Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Lampuna hi l frotta li tittiekel ta numru kbir ta speċi tax xtieli fil ġeneru li ħafna minnhom huma fis sottoġeneru l is
Lampuna
Lampuna hi l-frotta li tittiekel ta' numru kbir ta' speċi tax-xtieli fil-ġeneru , li ħafna minnhom huma fis-sottoġeneru ; l-isem japplika wkoll għal dawn il-pjanti stess. Il-lampun hu .
Speċi
Fost l-eżempji ta' speċi ta' lampun fis-sottoġeneru Idaeobatus ta' Rubus insibu:
- (lampun Korean)
- (lampun alpin ta' Tasmania)
- (lampun aħmar Ewropej)
- (lampun tal-Punent, ikħal, lampun iswed)
- (lampun iswed)
- (lampun indiġenu Awstraljan)
- (lampun tal-inbid)
- (lampun tal-West Indies)
- (lampun aħmar Amerikan)
- (lampun isfar Ħimalajan)
Bosta speċi ta' Rubus li huma klassifikati f’sottoġeneri oħra jissejħu wkoll lampun, fosthom:
- (lampun tal-Artiku, sottoġeneru Cyclactis)
- (lampun ta' Boulder, sottoġeneru Anoplobatus)
- (lampun tal-borra, sottoġeneru Chamaebatus)
- (lampun iwarrad, sottoġeneru Anoplobatus)
- (lampun tal-Molucca, sottoġeneru Malachobatus)
Il-kultivazzjoni
Il-lampun ikabbruh biex jinbiegħ bħala frott frisk jew biex jiġi ipproċessat kummerċjalment billi jiġi ffriżat malajr waħda waħda, magħsur jew imnixxef biex jintuża f'varjetà ta' prodotti tal-merċa. Fl-imgħoddi l-lampun kien jinġabar f’nofs is-sajf, iżda permezz tat-teknoloġija ta' llum, il-kultivari, u t-trasport, dan issa wieħed jista' jsibu s-sena kollha. Il-lampun għandu bżonn ħafna xemx u ilma biex l-iżvilupp tiegħu ikun mill-aħjar. Il-lampun jirnexxi fil-ħamrija skulata sew b'pH ta' bejn 6 u 7 li jkun fiha materja organika biżżejjed biex izżomm l-ilma. Filwaqt li l-umdità hi essenzjali, ħamrija mxarrba ħafna jew tqila jew irrigazzjoni żejda jistgħu iġġibu l-, l-immuffar tal-għeruq, li hija waħda mill-problemi l-aktar serji li tolqot il-lampun aħmar. Bħala xitla kkultivata fir-reġjuni bi klima moderata niedja, jikber faċilment u għandu t-tendenza li jinfirex jekk ma jinżabarx. Il-lampun spiss jidher bħala ħaxixa ħażina fil-ġonna, mifrux miż-żerriegħa fil-ħmieġ tal-għasafar.
Hemm ż-żewġ tipi ta' lampun li huma l-iżjed imkabbra kummerċjalment, it-tip li jagħmel il-frott fis-sajf u jipproduċi abbundanza ta' frott fuq iz-zkuk li jkollhom sena (floricanes) matul żmien relattivament qasir f'nofs sajf, u t-tip "doppju" li jagħmel il-frott fuq iz-zkuk fl-ewwel sena (primocanes) tard fis-sajf tard u fil-ħarifa, kif ukoll fis-sajf fuq zkuk ta' sena. Il-lampun jista' jiġi kkultivat f’ minn 3 sa 9.
Tradizzjonalment il-lampun jitħawwel fix-xitwa f’għamla ta' zkuk għalkemm it-tħawwil ta' xtieli mkabbra bil-koltura tat-tessuti sar ħafna aktar komuni. Hemm sistema ta' produzzjoni speċjalizzat li bih iz-zkuk jitkabbru għal sena fi klima tat-Tramuntana bħal fl-Iskozja (ir-Renju Unit) jew Washington State (SUA) fejn il-kesħa meħtieġa biex ix-xitla tibda tarmi tasal kmieni. Dawn iz-zkuk imbagħad jinqalgħu bl-għeruq b'kollox u jerġgħu jitħawlu fi klimi isħan bħal fi Spanja fejn iwarrddu malajr u jipproduċu frott bikri ħafna. Ix-xtieli għandhom jitħawlu metru 'l bogħod minn xulxin f'ħamrija skulata sew; il-lampun is-soltu jitħawwel f’ringili mtellgħa meta jkun hemm xi periklu ta' taħsir tal-għeruq.
Il-fjuri tal-lampun jistgħu jkunu sors importanti tan- għan-naħal tal-għasel u pollinaturi oħra.
Il-lampun jikber ħafna u lokalment jista' jkun invażiv. Jinfirex permess ta' rimjiet twal taħt l-art li jiżviluppaw l-għeruq u pjanti individwali. Dan jistgħu itellgħu xtieli ġodda 'l bogħod mhux ħażin mill-pjanta prinċipali. Għal din ir-raġuni, il-lampun jinfirex ħafna u jista' jimla ġnien sħiħ jekk u ma jitrażżanx.
Il-frott jinġabar meta jkun jinqala' faċilment mir-riċettaklu u jkun sar kulur skur (aħmar, iswed, vjola, jew isfar dehbi, skont l-ispeċi u l-kultivar). Dan jiġri meta l-frott ikun l-iżjed misjur u ħelu. Il-frott żejjed jista' jintgħamel f'ġamm tal-lampun jew iffriżat.
Il-weraq jistgħu jintużaw friski jew imnixxfin f’tè erbali u mediċinali. Dan għandu togħma astrinġenti, u fil- għandu l-fama li hu effettivi fir-regolazzjoni taċ-.
Kull-lampuna tiżen madwar 4 g, fil-medjau hi magħmula minn madwar 100 żgħira , li kull waħda minnhom tikkonsisti minn polpa mmerrqa u żerriegħa waħda fin-nofs. Kull arbuxxell tal-lampun jista' jagħti mijiet ta' fis-sena. Kontra t- il-lampun ikollu qalba vojta meta jitneħħa mir-riċettakli.
Kultivari
Intgħażlu ħafna . Permezz tal-mezzi reċenti ntgħażlu kultivari bla xewk u aktar wieqfa li ma jeħtiġux irbit. Il-lampun hu spiss propagat permezz ta' biċċiet mix-xitla u jxettel faċilment f'ħamrija niedja. Dan l-użu ta' biċċiet mix-xitla jżomm il-ġenotip tal-omm u huwa l-metodu preferit ta' propagazzjoni meta jsir taħwil fil-kobor.
Il-lampun aħmar ( u/jew ) ġie mdakkar mal-lampun () biex jipproduċi lampun vjola, u ma' ispeċi varji f'sottoġeneri oħra tal-ġeneru Rubus, li rriżultaw f'għadd ta' , bħall- u l- . Qiegħda tiġi investigata wkoll l-ibridizzazzjoni bejn il-lampun ikkultivat tas-soltu u xi speċi Asjatiċi ta' .
Mard u annimali ta' ħsara
Il-lampun ġieli jikluh il- ta' xi speċi tal- (friefet u baħrijiet).
Il-, jew Moffa Griża, hija infezzjoni fungali komuni fill-lampun u l-frott artab ieħor. Titfaċċa bħala moffa griża tikber fuq il-lampun, u taffettwa b'mod partikolari l-frott mibrux, peress li l-brix jipprovdi dħul faċli għall-ispori ta' B. Cinerea.
Ix-xtieli tal-lampun m'għandhomx jitħawlu fejn qabel kienu jiġu mkabbra l-patata, it-tadam, il-bżar, il-brunġiel jew xtieli bil-basla, mingħajr ma ssir qabel fumigazzjoni tal-ħamrija. Dawn l-uċuħ tgħix fihom il-marda , fungu li jista' jibqa' fil-ħamrija għal ħafna snin u jista' jinfesta l-uċuħ tal-lampun.
Il-kummerċ
Il-lampun hu frotta kummerċjali importanti, li titkabbar ħafna fir-reġjuni tad-dinja kollha bi klima moderata. Ħafna mill-kultivari kummerċjali moderni l-aktar importanti tal-lampun aħmar ġejjin mid-dakkir bejn R. idaeus u R. strigosus. Xi botaniċi jqisu l-lampun aħmar Ewrażjan u Amerikan fi speċi ċirkumboreali waħda, Rubus idaeus u l-pjanti Ewropej imbagħad jiġu kklassifikati bħala R. idaeus sottosp. Idaeus jew R. idaeus var. Idaeus u l-aħmar indiġenu għall-Amerika ta' Fuq jiġi kklassifikat jew bħala R. idaeus sottosp. strigosus jew R. idaeus var. strigosus. Il-lampun iswed, hu kultant ikkultivat fl-Stati Uniti, u jipprovdi frott frisk u ffriżat kif ukoll ġammijiet, marmellati, u prodotti oħra, kollha bit-togħma aktar rikka distintiva ta' dik l-ispeċi.
Il-lampun bil-frott vjola ġie maħluq mill-ibridizzazzjoni ortikulturali tal-lampun aħmar u iswed, imma jinstab ukoll fl-ambjent naturali fi ftit postijiet (per eżempju, ) fejn il-lampun aħmar u l-lampun iswed Amerikani it-tnejn jikbru b'mod naturali. L-isem botaniku Rubus × neglectus japplika għal dawn il-pjanti naturali kif ukoll għall-pjanti prodotti bl-ortikoltura li għandhom l-istess antenati. Il-produzzjoni kummerċjali tal-lampun vjola hi rari.
Iż-żewġ speċi ta' lampun aħmar u iswed għandhom varjanti naturali jew ortikulturali sofor ċar tat-tip albin li ġejjin mill-preżenza ta' reċessivi li jimpedixxu l-produzzjoni ta' pigmenti tal-. Il-frott minn pjanti bħal dawn jissejaħ "lampun tad-deheb" jew "lampun isfar"; minkejja li għandhom l-istess dehra, dawn jibqgħu bit-togħma distintiva tal-ispeċi rispettiva tagħhom (aħmar jew iswed). Ħafna lampun bil-frott ċar mibjugħ kummerċjalment fil-Lvant tal-Istati Uniti ġej mill-lampun aħmar.
Nutrijenti u benefiċċji għas-saħħa
| Lampun Nej | |||||
| Enerġija | 263.592 kJ | ||||
| (63.000 kcal) | |||||
| Karboidrati | 14.7 g | ||||
| - Zokkor | 5.4 g | ||||
| - Fibri | 8 g | ||||
| Xaħam | 0.8 g | ||||
| - saturat | 0 g | ||||
| - monosaturat | 0.1 g | ||||
| - polisaturat | 0.5 g | ||||
| Proteini | 1.5 g | ||||
| Vitamina A ekwiv. | 1 μg (0%) | ||||
| - beta-karotina | 120 μg (1%) | ||||
| Vitamina C | 26.2 mg (32%) | ||||
| Kalċju | 25 mg (3%) | ||||
| Ħadid | 0.69 mg (5%) | ||||
| Sodju | 1 mg (0%) | ||||
Il-lampun fih ammonti sinifikanti ta' antiossidanti polifenoli bħall-pigmenti tal- li jistgħu jipproteġu kontra bost mard tal-bniedem. L-istruttura sħiħa tal-frotta tikkontribwixxi għall-valur nutrittiv tagħha billi żżid il-proporzjon ta' fibra djetetika u tagħmilha fost il-pjanti tal-ikel bl-ogħla kontenut tal-fibra, 20% fibri mill-piż totali. Il-lampun hu sors rikk ta' , b'30 mg għal kull porzjon ta' kikkra (madwar 50% tal-valur ta' kuljum), (madwar 60% tal-valur ta' kuljum) u fibra (30% tal-valur ta' kuljum). Il-kontenut ta' 1-3, tal-, tal-, tar- u tal-ħadid huma konsiderevoli fil-lampun.
Il-lampun kważi għandu l-iżjed qawwa ta' antiossidanti mill-frott kollu, b'mod partikolari minħabba d-densità tal-kontenut ta' aċtu ellaġiku, kwerċetina, aċtu galliku, antoċijani, ċijanidini, pelargonidini, katekini, kaempferol u aċtu saliċiliku. Il-lampun isfar u oħrajn bil-kulur ċar għandhom inqas antoċijani.
Minħabba l-kontenut għoli tal-antidiossanti vitamina C u l-polifenoli msemmija hawn fuq, il-lampun għandu valur tal-ORAC (kapaċità għall-assorbenza tar-radikali tal-ossiġenu) ta' madwar 4900 għal kull 100 gramma, li jqegħdu fost il-frott bl-ogħla ORAC. Il-mirtill salvaġġ għandu madwar 9000 unitajiet ta' ORAC u t- għandu fil-medja 2800.
Għalkemm sal-lum ma sarx l-ebda studju kliniku li jipprova dawn l-effetti fil-bniedem, l-effetti tal-antiossidanti u tal-antiproliferattivi (kemopreventivi) kontra l-kanċer ġew assoċjati mal-ammont ta' fenoliċi u flavonojdi f'varjetà ta' ikel fosthom il-lampun.
Il-lampun, bħall-parti l-kbira tal-bakek l-oħra għandu baxx.
Referenzi
- ^ Strick B.C., Growing Raspberries in Your Home Garden
- ^ [2]
- ^ Health and healing fact sheets, blackberries ~ Connecting Berry Health Benefit Researchers
- ^ Iannetta P. P. M., Wyman M., Neelam A., Jones C., Taylor M. A., Davies H. V., Sexton R. A causal role for ethylene and endo-beta-1,4-glucanase in the abscission of red-raspberry (Rubus idaeus) drupelets, Physiol Plant, vol.110. ħarġa 4 paġni 535–543, Diċembru 2000 [3]
- ^ Spooner farms certified raspberry Plants "Planting Information" [4]
- ^ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5
- ^ Journal of Agricultural and Food Chemistry Presents Research from the 2007 International Berry Health Benefits Symposium, Journal of Agricultural and Food Chemistry ACS Publications, February 2008
- ^ "World's Healthiest Foods, in-depth nutrient profile for raspberries". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-10-07. Miġbur 2011-11-09.
- ^ Wu X, Beecher GR, Holden JM, Haytowitz DB, Gebhardt SE, Prior RL, Lipophilic and hydrophilic antioxidant capacities of common foods in the United States, J. Agric. Food Chem., vol. 52 ħarġa 12, paġni 4026–37, Ġunju 2004
- ^ Liu M, Li XQ, Weber C, Lee CY, Brown J, Liu RH, Antioxidant and antiproliferative activities of raspberries, J. Agric. Food Chem. vol.50, ħarġa 10, paġni 2926–30, Mejju 2002
- ^ Heinonen M, Antioxidant activity and antimicrobial effect of berry phenolics—a Finnish perspective, Mol Nutr Food Res, vol. 51, ħarġa 6, paġni 684–91, Ġunju 2007
- ^ Cerdá B, Tomás-Barberán FA, Espín JC, Metabolism of antioxidant and chemopreventive ellagitannins from strawberries, raspberries, walnuts, and oak-aged wine in humans: identification of biomarkers and individual variability, J. Agric. Food Chem., vol. 53, ħarġa 2, paġni 227–35, Jannar 2005
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Lampuna, X'inhi Lampuna? Xi tfisser Lampuna?
Lampuna hi l frotta li tittiekel ta numru kbir ta speċi tax xtieli fil ġeneru li ħafna minnhom huma fis sottoġeneru l isem japplika wkoll għal dawn il pjanti stess Il lampun hu Frott ta erba speċi ta lampun Skont l arloġġ mix xellug fuq Il lampun ikkoltivat huwa ġeneralment bejn uSpeċiFost l ezempji ta speċi ta lampun fis sottoġeneru Idaeobatus ta Rubus insibu lampun Korean lampun alpin ta Tasmania lampun aħmar Ewropej lampun tal Punent ikħal lampun iswed lampun iswed lampun indiġenu Awstraljan lampun tal inbid lampun tal West Indies lampun aħmar Amerikan lampun isfar Ħimalajan Bosta speċi ta Rubus li huma klassifikati f sottoġeneri oħra jissejħu wkoll lampun fosthom lampun tal Artiku sottoġeneru Cyclactis lampun ta Boulder sottoġeneru Anoplobatus lampun tal borra sottoġeneru Chamaebatus lampun iwarrad sottoġeneru Anoplobatus lampun tal Molucca sottoġeneru Malachobatus Il kultivazzjoniLampun ikkultivat iwarrad fi ġnien Frott nej tal lampun ikkultivat Produzzjoni f tunnellati 2003 2004 FAOSTAT FAO 95000 26 110000 28 79471 21 79180 20 48535 13 50000 13 42941 12 42000 11 20600 6 20500 5 19700 5 20000 5 14236 4 13700 4 9000 2 10000 3 8000 2 8000 2 6830 2 7500 2 Il bqija 27603 7 27890 7 Total 371916 100 389061 100 Il produzzjoni dinjija tal lampun Il lampun ikabbruh biex jinbiegħ bħala frott frisk jew biex jiġi ipproċessat kummerċjalment billi jiġi ffrizat malajr waħda waħda magħsur jew imnixxef biex jintuza f varjeta ta prodotti tal merċa Fl imgħoddi l lampun kien jinġabar f nofs is sajf izda permezz tat teknoloġija ta llum il kultivari u t trasport dan issa wieħed jista jsibu s sena kollha Il lampun għandu bzonn ħafna xemx u ilma biex l izvilupp tiegħu ikun mill aħjar Il lampun jirnexxi fil ħamrija skulata sew b pH ta bejn 6 u 7 li jkun fiha materja organika bizzejjed biex izzomm l ilma Filwaqt li l umdita hi essenzjali ħamrija mxarrba ħafna jew tqila jew irrigazzjoni zejda jistgħu iġġibu l l immuffar tal għeruq li hija waħda mill problemi l aktar serji li tolqot il lampun aħmar Bħala xitla kkultivata fir reġjuni bi klima moderata niedja jikber faċilment u għandu t tendenza li jinfirex jekk ma jinzabarx Il lampun spiss jidher bħala ħaxixa ħazina fil ġonna mifrux miz zerriegħa fil ħmieġ tal għasafar Hemm z zewġ tipi ta lampun li huma l izjed imkabbra kummerċjalment it tip li jagħmel il frott fis sajf u jipproduċi abbundanza ta frott fuq iz zkuk li jkollhom sena floricanes matul zmien relattivament qasir f nofs sajf u t tip doppju li jagħmel il frott fuq iz zkuk fl ewwel sena primocanes tard fis sajf tard u fil ħarifa kif ukoll fis sajf fuq zkuk ta sena Il lampun jista jiġi kkultivat f minn 3 sa 9 Tradizzjonalment il lampun jitħawwel fix xitwa f għamla ta zkuk għalkemm it tħawwil ta xtieli mkabbra bil koltura tat tessuti sar ħafna aktar komuni Hemm sistema ta produzzjoni speċjalizzat li bih iz zkuk jitkabbru għal sena fi klima tat Tramuntana bħal fl Iskozja ir Renju Unit jew Washington State SUA fejn il kesħa meħtieġa biex ix xitla tibda tarmi tasal kmieni Dawn iz zkuk imbagħad jinqalgħu bl għeruq b kollox u jerġgħu jitħawlu fi klimi isħan bħal fi Spanja fejn iwarrddu malajr u jipproduċu frott bikri ħafna Ix xtieli għandhom jitħawlu metru l bogħod minn xulxin f ħamrija skulata sew il lampun is soltu jitħawwel f ringili mtellgħa meta jkun hemm xi periklu ta taħsir tal għeruq Il fjuri tal lampun jistgħu jkunu sors importanti tan għan naħal tal għasel u pollinaturi oħra Il lampun jikber ħafna u lokalment jista jkun invaziv Jinfirex permess ta rimjiet twal taħt l art li jizviluppaw l għeruq u pjanti individwali Dan jistgħu itellgħu xtieli ġodda l bogħod mhux ħazin mill pjanta prinċipali Għal din ir raġuni il lampun jinfirex ħafna u jista jimla ġnien sħiħ jekk u ma jitrazzanx Il frott jinġabar meta jkun jinqala faċilment mir riċettaklu u jkun sar kulur skur aħmar iswed vjola jew isfar dehbi skont l ispeċi u l kultivar Dan jiġri meta l frott ikun l izjed misjur u ħelu Il frott zejjed jista jintgħamel f ġamm tal lampun jew iffrizat Il weraq jistgħu jintuzaw friski jew imnixxfin f te erbali u mediċinali Dan għandu togħma astrinġenti u fil għandu l fama li hu effettivi fir regolazzjoni taċ Kull lampuna tizen madwar 4 g fil medjau hi magħmula minn madwar 100 zgħira li kull waħda minnhom tikkonsisti minn polpa mmerrqa u zerriegħa waħda fin nofs Kull arbuxxell tal lampun jista jagħti mijiet ta fis sena Kontra t il lampun ikollu qalba vojta meta jitneħħa mir riċettakli Kultivari Kultivar tal lampun dehbi Intgħazlu ħafna Permezz tal mezzi reċenti ntgħazlu kultivari bla xewk u aktar wieqfa li ma jeħtiġux irbit Il lampun hu spiss propagat permezz ta biċċiet mix xitla u jxettel faċilment f ħamrija niedja Dan l uzu ta biċċiet mix xitla jzomm il ġenotip tal omm u huwa l metodu preferit ta propagazzjoni meta jsir taħwil fil kobor Il lampun aħmar u jew ġie mdakkar mal lampun biex jipproduċi lampun vjola u ma ispeċi varji f sottoġeneri oħra tal ġeneru Rubus li rrizultaw f għadd ta bħall u l Qiegħda tiġi investigata wkoll l ibridizzazzjoni bejn il lampun ikkultivat tas soltu u xi speċi Asjatiċi ta Mard u annimali ta ħsara Il lampun ġieli jikluh il ta xi speċi tal friefet u baħrijiet Il jew Moffa Griza hija infezzjoni fungali komuni fill lampun u l frott artab ieħor Titfaċċa bħala moffa griza tikber fuq il lampun u taffettwa b mod partikolari l frott mibrux peress li l brix jipprovdi dħul faċli għall ispori ta B Cinerea Ix xtieli tal lampun m għandhomx jitħawlu fejn qabel kienu jiġu mkabbra l patata it tadam il bzar il brunġiel jew xtieli bil basla mingħajr ma ssir qabel fumigazzjoni tal ħamrija Dawn l uċuħ tgħix fihom il marda fungu li jista jibqa fil ħamrija għal ħafna snin u jista jinfesta l uċuħ tal lampun Il kummerċIl lampun hu frotta kummerċjali importanti li titkabbar ħafna fir reġjuni tad dinja kollha bi klima moderata Ħafna mill kultivari kummerċjali moderni l aktar importanti tal lampun aħmar ġejjin mid dakkir bejn R idaeus u R strigosus Xi botaniċi jqisu l lampun aħmar Ewrazjan u Amerikan fi speċi ċirkumboreali waħda Rubus idaeus u l pjanti Ewropej imbagħad jiġu kklassifikati bħala R idaeus sottosp Idaeus jew R idaeus var Idaeus u l aħmar indiġenu għall Amerika ta Fuq jiġi kklassifikat jew bħala R idaeus sottosp strigosus jew R idaeus var strigosus Il lampun iswed hu kultant ikkultivat fl Stati Uniti u jipprovdi frott frisk u ffrizat kif ukoll ġammijiet marmellati u prodotti oħra kollha bit togħma aktar rikka distintiva ta dik l ispeċi Il lampun bil frott vjola ġie maħluq mill ibridizzazzjoni ortikulturali tal lampun aħmar u iswed imma jinstab ukoll fl ambjent naturali fi ftit postijiet per ezempju fejn il lampun aħmar u l lampun iswed Amerikani it tnejn jikbru b mod naturali L isem botaniku Rubus neglectus japplika għal dawn il pjanti naturali kif ukoll għall pjanti prodotti bl ortikoltura li għandhom l istess antenati Il produzzjoni kummerċjali tal lampun vjola hi rari Iz zewġ speċi ta lampun aħmar u iswed għandhom varjanti naturali jew ortikulturali sofor ċar tat tip albin li ġejjin mill prezenza ta reċessivi li jimpedixxu l produzzjoni ta pigmenti tal Il frott minn pjanti bħal dawn jissejaħ lampun tad deheb jew lampun isfar minkejja li għandhom l istess dehra dawn jibqgħu bit togħma distintiva tal ispeċi rispettiva tagħhom aħmar jew iswed Ħafna lampun bil frott ċar mibjugħ kummerċjalment fil Lvant tal Istati Uniti ġej mill lampun aħmar Nutrijenti u benefiċċji għas saħħaLampun Nej Valur nutrizzjonali kull 100 g Enerġija 263 592 kJ 63 000 kcal Karboidrati 14 7 g Zokkor 5 4 g Fibri 8 g Xaħam 0 8 g saturat 0 g monosaturat 0 1 g polisaturat 0 5 g Proteini 1 5 g Vitamina A ekwiv 1 mg 0 beta karotina 120 mg 1 Vitamina C 26 2 mg 32 Kalċju 25 mg 3 Ħadid 0 69 mg 5 Sodju 1 mg 0 Il lampun fih ammonti sinifikanti ta antiossidanti polifenoli bħall pigmenti tal li jistgħu jipproteġu kontra bost mard tal bniedem L istruttura sħiħa tal frotta tikkontribwixxi għall valur nutrittiv tagħha billi zzid il proporzjon ta fibra djetetika u tagħmilha fost il pjanti tal ikel bl ogħla kontenut tal fibra 20 fibri mill piz totali Il lampun hu sors rikk ta b 30 mg għal kull porzjon ta kikkra madwar 50 tal valur ta kuljum madwar 60 tal valur ta kuljum u fibra 30 tal valur ta kuljum Il kontenut ta 1 3 tal tal tar u tal ħadid huma konsiderevoli fil lampun Il lampun kwazi għandu l izjed qawwa ta antiossidanti mill frott kollu b mod partikolari minħabba d densita tal kontenut ta aċtu ellaġiku kwerċetina aċtu galliku antoċijani ċijanidini pelargonidini katekini kaempferol u aċtu saliċiliku Il lampun isfar u oħrajn bil kulur ċar għandhom inqas antoċijani Minħabba l kontenut għoli tal antidiossanti vitamina C u l polifenoli msemmija hawn fuq il lampun għandu valur tal ORAC kapaċita għall assorbenza tar radikali tal ossiġenu ta madwar 4900 għal kull 100 gramma li jqegħdu fost il frott bl ogħla ORAC Il mirtill salvaġġ għandu madwar 9000 unitajiet ta ORAC u t għandu fil medja 2800 Għalkemm sal lum ma sarx l ebda studju kliniku li jipprova dawn l effetti fil bniedem l effetti tal antiossidanti u tal antiproliferattivi kemopreventivi kontra l kanċer ġew assoċjati mal ammont ta fenoliċi u flavonojdi f varjeta ta ikel fosthom il lampun Il lampun bħall parti l kbira tal bakek l oħra għandu baxx Referenzi Strick B C Growing Raspberries in Your Home Garden 2 Health and healing fact sheets blackberries Connecting Berry Health Benefit Researchers Iannetta P P M Wyman M Neelam A Jones C Taylor M A Davies H V Sexton R A causal role for ethylene and endo beta 1 4 glucanase in the abscission of red raspberry Rubus idaeus drupelets Physiol Plant vol 110 ħarġa 4 paġni 535 543 Diċembru 2000 3 Spooner farms certified raspberry Plants Planting Information 4 Huxley A ed 1992 New RHS Dictionary of Gardening Macmillan ISBN 0 333 47494 5 Journal of Agricultural and Food Chemistry Presents Research from the 2007 International Berry Health Benefits Symposium Journal of Agricultural and Food Chemistry ACS Publications February 2008 World s Healthiest Foods in depth nutrient profile for raspberries Arkivjat minn l oriġinal fl 2011 10 07 Miġbur 2011 11 09 Wu X Beecher GR Holden JM Haytowitz DB Gebhardt SE Prior RL Lipophilic and hydrophilic antioxidant capacities of common foods in the United States J Agric Food Chem vol 52 ħarġa 12 paġni 4026 37 Ġunju 2004 Liu M Li XQ Weber C Lee CY Brown J Liu RH Antioxidant and antiproliferative activities of raspberries J Agric Food Chem vol 50 ħarġa 10 paġni 2926 30 Mejju 2002 Heinonen M Antioxidant activity and antimicrobial effect of berry phenolics a Finnish perspective Mol Nutr Food Res vol 51 ħarġa 6 paġni 684 91 Ġunju 2007 Cerda B Tomas Barberan FA Espin JC Metabolism of antioxidant and chemopreventive ellagitannins from strawberries raspberries walnuts and oak aged wine in humans identification of biomarkers and individual variability J Agric Food Chem vol 53 ħarġa 2 paġni 227 35 Jannar 2005