Azərbaycan
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Dan l artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal istandard tal Wikipedija B mod partikolari dan l artiklu huwa
Għawdex
| Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Għawdex huwa parti mill-arċipelagu Malti, u huwa t-tieni l-akbar gżira fid-daqs wara Malta. Għawdex għandu ambjent aktar rurali.
Għawdex magħruf bħala l-Gżira tat-Tliet Għoljiet, kif ukoll bħala l-Gżira ta' Kalipso, isem meħud mil-leġġenda ta' Omeru fl-Odissea, li tirrakkonta kif żbarka fuq il-gżira ta' (li jingħad li hi Għawdex), fejn Ulisse għex man-ninfa .
Storja
Bħal Malta, l-istorja ta' Għawdex tmur lura sebat elef sena. Hawn instabu siti arkeoloġiċi antiki li xi wħud minnhom huma magħrufa sew, bħalma hu t-tempju megalitiku tal-Ġgantija fix-Xagħra. Hu possibli ħafna li l-ewwel nies li għexu fuq il-Gżejjer Maltin l-ewwel ma għexu kien f'Għawdex minħabba li din hi l-ewwel gżira li tintlaħaq minn Sqallija, minn fejn ġew l-eqdem abitanti tal-Gżejjer Maltin. L-istudjużi jaħsbu li l-ewwel abitanti tal-gżira kienu joqogħdu f'għerien u f'giren.
Fi żmien ir-Rumani, Għawdex sar muniċipju għalih, bi flus u tmexxija differenti minn dik ta' Melita.
Ic-Ċittadella
- Biex tapprofondixxi, ara l-artiklu: Ċittadella.
Matul iż-żminijiet, iċ-Ċittadella jew kif l-Għawdxin għadhom isejħula, “il-Kastell”, kienet isservi bħala refuġju għall-Għawdxin, l-istess bħalma l-Imdina kienet isservi għall-Maltin, kull meta l-gżejjer tagħna kienu jigu attakkati mill-furbani. Mhux l-ewwel darba li dawn kienu jiżbarkaw u jattakkaw lil Għawdex. Ma ninsewx li meta Dragut ma setax jieħu dak li ried minn Malta fl-iżbark li għamel f’Malta fl-1551, kien dar lejn Għawdex u kaxkar miegħu mal-5,000 ruħ bħala skjavi, anke jekk dawn kienu qed jistkennu ġewwa s-swar tal-Kastell.
Nafu li ċ-ċitadella kienet abitata, kemm fiż-żmien il-preistorja (2000-750 Q.K.), kif ukoll fiż-żmien ir-Rumani (madwar it-218 ’il quddiem). F’dan l-aħħar perjodu nstab li kienu nbnew diversi binjiet pubbliċi, bħal pereżempju tempji lill-allat pagani, kif ukoll monumenti li ġew mibnija f’ġieħ persunaġġi distinti tal-familji imperjali. Dak iż-żmien il-parti ffortifikata taċ-ċittadella kienet twassal aktar ’l isfel milli hija llum, dan biex tkopri u tipproteġi parti kbira mir-Rabat.
Meta wieħed iżur iċ-Ċittadella, wieħed jinduna li llum din hija kważi vojta mill-abitanti. Biss, il-monumenti storiċi li fiha, jindikaw passat u ħajja oħra aktar vivaċi. Żgur li l-iżjed monument impressjonanti fiċ-Ċittadella huwa l-Katidral li kien imbena bħala knisja ewlenija mill-arkitett Lorenzo Gafà, bejn l-1697 u l-1711. Fiċ-ċokon tiegħu, dan il-katidral xorta jispikka u jagħti xeħta maestuża, mibni kif inhu fuq taraġ wieqaf. L-istatura tiegħu tesprimi d-devozzjoni tal-Għawdxin lejn il-Madonna u l-fidi tagħhom f’Alla. Dan it-tempju nbena wara li ta’ qablu beda jitlef l-istabbilità tiegħu wara t-terremot tal-1693. L-istess kien ġara lill-Katidral tal-Imdina, u bħalu din il-knisja kellha tinħatt u tinbena mill-ġdid. Il-Katidral huwa ddedikat lill-Assunzjoni (il-Madonna Tiela’ s-Sema’) u l-festa titulari hi ċċelebrata fil-15 ta’ Awissu. Il-Katidral għandu koppla taparsi, fis-sens li, minflok ġiet mibnija, il-koppla ġiet impinġija minn ġewwa b’tali mod u manjiera li meta tħares lejha minn taħt, taħsibha koppla ta’ veru. Dan l-affresk huwa xogħol kapulavur tal-pittur Taljan . Ma’ dan il-katidral hemm mużew żgħir tal-knisja li huwa ta’ ċertu interess. Quddiem il-Katidral naraw statwi ta’ żewġ Papiet: dik ta’ , li kien stabilixxa lil Għawdex bħala djoċesi fl-1864, u dik ta’ Ġwann Pawlu II, li kien żar il-Katidral fis-26 ta’ Mejju 1990.
Iċ-Ċittadella llum għandha ħafna binjiet imfarrka, biss għad fadlilha wkoll ħafna monumenti storiċi li jsebbħuha. Hawn jinsabu l-Palazz tal-Isqof u l-Qorti li ilhom hemm minn ħafna żmien. Insibu wkoll il-mużew tal-arkeoloġija f’Casa Bondì. Hemm ukoll il-Mużew tal-Folklor ġo dar antika u ħelwa, kif ukoll jeżisti mużew wkoll tax-xjenza naturali.
Gvernatur ta' Għawdex
Fl-1551, l-awtorità tal-ħakem ta’ Għawdex, jiġifieri dak li kien jippresiedi l-ġurati fil-Kunsill Popolari (jew l-Università), kienet abolita mill-Ordni ta’ San Ġwann. Floku l-Gran Mastru appunta uffiċċjal tal-Ordni biex jagħmilha ta’ Gvernatur tal-gżira. L-ewwel gvernatur li kien appuntat f’din il-kariga kien Fra Galazjan de Sesse, uffiċjal tal-Ordni ta’ Aragona. Dan l-ewwel gvernatur spiċċa ħażin ħafna għax safa mkaxkar bħala skjav mal-bqija tal-popolazzjoni, meta fl-istess sena li kien maħtur kien seħħ l-iżbark ta’ Dragut. Il-gvernatur ta’ Għawdex kellu s-sede tiegħu fiċ-ċittadella ta’ Għawdex. Dan kien imexxi b’mod awtokratiku, megħjun mill-ġurati tal-Kunsill. Il-gvernatur kien jagħmilha ta’ mħallef (Kastellan) ta’ Għawdex. F’kawżi ta’ importanza iżgħar kien hemm il-ġurati u l-kuntistabbli. Normalment, il-gvernatur kien iżomm il-kariga tiegħu għal madwar sena, biss kien hemm bosta li damu aktar minn hekk f’din il-kariga. Fir-rigward tad-difiża tal-gżira, il-Gvernatur kien jiddelega lil-Logutenent-Kmandant tiegħu biex imexxi r-riġment tal-Infanterija u mad-disgħin muskettier. Il-gvernatur kellu salarju bażiku ta’ 300 skud fis-sena. Hu kien igawdi wkoll minn taxxi dovuti lilu mill-bdiewa. Fil-knisja ewlenija tal-Kastell, hu kellu siġġu u inġinokkjatur magħmula apposta għalih. Dawn kienu jitqiegħdu fuq il-presbiterju, fuq in-naħa tal-ambone. Il-gvernatur ta’ Għawdex dejjem kien jieħu sehem fil-purċissjonijiet li kienu joħorġu minn din il-knisja.
Agrikoltura
Għawdex hu magħruf għall-prodotti tal-biedja li ħafna minnhom ikunu kkunsmati f'Malta.
Ġeografija
Għawdex hu madwar sitt kilometri 'l bogħod fil-Majjistral mill-eqreb art ta' Malta. Għawdex għandu erja ta' 67 km², b’tul ta’ 14-il km u b’wisa’ ta’ 7.25 km. Il-gżira għandha popolazzjoni ta' 30,000 ruħ, li 6,000 minnhom jgħixu r-Rabat.
Ħoloq esterni
- Visit Gozo
- Ritratti u Webcam ta' Għawdex
- CoolGozo.com
- Ministeru Għal-Għawdex
- Kamra tal-Kummerċ Għawdxija
- PhotoGlobe: Għawdex
- Mappa t'Għawdex
- It-Temp f'Għawdex
- Irħula Għawdxin
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Għawdex, X'inhi Għawdex? Xi tfisser Għawdex?
Dan l artiklu għandu bzonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal istandard tal Wikipedija B mod partikolari dan l artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il fatti u perspettivi dwar is suġġett Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l artiklu skont il konvenzjonijiet tal Wikipedija Għawdex huwa parti mill arċipelagu Malti u huwa t tieni l akbar gzira fid daqs wara Malta Għawdex għandu ambjent aktar rurali Mappa tal arċipelagu Malti b Għawdex immarkati bl oranġjo Għawdex magħruf bħala l Gzira tat Tliet Għoljiet kif ukoll bħala l Gzira ta Kalipso isem meħud mil leġġenda ta Omeru fl Odissea li tirrakkonta kif zbarka fuq il gzira ta li jingħad li hi Għawdex fejn Ulisse għex man ninfa StorjaBħal Malta l istorja ta Għawdex tmur lura sebat elef sena Hawn instabu siti arkeoloġiċi antiki li xi wħud minnhom huma magħrufa sew bħalma hu t tempju megalitiku tal Ġgantija fix Xagħra Hu possibli ħafna li l ewwel nies li għexu fuq il Gzejjer Maltin l ewwel ma għexu kien f Għawdex minħabba li din hi l ewwel gzira li tintlaħaq minn Sqallija minn fejn ġew l eqdem abitanti tal Gzejjer Maltin L istudjuzi jaħsbu li l ewwel abitanti tal gzira kienu joqogħdu f għerien u f giren Fi zmien ir Rumani Għawdex sar muniċipju għalih bi flus u tmexxija differenti minn dik ta Melita Ic Ċittadella Biex tapprofondixxi ara l artiklu Ċittadella Matul iz zminijiet iċ Ċittadella jew kif l Għawdxin għadhom isejħula il Kastell kienet isservi bħala refuġju għall Għawdxin l istess bħalma l Imdina kienet isservi għall Maltin kull meta l gzejjer tagħna kienu jigu attakkati mill furbani Mhux l ewwel darba li dawn kienu jizbarkaw u jattakkaw lil Għawdex Ma ninsewx li meta Dragut ma setax jieħu dak li ried minn Malta fl izbark li għamel f Malta fl 1551 kien dar lejn Għawdex u kaxkar miegħu mal 5 000 ruħ bħala skjavi anke jekk dawn kienu qed jistkennu ġewwa s swar tal Kastell Nafu li ċ ċitadella kienet abitata kemm fiz zmien il preistorja 2000 750 Q K kif ukoll fiz zmien ir Rumani madwar it 218 il quddiem F dan l aħħar perjodu nstab li kienu nbnew diversi binjiet pubbliċi bħal perezempju tempji lill allat pagani kif ukoll monumenti li ġew mibnija f ġieħ persunaġġi distinti tal familji imperjali Dak iz zmien il parti ffortifikata taċ ċittadella kienet twassal aktar l isfel milli hija llum dan biex tkopri u tipproteġi parti kbira mir Rabat Meta wieħed izur iċ Ċittadella wieħed jinduna li llum din hija kwazi vojta mill abitanti Biss il monumenti storiċi li fiha jindikaw passat u ħajja oħra aktar vivaċi Zgur li l izjed monument impressjonanti fiċ Ċittadella huwa l Katidral li kien imbena bħala knisja ewlenija mill arkitett Lorenzo Gafa bejn l 1697 u l 1711 Fiċ ċokon tiegħu dan il katidral xorta jispikka u jagħti xeħta maestuza mibni kif inhu fuq taraġ wieqaf L istatura tiegħu tesprimi d devozzjoni tal Għawdxin lejn il Madonna u l fidi tagħhom f Alla Dan it tempju nbena wara li ta qablu beda jitlef l istabbilita tiegħu wara t terremot tal 1693 L istess kien ġara lill Katidral tal Imdina u bħalu din il knisja kellha tinħatt u tinbena mill ġdid Il Katidral huwa ddedikat lill Assunzjoni il Madonna Tiela s Sema u l festa titulari hi ċċelebrata fil 15 ta Awissu Il Katidral għandu koppla taparsi fis sens li minflok ġiet mibnija il koppla ġiet impinġija minn ġewwa b tali mod u manjiera li meta tħares lejha minn taħt taħsibha koppla ta veru Dan l affresk huwa xogħol kapulavur tal pittur Taljan Ma dan il katidral hemm muzew zgħir tal knisja li huwa ta ċertu interess Quddiem il Katidral naraw statwi ta zewġ Papiet dik ta li kien stabilixxa lil Għawdex bħala djoċesi fl 1864 u dik ta Ġwann Pawlu II li kien zar il Katidral fis 26 ta Mejju 1990 Iċ Ċittadella llum għandha ħafna binjiet imfarrka biss għad fadlilha wkoll ħafna monumenti storiċi li jsebbħuha Hawn jinsabu l Palazz tal Isqof u l Qorti li ilhom hemm minn ħafna zmien Insibu wkoll il muzew tal arkeoloġija f Casa Bondi Hemm ukoll il Muzew tal Folklor ġo dar antika u ħelwa kif ukoll jezisti muzew wkoll tax xjenza naturali Gvernatur ta Għawdex Fl 1551 il parti l kbira tal popolazzjoni ta Għawdex inħatfet u ttieħdet mill qawwa ta Dragut Rais bħala lsiera Fl 1551 l awtorita tal ħakem ta Għawdex jiġifieri dak li kien jippresiedi l ġurati fil Kunsill Popolari jew l Universita kienet abolita mill Ordni ta San Ġwann Floku l Gran Mastru appunta uffiċċjal tal Ordni biex jagħmilha ta Gvernatur tal gzira L ewwel gvernatur li kien appuntat f din il kariga kien Fra Galazjan de Sesse uffiċjal tal Ordni ta Aragona Dan l ewwel gvernatur spiċċa ħazin ħafna għax safa mkaxkar bħala skjav mal bqija tal popolazzjoni meta fl istess sena li kien maħtur kien seħħ l izbark ta Dragut Il gvernatur ta Għawdex kellu s sede tiegħu fiċ ċittadella ta Għawdex Dan kien imexxi b mod awtokratiku megħjun mill ġurati tal Kunsill Il gvernatur kien jagħmilha ta mħallef Kastellan ta Għawdex F kawzi ta importanza izgħar kien hemm il ġurati u l kuntistabbli Normalment il gvernatur kien izomm il kariga tiegħu għal madwar sena biss kien hemm bosta li damu aktar minn hekk f din il kariga Fir rigward tad difiza tal gzira il Gvernatur kien jiddelega lil Logutenent Kmandant tiegħu biex imexxi r riġment tal Infanterija u mad disgħin muskettier Il gvernatur kellu salarju baziku ta 300 skud fis sena Hu kien igawdi wkoll minn taxxi dovuti lilu mill bdiewa Fil knisja ewlenija tal Kastell hu kellu siġġu u inġinokkjatur magħmula apposta għalih Dawn kienu jitqiegħdu fuq il presbiterju fuq in naħa tal ambone Il gvernatur ta Għawdex dejjem kien jieħu sehem fil purċissjonijiet li kienu joħorġu minn din il knisja AgrikolturaGħawdex hu magħruf għall prodotti tal biedja li ħafna minnhom ikunu kkunsmati f Malta ĠeografijaIl Gzejjer Maltin Għawdex hu madwar sitt kilometri l bogħod fil Majjistral mill eqreb art ta Malta Għawdex għandu erja ta 67 km b tul ta 14 il km u b wisa ta 7 25 km Il gzira għandha popolazzjoni ta 30 000 ruħ li 6 000 minnhom jgħixu r Rabat Ħoloq esterniVisit Gozo Ritratti u Webcam ta Għawdex CoolGozo com Ministeru Għal Għawdex Kamra tal Kummerċ Għawdxija PhotoGlobe Għawdex Mappa t Għawdex It Temp f Għawdex Irħula Għawdxin