Sanchi huwa kumpless Buddist famuż bħall Istupa l Kbira fuq il quċċata ta għolja fir raħal ta Sanchi fid Distrett ta Rai

Sanchi huwa kumpless Buddist, famuż bħall-Istupa l-Kbira, fuq il-quċċata ta' għolja fir-raħal ta' Sanchi fid-Distrett ta' Raisen tal-Istat ta' Madhya Pradesh, l-Indja. Jinsab madwar 23 kilometru mir-raħal ta' Raisen, il-kapitali tad-distrett, u 46 kilometru (29 mil) fil-Grigal ta' Bhopal, il-belt kapitali ta' Madhya Pradesh.

L-Istupa l-Kbira ta' Sanchi hija waħda mill-eqdem strutturi tal-ġebel fl-Indja, monument importanti tal-arkitettura Indjana. Oriġinarjament ġie kkummissjonat mill-imperatur Mawrjan Ashoka l-Kbir fis-seklu 3 Q.K. Il-qalba tagħha kienet struttura emisferika sempliċi tal-brikks mibnija fuq ir-relikwi tal-Buddha. Fil-quċċata tagħha hemm iċ-chatra, struttura qisha umbrella li tissimbolizza l-ogħla livell, bil-ħsieb li r-relikwi jingħataw il-ġieħ u l-kenn. Ix-xogħol tal-kostruzzjoni oriġinali ta' din l-istupa ġie ssorveljat minn Ashoka, li l-mara tiegħu Devi kienet bint merkant minn Vidisha fil-qrib. Sanchi kien il-post tat-twelid tagħha wkoll u l-post fejn iżżewġet ma' Ashoka. Fis-seklu 1 Q.K. ġew miżjuda erba' torana mnaqqxa b'mod elaborat (daħliet ornamentali) u balavostri madwar l-istruttura kollha. L-istupa ta' Sanchi nbniet matul il-perjodu Mawrjan bil-brikks. Il-kumpless iffjorixxa sas-seklu 11.

Sanchi huwa ċ-ċentru ta' reġjun b'għadd ta' stupi, kollha ftit mili 'l bogħod minn Sanchi, inkluż Satdhara (9 kilometri lejn il-Punent ta' Sanchi, 40 stupa, ir-relikwi ta' Sariputra u Mahamoggallana, issa mħaddna fil-Vihara l-ġdida, ġew żvelati hemmhekk), Bhojpur (imsejħa wkoll Morel Khurd, għolja ffortifikat b'60 stupa) u Andher (rispettivament 11-il kilometru u 17-il kilometru fix-Xlokk ta' Sanchi), kif ukoll Sonari (10 kilometri fil-Lbiċ ta' Sanchi). Iktar lejn in-Nofsinhar, madwar 100 kilometru 'l bogħod, hemm Saru Maru. Bharhut tinsab 300 kilometru lejn il-Grigal.

L-Istupa ta' Sanchi tidher fuq in-naħa ta' wara tal-karta tal-flus Indjana ta' ₹200 biex tirrappreżenta l-importanza tagħha bħala wirt kulturali Indjan.

Ħarsa ġenerali

Il-monumenti f'Sanchi llum il-ġurnata jinkludu sensiela ta' monumenti Buddisti mill-perjodu tal-Imperu Mawrjan (is-seklu 3 Q.K.), mill-perjodu tal-Imperu Gupta (is-seklu 5 W.K.), u għall-ħabta tas-seklu 12 W.K. X'aktarx li huwa l-aqwa grupp ippreservat ta' monumenti Buddisti fl-Indja. L-eqdem, kif ukoll l-ikbar, monument hija l-Istupa l-Kbira msejħa wkoll Stupa Nru 1, li inizjalment inbniet taħt il-Mawrjani, imżejna b'wieħed mill-Pilastri ta' Ashoka. Matul is-sekli ta' wara, speċjalment taħt ix-Xunga u s-Satavaħana, l-Istupa l-Kbira ġiet imkabbra u mżejna bid-daħliet u bil-poġġamani, u nbnew ukoll stupi iżgħar fil-qrib, speċjalment l-Istupa Nru 2 u l-Istupa Nru 3.

Fl-istess żmien, inbnew strutturi ta' tempji oħra, matul l-Imperu Gupta u anke wara. Flimkien, il-kumpless ta' monumenti ta' Sanchi jħaddan il-biċċa l-kbira tal-evoluzzjonijiet tal-arkitettura Indjana tal-qedem u tal-arkitettura Buddista tal-qedem fl-Indja, mill-istadji bikrin tal-Buddiżmu u l-ewwel espressjoni artistika tiegħu, sad-deklin tar-reliġjon fis-subkontinent.

Veduta ġenerali tal-istupi ta' Sanchi ta' F.C. Maisey, 1851 (l-Istupa l-Kbira fil-quċċata tal-għolja, u l-Istupa Nru 2 fuq quddiem).
L-Istupa l-Kbira (l-Istupa Nru 1), li nbdiet fis-seklu 3 Q.K.
Stupa Nru 2.
Stupa Nru 3.
Tempju Buddist Nru 17.

Perjodu Mawrjan (is-seklu 3 Q.K.)

L-"Istupa l-Kbira" ta' Sanchi hija l-eqdem struttura u oriġinarjament ġiet ikkummissjonata mill-imperatur Ashoka l-Kbir tal-Imperu Mawrjan fis-seklu 3 Q.K. Il-qalba tagħha kienet struttura emisferika tal-brikks li nbniet fuq ir-relikwi sagri tal-Buddha, b'terrazza olzata bħala l-bażi tagħha, u b'poġġaman u umbrella tal-ġebel fil-quċċata, magħrufa bħala ċ-chatra, struttura li simbolizza grad għoli. L-istupa oriġinali kellha madwar nofs id-dijametru tal-istupa attwali, li hija frott tkabbir li sar mis-Sunga. Ġiet miksija bil-brikks, b'kuntrast mal-ġebel attwali.

Skont verżjoni partikolari tal-Mahavamsa, il-kronaka Buddista tas-Sri Lanka, Ashoka kellu rabta sfiqa mar-reġjun ta' Sanchi. Meta kien l-eredi apparenti u kien qed iwettaq vjaġġ bħala l-Viċirè lejn Ujjain, jingħad li ġie mwaqqaf f'Vidisha (10 kilometri minn Sanchi), u hemmhekk iżżewweġ lil bint bankier lokali. Kien jisimha Devi u iktar 'il quddiem kellhom żewġ subien flimkien, Ujjeniya u Mahendra, u bint, Sanghamitta. Wara t-tlugħ fil-poter ta' Ashoka, Mahendra kien il-kap ta' missjoni Buddista, mibgħut x'aktarx taħt l-awspiċji tal-imperatur, lejn is-Sri Lanka, u qabel mar lejn il-gżira, żar lil ommu f'Chetiyagiri qrib Vidisa, li kienet maħsuba li kienet Sanchi. Huwa qagħad hemmhekk f'vihara jew f'monasteru lussuż, li jingħad li kienet bniet hi stess.

Pilastru ta' Ashoka

Wieħed mill-Pilastri ta' Ashoka, magħmul minn ġebel ramli llostrat, kien inbena wkoll maġenb id-daħla prinċipali jew Torana. Il-parti t'isfel tal-pilastru għadha teżisti. Il-partijiet ta' fuq tal-pilastru jinsabu fil-Mużew Arkeoloġiku ta' Sanchi. Il-kapitell jikkonsisti minn erba' ljuni, li x'aktarx li kienu jirfdu Rota tal-Liġi, kif issuġġerit ukoll minn illustrazzjonijiet li saru iktar tard fost ir-riljievi ta' Sanchi. Il-pilastru fih kitba mnaqqxa ta' Ashoka (l-Editt tax-Xiżma) u kitba mnaqqxa bis-Sankha Lipi ornamentali mill-perjodu tal-Gupta. Il-kitba mnaqqxa ta' Ashoka hija mnaqqxa b'karattri Braħmini bikrin. B'xorti ħażina, hija pjuttost irvinata, iżda l-kmandi li fiha milli jidher huma l-istess bħal dawk li ġew irreġistrati fl-editti ta' u ta' , li flimkien jiffurmaw it-tliet eżempji magħrufa tal-"Editt tax-Xiżma" ta' Ashoka. Jirrakkonta dwar il-penali għax-xiżma fis-sanga Buddista:

... il-mogħdija hija preskritta kemm għall-patrijiet kif ukoll għas-sorijiet. Sakemm jirrenjaw uliedi u ulied uliedi; u sakemm il-Qamar u x-Xemx jibqgħu jeżistu, il-patri jew is-soru li jikkawżaw diviżjonijiet fis-Sanga, għandhom jiġu obbligati jilbsu lbies abjad u jirresjedu waħedhom. X'nixtieq? Li s-Sanga tkun magħquda u dejjiema. — L-Editt ta' Ashoka fuq il-Pilastru ta' Ashoka, f'Sanchi.

Il-kapitell tal-Pilastru ta' Ashoka ta' Sanchi, kif skopert (xellug), u simulazzjoni tad-dehra oriġinali ta' Percy Brown (storiku tal-arti) (ċentru). Huwa simili ħafna għall-Kapitell tal-Iljun ta' Ashoka ta' Sarnath, għajr għall-abaku, il-250 Q.K., il-Mużew Arkeoloġiku ta' Sanchi.

Il-pilastru, meta kien intatt, kien għoli madwar 42 pied u kien jikkonsisti minn xaft monolitiku tond u kemxejn jidjieq lejn il-parti fl-għoli, b'kapitell b'għamla ta' qanpiena b'abaku fuqu u fil-quċċata erba' ljuni ornamentali, dahar ma' dahar. L-istruttura kollha kienet illostrata b'mod notevoli minn fuq s'ifel. L-abaku kien imżejjen bid-disinn ta' erba' fjammi sseparati minn xulxin permezz ta' pari ta' wiżż, li x'aktarx li kienu jissimbolizzaw il-kotra ta' dixxipli tal-Buddha. L-iljuni fil-quċċata, għalkemm issa huma pjuttost sfigurati, għadhom xhieda tal-ħiliet tal-iskulturi.

Il-ġebel ramli tal-pilastru oriġina mill-barriera ta' Chunar li tinsab diversi mijiet ta' mili 'l bogħod, u dan jimplika li l-bennejja kienu kapaċi jittrasportaw blokok tal-ġebel twal iktar minn erbgħin pied u li jiżnu kważi l-istess ammont ta' tunnellati fuq tali distanza. X'aktarx li użaw it-trasport bl-ilma, b'ċattri matul l-istaġun tax-xita sax-xmajjar Ganges, Jumna u Betwa.

Tempju Nru 40

It-Tempju 40 ta' Sanchi kien tempju tas-seklu 3 Q.K., wieħed mill-iżjed magħrufa fl-Indja, li nbena għall-ħabta tal-istess żmien bħala l-qalba tal-Istupa l-Kbira.

Rikostruzzjoni ipotetika tat-Tempju 40 li oriġinarjament kien mibni bl-injam, u li nħaraq fis-seklu 2 Q.K.

Struttura oħra li ġiet datata, għall-inqas parzjalment, li tmur lura għas-seklu 3 Q.K., hija dik tal-hekk imsejjaħ Tempju Nru 40, wieħed mill-ewwel eżempji ta' tempji fl-Indja. It-Tempju Nru 40 għandu fdalijiet minn tliet perjodi differenti; l-iktar perjodu bikri jmur lura għall-perjodu Mawrjan, li probabbilment ifisser li t-tempju huwa kontemporanju tal-Istupa l-Kbira. Kitba mnaqqxa saħansitra tissuġġerixxi li jaf ġie stabbilit minn Bindusara, missier Ashoka. It-tempju oriġinali tas-seklu 3 Q.K. kien mibni fuq pjattaforma rettangolari għolja tal-ġebel, 26.52×14×3.35 metri, b'żewġ settijiet ta' taraġ lejn il-Lvant u l-Punent. Kellu sala apsidali, x'aktarx tal-injam, li ġiet maħruqa għall-ħabta tas-seklu 2 Q.K.

Iktar 'il quddiem, il-pjattaforma tkabbret għal 41.76×27.74 metru u reġgħet intużat għas-sala tal-pilastri b'ħamsin kolonna (5×10) li għad fadal biċċiet minnhom. Uħud minn dawn il-pilastri għandhom kitbiet imnaqqxa tas-seklu 2 Q.K. Fis-seklu 7 jew 8 W.K. ġie stabbilit santwarju żgħir f'rokna tal-pjattaforma, u reġgħu ntużaw uħud mill-pilastri l-antiki u tpoġġew fil-pożizzjoni attwali tagħhom.

Strutturi u tiżjin tal-Mawrija f'Sanchi(is-seklu 3 Q.K.) Fdalijiet tal-Pilastru ta' Ashoka b'ġebla llostrata (fuq il-lemin tad-Daħla tan-Nofsinhar), bl-Editt tiegħu. L-Editt tal-Pilastru Minuri ta' Ashoka ta' Sanchi, fil-post (detall tar-ritratt tax-xellug). Fdalijiet tax-xaft tal-Pilastru ta' Ashoka, taħt għata qrib id-Daħla tan-Nofsinhar. Dehra laterali tal-kapitell. Il-Mużew Arkeoloġiku ta' Sanchi.

Perjodu tax-Xunga (is-seklu 2 Q.K.)

Abbażi tal-Ashokavadana, huwa maħsub li l-istupa jaf ġiet ivvandalizzata għall-ħabta tas-seklu 2 Q.K., b'rabta mal-istabbiliment tal-imperatur tax-Xunga Pushyamitra li ħa f'idejh l-Imperu Mawrjan bħala ġeneral tal-armata. Ġie ssuġġerit li Pushyamitra jaf qered l-istupa oriġinali, u ibnu Agnimitra reġa' bniha. L-istupa oriġinali tal-brikks ġiet miksija bil-ġebel matul il-perjodu tax-Xunga.

Meta wieħed iqis in-natura deċentralizzata u frammentarja tal-istat tax-Xunga, b'bosta bliet effettivament jizzekkaw il-muniti tagħhom, kif ukoll il-fatt li x-Xunga ma tantx kienu jħobbu l-Buddiżmu, xi awturi jargumentaw li l-kostruzzjonijiet ta' dak il-perjodu f'Sanchi fil-verità ma jistgħux tassew jissejħu tax-Xunga. Ma kinux ir-riżultat ta' sponsorjar irjali, f'kuntrast ma' dak li seħħ matul il-perjodu Mawrjan, u d-dediki f'Sanchi kienu privati jew kollettivi, iktar milli riżultat ta' patroċinju rjali.

L-istil tat-tiżjin tal-perjodu tax-Xunga f'Sanchi jixbħu ħafna lil dawk ta' Bharhut, u lill-balavostri periferiċi fit-Tempju ta' Mahabodhi f'Bodh Gaya.

Stupa Kbira (Nru 1)

Matul l-aħħar parti tar-renju tax-Xunga, l-istupa ġiet imkabbra biċ-ċnagen tal-ġebel għal kważi d-doppju tad-daqs oriġinali tagħha. Il-koppla ġiet iċċattjata qrib il-quċċata u tpoġġew tliet umbrelel sovraimposti fi ħdan poġġamani kwadri. Bil-bosta livelli tagħha kienet simbolu tad-dharma, ir-Rota tal-Liġi. Il-koppla ġiet stabbiliti fuq tanbur ċirkolari għoli maħsub għaċ-ċirkumambulazzjoni, u wieħed kien jasal għalih permezz ta' taraġ doppju. It-tieni mogħdija tal-ġebel fil-pjan terran kienet ikkonfinata miż-żewġ naħat bil-balavostri tal-ġebel. Il-poġġamani madwar l-Istupa Nru 1 ma fihomx riljievi artistiċi. Dawn huma ċnagen tal-ġebel biss, b'xi dediki mnaqqxa. Dawn l-elementi jmorru lura għall-ħabta tal-150 Q.K., jew il-175-125 Q.K. Għalkemm il-poġġamani huma tal-ġebel, ġew ikkupjati minn prototip tal-injam, u kif osserva il-ġonturi bejn il-ġebel ġew maqtugħin b'mod djagonali, kif jinqata' naturalment l-injam, u mhux vertikalment kif għandu jinqata' l-ġebel. Minbarra l-kitbiet imnaqqxa qosra tad-donaturi fuq il-poġġamani bil-kitba Braħmina, hemm żewġ tinqixiet ta' perjodu iktar tard fuq il-poġġamani li ġew miżjuda matul il-perjodu tal-Gupta. Xi riljievi huma viżibbli fuq il-balavostri tat-taraġ, iżda x'aktarx li saru kemxejn wara dawk tal-Istupa Nru 2 u ġew datati għall-125-100 Q.K. Xi awturi jqisu li dawn ir-riljievi, pjuttost grezzi u mingħajr konnotazzjonijiet Buddisti ovvji, huma l-eqdem riljievi f'Sanchi, kemxejn eqdem saħansitra mir-riljievi tal-Istupa Nru 2 ta' Sanchi.

Stupa Kbira (Nru 1). Strutturi u tiżjin tal-perjodu tax-Xunga (is-seklu 2 Q.K.) Balavostri u taraġ tal-perjodu Xunga. Lavur bil-ġebel tal-perjodu Xunga. Il-poġġamani vedika tal-perjodu Xunga bil-kitbiet imnaqqxa. Il-mogħdija ta' mal-istupa. Il-poġġamani u l-umbrelel tal-quċċata. Riljievi tal-balavostri tat-taraġ Fjamma. Fjamma u lotus. Pagun. Mara riekba ċentawr. Lotus. Nofs lotus. Iljun. Iljunfant. Iljunfant b'fergħa. Motiv bil-fjuri.

Stupa Nru 2: l-ewwel riljievi Buddisti

L-istupi li jidher li ġew ikkummissjonati matul ir-renju tax-Xunga huma t-tieni u t-tielet stupi (iżda mhux id-daħliet b'ħafna tiżjin, li huma mill-perjodu tas-Satavaħana, kif inhu magħruf mill-kitbiet imnaqqxa), wara l-balavostri tal-pjan terran u l-kisi tal-ġebel tal-Istupa l-Kbira (l-Istupa Nru 1). Ir-riljievi huma datati għall-ħabta tal-115 Q.K. għall-medaljuni, u 80 Q.K. għat-tinqix tal-pilastri, kemxejn qabel ir-riljievi ta' Bharhut li kienu l-iżjed bikrin, b'xi rikostruzzjonijiet saħansitra fis-seklu 1 W.K.

L-Istupa Nru 2 ġiet stabbilita wara l-Istupa l-Kbira, iżda x'aktarx li fiha tiżjin arkitettoniku li huwa replika tal-iżjed tiżjin bikri. Għall-ewwel darba jiġu rrappreżentati temi Buddisti b'mod ċar, partikolarment l-erba' avvenimenti fil-ħajja tal-Buddha li huma: it-Twelid, l-Illuminiżmu, l-Ewwel Prietka u l-Mewt.

It-tiżjin tal-Istupa Nru 2 ġie msejjaħ bħala "l-eqdem tiżjin estensiv eżistenti fuq stupa", u din l-istupa titqies bħala l-post tat-twelid tal-illustrazzjonijiet Jataka. Ir-riljievi tal-Istupa Nru 2 għandhom marki tal-bennejja bil-kitba Kharoshthi, minflok bil-kitba Braħmina lokali. Dan donnu jimplika li ħaddiema barranin mill-Majjistral (mir-reġjun ta' Gandhara, fejn kienet tintuża l-kitba Kharoshthi) kienu responsabbli għall-motivi u għall-figuri li nstabu fuq il-poġġamani tal-istupa. Xorta waħda huwa magħruf li barranin minn Gandhara żaru r-reġjun għall-ħabta tal-istess żmien: fl-115 Q.K., l-ambaxxata ta' Heliodorus tar-re Indjan-Grieg Antialkidas ġiet irreġistrata li żaret il-qorti tar-re tas-Sunga Bhagabhadra f'Vidisha fil-qrib, fejn Heliodorus stabbilixxa pilastru ta' Heliodorus iddedikat lil Vāsudeva. Dan donnu jindika li r-relazzjonijiet kienu tjiebu sa dak iż-żmien, u lin-nies kienu jivvjaġġaw bejn iż-żewġ renji.

Stupa Nru 2. Strutturi u tiżjin tal-perjodu tax-Xunga (l-aħħar tas-seklu 2 Q.K.) Barrani fuq żiemel. Il-medaljuni jmorru lura għall-ħabta tal-115 Q.K. Lakxmi bil-lotus u żewġ kustodji tat-tfal, x'aktarx derivati minn xbihat simili ta' Venere. Grifun b'kitba Braħmina mnaqqxa. Mara riekba ċentawr. Lotus fi ħdan motiv biż-żibeġ u l-irkiekel.

Stupa Nru 3

L-Istupa Nru 3 inbniet matul il-perjodu tax-Xunga, li bnew ukoll il-poġġaman tal-madwar kif ukoll it-taraġ. Ir-Relikwi ta' Sariputra u ta' Mahamoggallana, id-dixxipli tal-Buddha li huwa maħsub li tpoġġew fl-Istupa Nru 3, ġew skavati f'kaxxi tar-relikwi li jikkonfermaw dan il-ħsieb.

Ir-riljievi tal-poġġamani jingħad li saru kemxejn wara dawk tal-Istupa Nru 2.

Id-daħla unika tat-torana orjentata lejn in-Nofsinhar mhix tal-perjodu tax-Xunga, iżda nbniet iktar 'il quddiem fil-perjodu tas-Satavaħana, x'aktarx għall-ħabta tal-50 Q.K.

Stupa Nru 3. Strutturi u tiżjin tal-perjodu tax-Xunga (is-seklu 2 Q.K.) Taraġ u poġġamani. Medaljuni bil-lotus. Disinni bil-fjuri. Riljiev fuq kolonna. Relikwi ta' Sariputra u ta' Mahamoggallana.

Pilastru tas-Sunga

Il-Pilastru Nru 25 f'Sanchi ġie attribwit ukoll għas-Sunga, fis-sekli 2-1 Q.K., u jitqies bħala ta' disinn simili għall-pilastru ta' Heliodorus, imsejjaħ lokalment il-pilastru ta' Kham Baba, iddedikat minn Heliodorus, l-ambaxxatur tar-re Indjan-Grieg Antialkidas, f'Vidisha fil-qrib għall-ħabta tal-100 Q.K. Huwa ċar li huwa tal-istess perjodu tas-Sunga, mid-disinn tiegħu kif ukoll min-natura tat-tiżjin fil-wiċċ.

L-għoli tal-pilastru, inkluż il-kapitell, huwa 15-il pied, b'dijametru fil-bażi ta' pied u erba' pulzieri. Sa għoli ta' erba' piedi u sitt pulzieri, ix-xaft huwa ottagonali; 'il fuq minn hekk, għandu sittax-il naħa. Fil-parti ottagonali, in-naħat kollha huma ċatti, iżda fil-parti ta' fuq nett, in-naħat jalternaw bejn ċatti u bi strixxi mrikkbin, bi tmien naħat prodotti minn ċanfrinar konkavu li jinbet mill-ottagonu. Dan il-metodu ta' tlestija tal-arris fil-punt tat-tranżizzjoni bejn iż-żewġ sezzjonijiet huwa karatteristiku tas-sekli 2 u 1 Q.K. In-naħa tal-Punent tax-xaft hija maqsuma għaliha, iżda l-biċċa ta' fuq li magħha kien imkaħħal il-kapitell għadha ppreservata. Il-kapitell għandu l-għamla tas-soltu ta' qanpiena tat-tip ta' Persepolis, bil-weraq tal-lotus neżlin 'l isfel mill-qanpiena. Fuqu hemm għonq ċirkolari, u mbagħad għonq ieħor bir-riljievi b'disinn djagonali bil-pizzi u biż-żibeġ, u finalment, abaku kwadru fond imżejjen b'poġġaman bir-riljiev. Fil-quċċata, l-iskultura, x'aktarx ta' iljun, għebet.

Trasport

L-eqreb ajruport huwa dak ta' Bhopal. Il-ferroviji huma disponibbli minn Bhopal u minn Rani Kamlapati sal-istazzjon ferrovjarju ta' Sanchi. Il-karozzi tal-linja huma disponibbli minn Bhopal u minn Vidisha.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Monument Buddist ta' Sanchi ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1989.

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' ħames kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (i) "Rappreżentazzjoni ta' kapulavur frott il-kreattività tal-bniedem"; il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".

Referenzi

^ "India's National Fortnightly Magazine from The Hindu". Frontline (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-08.
^ Shaw, Julia (2016). Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, c. Third Century BC to Fifth Century AD (bl-Ingliż). Routledge. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Buddhist Circuit in Central India: Sanchi, Satdhara, Sonari, Andher, Travel Guide (bl-Ingliż). Goodearth Publications. 2010. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ "Rs 50, Rs 200, Rs 500 and Rs 2000 notes images: Here are the new currency notes released by RBI" (bl-Ingliż). 2017-08-23. Miġbur 2023-08-08.
^ Buddhist Circuit in Central India: Sanchi, Satdhara, Sonari, Andher, Travel Guide. Goodearth Publications. 2010. p. 12. ISBN 9789380262055.
^ Jāvīd, ʻAlī; Javeed, Tabassum (2008). World Heritage Monuments and Related Edifices in India (bl-Ingliż). Algora Publishing.
^ Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 8ff.
^ Le, Huu Phuoc (2010). Buddhist Architecture. p. 155 (bl-Ingliż). Grafikol. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 31.
^ John Marshall, "A Guide to Sanchi", p. 93.
^ Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 90ff.
^ Buddhist Architecture, Lee Huu Phuoc, Grafikol 2009, p. 147.
^ Singh, Upinder (2016). The Idea of Ancient India: Essays on Religion, Politics, and Archaeology (bl-Għarbi). SAGE Publications India. ISBN 9789351506454.
^ Abram, David; (Firm), Rough Guides (2003). The Rough Guide to India. Rough Guides. ISBN 9781843530893.
^ Chakrabarty, Dilip K. (2009). India: An Archaeological History: Palaeolithic Beginnings to Early Historic Foundations. Oxford University Press. ISBN 9780199088140.
^ Shaw, Julia (2016). Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, c. Third Century BC to Fifth Century AD. Routledge. p. 58. ISBN 978-1-315-43263-2.
^ Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, C. Third Century BC to Fifth Century AD, Julia Shaw, Left Coast Press, 2013, p. 88ff.
^ Le, Huu Phuoc (2010). Buddhist Architecture. p. 149 (bl-Ingliż). Grafikol. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Marshall, John (1936). A guide to Sanchi. Patna: Eastern Book House. p. 36. ISBN 81-85204-32-2.
^ Allen, Margaret Prosser (1991). Ornament in Indian Architecture. p. 18 (bl-Ingliż). University of Delaware Press. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Shaw, Julia (2013). Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, C. Third Century BC to Fifth Century AD. p. 90 (bl-Ingliż). Left Coast Press. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Holt, John Clifford; Kinnard, Jacob N.; Walters, Jonathan S. (2012). Constituting Communities: Theravāda Buddhism and the Religious Cultures of South and Southeast Asia. p. 197 (bl-Ingliż). State University of New York Press. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Bell, Alexander Peter (2000). Didactic Narration: Jataka Iconography in Dunhuang with a Catalogue of Jataka Representations in China. p. 15ff (bl-Ingliż). LIT Verlag Münster. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Sen, Sailendra Nath (1999). Ancient Indian History and Civilization. p. 170 (bl-Ingliż). New Age International. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)
^ Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, C. Third Century BC to Fifth Century AD, Julia Shaw, Left Coast Press, 2013 p. 90
^ An Indian Statuette From Pompeii, Mirella Levi D'Ancona, in Artibus Asiae, Vol. 13, No. 3 (1950) p. 171
^ Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 81.
^ ^a ^b Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 95.
^ ^a ^b Centre, UNESCO World Heritage. "Buddhist Monuments at Sanchi". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-07.

[1] "India's National Fortnightly Magazine from The Hindu". Frontline (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-08.

[2] Shaw, Julia (2016). Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, c. Third Century BC to Fifth Century AD (bl-Ingliż). Routledge. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[3] Buddhist Circuit in Central India: Sanchi, Satdhara, Sonari, Andher, Travel Guide (bl-Ingliż). Goodearth Publications. 2010. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[4] "Rs 50, Rs 200, Rs 500 and Rs 2000 notes images: Here are the new currency notes released by RBI" (bl-Ingliż). 2017-08-23. Miġbur 2023-08-08.

[5] Buddhist Circuit in Central India: Sanchi, Satdhara, Sonari, Andher, Travel Guide. Goodearth Publications. 2010. p. 12. ISBN 9789380262055.

[6] Jāvīd, ʻAlī; Javeed, Tabassum (2008). World Heritage Monuments and Related Edifices in India (bl-Ingliż). Algora Publishing.

[7] Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 8ff.

[8] Le, Huu Phuoc (2010). Buddhist Architecture. p. 155 (bl-Ingliż). Grafikol. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[9] Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 31.

[10] John Marshall, "A Guide to Sanchi", p. 93.

[11] Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 90ff.

[12] Buddhist Architecture, Lee Huu Phuoc, Grafikol 2009, p. 147.

[13] Singh, Upinder (2016). The Idea of Ancient India: Essays on Religion, Politics, and Archaeology (bl-Għarbi). SAGE Publications India. ISBN 9789351506454.

[14] Abram, David; (Firm), Rough Guides (2003). The Rough Guide to India. Rough Guides. ISBN 9781843530893.

[15] Chakrabarty, Dilip K. (2009). India: An Archaeological History: Palaeolithic Beginnings to Early Historic Foundations. Oxford University Press. ISBN 9780199088140.

[16] Shaw, Julia (2016). Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, c. Third Century BC to Fifth Century AD. Routledge. p. 58. ISBN 978-1-315-43263-2.

[17] Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, C. Third Century BC to Fifth Century AD, Julia Shaw, Left Coast Press, 2013, p. 88ff.

[18] Le, Huu Phuoc (2010). Buddhist Architecture. p. 149 (bl-Ingliż). Grafikol. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[19] Marshall, John (1936). A guide to Sanchi. Patna: Eastern Book House. p. 36. ISBN 81-85204-32-2.

[20] Allen, Margaret Prosser (1991). Ornament in Indian Architecture. p. 18 (bl-Ingliż). University of Delaware Press. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[21] Shaw, Julia (2013). Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, C. Third Century BC to Fifth Century AD. p. 90 (bl-Ingliż). Left Coast Press. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[22] Holt, John Clifford; Kinnard, Jacob N.; Walters, Jonathan S. (2012). Constituting Communities: Theravāda Buddhism and the Religious Cultures of South and Southeast Asia. p. 197 (bl-Ingliż). State University of New York Press. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[23] Bell, Alexander Peter (2000). Didactic Narration: Jataka Iconography in Dunhuang with a Catalogue of Jataka Representations in China. p. 15ff (bl-Ingliż). LIT Verlag Münster. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[24] Sen, Sailendra Nath (1999). Ancient Indian History and Civilization. p. 170 (bl-Ingliż). New Age International. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)

[Shaw_90-25] Buddhist Landscapes in Central India: Sanchi Hill and Archaeologies of Religious and Social Change, C. Third Century BC to Fifth Century AD, Julia Shaw, Left Coast Press, 2013 p. 90

[26] An Indian Statuette From Pompeii, Mirella Levi D'Ancona, in Artibus Asiae, Vol. 13, No. 3 (1950) p. 171

[27] Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 81.

[:1-28] Marshall, John (1918). A Guide To Sanchi. p. 95.

[:0-29] Centre, UNESCO World Heritage. "Buddhist Monuments at Sanchi". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-07.