar kien meqjus bħala l gvern leġittimu taċ Ċekoslovakkja matul it Tieni Gwerra Dinjija Bħala parti mill Olokawst fis Slovakkja 75 000 Lhudi mit 80 000 li baqgħu fit territorju Slovakk wara li l Ungerija ħatfet ir reġjuni tan Nofsinhar ġew deportati u meħuda lejn kampijiet ta sterminazzjoni Ġermanizi Eluf ta Lhud Zingari u nies oħra politikament mhux mixtieqa baqgħu f kampijiet ta xogħol furzat Slovakk f Sered Vyhne u Novaky Tiso permezz tal għoti ta ezenzjonijiet presidenzjali ippermetta li bejn 1 000 u 4 000 persuna kruċjali għall ekonomija tal gwerra jevitaw id deportazzjonijiet Taħt il ħakma ta Tiso u l okkupazzjoni Ungeriza il maġġoranza l kbira tal popolazzjoni Lhudija tas Slovakkja ta qabel il gwerra bejn 75 000 u 105 000 ruħ inkluzi dawk li mietu f territorju okkupat inqatlu L istat Slovakk ħallas lill Ġermanja 500 RM għal kull Lhudi deportat għal taħriġ mill ġdid u akkomodazzjoni Il Kroazja ħallset ħlas simili izda izgħar ta RM30 Wara li deher ċar li l Armata l Ħamra Sovjetika kienet se tkeċċi lin Nazisti barra mill Ewropa ċentrali u tal Lvant moviment ta rezistenza kontra n Nazisti nieda insurrezzjoni armata ħarxa magħrufa bħala r Rewwixta Nazzjonali Slovakka lejn l aħħar tas sajf tal 1944 Segwew okkupazzjoni mdemmija Ġermaniza u gwerra tal guerilla Il Ġermanizi u l kollaboraturi lokali tagħhom qerdu kompletament 93 raħal u mmassakraw eluf ta ċivili ħafna drabi mijiet kull darba It territorju tas Slovakkja ġie meħlus mill forzi Sovjetiċi u Rumeni fl aħħar ta April 1945 Il gvern tal Partit Komunista fiċ Ċekoslovakkja 1948 1989 Tank Sovjetiku fi Bratislava waqt l invazjoni taċ Ċekoslovakkja tal Patt ta Varsavja fl 1968 Wara t Tieni Gwerra Dinjija iċ Ċekoslovakkja ġiet rikostitwita u Jozef Tiso ġie ezegwit fl 1947 talli kkollabora man Nazis Aktar minn 80 000 Ungeriz u 32 000 Ġermaniz kienu sfurzati jitilqu mis Slovakkja f sensiela ta trasferimenti tal popolazzjoni mibdija mill Alleati fil Konferenza ta Potsdam Mill madwar 130 000 Ġermaniz tal Karpazji fis Slovakkja fl 1938 fl 1947 fadal biss madwar 20 000 L NKVD arrestat u ddeportat aktar minn 20 000 persuna lejn is Siberja Ir Repubblika Ċekoslovakka It Tielet Repubblika Ċekoslovakka mill 1945 sal 1948 mingħajr Rutenja Karpazjana li ġiet ċeduta lill Unjoni Sovjetika fl 1946 Passaport Ċekoslovakk maħruġ fl 1947 Bħala rizultat tal Konferenza ta Yalta iċ Ċekoslovakkja ġiet taħt l influwenza u aktar tard okkupazzjoni diretta tal Unjoni Sovjetika u l Patt ta Varsavja tagħha wara kolp ta stat fl 1948 Tmint elef mitejn u erbgħin persuna ntbagħtu f kampijiet tax xogħol sfurzati 1948 u 1953 Post tar Repubblika Soċjalista Ċekoslovakka matul il Gwerra Bierda sal 1990 Post tar Repubblika Federali Ċeka u Slovakka Checoslovaquia fl 1969 u 1990 Ir Rivoluzzjoni tal Vellus temmet 41 sena ta ħakma komunista awtoritarja fiċ Ċekoslovakkja fl 1989 Fl 1968 wara r Rebbiegħa ta Praga il pajjiz kien invadat mill forzi tal Patt ta Varsavja ir Repubblika Popolari tal Bulgarija ir Repubblika Popolari tal Ungerija ir Repubblika Popolari tal Polonja u l Unjoni Sovjetika bl eċċezzjoni tar Repubblika Soċjalista tar Rumanija u r Repubblika Partit Soċjalista Popolari Albaniz temm perjodu ta liberalizzazzjoni taħt it tmexxija ta Alexander Dubcek 137 ċivili Ċekoslovakk inqatlu u 500 ndarbu serjament waqt l okkupazzjoni Fl 1969 iċ Ċekoslovakkja saret federazzjoni tar Repubblika Soċjalista Ċeka u r Repubblika Soċjalista Slovakka fi ħdan ir Repubblika Soċjalista Ċekoslovakka Sar stat pupazzi tal Unjoni Sovjetika izda qatt ma kienet parti minnha u zammet xi indipendenza Il fruntieri mal Punent kienu protetti mill Purtiera tal Ħadid Madwar 600 persuna irġiel nisa u tfal inqatlu fuq il fruntiera taċ Ċekoslovakkja mal Awstrija u l Ġermanja tal Punent bejn l 1948 u l 1989 Xoljiment taċ Ċekoslovakkja 1989 1992 It tmiem tal ħakma komunista fiċ Ċekoslovakkja fl 1989 waqt ir Rivoluzzjoni paċifika tal Vellus kien segwit għal darb oħra mix xoljiment tal pajjiz din id darba f zewġ stati suċċessuri Il kelma soċjalista tneħħiet mill ismijiet taz zewġ repubbliki u r Repubblika Soċjalista Slovakka ngħatat l isem ta Repubblika Slovakka Fis 17 ta Lulju 1992 is Slovakkja immexxija mill Prim Ministru Vladimir Meciar iddikjarat lilha nnifisha stat sovran li jfisser li l liġijiet tagħha ħadu preċedenza fuq dawk tal gvern federali Matul il ħarifa tal 1992 Meciar u l Prim Ministru Ċek Vaclav Klaus innegozjaw id dettalji tax xoljiment tal federazzjoni F Novembru il parlament federali ivvota biex ixolji uffiċjalment il pajjiz fil 31 ta Diċembru 1992 Ir Repubblika Slovakka 1993 prezent Is Slovakkja saret membru tal Unjoni Ewropea fl 2004 u ffirmat it Trattat ta Lisbona fl 2007 Ir Repubblika Slovakka u r Repubblika Ċeka marru fi triqthom separati wara l 1 ta Jannar 1993 avveniment li ġieli jissejjaħ id Divorzju Velvet Madankollu is Slovakkja baqgħet sieħba mill qrib tar Repubblika Ċeka Iz zewġ pajjizi jikkooperaw mal Ungerija u l Polonja fil Grupp Visegrad Is Slovakkja saret membru tan NATO fid 29 ta Marzu 2004 u tal Unjoni Ewropea fl 1 ta Mejju 2004 Fil 21 ta Diċembru 2007 is Slovakkja ngħaqdet maz zona Schengen u tippermetti l ivvjaġġar mingħajr viza Fl 1 ta Jannar 2009 is Slovakkja adottat l euro bħala l munita nazzjonali tagħha bi 30 1260 kuruna għal kull euro Fl 2019 Zuzana Caputova saret l ewwel president mara tas Slovakkja ĠeografijaPanorama tat Tatras Għolja L ogħla quċċata fit Tatras hija Gerlachovsky stit qabel imsejħa Franz Joseph Peak u hija 2655 m il fuq mil livell tal baħar n m fis Slovakkja Is Slovakkja tinsab bejn latitudnijiet 47 u 50 N u lonġitudnijiet 16 u 23 E Il pajsaġġ Slovakk huwa kkaratterizzat prinċipalment min natura muntanjuza tiegħu bil Muntanji Karpazji jiġġebbed tul il biċċa l kbira tan nofs tat tramuntana tal pajjiz Fost dawn il meded muntanjuzi hemm il qċaċet għoljin taz zona Fatra Tatra inkluzi t Tatra il Gran Fatra u l Inqas Fatra il Muntanji Ore Slovakki il Muntanji Ċentrali Slovakki jew Beskids L akbar art baxxa hija l Artijiet Baxxi tad Danubju fertili fil Lbiċ segwita mill Artijiet Baxxi tas Slovakkja tal Lvant fix Xlokk Il foresti jkopru 41 tal art Slovakka Fruntieri Il total tal fruntieri tas Slovakkja 1 587 km pajjizi tal fruntiera 5 Awstrija 105 km Ċekja 241 km Ungerija 627 km Polonja 517 km Ukrajna 97 km Muntanji Tatra Mappa topografika tas Slovakkja Il Muntanji Tatra b 29 quċċata li jaqbzu l 2 500 metru l fuq mil livell tal baħar huma l ogħla firxa ta muntanji fil Karpazji It Tatras jokkupaw zona ta 750 kilometru kwadru li l akbar parti minnhom 600 kilometru kwadru tinsab fis Slovakkja Huma maqsuma f diversi partijiet Fit tramuntana ħdejn il fruntiera Pollakka hemm it Tatras Għolja destinazzjoni popolari għall mixi u l iskijjar u dar għal bosta lagi u widien pittoreski kif ukoll l ogħla punt tas Slovakkja il Gerlachovsky stit ta 2 655 metru 8 711 pied u l muntanja Krivan simbolika ħafna tal pajjiz Fil punent jinsabu t Tatras tal Punent bl ogħla quċċata tagħhom Bystra f 2 248 metru 7 375 pied u fil lvant jinsabu l Belianske Tatras l izgħar fiz zona Separati mit Tatras proprji mill wied tax Xmara Vah hemm it Tatras Baxx li l ogħla quċċata tagħhom hija Dumbier 2 043 metru 6 703 pied Il firxa tal muntanji Tatras hija rapprezentata bħala waħda minn tliet għoljiet fl arma tas Slovakkja Parks Nazzjonali Park Nazzjonali Ġenna Slovakka Fis Slovakkja hemm 9 parks nazzjonali li jkopru 6 5 tal wiċċ tal pajjiz Park Nazzjonali Tatra Park Nazzjonali Tatras Baxx Park Nazzjonali Veľka Fatra Park Nazzjonali Karst Slovakk Park Nazzjonali Poloniny Park Nazzjonali Mala Fatra Park Nazzjonali Muranska planina Park Nazzjonali Ġenna Slovakka u Park Nazzjonali Pieniny Għerien Għar ta Domica Is Slovakkja għandha mijiet ta għerien u kaverni taħt il muntanji tagħha li minnhom 30 huma miftuħa għall pubbliku Il biċċa l kbira tal għerien għandhom stalagmiti li jogħlew mill art u stalattiti mdendlin minn fuq Bħalissa hemm ħames għerien Slovakki elenkati bħala Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO l Għar tas Silġ ta Dobsina Domica l Għar ta Gombasek l Għar ta Jasovska u l Għar ta Ochtinska Aragonite Għerien oħra miftuħa għall pubbliku jinkludu l Għar ta Belianska l Għar tal Ħelsien ta Demanovska l Għar tas Silġ ta Demanovska jew l Għar ta Bystrianska Xmajjar Xmara Dunajeb Ħafna xmajjar joriġinaw fil muntanji Slovakki Xi wħud jgħaddu biss mis Slovakkja filwaqt li oħrajn jiffurmaw fruntiera naturali mal pajjizi ġirien aktar minn 620 kilometru Perezempju id Dunajec 17 il kilometru fit tramuntana id Danubju 172 kilometru fin nofsinhar jew il Morava 119 il kilometru fil punent It tul totali tax xmajjar fit territorju Slovakk huwa 49 774 kilometru L itwal xmara fis Slovakkja hija l Vah 403 kilometru l iqsar hija ċ Cierna voda Xmajjar importanti u kbar oħra huma l Myjava in Nitra 197 kilometru l Orava il Hron 298 kilometru il Hornad 193 kilometru is Slana 110 kilometru l Ipeľ 232 kilometru li jiffurmaw il fruntiera ma Ungerija il Bodrog il Labourec il Latorica u l Ondava L ogħla fluss tax xmajjar Slovakki jseħħ matul ir rebbiegħa meta l borra mill muntanji tinħall L unika eċċezzjoni hija d Danubju li l fluss tiegħu huwa l akbar matul is sajf meta l borra fl Alpi tinħall Id Danubju hija l akbar xmara li tgħaddi mis Slovakkja Klima Ir rebbiegħa fi Presov Sajf fi Spisske Podhradie ħarifa fit Tatras Għolja Ix xitwa f Banska Stiavnica il belt hija Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO Il klima Slovakka tinsab bejn iz zoni tal klima moderata u kontinentali bi sjuf relattivament sħan u xtiewi kesħin imsaħħab u umdi Temperaturi estremi jvarjaw bejn 41 u 40 3 C 41 8 u 104 5 F għalkemm temperaturi taħt 30 C 22 F huma rari Il klima tvarja mit tramuntana muntanjuza sal pjanuri tan Nofsinhar L iktar reġjun sħun huwa Bratislava u n Nofsinhar tas Slovakkja fejn it temperaturi jistgħu jilħqu 30 C 86 F fis sajf kultant sa 39 C 102 F f Hurbanovo Bil lejl it temperaturi jinzlu għal 20 C 68 F It temperaturi bi nhar fix xitwa jvarjaw bejn 5 C 23 F u 10 C 50 F Jista jkun kiesaħ ħafna bil lejl izda ġeneralment ma jaqax taħt 10 C 14 F Fis Slovakkja hemm erba staġuni li kull wieħed minnhom ir rebbiegħa is sajf il ħarifa u x xitwa idum tliet xhur L arja kontinentali niexfa ġġib magħha s sħana tas sajf u l ġlata tax xitwa Għall kuntrarju l arja tal oċeani ġġib ix xita u tnaqqas it temperaturi tas sajf Fl artijiet baxxi u l widien spiss ikun hemm ċpar speċjalment fix xitwa Ir rebbiegħa tibda fil 21 ta Marzu u hija kkaratterizzata minn temp kiesaħ b temperatura medja ta kuljum ta 9 C 48 F fl ewwel ġimgħat u madwar 14 C 57 F f Mejju u 17 C 63 F f Ġunju Fis Slovakkja it temp u l klima fir rebbiegħa huma instabbli ħafna Is sajf jibda fit 22 ta Ġunju u huwa tipikament ikkaratterizzat minn temp sħun b temperaturi ta kuljum li jaqbzu t 30 C 86 F Lulju huwa l aktar xahar sħun b temperaturi bejn 37 u 40 C 99 u 104 F speċjalment fir reġjuni tan Nofsinhar tas Slovakkja fiz zoni urbani ta Komarno Hurbanovo jew Sturovo Xita jew maltempati bir ragħad jistgħu jseħħu minħabba l monsoon tas sajf imsejjaħ Medardova kvapka 40 jum ta xita Is sajf fit Tramuntana tas Slovakkja huwa ġeneralment ħafif b temperaturi madwar 25 C 77 F inqas fil muntanji Il ħarifa fis Slovakkja tibda fit 23 ta Settembru u hija prinċipalment ikkaratterizzata minn temp imxarrab u bir riħ għalkemm l ewwel ġimgħat jistgħu jkunu sħan u xemxi ħafna It temperatura medja f Settembru hija ta madwar 14 C 57 F u f Novembru hija ta 3 C 37 F L aħħar ta Settembru u l bidu ta Ottubru huwa zmien niexef u xemxi l hekk imsejjaħ sajf Indjan Ix xitwa tibda fil 21 ta Diċembru b temperaturi ta madwar 5 sa 10 C 23 sa 14 F Ġeneralment tagħmel il borra f Diċembru u Jannar dawn ikunu l aktar xhur kesħin tas sena Fiz zoni t isfel il borra ma tibqax matul ix xitwa izda tinbidel f tidwib u ġlata Ix xtiewi huma aktar kesħin fil muntanji fejn is silġ normalment idum sa Marzu jew April u t temperaturi bil lejl jinzlu għal 20 C 4 F u huma aktar kesħin Bijodiversita Rupicapra rupicapra tatrica fil Muntanji Tatra Is Slovakkja ffirmat il Konvenzjoni ta Rio dwar id Diversita Bijoloġika fid 19 ta Mejju 1993 u saret parti mill konvenzjoni fil 25 ta Awwissu 1994 Sussegwentement zviluppat Strateġija Nazzjonali għall Bijodiversita u Pjan ta Azzjoni li waslet mill konvenzjoni fit 2 ta Novembru 1998 Il bijodiversita tas Slovakkja tinkludi annimali bħal anellidi artropodi molluski nematodi u vertebrati fungi Ascomycota Basidiomycota Chytridiomycota Glomeromycota u Zygomycota mikro organizmi inkluz Mycetozoa u pjanti Il pozizzjoni ġeografika tas Slovakkja tiddetermina r rikkezza tad diversita tal fawna u l flora Aktar minn 11 000 speċi ta pjanti ġew deskritti fit territorju kollu tagħha kwazi 29 000 speċi ta annimali u aktar minn 1 000 speċi ta protozoa Il bijodiversita endemika hija wkoll komuni Muntanji ta Vihorlat Is Slovakkja tinsab fil bijoma ta foresti moderati b weraq wiesa u mħallta u ekoreġjuni terrestri ta foresti mħallta Pannonian u foresti tal koniferi tal muntanji tal Karpazji Hekk kif tinbidel l altitudni l assoċjazzjonijiet tal veġetazzjoni u l komunitajiet tal annimali jiffurmaw livelli ta elevazzjoni ballut fagu spruce arznu bush mergħat alpini u taħt il ħamrija Il foresti jkopru 44 tat territorju tas Slovakkja Il pajjiz kellu punteġġ medju tal Indiċi tal Integrita tal Pajsaġġ tal Foresti tal 2019 ta 4 34 10 u kklassifikah fil 129 post globalment minn 172 pajjiz F termini ta mases tal foresti 60 huma siġar b weraq wiesa u 40 huma koniferi L emerġenza ta speċi ta annimali hija relatata b mod qawwi mat tipi xierqa ta assoċjazzjonijiet ta pjanti u bijotopi Aktar minn 4 000 speċi ta fungi ġew irreġistrati fis Slovakkja Minnhom kwazi 1 500 huma speċi li jiffurmaw il likeni Xi wħud minn dawn il fungi huma bla dubju endemiċi izda mhux magħruf bizzejjed biex ngħidu kemm Mill ispeċi li jiffurmaw il likeni madwar 40 ġew ikklassifikati bħala mhedda b xi mod Madwar 7 huma apparentement estinti 9 fil periklu 17 vulnerabbli u 7 rari L status ta konservazzjoni tal fungi li ma jiffurmawx il likeni fis Slovakkja mhuwiex dokumentat tajjeb izda tezisti lista ħamra għall akbar fungi tagħha Gvern u politikaIs Slovakkja hija repubblika demokratika parlamentari b sistema b ħafna partiti L aħħar elezzjonijiet parlamentari saru fit 30 ta Settembru 2023 u z zewġ rawnds tal elezzjonijiet presidenzjali saru fit 23 ta Marzu u fis 6 ta April 2024 Il kap tal stat Slovakk u kap formali tal ezekuttiv huwa l president bħalissa Peter Pellegrini għalkemm b poteri limitati ħafna Il president jiġi elett b vot popolari dirett skont is sistema ta zewġ rawnds għal terminu ta ħames snin Il biċċa l kbira tas setgħa ezekuttiva hija tal kap tal gvern il prim ministru bħalissa Eduard Heger li normalment ikun il kap tal partit rebbieħ u li jrid jifforma koalizzjoni ta maġġoranza fil parlament Il prim ministru jinħatar mill president Il bqija tal kabinett jinħatar mill president fuq rakkomandazzjoni tal prim ministru L ogħla korp leġizlattiv tas Slovakkja huwa l Kunsill Nazzjonali tar Repubblika Slovakka Narodna rada Slovenskej republiky korp unikamerali b 150 siġġu Id delegati jiġu eletti għal terminu ta erba snin ibbazat fuq is sistema ta rapprezentazzjoni proporzjonali L ogħla korp ġudizzjarju fis Slovakkja hija l Qorti Kostituzzjonali tas Slovakkja Ustavny sud li tiddeċiedi dwar kwistjonijiet kostituzzjonali It 13 il membru ta din il qorti jinħatru mill president minn lista ta kandidati proposta mill Parlament Il Kostituzzjoni tar Repubblika Slovakka ġiet ratifikata fl 1 ta Settembru 1992 u daħlet fis seħħ fl 1 ta Jannar 1993 Ġiet emendata f Settembru 1998 biex tippermetti l elezzjoni diretta tal president u għal darb oħra fi Frar 2001 minħabba rekwiziti ta ammissjoni fl UE Is sistema tal liġi ċivili hija bbazata fuq il kodiċijiet Awstro Ungerizi Il kodiċi legali ġie modifikat biex ikun konformi mal obbligi tal Organizzazzjoni għas Sigurta u l Kooperazzjoni fl Ewropa OSCE u biex tiġi eliminata t teorija legali Marxista Leninista Is Slovakkja taċċetta l ġurisdizzjoni obbligatorja tal Qorti Internazzjonali tal Ġustizzja b rizervi Is sistema politika Grassalkovich Palace residenza tal President tas Slovakkja Il Palazz tas Sajf tal Arċisqof Letny arcibiskupsky palac Sede tal Gvern Slovakk Sede tal Parlament Slovakk Narodna rada Slovenskej republiky Is Slovakkja hija repubblika demokratika parlamentari b kap tal gvern il prim ministru li għandu l biċċa l kbira tas setgħa ezekuttiva u kap tal istat il president li huwa l kap formali tal ezekuttiv izda b setgħat limitati ħafna Il pajjiz huwa subdiviz fi 8 reġjuni b kull wieħed imsemmi għall belt prinċipali tiegħu Dawn ingħataw ċertu livell ta awtonomija mill 2002 l hawn Il kummerċ u l ekonomijaL aktar setturi importanti tal ekonomija tas Slovakkja fl 2018 kienu l industrija 26 2 il kummerċ bl ingrossa u bl imnut it trasport l akkomodazzjoni u s servizzi tal ikel 20 2 l amministrazzjoni pubblika id difiza l edukazzjoni is saħħa tal bniedem u l attivitajiet ta xogħol soċjali 14 8 Il kummerċ fi ħdan l UE jammonta għal 86 tal esportazzjonijiet tas Slovakkja il Ġermanja 22 iċ Ċekja 12 u l Polonja 8 filwaqt li barra mill UE 3 jmorru fl u 2 kemm fir Russja u kif ukoll fiċ Ċina F termini ta importazzjonijiet 80 jiġu minn Stati Membri tal UE il Ġermanja 20 iċ Ċekja 16 u l Awstrija 10 filwaqt li barra mill UE 5 jiġu kemm mir Russja kif ukoll mill Il pajjiz għandu industrija tal kazino zviluppata li hija strettament liċenzjata Relazzjonijiet barranin L eks Prim Ministru Slovakk Peter Pellegrini President attwali tas Slovakkja ma eks U S Il President Donald Trump fil White House 2019 Il Ministeru tal Affarijiet Barranin u Ewropej Slovakk Ministerstvo zahranicnych veci a europskych zalezitosti huwa responsabbli għaz zamma tar relazzjonijiet esterni tar Repubblika Slovakka u l ġestjoni tal missjonijiet diplomatiċi internazzjonali tagħha Id direttur tal ministeru huwa Juraj Blanar Il ministeru jissorvelja l affarijiet tas Slovakkja ma entitajiet barranin inkluzi r relazzjonijiet bilaterali ma nazzjonijiet individwali u r rapprezentanza tagħha f organizzazzjonijiet internazzjonali Is Slovakkja ngħaqdet mal Unjoni Ewropea u n NATO fl 2004 u fiz Zona tal Euro fl 2009 Is Slovakkja hija membru tan Nazzjonijiet Uniti mill 1993 u tipparteċipa fl aġenziji speċjalizzati tagħha Il pajjiz kien fl 10 ta Ottubru 2005 elett għal mandat ta sentejn fil Kunsill tas Sigurta tan NU mill 2006 sal 2007 Huwa wkoll membru taz Zona Schengen il Kunsill tal Ewropa CoE l Organizzazzjoni għas Sigurta u l Ko operazzjoni fl Ewropa OSCE l Organizzazzjoni Dinjija tal Kummerċ WTO l Organizzazzjoni għall Kooperazzjoni u l Izvilupp Ekonomiċi OECD l Unjoni għall Mediterran UgħM l Organizzazzjoni Ewropea għar Riċerka Nukleari CERN il Bukarest Disgħa B9 u parti mill Grupp Visegrad V4 is Slovakkja l Ungerija ir Repubblika Ċeka u l Polonja Fl 2023 iċ ċittadini Slovakki kellhom aċċess mingħajr viza jew viza mal wasla għal 184 pajjiz u territorju u b hekk il passaport Slovakk poġġa fit 8 rank tal liberta tal ivvjaġġar marbuta mal Latvja u s Slovenja fl Indiċi tal Passaporti ta Henley Is Slovakkja zzomm relazzjonijiet diplomatiċi ma 134 pajjiz primarjament permezz tal Ministeru tal Affarijiet Barranin tagħha Minn Diċembru 2013 is Slovakkja zammet 90 missjoni barra l pajjiz inkluzi 64 ambaxxata seba missjonijiet għal organizzazzjonijiet multilaterali disa konsulati ġenerali uffiċċju konsulari wieħed Uffiċċju Ekonomiku u Kulturali Slovakk u tmien Istituti Slovakki Hemm 44 ambaxxata u 35 konsulat onorarju fi Bratislava Is Slovakkja u l Istati Uniti jzommu rabtiet diplomatiċi b saħħithom u jikkooperaw fl oqsma militari u tal infurzar tal liġi Il programmi tad Dipartiment tad Difiza tal Istati Uniti kkontribwixxew b mod sinifikanti għar riformi militari Slovakki Madwar miljun Amerikan għandhom l għeruq tagħhom fis Slovakkja u ħafna jzommu rabtiet kulturali u familjari qawwija mar Repubblika Slovakka Il President Woodrow Wilson u l Istati Uniti kellhom rwol ewlieni fit twaqqif tal istat oriġinali Ċekoslovakk fit 28 ta Ottubru 1918 Is Slovakkja fl UE Hemm 13 il membru fil Parlament Ewropew mis Slovakkja Fil Kunsill tal UE il ministri nazzjonali jiltaqgħu b mod regolari biex jadottaw il liġijiet tal UE u jikkoordinaw il politiki Il laqgħat tal Kunsill jattendu għalihom regolarment rapprezentanti tal gvern Slovakk skont il qasam tal politika li jkun qed jiġi indirizzat Il Kunsill tal UE m għandux persuna waħda permanenti bħala president bħal perezempju il Kummissjoni jew il Parlament Minflok ix xogħol jitmexxa mill pajjiz li jkollu l Presidenza tal Kunsill li jinbidel kull sitt xhur Matul dawn is 6 xhur il ministri mill gvern ta dak il pajjiz jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l aġenda tal laqgħat tal Kunsill f kull qasam ta politika u jiffaċilitaw id djalogu ma istituzzjonijiet oħra tal UE Dati tal presidenzi Slovakki Lul Diċ 2016 Il Kummissarju nominat mis Slovakkja għall Kummisjoni Ewropea hu il Viċi President għar Relazzjonijiet Interistituzzjonali u l Prospettiva Il Kummissjoni hija rrapprezentata f kull pajjiz tal UE minn uffiċċju lokali imsejjaħ rapprezentanza Is Slovakkja għandha 9 rapprezentanti fil Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew Dan il korp konsultattiv li jirrapprezenta lil dawk li jħaddmu il ħaddiema u gruppi oħra ta interess huwa kkonsultat dwar il liġijiet proposti biex ikun hemm idea aħjar tal bidliet possibbli tas sitwazzjonijiet soċjali u tax xogħol fil pajjizi membri Is Slovakkja għandha 7 rapprezentanti fil Kumitat Ewropew tar Reġjuni l assemblea tal UE tar rapprezentanti reġjonali u lokali Dan il korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il liġijiet proposti biex jizgura li dawn il liġijiet iqisu l perspettiva minn kull reġjun tal UE Is Slovakkja tikkomunika wkoll mal istituzzjonijiet tal UE permezz tar rapprezentanza permanenti tagħha fi Brussell Bħala l ambaxxata għall UE tas Slovakkja il kompitu ewlieni tagħha hu li tizgura li l interessi u l politiki tal pajjiz huma segwiti b mod effettiv kemm jista jkun fl UE L ammont li jħallas kull pajjiz tal UE fil baġit tal UE huwa kkalkulat b mod ġust skont il mezzi Aktar ma tkun kbira l ekonomija tal pajjiz aktar iħallas u viċi versa L għan tal baġit tal UE mhuwiex li jipprova jqassam mill ġdid il ġid izda pjuttost jiffoka fuq il ħtiġijiet tal Ewropej b mod ġenerali Ċifri tal 2018 għas Slovakkja Nefqa totali tal UE fis Slovakkja 2 457 biljun ekwivalenti għal 2 78 tal ekonomija Slovakka Kontribuzzjoni totali għall baġit tal UE 0 764 biljun ekwivalenti għal 0 86 tal ekonomija Slovakka Il flus imħallsa fil baġit tal UE mis Slovakkja jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil pajjizi kollha tal UE bħall bini ta toroq is sussidjar ta riċerkaturi u l ħarsien tal ambjent Militari Il 5 Reġiment tal Forzi Speċjali Slovakk fil Lvant tal Afganistan waqt l Operazzjoni Enduring Freedom Membri Slovakki tal għassa tal paċi tal UNFICYP li qed jagħmlu rondi fiz zona ta lqugħ f Ċipru Il president huwa formalment il kap kmandant tal forzi armati Slovakki Is Slovakkja ngħaqdet man NATO f Marzu 2004 Mill 2006 l armata ttrasformat f organizzazzjoni kompletament professjonali u s servizz militari obbligatorju ġie abolit Il forzi armati Slovakki kienu jgħoddu 19 500 persunal bl uniformi u 4 208 ċivili fl 2022 Il pajjiz kien parteċipant attiv f azzjonijiet militari mmexxija mill Istati Uniti u n NATO u involut f ħafna missjonijiet militari tan Nazzjonijiet Uniti għaz zamma tal paċi UNPROFOR fil Jugoslavja 1992 1995 UNOMUR fl Uganda u r Rwanda 1993 1994 UNAMIR fir Rwanda 1993 1996 UNTAES fil Kroazja 1996 1998 UNOMIL fil Liberja 1993 1997 MONUA fl Angola 1997 1999 SFOR fil Boznja u Ħerzegovina 1999 2003 missjoni tal OSKE fil Moldova 1998 2002 missjoni tal OSKE fl Albanija 1999 KFOR fil Kosovo 1999 2002 UNGCI fl Iraq 2000 2003 UNMEE fl Etjopja u l Eritrea 2000 2004 UNMISET fit Timor tal Lvant 2001 EUFOR Concordia fil Maċedonja 2003 UNAMSIL fis Sierra Leone 1999 2005 azzjoni ta appoġġ tal UE lill Unjoni Afrikana fid Darfur 2006 Operazzjoni Enduring Freedom fl Afganistan 2002 2005 Operazzjoni Iraqi Freedom fl Iraq 2003 2007 u UNDOF fil fruntieri ta Izrael u s Sirja 1998 2008 Mill 2021 is Slovakkja għandha 169 persunal militari skjerat f Ċipru għal operazzjonijiet ta appoġġ għall paċi mmexxija mill UNFICYP tan Nazzjonijiet Uniti u 41 suldat skjerat fil Bosnja Ħerzegovina għall EUFOR Althea Il Forzi tal Art Slovakki huma magħmula minn zewġ brigati tal infanterija mekkanizzati attivi Il Forzi tad Difiza tal Ajru u tal Ajru jinkludu ġwienaħ waħda ta ġellieda ġwienaħ waħda ta ħelikopters ta utilita u brigata waħda SAM Il forzi ta taħriġ u appoġġ jinkludu Element Nazzjonali ta Appoġġ Battaljun Multifunzjonali Battaljun tat Trasport Battaljun tat Tiswija forza ta gwarniġjon tal belt kapitali Bratislava kif ukoll battaljun ta taħriġ u diversi bazijiet ta loġistika komunikazzjoni u informazzjoni Forzi mixxellanji taħt il kmand dirett tal Istaff Ġenerali jinkludu l 5 Reġiment tal Forzi Speċjali Divizjonijiet amministrattivi Divizjonijiet amministrattivi Bratislava il kapitali u l akbar belt tas Slovakkja Is Slovakkja hija maqsuma f zewġ livelli tmien reġjuni Bratislava Trnava Trencin Nitra Zilina Banska Bystrica Presov u Kosice u 2 890 muniċipalita Is Slovakkja hija maqsuma fi 8 kraje singulari kraj normalment tradott bħala reġjun li kull wieħed minnhom huwa msemmi għall belt prinċipali tagħha Ir reġjuni gawdew ċertu grad ta awtonomija mill 2002 Il korpi awtonomi tagħhom jissejħu Reġjuni Awtonomi jew awtonomi sg samospravny kraj pl samospravne kraje jew Unitajiet Territorjali tal Livell ta Fuq sg vyssi uzemny celok pl vyssie uzemne celky abbr Il kraje huma suddivizi f okresy sg okres normalment tradott bħala distretti Is Slovakkja bħalissa għandha 79 distrett L okresy huma aktar maqsuma f obce sg obec normalment tradott bħala muniċipalita Bħalissa hemm 2 890 muniċipalita F termini ta ekonomija u rata ta qgħad ir reġjuni tal punent huma aktar sinjuri mir reġjuni tal Lvant Bratislava hija d 19 il reġjun l aktar sinjur tal Unjoni Ewropea bil PGD PPP per capita Il PGD bil parita tas saħħa tal akkwist huwa madwar tliet darbiet ogħla milli f reġjuni Slovakki oħra Isem bl Malti Isem bl Slovakk Sede amministrattiva Popolazzjoni 2019 Bratislavsky kraj Bratislava 669 592 Trnavsky kraj 564 917 Nitriansky kraj 674 306 Trenciansky kraj 584 569 Zilinsky kraj 691 509 Banskobystricky kraj 645 276 Presovsky kraj 826 244 Kosicky kraj 801 460EkonomijaBank Nazzjonali tas Slovakkja fil Bratislava Is Slovakkja għandha ekonomija zviluppata u bi dħul għoli Fl 2024 b popolazzjoni ta 5 miljun biss kien ikklassifikat bħala s 46 pajjiz l aktar sinjur bi prodott domestiku gross per capita bbazat fuq parita tas saħħa tal akkwist ta 44 081 u l 61 l akbar ekonomija fid dinja b PGD ta 140 808 biljun Il PGD per capita tiegħu huwa ekwivalenti għal 69 tal medja tal Unjoni Ewropea fl 2021 Il pajjiz qed ibati biex jindirizza l izbilanċi reġjonali fil ġid u l impjiegi Il PGD per capita jvarja minn 188 tal medja tal UE fi Bratislava għal 54 fil Lvant tas Slovakkja Bratislava hija d 19 il reġjun l aktar sinjur fl Unjoni Ewropea bil PGD PPP per capita Għalkemm l inugwaljanza fid dħul reġjonali hija għolja 90 taċ ċittadini huma sidien ta djarhom L OECD fl 2017 irrapportat Ir Repubblika Slovakka tkompli turi prestazzjoni ekonomika b saħħitha bi tkabbir qawwi appoġġjat minn settur finanzjarju b saħħtu dejn pubbliku baxx u kompetittivita internazzjonali għolja bbazata fuq investiment barrani kbir Is Slovakkja hija parti miz zona Schengen is suq uniku tal UE u mill 2009 iz zona tal euro blu skur Il pajjiz kien jiġi mlaqqam bħala Tatra Tiger fis snin 2000 peress li ttrasforma b suċċess minn ekonomija ppjanata ċentralment għal ekonomija mmexxija mis suq u kiseb bħala medja tkabbir tal PGD per capita ta madwar 6 kull sena bejn l 2000 u l 2008 Tlestew privatizzazzjonijiet kbar is settur bankarju huwa kwazi kompletament f idejn privati u l investiment barrani zdied L ekonomija Slovakka hija waħda mill ekonomiji li qed jikbru b rata mgħaġġla fl Ewropa u t tielet l aktar malajr fiz zona tal euro 2017 Fl 2007 2008 u 2010 bi tkabbir tal PGD ta 10 5 6 u 4 retrospettivament Fl 2016 aktar minn 86 tal esportazzjonijiet Slovakki marru lejn l Unjoni Ewropea u aktar minn 50 tal importazzjonijiet Slovakki ġew minn stati membri oħra tal Unjoni Ewropea Il proporzjon tad dejn pubbliku mal PDG fis Slovakkja laħaq 49 4 fl aħħar tal 2018 ferm taħt il medja tal OECD Il qgħad li laħaq il quċċata ta 19 fl aħħar tal 1999 naqas għal 4 9 fl 2019 l inqas rata rreġistrata fl storja tas Slovakkja Is Slovakkja adottat l ewro fl 1 ta Jannar 2009 u saret is sittax il membru taz zona ewro L ewro fis Slovakkja ġie approvat mill Kummissjoni Ewropea fis 7 ta Mejju 2008 Il kuruna Slovakka ġiet rivalutata fit 28 ta Mejju 2008 għal 30 126 għal kull euro li kienet ukoll ir rata tal kambju tal ewro Bini għoli fid distretti finanzjarji ta Bratislava Il gvern Slovakk iħeġġeġ l investiment barrani peress li huwa wieħed mill forzi li jmexxu l ekonomija Is Slovakkja hija pajjiz attraenti għall investituri barranin l aktar minħabba l pagi baxxi tagħha ir rati tat taxxa baxxi il forza tax xogħol edukata tajjeb il post ġeografiku favorevoli fil qalba tal Ewropa ċentrali l istabbilta politika soda u r relazzjonijiet internazzjonali tajbin imsaħħa mill adezjoni tal pajjiz mal Unjoni Ewropea Xi reġjuni speċjalment dawk fil Lvant tas Slovakkja naqsu milli jattiraw investimenti kbar li aggravaw id disparitajiet reġjonali f ħafna oqsma ekonomiċi u soċjali L influssi ta investiment dirett barrani kibru b aktar minn 600 mill 2000 kollettivament laħqu l ogħla livell ta 17 3 biljun fl 2006 jew madwar 22 000 per capita fl aħħar tal 2008 Is Slovakkja tikklassifika fil 45 post minn 190 ekonomija f termini ta faċilita ta negozju skont ir Rapport Doing Business 2020 tal Bank Dinji u 49 minn 63 pajjiz u territorju f termini ta ekonomija kompetittiva skont ir Rapport World Competitiveness Yearbook 2022 Industrija Għalkemm il PGD tas Slovakkja ġej prinċipalment mis settur terzjarju servizzi is settur industrijali għandu wkoll rwol importanti fl ekonomija tagħha Is setturi industrijali ewlenin huma l manifattura tal karozzi u l inġinerija elettrika Mill 2007 is Slovakkja kienet l akbar produttur tal karozzi fid dinja per capita b total ta 1 090 000 karozza manifatturati fil pajjiz fl 2018 biss 275 000 persuna huma impjegati direttament u indirettament mill industrija tal karozzi Bħalissa hemm erba impjanti tal assemblaġġ tal karozzi b ħames wieħed qed jinbena Volkswagen fi Bratislava mudelli Volkswagen Up Volkswagen Touareg Audi Q7 Audi Q8 Porsche Cayenne Lamborghini Urus PSA Peugeot Citroen fi Trnava mudelli Peugeot 208 Citroen C3 Picasso l impjant Kia Motors f Zilina mudelli Kia Cee d Kia Sportage Kia Venga u l impjant Jaguar Land Rover f Nitra mudell Land Rover Defender Land Rover Discovery Volvo se tibni karozzi elettriċi f impjant ġdid fis Slovakkja bil kostruzzjoni skedata li tibda fl 2023 bil produzzjoni f serje tibda fl 2026 Hyundai Mobis f Zilina hija l akbar fornitur għall industrija tal karozzi fis Slovakkja L industrija tal manifattura tal elettronika qed tisplodi wkoll Foxconn għandha fabbrika f Nitra għall manifattura ta televizjonijiet LCD Samsung f Galanta għall manifattura ta monitors u televizjonijiet tal kompjuter Slovnaft li għandha kwartjieri ġenerali fi Bratislava u b 4 000 impjegat hija raffinerija taz zejt b kapaċita ta proċessar ta 5 5 sa 6 miljun tunnellata ta zejt mhux raffinat fis sena Il produttur tal azzar US Steel f Kosice huwa l akbar impjegatur fil Lvant tas Slovakkja bi 12 000 impjegat ESET hija kumpanija tas sigurta tal kompjuter minn Bratislava b aktar minn 1 000 impjegat madwar id dinja llum Il fergħat tagħha jinsabu fl Istati Uniti l Irlanda ir Renju Unit l Arġentina ir Repubblika Ċeka Singapor u l Polonja F dawn l aħħar snin negozji orjentati lejn is servizz u ta teknoloġija għolja iffjorixxu fi Bratislava Ħafna kumpaniji globali inkluzi IBM Dell Lenovo AT amp T SAP u Accenture bnew ċentri ta esternalizzazzjoni u servizz hawn Raġunijiet għall influss ta korporazzjonijiet multinazzjonali jinkludu l prossimita għall Ewropa tal Punent forza tax xogħol tas sengħa u densita għolja ta universitajiet u faċilitajiet ta riċerka Kumpaniji kbar oħra u impjegaturi bbazati fi Bratislava jinkludu Amazon Slovak Telekom Orange Slovensko Slovenska sporiteľna Tatra banka Doprastav Hewlett Packard Slovakkja Henkel Slovensko Slovensky plynarensky priemysel Microsoft Slovakia Zu richhirpool Slovakia u Grupp Zu richhirpool In Slovakkja Is Slovakkja Il pozizzjoni ġeografika ta Bratislava fl Ewropa Ċentrali għamlet Bratislava salib it toroq għat traffiku kummerċjali internazzjonali Diversi rotot tal kummerċ antiki bħar Rotta tal Ambra u l passaġġ tal ilma tad Danubju għaddew mit territorju tal Bratislava tal lum Illum Bratislava hija ċentru għat toroq il ferroviji il passaġġi tal ilma u l passaġġi tal arja Enerġija Impjant nukleari ta Mochovce Fl 2012 is Slovakkja pproduċiet total ta 28 393 GWh ta elettriku filwaqt li fl istess ħin kkunsmat 28 786 GWh Il livell ta konsum kemxejn ogħla mill kapaċita tal produzzjoni 393 GWh fisser li l pajjiz ma kienx awtosuffiċjenti fil provvista tal enerġija Is Slovakkja importat l elettriku prinċipalment mir Repubblika Ċeka 9 961 GWh 73 6 tal importazzjonijiet totali u esportat prinċipalment lejn l Ungerija 10 231 GWh 78 2 tal esportazzjonijiet totali Fl 2020 l enerġija nukleari ammontat għal 54 tal produzzjoni totali tal elettriku fis Slovakkja segwita minn 17 idroenerġija 13 gass naturali 7 faħam 5 bijokarburanti u 2 tal enerġija solari Iz zewġ impjanti nukleari tas Slovakkja jinsabu f Jaslovske Bohunice u Mochovce kull wieħed b zewġ reatturi jaħdmu Inbnew zewġ reatturi ġodda Mochovce 3 beda jopera f Jannar 2023 Mochovce 4 huwa ppjanat li jiġi installat fi zmien sena Ir reatturi addizzjonali se jirritornaw lis Slovakkja biex tkun esportatur nett tal elettriku Fl 2024 il gvern Slovakk approva pjan biex jinbena reattur nukleari ġdid f Jaslovske Bohunice Trasport Ferrovija fil belt tat Tramuntana ta Vysoke Tatry Awtostradi D1 Hemm erba awtostradi ewlenin minn D1 sa D4 u tmien awtostradi minn R1 sa R8 Ħafna minnhom għadhom qed jinbnew L awtostrada D1 tgħaqqad Bratislava ma Trnava Nitra Trencin Zilina u lil hinn filwaqt li l awtostrada D2 tgħaqqadha ma Praga Brno u Budapest f direzzjoni tat tramuntana nofsinhar Parti kbira mill awtostrada D4 ring road ta barra li għandha ttaffi l pressjoni fuq is sistema tal awtostradi ta Bratislava hija skedata li tiftaħ fl 2020 L awtostrada A6 għal Vjenna tgħaqqad is Slovakkja direttament mas sistema tal awtostradi Awstrijaka u nfetħet fid 19 ta Novembru 2007 Is Slovakkja għandha tliet ajruporti internazzjonali L ajruport ta Bratislava huwa l ajruport ewlieni u l akbar Hija tinsab disa kilometri 5 mi mill kapitali 1 2 mi fil grigal taċ ċentru tal belt Hija sservi titjiriet nazzjonali u internazzjonali ċivili u governattivi skedati u mhux skedati Ir runways attwali jappoġġaw l inzul tat tipi komuni kollha ta inġenji tal ajru li qed jintuzaw bħalissa L ajruport gawda traffiku tal passiġġieri li qed jikber b rata mgħaġġla f dawn l aħħar snin Huwa serva 279 028 passiġġier fl 2000 u 2 292 712 fl 2018 L Ajruport Internazzjonali ta Kosice huwa ajruport li jaqdi Kosice Huwa t tieni l akbar ajruport internazzjonali fis Slovakkja L Ajruport ta Poprad Tatry huwa t tielet l iktar ajruport traffikuz l ajruport jinsab 5 km fil punent majjistral ta Poprad Huwa ajruport b waħda mill ogħla elevazzjonijiet fl Ewropa Ċentrali f 718 m li huwa 150 m ogħla mill Ajruport ta Innsbruck fl Awstrija Il Ferroviji tar Repubblika Slovakka toffri servizzi ta trasport bil ferrovija fuq linji nazzjonali u internazzjonali Il port ta Bratislava huwa wieħed miz zewġ portijiet tax xmajjar internazzjonali fis Slovakkja Il port jgħaqqad Bratislava mat traffiku marittimu internazzjonali speċjalment l interkonnessjoni tal Baħar tat Tramuntana mal Baħar l Iswed permezz tal Kanal Rhine Main Danubju Barra minn hekk dgħajjes turistiċi joperaw mill port tal passiġġieri ta Bratislava inkluzi rotot lejn Devin Vjenna u postijiet oħra Il port ta Komarno huwa t tieni l akbar port fis Slovakkja b erja ta aktar minn 20 ettaru u jinsab madwar 100 km fil lvant ta Bratislava Hija tinsab fil konfluwenza ta zewġ xmajjar id Danubju u l Vah Turizmu Kastell ta Bojnice Is Slovakkja għandha pajsaġġi naturali muntanji għerien kastelli u bliet medjevali arkitettura popolari spas u ski resorts Aktar minn 5 4 miljun turist zaru s Slovakkja fl 2017 L aktar destinazzjonijiet attraenti huma l kapitali Bratislava u t Tatras Għolja Ħafna mill vizitaturi ġejjin mir Repubblika Ċeka madwar 26 il Polonja 15 u l Ġermanja 11 Is Slovakkja għandha bosta kastelli li ħafna minnhom huma fdalijiet L aktar magħrufa huma l Kastell Bojnice spiss uzat bħala post tal iffilmjar il Kastell ta Spis elenkat mill UNESCO il Kastell ta Orava il Kastell ta Bratislava u l fdalijiet tal Kastell ta Devin Il Kastell ta Cachtice darba kien id dar tal qattiel serjali l aktar prolifiku tad dinja il Bloody Lady Elizabeth Bathory Iċ ċentru ta Bardejov Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO Il pozizzjoni tas Slovakkja fl Ewropa u l passat tagħha sħubija fir Renju tal Ungerija il Monarkija tal Habsburg u ċ Ċekoslovakkja għamlu ħafna bliet u rħula simili għal dawk tar Repubblika Ċeka bħal Praga l Awstrija bħal Salzburg jew l Ungerija bħal Budapest F ħafna bliet ġie ppreservat ċentru storiku b mill inqas kwadru wieħed Ċentri storiċi kbar jistgħu jinstabu fi Bratislava Trencin Kosice Banska Stiavnica Levoca u Trnava Fl aħħar snin iċ ċentri storiċi għaddew minn restawr Knejjes storiċi jistgħu jinstabu fi kwazi kull belt u belt fis Slovakkja Ħafna minnhom huma fl istil Barokk izda hemm ukoll ħafna ezempji ta arkitettura Rumanika u Gotika bħal Banska Bystrica Bardejov u Spisska Kapitula Il Bazilika ta San Ġakbu f Levoca bl ogħla artal tal injam imnaqqax fid dinja u l Knisja tal Ispirtu s Santu f Zehra b affreski medjevali huma Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO Il Kon Katidral ta San Martin fi Bratislava serva bħala l knisja tal inkurunazzjoni tar Renju tal Ungerija L eqdem bini sagru fis Slovakkja jmur lura għall perjodu tal Moravja l Kbira fis seklu 9 Cable cars f Jasna fil Muntanji Tatra Il knejjes tal injam tat Tramuntana u l Grigal tas Slovakkja huma strutturi siewja ħafna Ħafna nbnew fil bidu tas seklu 15 minn Kattoliċi Luterani u membri tal knejjes tar Rit tal Lvant It turizmu huwa wieħed mis setturi ewlenin tal ekonomija tas Slovakkja għalkemm għadu traskurat Hija bbazata fuq it turizmu domestiku peress li l maġġoranza tat turisti huma ċittadini Slovakki u residenti li jivvjaġġaw għal pjaċir fil pajjiz Bratislava u t Tatras Għoli u Baxx huma l aktar waqfiet turistiċi traffikuzi Destinazzjonijiet turistiċi popolari oħra huma l ibliet u l irħula ta Kosice Banska Stiavnica jew Bardejov u bosta parks nazzjonali bħall Park Nazzjonali ta Pieniny il Park Nazzjonali ta Mala Fatra il Park Nazzjonali ta Veľka Fatra il Park Nazzjonali ta Poloniny jew il Park Nazzjonali tal Ġenna Slovakka fost oħrajn Hemm ħafna kastelli mifruxa madwar il pajjiz Fost it turisti uħud mill aktar popolari huma l Kastell ta Bojnice il Kastell ta Spis il Kastell ta Stara Ľubovna il Kastell ta Krasna Horka il Kastell ta Orava fejn ġew iffilmjati ħafna xeni minn Nosferatu il Kastell ta Trencin u l Kastell ta Bratislava u wkoll kastelli mħassra bħall Kastell ta Beckov il Kastell ta Devin il Kastell ta Saris il Kastell ta Povazie u l Kastell ta Strecno fejn ġie ffilmjat Dragonheart Għerien miftuħa għall pubbliku jinsabu prinċipalment fit Tramuntana tas Slovakkja Driry huwa l uniku għar miftuħ għall pubbliku fil Punent tas Slovakkja Dobsina Ice Cave Demanovska Ice Cave Demanovska Freedom Cave Belianska Cave jew Domica Cave huma fost l aktar waqfiet turistiċi popolari L Għar tal Ochtinska Aragonite li jinsab fiċ ċentru tas Slovakkja huwa wieħed mit tliet għerien tal aragonit biss fid dinja Hemm eluf ta għerien li jinsabu fis Slovakkja li tlettax minnhom huma miftuħa għall pubbliku Kastell ta Spis Is Slovakkja hija magħrufa wkoll għall ħafna spas tagħha Piestany hija l akbar u l aktar belt spa fil pajjiz u tattira bosta vizitaturi mill pajjizi tal Golf prinċipalment mill Emirati Għarab Magħquda il Qatar il Kuwajt u l Baħrejn Bliet spa importanti oħra huma Bardejov Trencianske Teplice Turcianske Teplice u Rajecke Teplice Xi bliet u rħula spa minuri magħrufa huma Stos Ciz Dudince Kovacova Nimnica Smrdaky Lucky u Vysne Ruzbachy fost oħrajn Tifkiriet tipiċi Slovakki huma pupi lebsin kostumi tradizzjonali oġġetti taċ ċeramika ħġieġ figuri tal injam minquxin crpaks buqar tal injam fujaras strument folkloristiku elenkat mill UNESCO u valaskas mannara mzejna tradizzjonali u fuq kollox prodotti magħmula mill qamħ qxur u wajer partikolarment figuri umani Tifkiriet jistgħu jinxtraw fil ħwienet ta l organizzazzjoni statali UĽUV Ustredie ľudovej umeleckej vyroby Ċentru ta Produzzjoni ta Arti Folk Il katina ta ħwienet Dielo tbigħ xogħlijiet ta artisti u nies tas sengħa Slovakki Dawn il ħwienet jinsabu prinċipalment fl ibliet Il prezzijiet tal prodotti importati huma ġeneralment l istess bħal fil pajjizi ġirien filwaqt li l prezzijiet tal prodotti u s servizzi lokali speċjalment l ikel huma ġeneralment aktar baxxi Xjenza L Akkademja tax Xjenzi Slovakka ilha l aktar istituzzjoni xjentifika u ta riċerka importanti tal pajjiz mill 1953 Is Slovakki għamlu kontribuzzjonijiet xjentifiċi u tekniċi notevoli matul l istorja Is Slovakkja bħalissa tinsab fil proċess ta negozjati biex issir membru tal Aġenzija Spazjali Ewropea L istatus ta osservatur ingħata fl 2010 meta s Slovakkja ffirmat il Ftehim Ġenerali ta Kooperazzjoni li fih ġiet kondiviza informazzjoni dwar programmi ta edukazzjoni li kienu għaddejjin u s Slovakkja ġiet mistiedna għal diversi negozjati tal ESA Fl 2015 is Slovakkja ffirmat il Ftehim tal Istat Ewropew li Koopera li abbazi tiegħu s Slovakkja impenjat ruħha għall programm ta dħul finanzjarju msejjaħ PECS Skema għall Istati Ewropej li Kooperaw li jservi bħala tħejjija għal sħubija sħiħa L organizzazzjonijiet ta riċerka u zvilupp Slovakki jistgħu japplikaw għal finanzjament għal proġetti relatati mal avvanz tat teknoloġiji spazjali Is Slovakkja hija mistennija li ssir membru sħiħ tal ESA fl 2020 wara li tkun iffirmat il Konvenzjoni tal ESA Is Slovakkja se tkun obbligata tistabbilixxi baġit statali li jinkludi finanzjament tal ESA Is Slovakkja ġiet ikklassifikata fil 45 post fl Indiċi tal Innovazzjoni Globali fl 2023 DemografijaPartizanske Batovany fis Slovakkja ezempju ta belt industrijali tipika ppjanata mwaqqfa fl 1938 Densita tal popolazzjoni fis Slovakkja L akbar zewġ bliet jidhru b mod ċar Bratislava fil punent imbiegħed u Kosice fil Lvant Il popolazzjoni hija aktar minn 5 4 miljun u tikkonsisti prinċipalment minn Slovakki Id densita medja tal popolazzjoni hija ta 110 abitant għal kull km2 Skont iċ ċensiment tal 2021 il maġġoranza tal abitanti tas Slovakkja huma Slovakki 83 82 L Ungerizi huma l akbar minoranza etnika 7 75 Gruppi etniċi oħra jinkludu Roma 1 23 Ċeki 0 53 Russi 0 44 u oħrajn jew mhux speċifikati 6 1 Fl 2018 l eta medja tal popolazzjoni Slovakka kienet 41 sena L akbar mewġ ta emigrazzjoni Slovakka seħħew fis seklu 19 u kmieni fl 20 Fiċ ċensiment tal Istati Uniti tal 1990 1 8 miljun ruħ identifikaw lilhom infushom bħala ta antenati Slovakki Lingwi Struttura lingwistika tas Slovakkja fl 2021 Il lingwa uffiċjali hija Slovakka membru tal familja tal lingwi Slavi L Ungeriz huwa mitkellem ħafna fir reġjuni tan Nofsinhar u r Russu jintuza f xi partijiet tal grigal Il lingwi minoritarji għandhom status ko uffiċjali f muniċipalitajiet fejn id daqs tal popolazzjoni minoritarja jilħaq il limitu legali ta 15 f zewġ ċensimenti konsekuttivi L alfabett Slovakk għandu 46 ittra li minnhom 3 huma digrafi u 18 fihom dijakritiċi Is Slovakkja hija fost il pajjizi tal UE bl aktar kelliema barranin Fl 2007 68 tal popolazzjoni ta bejn il 25 u l 64 sena ddikjaraw li titkellem zewġ lingwi barranin jew aktar u poġġiha fit tieni post fl Unjoni Ewropea L iktar lingwa barranija magħrufa fis Slovakkja hija ċ Ċek Rapport tal Eurostat juri wkoll li 98 3 tal istudenti Slovakki tal edukazzjoni sekondarja għolja jistudjaw zewġ lingwi barranin li jaqbez bil bosta l medja ta 60 1 tal Unjoni Ewropea Skont stħarriġ tal Ewrobarometru tal 2012 26 tal popolazzjoni għandha għarfien konversazzjonali tal Ingliz segwit mill Ġermaniz 22 u r Russu 17 Il komunita torox tuza l Lingwa tas Sinjali Slovakka Għalkemm iċ Ċek u s Slovakk mitkellma huma simili il Lingwa tas Sinjali Slovakka mhijiex partikolarment simili għal Lingwa tas Sinjali Ċeka Reliġjon Il Bazilika ta San Ġakbu u l Belt il Qadima Levoca Bazilika ta San Ġakbu f Levoca Knisja tal Assunta tal Verġni Marija Stary Tekov Il Katidral ta Santa Elizabetta f Kosice hija l akbar knisja fis Slovakkja Il kostituzzjoni Slovakka tiggarantixxi l liberta tar reliġjon Fl 2021 55 8 tal popolazzjoni identifikaw ruħhom bħala Kattoliċi Rumani 5 3 bħala Luterani 1 6 bħala Kalvinisti 4 bħala Kattoliċi Griegi 0 9 bħala Ortodossi 23 8 identifikaw ruħhom bħala atei jew mhux reliġjuzi u 6 5 għamlu ma jwieġbux għall mistoqsija dwar it twemmin tagħhom Fl 2004 madwar terz tal membri tal knisja attendew regolarment servizzi reliġjuzi Il Knisja Kattolika Griega Slovakka hija Knisja Kattolika tar Rit sui iuris tal Lvant Qabel it Tieni Gwerra Dinjija madwar 90 000 Lhudi għexu fis Slovakkja 1 6 tal popolazzjoni izda l biċċa l kbira ġew maqtula matul l Olokawst Wara aktar tnaqqis minħabba l emigrazzjoni u l assimilazzjoni ta wara l gwerra illum fadal madwar 2 300 Lhudi biss 0 04 tal popolazzjoni Fis Slovakkja hemm 18 il reliġjon reġistrati mill Istat li minnhom 16 huma Kristjani waħda hija Lhudija u waħda hija l fidi Baha i Fl 2016 maġġoranza ta zewġ terzi tal parlament Slovakk approva abbozz ta liġi ġdid li jipprevjeni l Izlam u organizzazzjonijiet reliġjuzi oħra milli jsiru reliġjonijiet rikonoxxuti mill istat billi jirdoppja l limitu minimu ta segwaċi minn 25 000 għal 50 000 Madankollu il president tas Slovakkja ta dak iz zmien Andrej Kiska poġġa l veto għall abbozz Fl 2010 kien hemm madwar 5 000 Musulmani fis Slovakkja li jirrapprezentaw inqas minn 0 1 tal popolazzjoni tal pajjiz Is Slovakkja hija l uniku stat membru tal Unjoni Ewropea li m għandux moskej Edukazzjoni Kwartieri ġenerali tal Universita Comenius fil Bratislava Il Programm għall Valutazzjoni Internazzjonali tal Istudenti ikkoordinat mill OECD bħalissa jikklassifika l edukazzjoni sekondarja Slovakka fit 30 post fid dinja ipoġġiha ezatt taħt l Istati Uniti u ezatt fuq Spanja L edukazzjoni fis Slovakkja hija obbligatorja minn 6 sa 16 il sena Is sistema edukattiva tikkonsisti fi skola primarja li hija maqsuma f zewġ partijiet l ewwel grad minn 6 sa 10 snin u t tieni grad minn 10 sa 15 il sena li tispiċċa billi jsir test nazzjonali msejjaħ Monitor f Slovakk u l matematika Il ġenituri jistgħu japplikaw għall assistenza soċjali għal tifel li jkun qed jistudja fi skola primarja jew skola sekondarja Jekk approvat l istat jipprovdi bzonnijiet baziċi ta studju għat tifel L iskejjel jipprovdu kotba lill istudenti kollha tagħhom bl eċċezzjonijiet tas soltu ta kotba għall istudju ta lingwa barranija u kotba li jeħtieġu li jieħdu noti dwarhom li huma prezenti prinċipalment fl ewwel grad tal iskola primarja Wara li jispiċċaw l skola primarja l istudenti huma meħtieġa jattendu sena ta skola sekondarja Wara li jispiċċaw l skola sekondarja l istudenti jistgħu jmorru l kulleġġ u huma mħeġġa ħafna biex jagħmlu dan Is Slovakkja għandha firxa wiesgħa ta universitajiet L akbar universita hija l Universita Comenius imwaqqfa fl 1919 Għalkemm mhix l ewwel universita mwaqqfa fit territorju Slovakk hija l eqdem universita li għadha topera Il biċċa l kbira tal universitajiet fis Slovakkja huma ffinanzjati pubblikament li għalihom jista japplika kulħadd Iċ ċittadini kollha għandhom id dritt għal edukazzjoni b xejn fl iskejjel pubbliċi Is Slovakkja għandha bosta universitajiet iffinanzjati mill privat izda l universitajiet pubbliċi b mod konsistenti jaħdmu aħjar fil klassifiki mill kontropartijiet privati tagħhom L universitajiet għandhom kriterji differenti biex jaċċettaw studenti Kulħadd jista japplika għad dħul f kull numru ta universitajiet Fis Slovakkja hemm 32 universita KulturaTradizzjoni popolari L arkitettura popolari tal injam tista tidher fir raħal ta Vlkolinec ippreservat tajjeb Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO It tradizzjoni popolari għandha għeruq sodi fis Slovakkja u hija riflessa fil letteratura il muzika iz zfin u l arkitettura L iktar ezempju ċar huwa l innu nazzjonali Slovakk Nad Tatrou sa blyska li huwa bbazat fuq melodija mill kanzunetta folkloristika Kopala studienku Il manifestazzjoni tal kultura folkloristika Slovakka hija l Festival Folk Vychodna Huwa l eqdem u l akbar festival fil livell nazzjonali b parteċipazzjoni internazzjonali li jsir kull sena fi Vychodna Is Slovakkja hija ġeneralment rapprezentata minn ħafna gruppi izda prinċipalment minn SĽUK Slovensky ľudovy umelecky kolektiv kollettiv tal arti folkloristika Slovakka SĽUK huwa l akbar grupp tal arti folkloristika Slovakka u għandu l għan li jippreserva t tradizzjoni tal folklor Ezempju ta arkitettura tal injam folkloristiku fis Slovakkja jista jidher fir raħal ippreservat tajjeb ta Vlkolinec li ilu Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO mill 1993 Ir reġjun ta Presov jippreserva l knejjes folkloristiċi tal injam l aktar notevoli fid dinja Ħafna minnhom huma protetti mil liġi Slovakka bħala wirt kulturali izda xi wħud minnhom jinsabu wkoll fil lista tal UNESCO f Bodruzal Hervartov Ladomirova u Ruska Bystra Slovakki bil kostumi tradizzjonali mill Lvant tas Slovakkja L aktar eroj Slovakk magħruf li jidher f ħafna mitoloġiji popolari huwa Juraj Janosik 1688 1713 l ekwivalenti Slovakk ta Robin Hood Il leġġenda tgħid li ħa mingħand l għonja biex jagħti lill foqra Il ħajja ta Janosik kienet deskritta f numru ta xogħlijiet letterarji u ħafna films matul is seklu 20 Wieħed mill aktar popolari huwa film Janosik immexxi minn Martin Fric fl 1935 Huwa prinċipalment imfakkar f Terchova il post fejn għexet il familja tiegħu Arti Artal maġġur tal Bazilika ta Santiago magħmul minn surmast Pablo de Levoca 1517 Huwa l ogħla artal tal injam fid dinja L arti viziva fis Slovakkja huma rapprezentati permezz ta pittura tpinġija inċizjoni illustrazzjoni arti u snajja skultura fotografija jew arti kunċettwali Il Gallerija Nazzjonali Slovakka imwaqqfa fl 1948 hija l akbar netwerk ta galleriji fis Slovakkja Zewġ wirjiet fi Bratislava jinsabu fil Palazz Esterhazy Esterhazyho palac u fil Barrakka tal Ilma Vodne kasarne maġenb xulxin Dawn jinsabu fuq ix xtut tad Danubju fil belt il qadima Il Gallerija tal Belt ta Bratislava imwaqqfa fl 1961 hija t tieni l akbar gallerija tat tip tagħha fis Slovakkja Jospita madwar 35 000 biċċa ta arti Slovakka internazzjonali u joffri wirjiet permanenti fil Palazz Palffy u l Palazz Mirbach li jinsabu fil belt il qadima Il Muzew tal Arti Danubiana wieħed mill izgħar muzewijiet tal arti fl Ewropa jinsab ħdejn l Istazzjon tal Enerġija Idrawlika ta Cunovo parti mill Istazzjon tal Enerġija Idrawlika ta Gabcikovo Galleriji importanti oħra huma il Muzew tal Arti Moderna ta Andy Warhol il ġenituri ta Warhol kienu minn Mikova il Gallerija tal Lvant tas Slovakkja il Gallerija tal Arti Ernest Zmetak u l Kastell ta Zvolen Letteratura Ľudovit Stur il kreatur tal istandard Slovakk Temi Kristjani jinkludu l poezija Proglas bħala prologu għall erba Evanġelji traduzzjonijiet parzjali tal Bibbja fis Slavona tal Knisja l Qadima u Zakon sudnyj ljudem Il letteratura Medjevali fil perjodu bejn is sekli 11 u 15 kienet miktuba bil Latin iċ Ċek u s Slovakkja Ċeka Il lirika talb kanzunetti u formuli kienet għadha kkontrollata mill Knisja filwaqt li l epika kkonċentrata fuq il leġġendi Fost l awturi ta dan il perjodu kien hemm Johannes de Thurocz awtur tal Chronica Hungarorum u Maurus it tnejn Ungerizi F dan il perjodu ħarġet ukoll il letteratura mundana u nkitbu kronaki Zewġ persuni importanti kkodifikati Slovakk L ewwel kien Anton Bernolak li l kunċett tiegħu kien ibbazat fuq id djalett Slovakk tal Punent fl 1787 Kienet l ewwel kodifikazzjoni tal lingwa letterarja tas Slovakki It tieni kien Ľudovit Stur li l formazzjoni tiegħu tas Slovakk ħa prinċipji mid djalett Ċentrali Slovakk fl 1843 Is Slovakkja hija magħrufa wkoll għall polistoriċi tagħha inkluzi Pavol Jozef Safarik Matej Bel u Jan Kollar u r rivoluzzjonarji politiċi u r riformisti tagħha bħal Milan Rastislav Stefanik u Alexander Dubcek Kċina Halusky bil ġobon bryndza soppa kapustnica u stout ezempji mill kċina Slovakka Il kċina tradizzjonali Slovakka hija bbazata prinċipalment fuq majjal tjur it tiġieġ huwa l aktar ikkunsmat segwit minn papra wizz u dundjani dqiq patata kaboċċi u prodotti tal ħalib Huwa relattivament relatat mal kċina Ungeriza Ċeka Pollakka u Awstrijaka Fil lvant huwa wkoll influwenzat mill Ukrajni inkluzi Lemko u Rusino Meta mqabbel ma pajjizi Ewropej oħra il laħam tal kaċċa huwa aktar aċċessibbli fis Slovakkja minħabba rizorsi vasti tal foresti u minħabba li l kaċċa hija relattivament popolari Il ħanzir selvaġġ il fenek u l ġirja huma ġeneralment disponibbli s sena kollha Il ħaruf u l mogħoz jittieklu izda mhumiex popolari ħafna Dixxijiet tradizzjonali Slovakki huma bryndzove halusky bryndzove pirohy u platti oħra bl għaġina tal patata u bryndza Bryndza huwa ġobon mielaħ magħmul mill ħalib tan nagħaġ li huwa kkaratterizzat minn togħma u aroma qawwija Bryndzove halusky b mod partikolari huwa meqjus bħala platt nazzjonali u ħafna drabi jinstab fil menu tar ristoranti tradizzjonali Slovakki Soppa tipika hija soppa tas sauerkraut kapustnica Pudina sewda msejħa krvavnica magħmula minn kwalunkwe parti ta ħanzir maqtul hija wkoll dixx tipiku Slovakk L inbid jitgawda fis Slovakkja kollha L inbid Slovakk ġej prinċipalment miz zoni tan Nofsinhar tul id Danubju u t tributarji tiegħu In nofs tat Tramuntana tal pajjiz hija wisq kiesħa u muntanjuza biex tkabbar id dwieli Tradizzjonalment l inbid abjad kien aktar popolari minn aħmar jew rose ħlief f xi reġjuni u l inbid ħelu aktar popolari minn niexef izda f dawn l aħħar snin il gosti jidhru li qed jinbidlu Il birra prinċipalment tal stil pilsener għalkemm birer skuri huma kkunsmati wkoll hija wkoll popolari Sport It tim nazzjonali Slovakk tal hockey fuq is silġ jiċċelebra rebħa kontra l Isvezja fl Olimpjadi tax Xitwa tal 2010 Ħafna attivitajiet sportivi huma pprattikati fis Slovakkja ħafna minnhom fuq livell professjonali Il hockey fuq is silġ u l futbol tradizzjonalment kienu meqjusa bħala l aktar sports popolari fis Slovakkja għalkemm it tennis il handball il baskitbol il volleyball is slalom tal ilma abjad iċ ċiklizmu l iskiing għan nizla il biathlon u l atletiċita Wieħed mill isports tat tim l aktar popolari fis Slovakkja huwa l hockey fuq is silġ Is Slovakkja saret membru tal IIHF fit 2 ta Frar 1993 u minn dakinhar rebħet erba midalji fil Kampjonati tad Dinja tal Ice Hockey li jikkonsistu f wieħed tad deheb zewġ fidda u wieħed tal bronz L aktar suċċess riċenti kien midalja tal fidda fil Kampjonati tad Dinja tal IIHF tal 2012 f Ħelsinki It tim nazzjonali tal hockey Slovakk għamel tmien dehriet fil Logħob Olimpiku u spiċċa fir raba post fl Olimpjadi tax Xitwa tal 2010 f Vancouver u fit tielet post b midalja tal bronz fl Olimpjadi tax Xitwa tal 2022 f Beijing Il pajjiz għandu 8 280 plejer reġistrat u bħalissa jinsab fis seba post fil Klassifikazzjonijiet Dinjija tal IIHF It timijiet Slovakki tal hockey HC Slovan Bratislava u HC Lev Poprad ipparteċipaw fil Continental Hockey League Is Slovakkja ospitat il Kampjonat Dinji tal IIHF tal 2011 fejn il Finlandja rebħet il midalja tad deheb u l Kampjonat tad Dinja tal IIHF tal 2019 fejn il Finlandja rebħet ukoll il midalja tad deheb Iz zewġ kompetizzjonijiet saru fi Bratislava u Kosice Il futbol huwa l aktar sport popolari fis Slovakkja b aktar minn 400 000 plejer reġistrat Mill 1993 it tim nazzjonali tal futbol tas Slovakkja kkwalifika għat Tazza tad Dinja tal FIFA darba fl 2010 Huma għaddew għar rawnd tas 16 fejn ġew megħluba mill Olanda L aktar rizultat notevoli kien ir rebħa ta 3 2 fuq l Italja Fl 2016 it tim nazzjonali tal futbol tas Slovakkja kkwalifika għat tournament tal UEFA Euro 2016 taħt il gwida tal kowċ Jan Kozak Dan għen lit tim jilħaq l aqwa pozizzjoni tiegħu fl 14 il post fil Klassifikazzjoni Dinjija tal FIFA Fil kompetizzjonijiet tal klabbs tliet timijiet biss ikkwalifikaw għall fazi tal gruppi tal UEFA Champions League MFK Kosice fl istaġun 1997 98 FC Artmedia Bratislava fl istaġun 2005 06 u MSK Zilina fl istaġun 2010 11 FC Artmedia Bratislava kien l aktar tim ta suċċess u spiċċa fit tielet post fil fazi tal gruppi tat Tazza UEFA u b hekk ikkwalifika għall fazi tan knockout Huma jibqgħu l uniku klabb Slovakk li rebaħ partita fil fazi tal gruppi Referenzi Statistiċi Slovakkja 3 ta Ġunju 2013 a b ċ d International Monetary Fund ed Slovakkja Parametru mhux magħruf aċċessdata injorat għajnuna Ġnus Magħquda ed 2013 Human Development Report 2013 PDF Parametru mhux magħruf aċċessdata injorat għajnuna Austrian Foreign Ministry Arkivjat minn l oriġinal fl 2013 06 16 Miġbur 2013 07 31 Parametru mhux magħruf aċċessdata injorat għajnuna UNHCR ed UNHCR regional classification Parametru mhux magħruf aċċessdata injorat għajnuna ABC CLIO ed 1998 Encyclopedia of Russian amp Slavic myth and legend p 375 Parametru mhux magħruf aċċessdata injorat għajnuna Parametru mhux magħruf kuljom injorat forsi ridt tuza kunjom minflok għajnuna Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt 1 għajnuna isem nieqes isem għajnuna ISBN 1 57607 130 8 9781576071304 a b ċ d e f ġ g għ h ħ i ie j k l m europa eu Slovakkja Legalne kasina na Slovensku Reas Miġbur 2025 02 09