Saint Pierre u Miquelon

Saint-Pierre u Miquelon huwa arċipelagu Franċiż fl- Amerika ta' Fuq li jinsab fl-Oċean Atlantiku, fix-Xlokk tal-Golf ta' San Lawrenz, fin-Nofsinhar tal-gżira Kanadiża ta' Newfoundland (il-provinċja ta' Newfoundland u Labrador).

Saint Pierre u Miquelon

Amministrazzjoni
Pajjiż	Franza
Status	Komunità barranija
Kapital
Muniċipalitajiet
Assemblea deliberattiva
President
Prefett	Bruno André
Kodiċi ISO 3166-1	SPM, PM
Kodiċi ISO 3166-2	FR-PM
Kodiċi INSEE	975
Demografija
Nizza	Saint-Pierrais jew Miquelonais
Popolazzjoni	5,873 abitant (2021)
Densità	24 abitant/km2
Lingwi lokali
Ġeografija
Żona	242 km2
Mixxellanji
Flus kontanti	Ewro
Żona tal-ħin
Dominju tal-Internet	.fr u .pm
Kodiċi tat-telefon	+508
Mappa
Konnessjonijiet
Websajt	http://www.spm-ct975.fr/

Il-Gżira ta' Saint-Pierre tinsab 19 km fil-Lbiċ tat-tarf tal-Punent tal-Peniżola ta' Burin, fil-parti tan-Nofsinhar ta' Newfoundland, b'Miquelon ikun 21 km fil-Punent-Lbiċ ta' din l-istess peniżola.

Eks dipartiment barrani, imbagħad kollettività territorjali bi status speċjali, l-arċipelagu llum huwa kollettività barranija.

Huwa magħmul prinċipalment minn żewġ gżejjer: Saint-Pierre Island, l-iżgħar mit-tnejn, li tospita 86 % tal-popolazzjoni, u Miquelon magħmula minn tliet peniżoli magħqudin flimkien minn żewġ tombolos.

Hemm gżejjer żgħar oħra u gżejriet, inkluż Île aux Marins (li qabel kienet imsejħa "Isle of Dogs"). Jattira ħafna turisti matul il-perjodu staġjonali (il-vaganzi minn nofs April sa nofs Ottubru), iżda mhux abitati l-bqija tas-sena.

L-arċipelagu huwa wieħed mis-seba' territorji Franċiżi fl- Amerika (ma' Guadeloupe, Martinique, Guyana, Saint-Martin, Saint-Barthélemy u Clipperton Island) u l-uniku wieħed fl-Amerka ta' Fuq, l-aħħar fdal ta' Franza l-Ġdida, mitlufa matul is-Seba' Gwerra.

Toponimija

Fl-1520, in-navigatur Portugiż semma l-arċipelagu f'ġieħ Santa Ursula, meta niżel f'jum il-festa tagħha, l-arċipelagu tal-ħdax-il elf verġni. Imbagħad, semmiha Isle Saint Pierre waqt iż-żjara tiegħu f'Ġunju 1536; San Pietru huwa l-patrun tas-sajjieda (flimkien ma' Sant' Andrija, Sant'Antnin ta' Padova, San Nikola ta' Myra, u San Żenu ta' Verona).

L-isem Miquelon huwa attestat fil-forma Micquelle fis-seklu 16 fil-manwal tan-navigazzjoni ta' kaptan Bask, , li jitlaq lejn Newfoundland. Miquelon jista' jiġi spjegat mill-antroponimu Michel, il-forma Baska li tikkorrispondi għal dan l-isem personali hija preċiżament Mikel.

Storja

Qabel l-1500: insedjamenti indiġeni

L-eqdem evidenza ta' okkupazzjoni tmur lura għall-perjodu Marittimu Arkajku, jiġifieri 3000 Q.K.-1200 W.K. Il-gżejjer żaruhom il-Paleo-Eskimos (Paleo-Eskimos, Tuniit):

• Groswaterians (800 sa 100 QK (QK), Paleoeskimos tal-qedem),
• Dorset (100 sa 900 AD, Paleo-Eskimo aħħari).

Bejn l-1100 u l-1500, l-antenati tal-Beothuk stabbilew kamp f'Anse-à-Henry fil-gżira ta' Saint-Pierre.

Mill-kolonizzazzjoni sal-iżvilupp tal-arċipelagu

Il-wasla tan-navigatur Portugiż Faguendes fil-21 ta' Ottubru 1520 spiss tissemma bħala d-data tal-iskoperta tal-gżira, iżda din l-iskoperta jaf kienet aktar kmieni: hija wkoll attribwita lin-navigatur Ġenoviż fl-1497.

Jissemma wkoll il-Verrazzano Florentin li fl-1524 kien fost dawk li skoprewha. Jacques Cartier għaraf u semma l-gżira ta' Saint-Pierre matul it-tieni vjaġġ tiegħu fl-1536.

Il-gżejjer servew bħala bażi għas-sajjieda Normanni, Bretoni u Baski fis-seklu 16 u l-ewwel insedjamenti permanenti ta' dawn tal-aħħar imorru lura għall-1604.

Huma jipprattikaw il-kaċċa għall-balieni hemmhekk (jekk nirreferu għall-wasla bikrija tagħhom għal din l-attività fl-Amerika ta' Fuq, id-data tista' tkun ħafna aktar kmieni), ċertament il-balieni magħrufa bħala l-"balieni Baski:), il-balieni ta' Greenland u l-balieni griżi. Dawn l-oriġini provinċjali jinsabu fuq il-bandiera tal-arċipelagu.

Fis-seklu 18, il-gżejjer ġew abbandunati mar-ratifika tat-Trattat ta 'Utrecht tal-1713, li ta Franza drittijiet esklussivi tas-sajd fuq il-kosta tal-gżira ta' Newfoundland, magħrufa bħala l-Kosta Franċiża ta 'Terre. Il-gżejjer ta' Saint-Pierre u Miquelon imbagħad ġew irkuprati uffiċjalment minn Franza matul it-Trattat ta' Pariġi fl-1763. Wara telfa li kkaġunat mit-truppi Amerikani u Franċiżi, il-forzi Brittaniċi preżenti fin-Nova Scotia attakkaw il-gżejjer fl-1778 u ddeportaw il-popolazzjoni, inklużi r-refuġjati. mid-deportazzjoni tal-Akkadjani tal-1755. Madankollu, l-arċipelagu reġa' ġie lura fi Franza matul it-Trattat ta' Versailles (1783).

Diversi vjaġġaturi illustri żaru l-arċipelagu, li kien għadu ftit li xejn żviluppat, bħall-ġeografu fl-1768, u l-kittieb Franċiż Chateaubriand fl-1791 li immortalizza l-arċipelagu fil-Mémoires d'outre-tombe.

Matul ir-Rivoluzzjoni Franċiża, il-komunità Akadjana f'daqqa waħda telqet mill-gżira ta' Miquelon biex tieħu kenn fil-Gżejjer tal-Maddalena, filwaqt li l-eżerċizzju Repubblikan f'Saint-Pierre wasal fi tmiem brutali waqt l-attakk ġdid Brittaniku tal-1793. Kien meħtieġ li wieħed jistenna sar-Restawrazzjoni ta' Lwiġi XVIII sabiex ir-retroċessjoni finali mir-Renju Unit (Nova Scotia għadha kolonja tagħha) tal-gżejjer ta' Saint-Pierre u Saint-Miquelon lejn Franza tkun definittiva.

Żvilupp modern u bidu ta' prosperità tal-kolonja

Fost il-viżitaturi famużi ta' dak iż-żmien li jirrelataw il-ħajja u l-istudju ta' din il-kolonja żgħira tas-sajd Franċiża, fl-aħħar biċċa territorju ta' Franza l-Ġdida tal-qedem li saret sempliċi pass fit-triq lejn l-Amerika ta' Fuq u l-banek tas-sajd ta' Newfoundland, nistgħu niċċitaw lill-Konti Arthur de Gobineau, diplomatiku u kittieb, għall-ħabta tal-1850, kif ukoll lit-tabib Albert Calmette, preżenti fl-arċipelagu mill-1888 sal-1890.

Sajd

Matul it-tieni nofs tas-seklu 19, l-arċipelagu ta' Saint-Pierre-et-Miquelon esperjenza tkabbir ekonomiku sinifikanti bis-saħħa tas-sajd għall-merluzz.

Relay tat-telegrafu

Mill-1869, serva bħala relay għal komunikazzjoni telegrafika b'kejbil taħt il-baħar bejn Franza (Brest-Petit Minou li nmbagħad saret Brest-Déolen) u l-Istati Uniti (il-peniżola ta' Cape Cod).

Projbizzjoni fl-Istati Uniti

L-arċipelagu kellu ċertu rwol matul il-projbizzjoni fl-Istati Uniti peress li, minħabba l-istatus tiegħu bħala kolonja Franċiża, il-liġi Amerikana (l-Att ta' Volstead) ma kinitx applikabbli hemmhekk. Mill-1919 sal-1933, il-gżira esperjenzat prosperità reali grazzi għat-traffiku tal-alkoħol, l-inbid Franċiż u l-whisky, ittrasportati b'mod klandestin lejn il-kosti Kanadiżi u Amerikani permezz ta' skunijiet jew speedboats (runners tar-rum) mibnija fil-Kanada u misjuqa minn Saint-Pierrais. Kienet l-era tal-bootleggers.

Tieni Gwerra Dinjija

Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, wara l-armistizju tat-22 ta' Ġunju 1940 u l-okkupazzjoni parzjali ta' Franza mill-Ġermaniżi, l-amministrazzjoni ta' Saint-Pierre u Miquelon kienet taħt il-kontroll tar-reġim ta' Vichy. Il-Gvernatur Gilbert de Bournat kellu jinnegozja mal-awtoritajiet tal-Istati Uniti sabiex jikseb xi sussidji ffinanzjati mir-riżervi tad-deheb Franċiżi.

F'dan kien inkarigat mis-superjur dirett tiegħu, l-Ammirall Georges Robert, maħtur f'Settembru 1939 kummissarju għoli għat-teatru tal-Atlantiku tal-Punent, b'awtorità fuq Saint-Pierre-et-Miquelon, Martinique u Guadeloupe u d-dipendenzi tagħhom u l-Gujana. Fl-istess ħin, il-Kanada ġar kienet ippreparat, bl-approvazzjoni ta 'Washington, proġett ta' inżul biex jokkupa Saint-Pierre u Miquelon. Tressqu diversi pretesti, fosthom xandiriet bir-radju li jxandru propaganda ta' .

Xi wħud saħansitra ssuġġerew li dan l-istazzjon tar-radju għen lill-U-boats Ġermaniżi preżenti fuq ix-xtut ta' Newfoundland. Il-Prim Ministru Kanadiż William Lyon Mackenzie King ma ħalliex li dawn il-pjanijiet jitwettqu.

Kien f'dan iż-żmien li l-ġeologu Edgar Aubert de la Rüe tpoġġa taħt arrest domiċiljari f'Saint-Pierre. Fuq ordni tal-Ġeneral de Gaulle f'Londra, il-Viċi Ammirall Émile Muselier organizza, minkejja n-nuqqas ta' qbil tiegħu, l-inżul f'Saint-Pierre-et-Miquelon mingħajr ma kien jaf u kontra l-parir tal-awtoritajiet Amerikani u Kanadiżi, iżda bl-ewwel kunsens. minn Winston Churchill.

L-affari tal-24 ta' Diċembru, 1941 ikkawżat ħafna linka li tinxtered, u kristallizzat in-nuqqas ta' fiduċja ta' Roosevelt lejn de Gaulle. Il-Viċi Ammirall Muselier kellu plebisċit organizzat li kien favorevoli għal Franza Ħielsa. Saint-Pierre-et-Miquelon kien għalhekk wieħed mill-ewwel artijiet Franċiżi li ngħaqdu ma' Franza Ħielsa.

Storja riċenti u integrazzjoni fir-Repubblika Franċiża

Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, l-eks kolonja saret territorju barrani (TOM) fl-1946. Fit-3 ta' Jannar 1960, ħdax mill-erbatax-il membru tal-kunsill ġenerali kif ukoll is-senatur Henri Claireaux irriżenjaw biex jiddenunzjaw id-diffikultajiet ekonomiċi maħluqa bl-introduzzjoni tal-frank Franċiż ġdid.

Il-Ġeneral de Gaulle wera r-rikonoxximent tiegħu għar-rwol tiegħu fi Franza Ħielsa bi żjara uffiċjali fl-20 ta' Lulju 1967. Wasal bil-baħar abbord il-Colbert. Kbir wisq biex jirmiġġa mal-moll, il-cruiser jibqa ankrat fil-port tal-fiera. Huwa l-apparat li jqabbad il-mini Arcturus li jservi bħala d-dgħajsa ewlenija għall-President tar-Repubblika u l-intourage tiegħu. Wara li ssellem lill-awtoritajiet, hemm il-banju tradizzjonali tal-folla u l-Bniedem tat-18 ta' Ġunju huwa milqugħ bil-qalb mill-popolazzjoni.

Dakinhar stess filgħaxija, il-Colbert għamel triqtu lejn Quebec fejn il-Ġeneral qal il-kontroversjali tiegħu “Viva l-Quebec ħieles!” » fl-24 ta' Lulju f'Montreal. Din iż-żjara tal-Ġeneral de Gaulle hija l-ewwel minn erba' żjarat ta' President tar-Repubblika Franċiża ma' dawk ta' fl-1987, fl-1999 u François Hollande fl-2014.

Fid-19 ta' Lulju 1976, it-territorju evolva lejn integrazzjoni akbar fir-Repubblika u sar dipartiment barrani (DOM), qabel ma kiseb l-istatus ta' kollettività territorjali bil-Liġi Nru 85-595 tal-11 ta' Ġunju, 1985. reviżjoni kostituzzjonali tat-28 ta' Marzu, 2003, li toħloq il-kategorija ġenerika tal-komunitajiet barranin (COM), inklużi Saint-Pierre u Miquelon. L-istatus attwali tiegħu huwa stabbilit, fil-kodiċi ġenerali tal-awtoritajiet lokali, mil-liġi organika Nru 2007-223 tal-21 ta' Frar 2007.

Tradizzjonalment, Saint Pierre u Miquelon kienu jirrappreżentaw interess ekonomiku importanti minħabba d-drittijiet tas-sajd marbuta maż-żona ekonomika esklussiva ta' 200 mil nawtiku. L-interpretazzjoni diverġenti ta' Franza u l-Kanada dwar l-applikazzjoni ta' din ir-regola internazzjonali wasslet, mill-1988, is-sena tat-tlugħ abbord tat-tkarkir Croix-de-Lorraine mill-Kanadiżi, għal tilwima bejn Franza u l-Kanada.

Ġeografija

Saint-Pierre u Miquelon huwa arċipelagu żgħir ta' tmien gżejjer, b'total ta' 242 km2, baxx u mnaqqar (240 m f'Morne de la Grande Montagne f'Miquelon u 210 m f'Saint-Pierre). Huwa l-uniku territorju barrani Franċiż li jinsab fit-tramuntana tat-Tropiku tal-Kankru. Huwa magħmul minn blat vulkaniku (Miquelon u Saint-Pierre) u diversi blat metamorfiku (Langlade, Cape Peninsula), oroġenja u l-firxa Appalachian li tmur mill-Precambrian. Id-dehra hija ħarxa, selvaġġa, b'kosti indentati, kollha ffurmati fil-fond mill-glaċjazzjoni kbira tal-Kwaternarju Kanadiż li kopriet ukoll Newfoundland u l-estwarju ta' San Lawrenz.

L-arċipelagu huwa essenzjalment magħmul mill-gżira żgħira ta' Saint-Pierre (26 km2 bi gżejjer kontigwi u 8 km mil-Lbiċ għall-Grigal), kanal wiesa' madwar 5.5 km, b'mod kurjuż jismu “il-Bajja”, jifred l-akbar gżira ta' Miquelon ( 216 km2 u 40 km mit-tramuntana għan-nofsinhar), hija stess magħmula minn tliet peniżoli: dik ta' Cape Town fil-majjistral estrem, dik ta' Grande Miquelon (110 km2) fit-tramuntana, li fin-naħa t'isfel tagħha hemm il-laguna Grand Barachois, u Langlade jew Petite Miquelon (91 km2) fin-Nofsinhar. Dawn l-aħħar żewġ peniżoli ilhom konnessi mill-1783 minn istmu twil tar-ramel (tombolo doppju) aktarx iffurmat grazzi għall-għadd kbir ta' fdalijiet ta' vapuri li nstabu fl-inħawi tiegħu u li kkawża, fl-aħħar seklu, bosta nawfraġji. L-istmu bħalissa huwa dejjem aktar mhedded mill-erożjoni.

Klima

Il-klima tal-gżejjer issegwi l-bidliet fi Newfoundland. Hija klima oċeanika kiesħa u umda (preċipitazzjoni ta' 1,500 mm/sena, umdità > 80%) b'moderazzjoni marittima qawwija. Miksuż malajr minn depressjonijiet Atlantiku emerġenti, l-arċipelagu huwa post ta 'konfrontazzjoni bejn żidiet ta' arja kiesħa tal-Artiku u mases ta 'arja marittima aktar ħafifa. Huwa wkoll il-post fejn jiltaqgħu l-kurrent sħun tal-oċean tal-Gulf Stream u dak kiesaħ tal-Labrador. Għalhekk, huwa rari li tara temperaturi taħt -10 ° C fix-xitwa, il-medja tax-xitwa tkun biss -2 ° C, bi silġ frekwenti. It-temperatura medja f'Awwissu hija ta' 16°C, b'xi jiem ta' ċpar dens ħafna (il-famużi banek taċ-ċpar ta' Newfoundland) matul Ġunju u Lulju. Il-fattur tar-riħ jew ir-riħ tar-riħ huwa importanti.

Għalhekk, għalkemm jinsab fl-istess latitudni tal-Vendée, l-arċipelagu għandu klima ferm aktar kiesħa mill-kosti tal-Atlantiku metropolitani, li jibbenefikaw mill-klima mrattab tal-faċċati kontinentali tal-punent.

Trasport

Saint-Pierre għandu ajruport li minnu jiġu pprovduti konnessjonijiet regolari ma' diversi ajruporti Kanadiżi u mal-ajruport żgħir ta' Miquelon. Link tal-merkanzija marittima tgħaqqad il-port ta' Saint-Pierre mal-port ta' Halifax fin-.

Il-port ta' Saint-Pierre jipprovdi wkoll trasport tal-passiġġieri kemm lejn Miquelon kif ukoll lejn il-port ta' Fortune fil-gżira ta' Newfoundland, permezz ta' linji regolari jew staġjonali. M'hemm l-ebda konnessjoni regolari, la baħar u lanqas arja, bejn l-arċipelagu u l-metropoli.

Madankollu, mit-2 ta' Lulju 2018, Air Saint-Pierre, bħala parti minn delegazzjoni ta' servizz pubbliku u bl-għajnuna tal-Istat, waqqfet titjira diretta ta' kull ġimgħa mill- operata mill-kumpanija ASL Airlines Franza, għax-xhur ta' Lulju u Awwissu.

Kunsill Territorjali

Kunsill territorjali li jeżerċita bejn wieħed u ieħor l-istess setgħat bħal kunsill reġjonali u kunsill dipartimentali fil-bqija tat-territorju Franċiż jamministra l-komunità kollha. Jinkludi 19-il membru eletti, li jirrappreżentaw żewġ kostitwenzi li jikkorrispondu għaż-żewġ komuni: Saint-Pierre (15-il kunsillier) u Miquelon-Langlade (4 kunsillier). Għalkemm dan jaqa' taħt l-artikolu 74 tal-Kostituzzjoni, il-liġijiet tar-Repubblika japplikaw direttament għal Saint-Pierre u Miquelon (reġim ta' inklużjoni leġiżlattiva) ħlief f'ċerti oqsma, notevolment taxxi, reġim doganali, ippjanar urban u djar.

Hemm ukoll kumitat ekonomiku u soċjali fl-arċipelagu li jista' jagħti opinjoni dwar kwistjonijiet fil-ġurisdizzjoni tiegħu, fuq talba tal-kunsill territorjali.

Edukazzjoni

L-istabbilimenti edukattivi ta' Saint-Pierre-et-Miquelon huma parti mill-akkademja tan- li hija rappreżentata mis-Servizz Nazzjonali tal-Edukazzjoni ta' Saint-Pierre-et-Miquelon. L-istabbilimenti pubbliċi jikkonsistu f'erba' skejjel primarji, skola medja b'anness f'Miquelon, skola sekondarja statali u skola sekondarja vokazzjonali f'Saint-Pierre. L-ewwel tieni klassi nfetħet f'Ottubru 1963.

L-edukazzjoni privata, taħt kuntratt ta' assoċjazzjoni mal-Istat, għandha erba' skejjel primarji u kulleġġ b'sezzjoni teknika. Fl-2006, 1,330 student kienu l-iskola. Wara l-baċellerat, l-istudenti minn Saint-Pierre-et-Miquelon jistgħu jkomplu l-istudji tagħhom barra l-arċipelagu (ma jkollhom l-ebda struttura universitarja) billi jibbenefikaw minn passaport ta' mobilità mogħti fil-fajl u taħt l-awtorità tal-prefett .

L-awtorità lokali ta' Saint-Pierre-et-Miquelon tista' tkopri wkoll l-ispejjeż relatati mat-trasport lejn il-kontinent kif ukoll vjaġġ annwali bir-ritorn matul il-vaganzi tas-sajf (matul l-ewwel tliet snin ta' studju). Ħafna studenti jagħżlu l-metropoli biex ikomplu l-istudji tagħhom.

Saħħa

F'Saint-Pierre, hemm iċ-ċentru tal-isptar François-Dunan li għandu 59 sodda u dipartiment tal-emerġenza. Timpjega madwar 380 persuna, inklużi madwar għoxrin persunal mediku. Diversi speċjalisti jiġu hemm fuq missjoni matul is-sena. Il-fond tal-providenza lokali kkontribwixxa għat-twaqqif, fl-2007, ta' ċentru tas-saħħa separat mill-isptar. F'Miquelon, hemm kariga medika mħaddma minn tabib.

Waħda mill-karatteristiċi tas-sistema tas-saħħa fl-arċipelagu hija l-ispiża għolja tagħha, parzjalment ikkumpensata mill-baġit nazzjonali. Din l-ispiża tiġi b'mod partikolari minn evakwazzjonijiet mediċi għal pazjenti li jeħtieġu kura li ma tistax tingħata fuq il-post. Li jammontaw għal 844 fl-2016 (730 fl-2015)52, 82 % minnhom saru fil-Kanada (l-aktar fl-isptar Saint-Jean de Terre-Neuve li miegħu hemm ftehim tripartitiku maċ-ċentru tas-saħħa ta' Saint-Pierre u s-sigurtà soċjali. fond) u 18% lejn il-kontinent.

Kultura

L-espressjoni teatrali timmanifesta ruħha fiż-żewġ gżejjer b'mod assertiv kif jagħmlu diversi gruppi mużikali lokali. L-arċipelagu għandu ħames mużewijiet, wieħed f'Miquelon u tnejn fuq Île aux Marins. Il-Francoforum huwa stabbiliment dipendenti fuq l-awtorità lokali. Infetħet fl-1992, il-missjoni tagħha hija li tgħallem il-lingwa Franċiża lil Kanadiżi li jitkellmu bl-Ingliż li jixtiequ jiġu hemm għal apprendistat. Huwa akkreditat mal-Gvern tal-Kanada.

Reliġjon

Ir-reliġjon dominanti tat-territorju hija r-reliġjon Kattolika għall-maġġoranza tal-abitanti. Sal-1 ta' Marzu 2018, it-territorju tal-arċipelagu kien jikkostitwixxi l-vikariat appostoliku ta' Saint-Pierre u Miquelon għall-Knisja Kattolika. Minn din id-data, il-vikariat ġie abolit u t-territorju tiegħu anness mad-djoċesi ta' La Rochelle u Saintes (vigarju episkopali ġie maħtur mill-isqof fl-2018). L-eżeġeta Kattoliku Simon Légasse, tal-ordni tal-Patrijiet Minuri Kapuccini, huwa oriġinarjament minn Saint-Pierre. Dan huwa wkoll il-każ tat-teologu Dumnikan Jean-Marie Tillard.

L-evanġeliċi għandhom post ta' qima, u x-Xhieda ta' Jehovah għandhom tagħhom, mibnija f'Awwissu 2013. Abitanti oħra tat-territorju jistgħu wkoll igawdu l-katidral ta' Saint-Pierre f'Saint-Pierre-et-Miquelon.

Gallerija

• Sailor Island
• Saint-Pierre
• Veduta ta' Miquelon
• Veduta ta' Governor's Cove fuq il-peniżola ta' Langlade

Referenzi

1. ^ Pays, territoires et villes du monde juillet 2021 (PDF). 2022. p. 15. Miġbur 18 janvier 2023. Iċċekkja l-valuri tad-data f': |data-aċċess= (għajnuna).