Antonio Salieri

Antonio Salieri (18 ta’ Awwissu 1750 – 7 ta’ Mejju 1825) kien kompożitur klassiku, direttur mużikali, u għalliem Taljan. Twieled f'Legnago, fin-Nofsinhar ta' Verona, fir-, u qatta' l-ħajja adulta u l-karriera tiegħu bħala suġġett tal- .

Antonio Salieri
direttur mużikali tal-kappella tal-mexxejja 1788 -
Ħajja
Twelid	^(en) , 18 Awwissu 1750, 19 Awwissu 1750
Nazzjonalità
Mewt	Vjenna, 7 Mejju 1825
Post tad-dfin
Kawża tal-mewt	kawżi naturali ()
Familja
Konjuga/i	^(mul)
Aħwa	uri ^(en)
Familja	uri ^(en) (neputi)
Edukazzjoni
Lingwi	Taljan
Għalliema	^(en) ^(en) ^(mul) ^(en) ^(mul)
Studenti	uri ^(en) Ludwig van Beethoven ^(en) Franz Schubert ^(mul) ^(mul) ^(en) ^(mul)
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	kompożitur
Impjegaturi	Università tal-mużika u l-arti interpretattivi ta' Vjenna
Xogħlijiet importanti	^(en) ^(en)
Premjijiet	List
Sħubija	^(en) ^(en)
Strument/i tal-mużika

Salieri kien figura ċentrali fl-iżvilupp tal-opra tal-aħħar tas-seklu 18. Bħala student ta’ Florian Leopold Gassmann, u protett ta’ Christoph Willibald Gluck, Salieri kien kompożitur kożmopolitana li kiteb opri fi tliet lingwi. Salieri għen biex jiżviluppa u jsawwar ħafna mill-karatteristiċi tal-vokabularju tal-kompożizzjoni operistika, u l-mużika tiegħu kienet influwenza qawwija fuq il-kompożituri kontemporanji.

Maħtur id-direttur tal-opra Taljana mill-qorti tal-Habsburg, kariga li okkupa mill-1774 sal-1792, Salieri iddomina l-opra bil-lingwa Taljana fi Vjenna f'dak il-perjodu. Matul il-karriera tiegħu, huwa qatta’ żmien jikteb ukoll xogħlijiet għal teatri tal-opra f’Pariġi, Ruma u Venezja, u x-xogħlijiet drammatiċi tiegħu ġew esegwiti b’mod wiesa’ madwar l-Ewropa matul ħajtu. Bħala imperjali Awstrijak mill-1788 sal-1824, kien responsabbli għall-mużika fil-kappella tal-qorti u l-iskola annessa. Anke hekk kif ix-xogħlijiet tiegħu ma baqgħux jindaqqu, u ma kiteb l-ebda opra ġdida wara l-1804, xorta baqa’ wieħed mill-aktar għalliema importanti u mfittxija tal-ġenerazzjoni tiegħu, u l-influwenza tiegħu nħasset f’kull aspett tal-ħajja mużikali ta’ Vjenna. , Franz Schubert, Ludwig van Beethoven, Anton Eberl, Johann Nepomuk Hummel u kienu fost l-aktar famużi fost l-istudenti tiegħu. Il-mużika ta’ Salieri sparixxet bil-mod mir-repertorju bejn l-1800 u l-1868 u ftit li xejn instemgħet wara dak il-perjodu sal-qawmien mill-ġdid tal-fama tiegħu fl-aħħar tas-seklu 20. Dan il-qawmien mill-ġdid kien dovut għar-rappreżentazzjoni fittizja ta' Salieri fid-dramm ta' (1979) u l-. Il-mewt ta’ Wolfgang Amadeus Mozart fl-1791 fl-età ta’ 35 sena kienet segwita minn xnigħat li hu u Salieri kienu rivali, u li Salieri kien avvelena lil Mozart, iżda dan huwa meqjus bħala falsità, u huwa probabbli li kienu, għall-inqas, kollegi li jirrispettaw lil xulxin.

Ħajja u karriera

Ħajja bikrija (1750–1770)

Antonio Salieri twieled fit-18 ta’ Awwissu, 1750, minn Antonio Salieri u martu, Anna Maria. Salieri beda l-istudji mużikali tiegħu f'belt twelidu ; l-ewwel ġie mgħallem id-dar minn ħuh il-kbir Francesco Salieri (ex student tal-vjolinista u kompożitur Giuseppe Tartini), u rċieva aktar lezzjonijiet mingħand l-organista tal-Katidral ta’ Legnago, Giuseppe Simoni, student ta’ Padre Giovanni Battista Martini. Salieri ftit li xejn ftakar mit-tfulitu fis-snin ta’ wara ħlief l-imħabba tiegħu għaz-, il-qari, u l-mużika. Darbtejn ħarab mid-dar mingħajr permess biex jisma’ lil ħuh il-kbir idoqq kunċerti tal-vjolin fi knejjes fil-qrib fil-jiem tal-festi, u rrakkonta li kien ikkastigat minn missieru wara li naqas milli jsellem lil qassis lokali b’mod xieraq. Salieri wieġeb għat-twiddib billi qal li d-daqq tal-orgni tal-qassis ma kienx tah pjaċir għax kien fi stil teatrali mhux xieraq. F'xi żmien bejn l-1763 u l-1764, il-ġenituri ta' Salieri mietu t-tnejn, u huwa trabba għal żmien qasir minn patri anonimu f', u mbagħad għal raġunijiet mhux magħrufa fl-1765 jew 1766, sar filjoz ta' nobbli Venezjan jismu Giovanni Mocenigo minn familja notevoli u konnessa sew. Jista’ jkun li missier Salieri u Mocenigo kienu ħbieb jew soċji tan-negozju, iżda dan mhux ċert. Waqt li kien jgħix Venezja, Salieri kompla l-istudji mużikali tiegħu mal-organista u kompożitur tal-opra Giovanni Battista Pescetti, imbagħad wara l-mewt f'daqqa ta' Pescetti huwa studja mal-kantant tal-opra Ferdinando Pacini (jew Pasini). Kien permezz ta’ Pacini li Salieri kiseb l-attenzjoni tal-kompożitur Florian Leopold Gassmann, li, impressjonat bit-talenti tal-alljiv tiegħu u mħasseb għall-futur tat-tifel, ħa liż-żagħżugħ orfni fi Vjenna, fejn personalment idderieġa u ħallas għall-bqija tal-edukazzjoni mużikali ta’ Salieri.

Salieri u Gassmann waslu Vjenna fil-15 ta’ Ġunju 1766. Gassmann mill-ewwel ħa lil Salieri fil-Knisja Taljana tal-post biex jikkonsagra t-tagħlim u s-servizz tiegħu lil Alla, xi ħaġa li ħalliet impressjoni profonda fuq Salieri għall-kumplament ta’ ħajtu. L-edukazzjoni ta’ Salieri kienet tinkludi tagħlim fil-poeżija Latina u Taljana minn Don Pietro Tommasi, tagħlim fil-lingwa Ġermaniża, u . L-istudji tal-mużika tiegħu kienu ffukati l-ktar fuq il-kompożizzjoni vokali. It-taħriġ tiegħu fit-teorija mużikali fl- u l- kellu l-għeruq tiegħu fil- Gradus ad Parnassum ta’ Johann Fux, li Salieri nnifsu ttraduċih matul il-lezzjonijiet tal-Latin. Minħabba f'hekk, Salieri baqa’ jgħix ma’ Gassmann anke wara li Gassmann iżżewweġ, arranġament li dam sa ma' Gassmann miet fl-1774, li kienet l-istess sena li fiha żżewweġ Salieri. Ftit mill-kompożizzjonijiet ta’ Salieri għadhom jeżistu minn dan il-perjodu bikri. Fi xjuħitu Salieri ta x’jifhem li dawn ix-xogħlijiet jew inqerdu apposta jew intilfu aċċidentalment, bl-eċċezzjoni ta’ ftit xogħlijiet għall-knisja. Fost dawn l-opri sagri fadal Quddiesa in Do Maggiore miktuba mingħajr "Gloria" u fl-istil antik (preżumibbilment għal wieħed mill-istaġuni penitenzjali tal-knisja) u datata 2 ta' Awwissu 1767. Opra sħiħa komposta fl-1769 (preżumibbilment bħala studju) La vestal intilfet ukoll.

Fl-1766 Gassmann introduċa lil Salieri għad-daqq ta' ta' kuljum li kien isir waqt l-ikla ta' filgħaxija ta' l- . Salieri malajr impressjona lill-Imperatur, u Gassmann tħalla jġib lill-istudent tiegħu meta jrid. Dan kien il-bidu ta’ relazzjoni bejn il-monarka u l-mużiċist li damet sal-mewt tal-Imperatur fl-1790. Salieri iltaqa’ ma’ Pietro Antonio Domenico Trapassi, magħruf aħjar bħala , u matul dan il-perjodu fis-salons ta' nhar ta' Ħadd filgħodu li kienu jsiru fid-dar tal-familja Martinez. Metastasio kellu appartament hemmhekk u pparteċipa regolarment kull ġimgħa. Matul is-snin ta' wara dan, Metastasio ta lil Salieri tagħlim informali fil-prosodija u d-deklamazzjoni tal-poeżija Taljana, u Gluck sar konsulent informali u ħabib tal-qalb. Kien lejn l-aħħar ta’ dan il-perjodu estiż ta’ studju li Gassmann ġie msejjaħ għal kummissjoni ġdida ta’ opra u vojt fil-programm tat-teatru ppermetta li Salieri jagħmel id-debutt tiegħu bħala kompożitur ta’ opra buffa kompletament oriġinali. L-ewwel opra sħiħa ta’ Salieri ġiet komposta matul l-istaġun tax-xitwa u tal-karnival tal-1770; u kienet ibbażata fuq Les Femmes Savantes ta' Molière b'librett ta' Giovanni Gastone Boccherini, żeffien fil-ballet u ħu l-kompożitur Luigi Boccherini. Is-suċċess ta’ din l-opra vara l-karriera operistika ta’ 34 sena ta’ Salieri bħala kompożitur ta’ aktar minn 35 xogħol teatrali oriġinali.

Il-perjodu bikri ta' Vjenna u l-opri (1770–1778)

Wara s-suċċess modest ta' Le Donne litterat Salieri irċieva kummissjonijiet ġodda għall-kitba ta' żewġ opri oħra fl-1770, it-tnejn b'libretti ta' Giovanni Boccherini. L-ewwel, opra pastorali, L'amore innocente (Imħabba Innoċenti), kienet kummiedja ħafifa ambjentata fil-muntanji Awstrijaċi. It-tieni kien ibbażat fuq episodju minn Don Quixote ta’ Miguel de Cervantes – (Don Quixote fiż-żwieġ ta’ Camacho). F’dawn l-ewwel xogħlijiet, miġbuda l-aktar mit-tradizzjonijiet tal-opra buffa ta’ nofs is-seklu, Salieri wera tendenza għall-esperimentazzjoni u għat-taħlit tal-karatteristiċi stabbiliti ta’ ġeneri operistiċi speċifiċi. Don Chisciotte kien taħlita ta’ ballet u opra buffa, u r-rwoli femminili ewlenin f’L’amore innocence kienu ddisinjati biex jikkuntrastaw u jenfasizzaw it-tradizzjonijiet differenti tal-kitba operistika għas-soprano, u sa anke ssellfu aspetti stilistiċi mill-opra seria fl-użu tal-coloratura li kienet qisha kummiedja pastorali qasira fl-istil ta' Intermezzo Ruman. It-taħlit u l-imbuttar kontra l-konfini ta’ ġeneri operistiċi stabbiliti kienu karatteristiċi regolari fl-istil personali ta’ Salieri u fl-għażla tal-materjal tiegħu għall-plott (bħal fl-ewwel opra tiegħu) huwa wera interess dejjiem f’suġġetti meħuda mid-drama u letteratura klassika.

L-ewwel suċċess kbir ta’ Salieri kien fil-qasam tal-opra serja. Ikkummissjonata għal okkażjoni mhux magħrufa, l-Armida ta’ Salieri kienet ibbażata fuq il-poeżija epika ta’ Torquato Tasso La Gerusalemme liberata; li deher għall-ewwel darba fit-2 ta' Ġunju 1771. Armida hija rakkont mimli maġija u kunflitt bejn l-imħabba u d-dmir. L-opra hija ambjentata matul l-Ewwel Kruċjata u fiha taħlita drammatika ta’ ballet, aria, ensemble, u kitba korali, li tgħaqqad it-teatralità, splendor xeniku, u emozzjonaliżmu għoli. Ix-xogħol segwa b'mod ċar il-passi ta' Gluck u ħaddan ir-riforma tiegħu ta' opra serja li bdiet b'Orfeo ed Euridice u Alceste . Il-librett ta' Armida kien ta' Marco Coltellini, il-poeta tad-dar għat-teatri imperjali. Filwaqt li Salieri segwa l-preċetti mressqa minn Gluck u l-librettist tiegħu Ranieri de' Calzabigi fil-prefazju ta' Alceste, Salieri ġibed ukoll xi ideat mużikali mill-opra seria aktar tradizzjonali u anke l-opera buffa, u ħoloq sinteżi ġdida fil-proċess. Armida kien tradott għall-Ġermaniż u interpretat ħafna, speċjalment fl-istati tat-Tramuntana tal-Ġermanja, fejn għen biex tiġi stabbilita r-reputazzjoni ta’ Salieri bħala kompożitur modern importanti u innovattiv. Kienet ukoll l-ewwel opra li rċeviet preparazzjoni serja għall-pjanu u riduzzjoni vokali minn Carl Friedrich Cramer fl-1783.

Ftit wara, Armida kienet segwita mill-ewwel suċċess popolari ta’ Salieri, commedia per musica fl-istil ta' La Fiera di Venezia (Il-Fiera ta’ Venezja). La Fiera nkitbet għall- tal-1772 u dehret għall-ewwel darba fid-29 ta’ Jannar. Hawnhekk Salieri kompla l-kollaborazzjoni tiegħu maż-żagħżugħ Giovanni Boccherini, li fassal plot oriġinali għaliha. F'La Fiera dehru karattri li jkantaw bi tliet lingwi, waqt il-Karnival ta’ Venezja, u siltiet b'korijiet kbar u twal. Kienet tinkludi ukoll xena innovattiva li tgħaqqad sensiela ta’ żifniet fuq il-palk b'kant sew mal-protagonisti solisti kif ukoll mill-kor. Dan il-mudell kien imitat minn kompożituri oħra aktar tard, notevolment u b'suċċess minn Wolfgang Amadeus Mozart f'. Salieri kiteb ukoll diversi arji ta’ bravura għal soprano li tinterpreta l-parti ta’ karattru ta’ klassi tan-nofs li jgħaqqad coloratura u solos tal-fiati concertante, innovazzjoni oħra għall-opra komika li kienet imitata ħafna.

Iż-żewġ opri li jmiss ta’ Salieri ma kinux suċċessi partikolari jew dejjiema. (Il-Barmil Misruq) hija parodija tal-arias superemi u emottivi misjuba fl-opra seria Metastasjana. Fiha wkoll orkestrazzjonijiet innovattivi, inkluż l-ewwel użu magħruf ta’ tliet timpani. Għal darb'oħra letteratura klassika Rinaxximentali kienet il-bażi tal-librett ta' Boccherini, f'dan il-każ, il-kitba komika ta' Tassoni, li tirrakkonta gwerra bejn Modena u Bologna wara serqa ta' barmil. Dan ix-xogħol irregolari kien segwit minn suċċess komiku popolari La locandiera, adattament tal-kummiedja popolari ta’ Carlo Goldoni, bil-librett imħejji minn Domenico Poggi.

Il-maġġoranza tan-numru mdaqqas ta’ xogħlijiet strumentali ta’ Salieri huma wkoll minn dan iż-żmien. Ix-xogħlijiet strumentali ta’ Salieri ġew meqjusa minn xi kritiċi u studjużi bħala kompożizzjonijiet nieqes mill-ispirazzjoni u l-innovazzjoni misjuba fil-kitba tiegħu għall-palk. Dawn ix-xogħlijiet inkitbu għal okkażjonijiet u artisti li, fil-parti l-kbira, mhux magħrufa. Dawn jinkludu żewġ kunċerti għall-pjanuforte, wieħed f’Do maġġore u wieħed f’Si bilmol maġġore (it-tnejn fl-1773); kunċert għall-orgni f’Do maġġore f’żewġ movimenti (il-moviment tan-nofs huwa nieqes mill-partitura iffirmata, jew forsi, kien solo tal-orgni improvizzati) (1773 ukoll); u żewġ kunċerti: wieħed għall-obwe, vjolin u vjolinċell f’D maġġore (1770), u kunċert għall-flawt u obwe f’Do maġġore (1774). Dawn ix-xogħlijiet huma fost l-aktar kompożizzjonijiet ta’ Salieri rreġistrati regolarment.

Mal-mewt ta’ Gassmann fil-21 ta’ Jannar, x’aktarx minħabba kumplikazzjonijiet minn inċident ma’ karozza xi snin qabel, Salieri laħqu bħala assistent direttur tal-opra Taljana fil-bidu tal-1774. Fl-10 ta’ Ottubru 1775 Salieri żżewweġ lil Therese Helferstorfer, it-tifla ta’ finanzier u uffiċjal tat-teżor tal-qorti li kien għadu kemm miet. Il-mużika sagra ma kinitx tieħu prijorità mal-kompożitur matul dan l-istadju tal-karriera tiegħu, iżda huwa kkompona Alleluia għall-kor u l-orkestra fl-1774.

Matul it-tliet snin ta’ wara, Salieri kien primarjament imħasseb bil-provi u t-tmexxija tal-kumpanija tal-opra Taljana fi Vjenna u bit-tagħlim. It-tliet opri sħaħ tiegħu li nkitbu matul dan iż-żmien juru l-iżvilupp tal-ħiliet kompożizzjonali tiegħu, iżda ma inkludew l-ebda suċċess kbir, la kummerċjalment u lanqas artistikament. L-aktar kompożizzjonijiet importanti tiegħu matul dan il-perjodu kienu sinfonija f’Re maġġore, esegwita fis-sajf tal-1776, u l-oratorju La Passione di Gesù Cristo b’test ta’ Metastasio, esegwit matul l-avvent tal-1776.

Wara l-kollass finanzjarju tal-kumpanija tal-opra Taljana fl-1777 minħabba tmexxija finanzjarja ħażina, Ġużeppi II iddeċieda li jtemm il-produzzjoni tal-opra Taljana, drama bil-Franċiż, u ballet. Minflok, iż-żewġ teatri proprjetà tal-qorti reġgħu jinfetħu taħt tmexxija ġdida, u parzjalment sussidjati mill-Qorti Imperjali, bħala Teatru Nazzjonali ġdid. It-teatri mnedija mill-ġdid kienu jippromwovu drammi bil-Ġermaniż u produzzjonijiet mużikali li jirriflettu l-valuri, it-tradizzjonijiet u l-prospetti Ġermaniżi Awstrijaċi. Il-kumpanija Taljana tal-opra buffa għalhekk ġiet sostitwita minn troupe Singspiel bil-lingwa Ġermaniża.

Mill-1778 l-Imperatur xtaq li jkollu xogħlijiet ġodda, bil-Ġermaniż, komposti mis-suġġetti tiegħu stess u mressqa fuq il-palk b'appoġġ Imperjali ċar. Dan fil-fatt wassal biex ir-rwol ta’ Salieri bħala assistent kompożitur tal-qorti saret pożizzjoni ferm anqas promintenti milli kienet qabel. Salieri qatt ma kien tgħallem sew il-lingwa Ġermaniża, u allura ma ħassux aktar kompetenti biex ikompli bħala assistent direttur tal-opra. Daqqa oħra għall-karriera tiegħu kienet meta d-drama mitkellma u s-Singspiel mużikali tpoġġew fuq l-istess livell. Għall-kompożitur żagħżugħ ftit li xejn kien ikun hemm kummissjonijiet ta’ kompożizzjoni ġodda x’jirċievi mill-qorti. Salieri baqa’ bi ftit għażliet finanzjarji u beda jfittex opportunitajiet ġodda.

L-aħħar snin ta' ħajtu

It-tagħlim tiegħu tal-mużiċisti żgħażagħ li għadhom jibdew kompla kważi tal-aħħar ta' ħajtu, u fost l-istudenti tiegħu fil-kompożizzjoni (ġeneralment vokali) kien hemm Ludwig van Beethoven, , u Franz Schubert Huwa għallem ukoll lil ħafna kantanti prominenti tul il-karriera tiegħu, fosthom . Minbarra l-aktar sinjuri fost l-istudenti tiegħul, kollha rċevew il-lezzjonijiet tagħhom b’xejn, f'ġieħ għall-qalb tajba li Gassmann kien wera lil Salieri bħala orfni bla flus meta kien żgħir.

F’Novembru tal-1823 Salieri pprova jwettaq suwiċidju, bla suċċess. Huwa sofra mid-dimenzja għall-aħħar sena u nofs ta’ ħajtu.

Salieri miet fi Vjenna fis-7 ta’ Mejju 1825, ta’ 74 sena u ġie midfun fil-Matzleinsdorfer Friedhof fl-10 ta’ Mejju. Fis-servizz ta’ tifkira tiegħu fit-22 ta’ Ġunju 1825, ir-Requiem tiegħu stess f’Do minore – kompost fl-1804 – ġie esegwit għall-ewwel darba. Il-fdalijiet tiegħu aktar tard ġew trasferiti fiż-Zentralfriedhof.

Legat

Salieri u l-mużika tiegħu kienu prattikament minsija bejn is-seklu 19 sa l-aħħar parti tas-seklu 20. L-interess f'xogħolu qam mill-ġdid kien dovut għar-rappreżentazzjoni drammatika u fittizja ħafna ta' Salieri fid-dramm ta' (1979), li kiseb attenzjoni akbar fil-verżjoni tagħha bħala , taħt id-direzzjoni ta' .

Il-mużika tiegħu llum reġgħet kisbet popolarità modesta permezz ta’ diversi reġistrazzjonijiet. Huwa wkoll is-suġġett numru ta' studji akkademiċi li dejjem jiżdiedu, u numru żgħir ta' l-opri tiegħu reġgħu ttellgħu fuq il-palk. Barra minn hekk, issa hemm ukoll is-Salieri Opera Festival sponsorjat mill-Fondazione Culturale Antonio Salieri u ddedikat biex jiskopri mill-ġdid ix-xogħol tiegħu u dak tal-kontemporanji tiegħu. Qed jiżviluppa bħala avveniment annwali tal-ħarifa fil-belt natali tiegħu ta' Legnago, fejn teatru issemma mill-ġdid f'ġieħu.

Użu ta’ mużika ta' Salieri fil-films

Il-mużika ta' Salieri saħansitra bediet tiġbed xi attenzjoni minn Hollywood fis-seklu 21. Fl-2001, il-kunċert triplu tiegħu intuża fis-soundtrack ta’ , li fih jidhru u Il-mużika ta’ Salieri tintuża hawn bħala tema biex donnha tinvoka sens tal-għira ta' karattru inferjuri għas-superjur tiegħu. Fl-2006, il-film juża l-mużika ta' Salieri f’dawl aktar pożittiv. F'dan il-film, waħda mill-karattru priċipali tirrakkonta li marret Vjenna biex tistudja l-kant tal-opra ma’ Salieri. Il-film tal-2008 uża l-moviment Larghetto mill-Kunċert għall-Pjanu f’Do maġġore ta’ Salieri.

Trattamenti fittizji

Il-ħajja ta’ Salieri, u speċjalment ir-relazzjoni tiegħu ma’ Mozart, kienet is-suġġett ta’ bosta stejjer, f’diversi mezzi ta’ komunikazzjoni.

• Fi ftit snin mill-mewt ta’ Salieri fl-1825, Alexander Pushkin kiteb “it-traġedja ċkejkna” tiegħu (1831), bħala studju drammatiku tad-dnub tal-għira.
• Fl-1898, il-kompożitur Russu adatta d-dramm ta’ Pushkin, Mozart and Salieri (1831), bħala opra bl-istess isem.
• Perpetwazzjoni tal-istorja popolari iżda fittizjonata sew hija l-qofol fid-dramm Amadeus (1979) ta' Peter Shaffer u l-adattament tal-film tiegħu fl-1984 li rebaħ l-Oscar taħt id-direzzjoni ta' Miloš Forman. Il-parti ta' Salieri inħadmet fin-National Theatre ta' Londra minn , fuq Broadway minn , u fil-film minn (li rebaħ il-Oscar għalll-Aħjar Attur għal din il-parti). Abraham juri lil Salieri bħala karattru Makjavelljan, Iago-esque, li juża l-konnessjonijiet tiegħu biex iżomm lil Mozart bħala lura u bil-mod il-mod jeqred il-karriera ta’ Mozart.
• Is-suppost mibegħda ta’ Salieri lejn Mozart tissemma wkoll f’opra komika bl-isem ta' A Little Nightmare Music (1982), tal-P.D.Q. Bach. Fl-opra, Salieri jipprova jivvelena lil Shaffer anakronistikament iżda jivvelena lil Mozart involontarjament minflok.
• interpreta l-parti ta' Salieri fil-produzzjoni tal-1985 The Mozart Inquest.
• Florent Mothe ħadem il-parti ta' Salieri fil-musical Franċiż (2009).
• L-ewwel xogħol fittizju ta’ C. Ian Kyer huwa r-rumanz storiku Damaging Winds: Rumors that Salieri Murdered Mozart Swirl in the Vienna of Beethoven and Schubert (2013). Kyer kien il-ko-awtur, ma’ Bruce Salvatore, tas-singspiel Setting the Record Straight: Mozart and Salieri Redux, eżegwita għall-ewwel darba mill-Adler Fellows tas-San Francisco Opera Center f’April 2016 taħt id-direzzjoni ta’ Erin Neff.
• It-telefilm tal- HBO, Virtuoso (2015), dirett minn Alan Ball, huwa dwar il-ħajja bikrija ta’ Salieri.
• Antonio Salieri, flimkien ma' Mozart, jidher bħala qaddej tal-klassi Avenger fil-logħba għall-mobile Fate/Grand Order.

Referenzi

1. ^
2. ^
3. ^
4. ^ "Antonio Salieri | Italian composer | Britannica". www.britannica.com (bl-Ingliż). Miġbur 2023-04-15.
5. ^ Għal diskussjoni, bir-referenzi, tal-għajdut dwar l-ivvalenament ara . In-Norton/Grove Concise Encyclopedia of Music jiddikjara li, "He was not poisoned".
6. ^ Hettrick, Jane ed.; Salieri, Antonio, Missa stylo a cappella; Preface. [v–vii] Doblinger (1993)
7. ^ H. C. Robbins Landon, Mozart's Last Year, 1998, XII.
8. ^ Erica Jeal (19 December 2003). "The feud that never was". . Miġbur 4 July 2021. ...in 1823, Salieri – hospitalized, terminally ill and deranged – is said to have accused himself of poisoning Mozart. In more lucid moments he took it back. But the damage was done.
9. ^ "Antonio Salieri". prezi.com (bl-Ingliż). Miġbur 2021-02-02.
10. ^ Giraudet, Jean-Paul (2014-03-05). "Antonio Salieri". musicalics.com (bil-Franċiż). Miġbur 2021-02-02.
11. ^ "Salieri Opera Festival". Teatro Salieri (bit-Taljan). Arkivjat minn l-oriġinal fl-6 June 2010.
12. ^ "Jerry Goldsmith's Complete 'The Last Castle' Score to Be Released | Film Music Reporter" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-11-01.
13. ^ "Iron Man". IMDb (bl-Ingliż).
14. ^ Grubert, Gernot "The Mozart Myths" (Stanford, California. Stanford University Press, 1991)
15. ^ Klossner, Michael (2002). The Europe of 1500–1815 on film and television: a worldwide filmography of over 2550 works, 1895 through 2000. McFarland & Co. p. 267. ISBN 978-0-7864-1223-5.
16. ^ Kyer, Ian C. (2013). Damaging Winds: Rumours that Salieri Murdered Mozart Swirl in the Vienna of Beethoven and Schubert.
17. ^ Harris, Robert (24 March 2017). "Ian Kyer: The man who wants to save Antonio Salieri". . Toronto.
18. ^ "Upcoming". Erin Neff, Mezzo-Soprano. Miġbur 21 February 2018.
19. ^ Amdreeva, Nellie Andreeva (27 January 2015). "Alan Ball's Salieri Tale 'Virtuoso' Gets HBO Pilot Order With Elton John Producing". Deadline Hollywood.
20. ^ "[Ended] [Summon] Anastasia Pickup 2 Summon | Fate/Grand Order". webview.fate-go.us. Miġbur 2022-01-31.

Noti

1. ^ Pronunciation: , ,