Azərbaycan
Deutschland
Lietuva
Malta
ශ්රී ලංකාව
Türkmenistan
Türkiyə
Украина
Il Gżira ta Saint Louis pronunzja bil Franċiż sɛ lwi jew Saint Louis bil Ndar hija l belt kapitali tar Reġjun ta Saint L
Gżira ta' Saint Louis
Il-Gżira ta' Saint-Louis (pronunzja bil-Franċiż: [sɛ̃ lwi]) jew Saint Louis (bil-: Ndar), hija l-belt kapitali tar-Reġjun ta' Saint-Louis, is-Senegal. Tinsab fil-Majjistral tas-Senegal, qrib il-bokka tax-xmara Senegal, u 320 kilometru (200 mil) fit-Tramuntana tal-belt kapitali tal-pajjiż, Dakar. Kellha popolazzjoni ta' 254,171 ruħ fl-2023. Saint-Louis kienet il-belt kapitali tal-kolonja Franċiża tas-Senegal mill-1673 sal-1902 u tal-Punent tal-Afrika Franċiża mill-1895 sal-1902, meta l-belt kapitali ġiet ittrasferita lejn Dakar. Mill-1920 sal-1957, kienet ukoll il-belt kapitali tal-kolonja tal-Mauritania fil-qrib.
| Gżira ta' Saint-Louis | |
|---|---|
| Senegal | |
| Amministrazzjoni | |
| Stat sovran | Senegal |
| Region of Senegal | Saint-Louis |
| Department of Senegal | Dipartiment ta' Saint-Louis |
| Kap tal-Gvern | (en) |
| Ġeografija | |
| Koordinati | 16°02′N 16°30′W / 16.03°N 16.5°WKoordinati: 16°02′N 16°30′W / 16.03°N 16.5°W |
| Gżira ta' Saint-Louis Gżira ta' Saint-Louis (Senegal) | |
| Għoli | 22 m |
| Demografija | |
| Popolazzjoni | 176,000 abitanti (2005) |
| Informazzjoni oħra | |
| Fondazzjoni | 1659 |
| Żona tal-Ħin | |
| bliet ġemellati | Lille, , Fes, , Bolonjau Toulouse |
| saintlouisdusenegal.com | |
Il-belt kienet ċentru ekonomiku importanti matul il-perjodu tal-Punent tal-Afrika Franċiża, iżda hija inqas importanti issa. Minkejja dan, xorta waħda għandha industriji importanti, inkluż it-turiżmu, ċentru kummerċjali, il-produzzjoni taz-zokkor u s-sajd. L-industrija tat-turiżmu ssaħħet parzjalment bis-saħħa li l-belt tniżżlet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fis-sena 2000. Madankollu, il-belt hija vulnerabbli wkoll għat-tibdil fil-klima — fejn huwa mistenni li ż-żieda fil-livell tal-baħar se thedded iċ-ċentru tal-belt u potenzjalment tikkawża ħsarat lill-partijiet storiċi tal-belt; skont studju tas-Senegal, sa 80 % tal-belt jaf tkun qed tissogra l-għargħar sal-2080. Barra minn hekk, kwistjonijiet oħra bħas-sajd eċċessiv qed jikkawżaw riperkussjonijiet negattivi fuq l-ekonomija lokali.
Il-Gżira ta' Saint-Louis ingħatat isem , re kanonizzat tas-seklu 13 ta' Franza. Min-naħa l-oħra l-isem ta ġieħ ukoll lil Lwiġi XIV, ir-re renjanti ta' Franza fi żmien l-insedjament tal-gżira fl-1659. Oriġinarjament kienet magħrufa bħala St-Louis-du-Fort minħabba l-forti tagħha u biex tiġi distinta minn postijiet oħra bl-istess isem. Il-Langue de Barbarie jieħu ismu mill-Franċiż għal "Ilsien tal-Barbarija", li kien isem antik mogħti lill-art tal-Berberi.
L-isem lokali Ndar jew N'dar bil-Wolof ifisser tip ta' gżira u ilu mogħti lill-gżira ferm qabel l-insedjament tal-Franċiżi. Ndar Tout jew Toute hija forma Galliċizzata ta' isem bil-Wolof li jfisser Saint-Louis "iż-Żgħira". Il-kwartier ta' Guet Ndar ingħata ismu minn kelma bil-Wolof li tfisser "mergħa".
Il-Gżira ta' Saint-Louis tinsab fit-Tramuntana tas-Senegal, fil-fruntiera mal-Mauritania, għalkemm l-eqreb qsim tal-fruntiera jinsab f'Rosso, 100 kilometru (62 mil) 'il fuq mix-xmara Senegal.
Il-qalba tal-belt kolonjali antika tinsab fuq gżira dejqa mhux twila iktar minn 2 kilometri (1.2 mil) iżda wiesgħa madwar 400 metru (1,300 pied) biss. Il-gżira tinsab fix-xmara Senegal. Tinsab 25 kilometru (16-il mil) fit-Tramuntana tal-bokka tagħha, iżda hija sseparata biss mill-Oċean Atlantiku lejn il-Punent bil-Langue de Barbarie, istmu jew ilsien tar-ramel wiesa' 300 metru (980 pied). Fil-Langue de Barbarie hemm il-kwartieri ta' mal-baħar ta' Ndar Toute u ta' Guet Ndar. Fuq l-art kontinentali, fix-xatt tal-Lvant tax-xmara hemm is-sit ta' Sor, insedjament iktar antik li issa jitqies bħala subborg ta' Saint-Louis. Hija mdawra kważi għalkollox b'imraġ mareali.
Il-bixra ġeografika distintiva ta' Saint-Louis hija mirfuda fuq tliet karatteristiċi: is-, l-imraġ u l-Langue de Barbarie.
Il-parti tas-Saħel hija biċċa art deżertika tranżizzjonali li tissepara "[...] l-għaram tas-Saħara mill-baobab tas-savanna". Il-pajsaġġ ta' Saint-Louis huwa kkaratterizzat minn xi akaċji okkażjonali u jiġi affettwat mit-tempesti tar-ramel fl-istaġun tan-nixfa.
L-imraġ huma baċiri tal-għargħar li jiffurmaw matul l-istaġun tax-xita meta x-xmara tfur fil-kampanja, u toħloq għadajjar u meded ta' mangrovji li jattiraw lill-għasafar bħall-fjammingi u l-pellikani.
Il-Langue de Barbarie, fuq medda ta' 25 kilometru (16-il mil), tissepara n-naħa t'isfel tax-xmara Senegal mill-Oċean Atlantiku. Il-veġetazzjoni tagħha tikkonsisti prinċipalment minn siġar Filao, li tħawwlu biex jipprevjenu l-erożjoni tal-ħamrija fil-ħamrija ramlija u mielħa.
Siti naturali
Fost il-bosta siti naturali u storiċi tal-Gżira ta' Saint-Louis hemm il-Park Nazzjonali tal-Langue de Barbarie, il-Park Nazzjonali tal-Għasafar ta' Djoudj, ir-Riżerva tal-Fawna ta' Gueumbeul, bajjiet bħal dik tal-Langue de Barbarie, l-impjanti kolonjali tal-ilma f'Makhana, il-Palazz ta' Baron Roger f'Richard-Toll, id-Diga ta' Diama, u diversi loġoġ tal-kaċċa fin-naħa tan-Nofsinhar tax-xmara Senegal.
Il-Park Nazzjonali tal-Langue de Barbarie fih erja ta' 20 kilometru kwadru, jokkupa n-naħa tan-Nofsinhar tal-Langue de Barbarie, l-estwarju tax-xmara Senegal u parti mill-kontinent. Jospita eluf ta' għasafar tal-ilma bħal marguni, bgħula tal-mangrovji, fjammingi roża, pellikani, russetti u papri kull sena. Huwa t-tielet l-ikbar park ornitoloġiku fid-dinja u jinsab 60 kilometru fit-Tramuntana ta' Saint-Louis.
Il-Park Nazzjonali tal-Għasafar ta' Djoudj jokkupa erja ta' iktar 120 km2 kumplessivament u jinkludi parti mix-xmara u bosta lagi, baċiri tal-ilma u mraġ. Kull sena jżuruh madwar 3 miljun għasfur tal-passa ta' 400 speċi differenti.
Ir-Riżerva tal-Fawna ta' Gueumbeul tinsab 12-il kilometru fin-Nofsinhar tal-belt ta' Saint-Louis, b'erja ta' 7 kilometri kwadri, u jagħti l-kenn lill-għasafar u lil speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni bħall-għażżiela dama, ix-xadini ta' Patas u l-fekruna tal-art Afrikana tal-qrejjen.
Klima
Il-Gżira ta' Saint-Louis għandha klima sħuna tad-deżert (Bwh skont il-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen). Għandha żewġ staġuni biss, l-istaġun tax-xita minn Ġunju sa Ottubru, ikkaratterizzat mis-sħana, mill-umdità u mill-maltempati, u l-istaġun tan-nixfa minn Novembru sa Mejju, ikkaratterizzat minn żiffa oċeanika bierda u trab mill-irjieħ ta' Harmattan. Dokumentarju tal-2011 iddeskriva lil Saint-Louis bħala l-iżjed belt Afrikana li hija mhedda miż-żieda fil-livell tal-baħar. L-għargħar kulma jmur qed isir agħar, u sal-2080 80 % tal-belt se tissogra li tiġi affettwata mill-għargħar.
| Data klimatika Saint-Louis (temp. normali fl-1991–2020) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja rekord °C (°F) | 38 (100) | 41 (106) | 42 (108) | 45 (113) | 43 (109) | 44 (111) | 38 (100) | 38 (100) | 41 (106) | 42 (108) | 41 (106) | 40 (104) | 45 (113) |
| Medja massima kuljum °C (°F) | 31.4 (88.5) | 32.4 (90.3) | 33.0 (91.4) | 31.5 (88.7) | 30.3 (86.5) | 30.6 (87.1) | 31.3 (88.3) | 32.1 (89.8) | 33.0 (91.4) | 34.5 (94.1) | 34.7 (94.5) | 32.5 (90.5) | 32.3 (90.1) |
| Medja minima kuljum °C (°F) | 16.1 (61.0) | 17.1 (62.8) | 17.8 (64.0) | 18.3 (64.9) | 19.7 (67.5) | 22.7 (72.9) | 24.5 (76.1) | 25.1 (77.2) | 25.1 (77.2) | 24.0 (75.2) | 20.3 (68.5) | 17.4 (63.3) | 20.7 (69.3) |
| Temp. baxxa rekord °C (°F) | 7 (45) | 7 (45) | 13 (55) | 10 (50) | 12 (54) | 17 (63) | 17.6 (63.7) | 19.5 (67.1) | 17.6 (63.7) | 10 (50) | 8 (46) | 10.2 (50.4) | 7 (45) |
| medja cm (pulzieri) | 2.5 (0.10) | 0.6 (0.02) | 0.2 (0.01) | 0.1 (0.00) | 0.1 (0.00) | 6.5 (0.26) | 43.1 (1.70) | 91.5 (3.60) | 103.7 (4.08) | 23.7 (0.93) | 0.1 (0.00) | 0.3 (0.01) | 272.4 (10.72) |
| Medja għall-jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 1.0 mm) | 0.1 | 0.3 | 0.1 | 0.0 | 0.1 | 0.5 | 3.3 | 7.1 | 7.1 | 1.8 | 0.0 | 0.1 | 20.5 |
| Medja tal- (%) | 44.0 | 49.5 | 56.5 | 65.0 | 69.5 | 76.0 | 78.5 | 80.0 | 78.5 | 70.0 | 54.0 | 45.0 | 63.9 |
| Medja fix-xahar għas-siegħat bid-dawl tax-xemx | 241.8 | 238.0 | 275.9 | 285.0 | 282.1 | 222.0 | 244.9 | 248.0 | 228.0 | 260.4 | 246.0 | 232.5 | 3,004.6 |
| Sors 1: NOAA (sigħat ta' xemx fl-1961–1990) | |||||||||||||
| Sors 2: Weatherbase | |||||||||||||
Storja
Stabbiliment
Insedjament Wolof f'dak li issa huwa magħruf bħala l-kwartier ta' Guet Ndar imur lura għall-ħabta tal-1450 u kien post fejn il-pellegrini Musulmani kienu jiltaqgħu u jitilqu għall-vjaġġi lejn il-Mekka fl-Arabja Sawdija. Il-kummerċjanti Portugiżi, Olandiżi u Ingliżi żaru l-inħawi matul iż-żewġ sekli ta' wara, iżda l-ewwel fortifikazzjoni kolonjali fil-qrib ittellgħet mill-Franċiżi fl-1638 fuq il-Gżira ta' Bocos, madwar 25 kilometru (16-il mil) 'il bogħod.
L-għargħar ripetut wassal għat-tneħħija tal-forti lejn il-gżira magħrufa fost in-nies lokali bħala Ndar fl-1659. Il-gżira dak iż-żmien kienet diżabitata, x'aktarx minħabba li n-nies lokali kienu jemmnu li kienet infestata bl-ispirti. Id-Diagne ta' Sor, il-mexxej lokali, ħalla l-insedjament Franċiż fuq il-gżira għal ħlasijiet annwali ta' "tliet biċċiet ta' drapp blu, pezza drapp aħmar, seba' vireg twal tal-ħadid, u għaxar pinti ta' eau de vie".
Belt kapitali kolonjali
Il-fortifikazzjoni ppermettiet lill-fabbrika fi ħdanha tikkmanda l-kummerċ barrani tul ix-xmara Senegal. Ġew esportati l-iskjavi, id-deheb, il-ġlud, ix-xama' tan-naħal, l-ambra griża, u iktar 'il quddiem il-gomma Arabika. Matul il-Gwerra tas-Seba' Snin, il-qawwiet Brittaniċi ħatfu lis-Senegal fl-1758. Fi Frar 1779, il-qawwiet Franċiżi reġgħu ħatfu l-Gżira ta' Saint-Louis. Fl-aħħar tas-seklu 18, il-Gżira ta' Saint-Louis kellha popolazzjoni ta' madwar 5,000 abitant, mingħajr ma wieħed iqis l-għadd kbir ta' skjavi fi tranżitu.
Bejn l-1659 u l-1779, disa' kumpaniji assoċjati ħadu post xulxin b'mod suċċessiv fl-amministrazzjoni tal-Gżira ta' Saint-Louis. Bħal fil-Gżira ta' Gorée, komunità ta' merkanti Franċiżi-Afrikani Kreole jew Métis, ikkaratterizzata mis-"signares" jew imprendituri nisa famużi tal-borgeżija, kibru f'Saint-Louis matul is-sekli 17 u 18. Il-Métis kienu importanti għall-ħajja ekonomika, soċjali, kulturali u politika tal-belt. Huma ħolqu kultura urbana distintiva kkaratterizzata minn wirjiet pubbliċi tal-eleganza, tad-divertiment raffinat u tal-festi popolari. Huma kienu jikkontrollaw il-biċċa l-kbira tal-kummerċ tul ix-xmara u ffinanzjaw l-istituzzjonijiet Kattoliċi prinċipali. Sindku Métis ġie ddeżinjat għall-ewwel darba mill-Gvernatur fl-1778. L-aspett ċiviku ġie kkonsolidat iktar fl-1872, meta l-Gżira ta' Saint-Louis saret "komun" Franċiż.
Wara d-deklin tal-kummerċ tal-iskjavi fl-Atlantiku wara l-1790, il-kummerċ tal-gomma Arabika ħadlu postu bħala l-ikbar mutur ekonomiku ta' Saint-Louis. Kulma jmur il-kummerċ ġie kkonċentrat fin-naħa t'isfel tal-wied tax-xmara u fl-escales fin-naħa tad-deżert, iktar milli fin-naħa ta' fuq tax-xmara f'Gajaaga kif kien il-każ fl-imgħoddi. Il-belt reġgħet inħatfet mill-Brittaniċi matul il-Gwerer ta' Napuljun, u reġgħet għaddiet f'idejn Franza fl-1817. Peress li kien hemm dipendenza kważi totali fuq il-gomma Arabika, l-awtoritajiet Franċiżi ppruvaw jippromwovu l-agrikoltura tal-pjantaġġuni f'Waalo mill-1819 sal-1830, iżda ma rnexxux. Fl-istess żmien, il-Gżira ta' Saint-Louis kibret ferm kemm bħala popolazzjoni kif ukoll bħala attività kummerċjali.
Matul is-seklu 19, il-Franċiżi perjodikament iġġieldu kontra l-Emirat ta' Trarza u kontra stati tribali oħra ta' Hassani, li fixklu l-fluss tal-gomma Arabika. Minkejja dan, bit-tneħħija tar-restrizzjonijiet kummerċjali fl-1848 u fl-1853, l-esportazzjonijiet żdiedu. Meta reġgħet faqqgħet il-gwerra fl-1854, l-Emiri Għarab ipprojbixxu lill-merkanti zwaya Berberi milli jbigħu lill-Franċiżi, iżda dan ma tant kellu effett. Fil-Battalja tal-Pont ta' Leybar tal-1855, qawwa żgħira tal-Flotta Navali Franċiża ddefendiet il-belt minn qawwa kbira ta' Trarza. Permezz tar-rebħa tal-Franċiżi fl-1858, huma rnexxielhom jistabbilixxu t-termini tal-kummerċ tul ix-xmara.
, li sar il-Gvernatur tal-Kolonja tas-Senegal fl-1854, ikkontribwixxa ferm għall-iżvilupp u għall-immodernizzar ta' Saint-Louis. Il-proġetti tiegħu fuq skala kbira kienu jinkludu l-kostruzzjoni tal-pontijiet, il-provvista tal-ilma tajjeb għax-xorb, u l-kostruzzjoni ta' linja tat-telegrafu fuq l-art sa Dakar. Saint-Louis saret il-belt kapitali tal-federazzjoni tal-kolonji Franċiżi tal-Punent tal-Afrika fl-1895, iżda dan ir-rwol għadda għand Dakar fl-1902.
Il-ġid ta' Saint-Louis beda jbatti filwaqt li l-ġid ta' Dakar kompla jiżdied. L-aċċess għall-port tal-gżira kulma jmur sar pjuttost skabruż fl-era tal-bastimenti li kienu jaħdmu bl-istim, u t-tlestija tal-linja ferrovjarja bejn Dakar u Saint-Louis fl-1885 wasslet biex il-kummerċ fin-naħa ta' fuq tal-pajjiż effettivament jevita l-port tagħha. Ditti Franċiżi kbar, ħafna minnhom bil-belt ta' Bordeaux, ħadu f'idejhom in-networks kummerċjali ġodda tan-naħa ta' ġewwa tal-pajjiż, u b'hekk marġinalizzaw il-kummerċjanti Métis. Minkejja dan, Saint-Louis żammet l-istatus tagħha bħala l-belt kapitali tal-Kolonja tas-Senegal anke wara li Dakar ingħatat ir-rwol ta' belt kapitali tal-federazzjoni Franċiża tal-Punent tal-Afrika. L-istituzzjonijiet kolonjali stabbilit fil-belt fis-seklu 19, bħat-Tribunal Musulman u l-Iskola għall-Ulied Subien tal-Kapijiet, kellhom rwol importanti fl-istorja tal-Afrika Franċiża. Għalkemm kellha daqs relattivament żgħir (b'popolazzjoni ta' 10,000 ruħ fl-1826; 23,000 ruħ fl-1914, u 39,000 ruħ fl-1955), Saint-Louis iddominat il-politika tas-Senegal matul is-seklu 19 u l-bidu tas-seklu 20, bis-saħħa tal-bosta partiti politiċi, l-assoċjazzjonijiet u l-gazzetti indipendenti tagħha.
Indipendenza
Wara l-indipendenza, meta Dakar saret l-unika belt kapitali tal-pajjiż, Saint-Louis daħlet fi stat ta' letarġija. Malli l-popolazzjoni Franċiża u l-militar telqu, ħafna mill-ħwienet, mill-uffiċċji u min-negozji tal-belt għalqu. It-telf ta' impjiegi, potenzjal uman u investiment wasslu biex l-ekonomija marret lura. It-telf tal-istatus tagħha tal-imgħoddi kien ifisser inqas rikonoxximent u nuqqas ta' interess mill-uffiċjali tal-kolonja, u wara l-indipendenza tas-Senegal, nuqqas ta' interess mill-gvern tas-Senegal. Meta l-iżjed esponent politiku famuż tal-gżira, l-avukat mgħallem Franza , miet fl-1968, il-belt tilfet l-iktar persuna li kienet taqbeż għaliha fil-pajjiż.
Mill-1993, il-belt ospitat il-Festival tal-Jazz ta' Saint-Louis, li sar attrazzjoni turistika ewlenija.
Kwistjonijiet ambjentali
Bejn l-2016 u l-2017, il-Gżira ta' Saint-Louis esperjenzat deklin kbir fil-qabdiet tal-ħut imtella' l-art, u dan ikkawża riperkussjonijiet negattivi fuq in-nutrizzjoni u l-provvista tal-ikel fil-pajjiż, fejn 75 % tal-proteini mill-annimali jiġu mill-ħut. Is-sajjieda mill-komunità jqattgħu d-doppju taż-żmien biex jaqbdu qabdiet iżgħar, u issa qed jikkompetu mal-bastimenti tas-sajd barranin.
Iż-żieda fil-livell tal-baħar, kif ukoll fil-livell tal-ilma li jnixxi mix-xmara Senegal, issa qed jheddu l-gżejjer baxxi li jiffurmaw il-belt. Proġett ta' kanal tal-2003 kien falliment u ma solviex il-problemi marbuta mal-għargħar, anzi ġabhom agħar u dan wassal biex kwartieri sħaħ għerqu taħt l-ilma. F'Ġunju 2008, tal-aġenzija tal-ħabitats tan-Nazzjonijiet Uniti ddeżinjat lil Saint-Louis bħala "l-iżjed belt mhedda miż-żieda fil-livell tal-baħar fl-Afrika kollha", u kkwota t-tibdil fil-klima u l-falliment tal-proġett ta' kanal mareali tul ix-xmara bħala l-kawżi ewlenin. Skont studju tal-gvern tas-Senegal, sa 80 % tal-belt jaf tissogra l-għargħar sal-2080. Mill-2020, il-kosta tal-komunità ttieklet b'xi metru jew 2 metri fis-sena.
Ekonomija
Il-Gżira ta' Saint-Louis marret lura ekonomikament mit-trasferiment tal-belt kapitali lejn Dakar, iżda baqgħet ċentru turistiku u kummerċjali importanti. L-ekonomija tal-belt, għalkemm ma rkupratx għalkollox, gradwalment qed terġa' tiġi f'tagħha. Il-belt tniżżlet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fis-sena 2000 u t-turiżmu kulturali sar mutur tat-tkabbir. B'hekk, inbeda proċess ta' ġentrifikazzjoni, u bosta binjiet storiċi fuq il-gżira ġew ikkonvertiti f'ristoranti u f'lukandi.
Apparti t-turiżmu, il-Gżira ta' Saint-Louis hija wkoll ċentru kummerċjali u industrijali għall-produzzjoni taz-zokkor. L-attivitajiet ekonomiċi l-oħra kollha tagħha huma s-sajd, l-agrikoltura alluvjali bl-irrigazzjoni, it-tkabbir tal-annimali u r-ragħa, kif ukoll il-kummerċ u l-esportazzjoni tal-karawett. Ta' min jinnota li kull waħda minn dawn l-attivitajiet ekonomiċi ssir minn grupp etniku partikolari. Il-Wolofs u l-Lebous li huma l-abitanti prinċipali ta' Saint-Louis huma fil-biċċa l-kbira sajjieda li jgħixu f'komunitajiet tas-sajjieda bħal Guet-Ndar fil-Langue de Barbarie. Il-Fulas jgħixu iktar 'il ġewwa u jieħdu ħsieb it-tkabbir tal-annimali u r-ragħa. Il-Maures li huma migranti mill-Mauritania (Saint-Louis tinsab inqas minn 10 kilometri jew 6 mili fin-Nofsinhar tal-fruntiera mal-Mauritania) fil-biċċa l-kbira huma merkanti, kummerċjanti u sidien tal-ħwienet ta' Saint-Louis.
Kultura
Il-kultura tikkostitwixxi parti importanti mill-ekonomija ta' Saint-Louis. Il-belt tippreserva ħafna mill-morfoloġija tagħha tas-seklu 19, simili għal bliet Kreole Atlantiċi oħra: , Cartagena, Ħavana u . Bis-saħħa tad-dehra distintiva tagħha, bosta attrazzjonijiet u l-festivals mużikali u l-wirjiet kulturali internazzjonali tagħha, il-Gżira ta' Saint-Louis tattura bosta turisti kull sena.
Saint-Louis għadha l-iżjed destinazzjoni karatteristika tal-kolonjaliżmu Franċiż fil-Punent tal-Afrika flimkien mal-Gżira ta' Gorée.
Mużewijiet
Il-Mużew tad-Dokumentazzjoni u ċ-Ċentru tar-Riċerka ta' Saint-Louis, is-Senegal, joffri stampa ġenerali dwar l-istorja u ċ-ċaqliq etniku fis-Senegal matul is-snin, wirjiet tal-ilbies tradizzjonali u tal-istrumenti mużikali, eċċ.
Avvenimenti u festivals
Saint-Louis hija famuża għall-kultura urbana tagħha. Il-wirt tas-signares għadu ħaj permezz tal-bosta festivals tal-belt u s-sens ikkultivat ta' wirjiet pubbliċi; dan qed jgħin lill-belt ta' Saint-Louis tfeġġ minn għexieren ta' snin ta' telqa. Il-"Fanals" huma purċissjonijiet billejl b'lanterni ġganteski tal-karta, li jsiru fi żmien il-Milied.
Il-Festival tal-Jazz ta' Saint-Louis huwa l-iżjed festival tal-jazz importanti fl-Afrika. Il-jazz sar popolari għall-ewwel darba fis-snin 30 tas-seklu 20 meta d-diski li ġew prodotti f'Kuba xxandru fuq ir-radju. Wara t-Tieni Gwerra Dinjija, is-suldati tal-Istati Uniti fis-Senegal ippopolarizzaw il-gruppi mużikali jazz u sas-snin 50 tas-seklu 20 xi gruppi lokali kienu adottaw is-sound "Kuban". Festical mużikali ieħor, "1, 2, 3 musiques", jeżebixxi diversi ġeneri mużikali.
Il-Festival Métissons, li sar għall-ewwel darba fl-2010, huwa festival mużikali organizzat mill-komunitajiet lokali u min-negozji ż-żgħar. F'kull edizzjoni jiġi eżibit it-talent mużikali lokali, nazzjonali u internazzjonali f'dan il-festival.
Ir-regatta annwali, organizzata minn timijiet ta' sajjieda minn Guet-Ndar, issir f'fergħa żgħira tax-xmara, bejn il-Gżira ta' Ndar u l-Langue de Barbarie.
Il-Magal tar-Rakas ta' Niari, kommemorazzjoni annwali taż-żewġ talbiet ta' Cheikh Ahmadou Bamba Mbacké (il-fundatur tal-Mouridiżmu) fil-Palazz tal-Gvernatur fl-1895, hija l-ikbar festa reliġjuża tal-belt.
Sit ta' Wirt Dinji
Mis-sena 2000, l-arkitettura kolonjali karatteristika ta' Saint-Louis flimkien mal-pjanta regolari tal-belt, il-pożizzjoni fi ħdan gżira fil-bokka tax-xmara Senegal u s-sistema ta' mollijiet, taw il-Gżira ta' Saint-Louis id-dehra u l-identità distintivi tagħha u b'hekk ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".
Arkitettura
Fost il-monumenti, il-binjiet u l-attrazzjonijiet interessanti tal-belt hemm il-Palazz tal-Gvernatur, il-Gouvernance fejn hemm l-uffiċċji amministrattivi tal-belt, il-Park ta' Faidherbe fiċ-ċentru tal-belt imsemmi għall-gvernatur Franċiż Louis Faidherbe, il-lukandi tal-era kolonjali, l-ajruport storiku fl-art kontinentali f'Dakar-Bango, il-Pont ta' Faidherbe li jikkollega l-gżira mal-Langue de Barbarie u l-Pontijiet ta' Gaol u ta' Servatius li jikkollegaw il-gżira mal-art kontinentali.
Postijiet ta' qima
Il-postijiet ta' qima huma fil-biċċa l-kbira moskej Musulmani. Hemm ukoll knejjes u tempji Kristjani: tad-Djoċesi Kattolika Rumana ta' Saint-Louis du Sénégal (Knisja Kattolika), tal-Assemblej t'Alla, u tal-Knisja Universali tar-Renju t'Alla.
B'influwenza kbira fuq l-edukazzjoni fiż-żminijiet kolonjali, il-Gżira ta' Saint-Louis issa hija ċentru ta' eċċellenza fl-edukazzjoni. Tospita l-Università ta' Gaston Berger u l-Akkademja Militari ta' Charles Ntchorere.
L-Università ta' Gaston Berger, li nħolqot fl-1990, toffri studji organizzati f'għadd ta' fakultajiet tal-edukazzjoni u tar-riċerka ġenerali.
L-Akkademja Militari ta' Charles Ntchorere, magħrufa wkoll bħala l-Prytanee Militaire ta' Saint-Louis, inħolqot fl-1922.
L-École Française Antoine-de-Saint-Exupéry, skola internazzjonali Franċiża minn qabel il-primarja sas-sekondarja, tinsab ukoll f'Saint-Louis.
Abitanti notevoli
F'Saint-Louis twieldu jew irresjedu:
- El Hadj Malick Sy;
- Cheikh Ahmadou Bamba Mbacké;
- Alfred-Amédée Dodds;
- Jean-Baptiste Labat, Abbé David Boilat, Daniel Brattier, membri tal-kleru Kattoliċi;
- Michel Adanson, naturalista;
- Louis Faidherbe;
- Blaise Diagne, Lamine Guèye, politiċi;
- Mbarick Fall, magħruf ukoll bħala Battling Siki, lottatur;
- El Hadji Diouf, plejer tal-futbol;
- Bamba Fall, plejer ċentrali ta' BK VEF Rīga;
- François-Edmond Fortier, fotografu Franċiż;
- Badara Ndiaye (twieled fl-1986), żviluppatur ta' kunċetti viżivi u disinjatur tal-moda mis-Senegal;
- Ismaïla Sarr, plejer tal-futbol;
- Abdoulaye Seye, atleta tal-isprint u plejer tal-futbol.
Ġemellaġġ
Saint-Louis hija ġemellata ma':
Referenzi
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Gżira ta' Saint Louis, X'inhi Gżira ta' Saint Louis? Xi tfisser Gżira ta' Saint Louis?
Il Gzira ta Saint Louis pronunzja bil Franċiz sɛ lwi jew Saint Louis bil Ndar hija l belt kapitali tar Reġjun ta Saint Louis is Senegal Tinsab fil Majjistral tas Senegal qrib il bokka tax xmara Senegal u 320 kilometru 200 mil fit Tramuntana tal belt kapitali tal pajjiz Dakar Kellha popolazzjoni ta 254 171 ruħ fl 2023 Saint Louis kienet il belt kapitali tal kolonja Franċiza tas Senegal mill 1673 sal 1902 u tal Punent tal Afrika Franċiza mill 1895 sal 1902 meta l belt kapitali ġiet ittrasferita lejn Dakar Mill 1920 sal 1957 kienet ukoll il belt kapitali tal kolonja tal Mauritania fil qrib Gzira ta Saint Louis SenegalAmministrazzjoniStat sovranSenegalRegion of SenegalSaint LouisDepartment of SenegalDipartiment ta Saint LouisKap tal Gvern en ĠeografijaKoordinati 16 02 N 16 30 W 16 03 N 16 5 W 16 03 16 5 Koordinati 16 02 N 16 30 W 16 03 N 16 5 W 16 03 16 5Gzira ta Saint LouisGzira ta Saint Louis Senegal Għoli 22 mDemografijaPopolazzjoni 176 000 abitanti 2005 Informazzjoni oħraFondazzjoni 1659Zona tal Ħinbliet ġemellati Lille Fes Bolonjau Toulousesaintlouisdusenegal com Il belt kienet ċentru ekonomiku importanti matul il perjodu tal Punent tal Afrika Franċiza izda hija inqas importanti issa Minkejja dan xorta waħda għandha industriji importanti inkluz it turizmu ċentru kummerċjali il produzzjoni taz zokkor u s sajd L industrija tat turizmu ssaħħet parzjalment bis saħħa li l belt tnizzlet fil lista tas Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO fis sena 2000 Madankollu il belt hija vulnerabbli wkoll għat tibdil fil klima fejn huwa mistenni li z zieda fil livell tal baħar se thedded iċ ċentru tal belt u potenzjalment tikkawza ħsarat lill partijiet storiċi tal belt skont studju tas Senegal sa 80 tal belt jaf tkun qed tissogra l għargħar sal 2080 Barra minn hekk kwistjonijiet oħra bħas sajd eċċessiv qed jikkawzaw riperkussjonijiet negattivi fuq l ekonomija lokali EtimoloġijaIl Gzira ta Saint Louis ingħatat isem re kanonizzat tas seklu 13 ta Franza Min naħa l oħra l isem ta ġieħ ukoll lil Lwiġi XIV ir re renjanti ta Franza fi zmien l insedjament tal gzira fl 1659 Oriġinarjament kienet magħrufa bħala St Louis du Fort minħabba l forti tagħha u biex tiġi distinta minn postijiet oħra bl istess isem Il Langue de Barbarie jieħu ismu mill Franċiz għal Ilsien tal Barbarija li kien isem antik mogħti lill art tal Berberi L isem lokali Ndar jew N dar bil Wolof ifisser tip ta gzira u ilu mogħti lill gzira ferm qabel l insedjament tal Franċizi Ndar Tout jew Toute hija forma Galliċizzata ta isem bil Wolof li jfisser Saint Louis iz Zgħira Il kwartier ta Guet Ndar ingħata ismu minn kelma bil Wolof li tfisser mergħa ĠeografijaIl Langue de Barbarie Il Gzira ta Saint Louis tinsab fit Tramuntana tas Senegal fil fruntiera mal Mauritania għalkemm l eqreb qsim tal fruntiera jinsab f Rosso 100 kilometru 62 mil il fuq mix xmara Senegal Il qalba tal belt kolonjali antika tinsab fuq gzira dejqa mhux twila iktar minn 2 kilometri 1 2 mil izda wiesgħa madwar 400 metru 1 300 pied biss Il gzira tinsab fix xmara Senegal Tinsab 25 kilometru 16 il mil fit Tramuntana tal bokka tagħha izda hija sseparata biss mill Oċean Atlantiku lejn il Punent bil Langue de Barbarie istmu jew ilsien tar ramel wiesa 300 metru 980 pied Fil Langue de Barbarie hemm il kwartieri ta mal baħar ta Ndar Toute u ta Guet Ndar Fuq l art kontinentali fix xatt tal Lvant tax xmara hemm is sit ta Sor insedjament iktar antik li issa jitqies bħala subborg ta Saint Louis Hija mdawra kwazi għalkollox b imraġ mareali Il bixra ġeografika distintiva ta Saint Louis hija mirfuda fuq tliet karatteristiċi is l imraġ u l Langue de Barbarie Il parti tas Saħel hija biċċa art dezertika tranzizzjonali li tissepara l għaram tas Saħara mill baobab tas savanna Il pajsaġġ ta Saint Louis huwa kkaratterizzat minn xi akaċji okkazjonali u jiġi affettwat mit tempesti tar ramel fl istaġun tan nixfa L imraġ huma baċiri tal għargħar li jiffurmaw matul l istaġun tax xita meta x xmara tfur fil kampanja u toħloq għadajjar u meded ta mangrovji li jattiraw lill għasafar bħall fjammingi u l pellikani Il Langue de Barbarie fuq medda ta 25 kilometru 16 il mil tissepara n naħa t isfel tax xmara Senegal mill Oċean Atlantiku Il veġetazzjoni tagħha tikkonsisti prinċipalment minn siġar Filao li tħawwlu biex jipprevjenu l erozjoni tal ħamrija fil ħamrija ramlija u mielħa Siti naturali Fost il bosta siti naturali u storiċi tal Gzira ta Saint Louis hemm il Park Nazzjonali tal Langue de Barbarie il Park Nazzjonali tal Għasafar ta Djoudj ir Rizerva tal Fawna ta Gueumbeul bajjiet bħal dik tal Langue de Barbarie l impjanti kolonjali tal ilma f Makhana il Palazz ta Baron Roger f Richard Toll id Diga ta Diama u diversi loġoġ tal kaċċa fin naħa tan Nofsinhar tax xmara Senegal Il Park Nazzjonali tal Langue de Barbarie fih erja ta 20 kilometru kwadru jokkupa n naħa tan Nofsinhar tal Langue de Barbarie l estwarju tax xmara Senegal u parti mill kontinent Jospita eluf ta għasafar tal ilma bħal marguni bgħula tal mangrovji fjammingi roza pellikani russetti u papri kull sena Huwa t tielet l ikbar park ornitoloġiku fid dinja u jinsab 60 kilometru fit Tramuntana ta Saint Louis Il Park Nazzjonali tal Għasafar ta Djoudj jokkupa erja ta iktar 120 km2 kumplessivament u jinkludi parti mix xmara u bosta lagi baċiri tal ilma u mraġ Kull sena jzuruh madwar 3 miljun għasfur tal passa ta 400 speċi differenti Ir Rizerva tal Fawna ta Gueumbeul tinsab 12 il kilometru fin Nofsinhar tal belt ta Saint Louis b erja ta 7 kilometri kwadri u jagħti l kenn lill għasafar u lil speċijiet fil periklu ta estinzjoni bħall għazziela dama ix xadini ta Patas u l fekruna tal art Afrikana tal qrejjen Klima Il Gzira ta Saint Louis għandha klima sħuna tad dezert Bwh skont il klassifikazzjoni klimatika ta Koppen Għandha zewġ staġuni biss l istaġun tax xita minn Ġunju sa Ottubru ikkaratterizzat mis sħana mill umdita u mill maltempati u l istaġun tan nixfa minn Novembru sa Mejju ikkaratterizzat minn ziffa oċeanika bierda u trab mill irjieħ ta Harmattan Dokumentarju tal 2011 iddeskriva lil Saint Louis bħala l izjed belt Afrikana li hija mhedda miz zieda fil livell tal baħar L għargħar kulma jmur qed isir agħar u sal 2080 80 tal belt se tissogra li tiġi affettwata mill għargħar Data klimatika Saint Louis temp normali fl 1991 2020 Xahar Jan Fra Mar Apr Mej Ġun Lul Aww Set Ott Nov Diċ Sena Temp għolja rekord C F 38 100 41 106 42 108 45 113 43 109 44 111 38 100 38 100 41 106 42 108 41 106 40 104 45 113 Medja massima kuljum C F 31 4 88 5 32 4 90 3 33 0 91 4 31 5 88 7 30 3 86 5 30 6 87 1 31 3 88 3 32 1 89 8 33 0 91 4 34 5 94 1 34 7 94 5 32 5 90 5 32 3 90 1 Medja minima kuljum C F 16 1 61 0 17 1 62 8 17 8 64 0 18 3 64 9 19 7 67 5 22 7 72 9 24 5 76 1 25 1 77 2 25 1 77 2 24 0 75 2 20 3 68 5 17 4 63 3 20 7 69 3 Temp baxxa rekord C F 7 45 7 45 13 55 10 50 12 54 17 63 17 6 63 7 19 5 67 1 17 6 63 7 10 50 8 46 10 2 50 4 7 45 medja cm pulzieri 2 5 0 10 0 6 0 02 0 2 0 01 0 1 0 00 0 1 0 00 6 5 0 26 43 1 1 70 91 5 3 60 103 7 4 08 23 7 0 93 0 1 0 00 0 3 0 01 272 4 10 72 Medja għall jiem bil preċipitazzjoni 1 0 mm 0 1 0 3 0 1 0 0 0 1 0 5 3 3 7 1 7 1 1 8 0 0 0 1 20 5 Medja tal 44 0 49 5 56 5 65 0 69 5 76 0 78 5 80 0 78 5 70 0 54 0 45 0 63 9 Medja fix xahar għas siegħat bid dawl tax xemx 241 8 238 0 275 9 285 0 282 1 222 0 244 9 248 0 228 0 260 4 246 0 232 5 3 004 6 Sors 1 NOAA sigħat ta xemx fl 1961 1990 Sors 2 WeatherbaseStorjaStabbiliment Negresse ta kwalita mill Gzira ta Saint Louis fis Senegal akkumpanjata mill iskjav tagħha illustrazzjoni minn Costumes civils de tous les peuples connus Pariġi l 1788 ta Jacques Grasset de Saint Sauveur Insedjament Wolof f dak li issa huwa magħruf bħala l kwartier ta Guet Ndar imur lura għall ħabta tal 1450 u kien post fejn il pellegrini Musulmani kienu jiltaqgħu u jitilqu għall vjaġġi lejn il Mekka fl Arabja Sawdija Il kummerċjanti Portugizi Olandizi u Inglizi zaru l inħawi matul iz zewġ sekli ta wara izda l ewwel fortifikazzjoni kolonjali fil qrib ittellgħet mill Franċizi fl 1638 fuq il Gzira ta Bocos madwar 25 kilometru 16 il mil il bogħod L għargħar ripetut wassal għat tneħħija tal forti lejn il gzira magħrufa fost in nies lokali bħala Ndar fl 1659 Il gzira dak iz zmien kienet dizabitata x aktarx minħabba li n nies lokali kienu jemmnu li kienet infestata bl ispirti Id Diagne ta Sor il mexxej lokali ħalla l insedjament Franċiz fuq il gzira għal ħlasijiet annwali ta tliet biċċiet ta drapp blu pezza drapp aħmar seba vireg twal tal ħadid u għaxar pinti ta eau de vie Belt kapitali kolonjali Il fortifikazzjoni ppermettiet lill fabbrika fi ħdanha tikkmanda l kummerċ barrani tul ix xmara Senegal Ġew esportati l iskjavi id deheb il ġlud ix xama tan naħal l ambra griza u iktar il quddiem il gomma Arabika Matul il Gwerra tas Seba Snin il qawwiet Brittaniċi ħatfu lis Senegal fl 1758 Fi Frar 1779 il qawwiet Franċizi reġgħu ħatfu l Gzira ta Saint Louis Fl aħħar tas seklu 18 il Gzira ta Saint Louis kellha popolazzjoni ta madwar 5 000 abitant mingħajr ma wieħed iqis l għadd kbir ta skjavi fi tranzitu Veduta tal Franċizi tal forti fil Gzira ta Saint Louis minn L Afrique ou histoire moeurs usages et coutumes des Africains ta Rene Claude Geoffroy de Villeneuve l 1814 Bejn l 1659 u l 1779 disa kumpaniji assoċjati ħadu post xulxin b mod suċċessiv fl amministrazzjoni tal Gzira ta Saint Louis Bħal fil Gzira ta Goree komunita ta merkanti Franċizi Afrikani Kreole jew Metis ikkaratterizzata mis signares jew imprendituri nisa famuzi tal borgezija kibru f Saint Louis matul is sekli 17 u 18 Il Metis kienu importanti għall ħajja ekonomika soċjali kulturali u politika tal belt Huma ħolqu kultura urbana distintiva kkaratterizzata minn wirjiet pubbliċi tal eleganza tad divertiment raffinat u tal festi popolari Huma kienu jikkontrollaw il biċċa l kbira tal kummerċ tul ix xmara u ffinanzjaw l istituzzjonijiet Kattoliċi prinċipali Sindku Metis ġie ddezinjat għall ewwel darba mill Gvernatur fl 1778 L aspett ċiviku ġie kkonsolidat iktar fl 1872 meta l Gzira ta Saint Louis saret komun Franċiz Saint Louis kolonjali għall ħabta tal 1900 Ewropej u Afrikani f Rue Lebon Wara d deklin tal kummerċ tal iskjavi fl Atlantiku wara l 1790 il kummerċ tal gomma Arabika ħadlu postu bħala l ikbar mutur ekonomiku ta Saint Louis Kulma jmur il kummerċ ġie kkonċentrat fin naħa t isfel tal wied tax xmara u fl escales fin naħa tad dezert iktar milli fin naħa ta fuq tax xmara f Gajaaga kif kien il kaz fl imgħoddi Il belt reġgħet inħatfet mill Brittaniċi matul il Gwerer ta Napuljun u reġgħet għaddiet f idejn Franza fl 1817 Peress li kien hemm dipendenza kwazi totali fuq il gomma Arabika l awtoritajiet Franċizi ppruvaw jippromwovu l agrikoltura tal pjantaġġuni f Waalo mill 1819 sal 1830 izda ma rnexxux Fl istess zmien il Gzira ta Saint Louis kibret ferm kemm bħala popolazzjoni kif ukoll bħala attivita kummerċjali Matul is seklu 19 il Franċizi perjodikament iġġieldu kontra l Emirat ta Trarza u kontra stati tribali oħra ta Hassani li fixklu l fluss tal gomma Arabika Minkejja dan bit tneħħija tar restrizzjonijiet kummerċjali fl 1848 u fl 1853 l esportazzjonijiet zdiedu Meta reġgħet faqqgħet il gwerra fl 1854 l Emiri Għarab ipprojbixxu lill merkanti zwaya Berberi milli jbigħu lill Franċizi izda dan ma tant kellu effett Fil Battalja tal Pont ta Leybar tal 1855 qawwa zgħira tal Flotta Navali Franċiza ddefendiet il belt minn qawwa kbira ta Trarza Permezz tar rebħa tal Franċizi fl 1858 huma rnexxielhom jistabbilixxu t termini tal kummerċ tul ix xmara li sar il Gvernatur tal Kolonja tas Senegal fl 1854 ikkontribwixxa ferm għall izvilupp u għall immodernizzar ta Saint Louis Il proġetti tiegħu fuq skala kbira kienu jinkludu l kostruzzjoni tal pontijiet il provvista tal ilma tajjeb għax xorb u l kostruzzjoni ta linja tat telegrafu fuq l art sa Dakar Saint Louis saret il belt kapitali tal federazzjoni tal kolonji Franċizi tal Punent tal Afrika fl 1895 izda dan ir rwol għadda għand Dakar fl 1902 Il Pont ta Faidherbe is simbolu tal belt Il ġid ta Saint Louis beda jbatti filwaqt li l ġid ta Dakar kompla jizdied L aċċess għall port tal gzira kulma jmur sar pjuttost skabruz fl era tal bastimenti li kienu jaħdmu bl istim u t tlestija tal linja ferrovjarja bejn Dakar u Saint Louis fl 1885 wasslet biex il kummerċ fin naħa ta fuq tal pajjiz effettivament jevita l port tagħha Ditti Franċizi kbar ħafna minnhom bil belt ta Bordeaux ħadu f idejhom in networks kummerċjali ġodda tan naħa ta ġewwa tal pajjiz u b hekk marġinalizzaw il kummerċjanti Metis Minkejja dan Saint Louis zammet l istatus tagħha bħala l belt kapitali tal Kolonja tas Senegal anke wara li Dakar ingħatat ir rwol ta belt kapitali tal federazzjoni Franċiza tal Punent tal Afrika L istituzzjonijiet kolonjali stabbilit fil belt fis seklu 19 bħat Tribunal Musulman u l Iskola għall Ulied Subien tal Kapijiet kellhom rwol importanti fl istorja tal Afrika Franċiza Għalkemm kellha daqs relattivament zgħir b popolazzjoni ta 10 000 ruħ fl 1826 23 000 ruħ fl 1914 u 39 000 ruħ fl 1955 Saint Louis iddominat il politika tas Senegal matul is seklu 19 u l bidu tas seklu 20 bis saħħa tal bosta partiti politiċi l assoċjazzjonijiet u l gazzetti indipendenti tagħha Indipendenza Il Mafkar tal Ewwel Gwerra Dinjija Wara l indipendenza meta Dakar saret l unika belt kapitali tal pajjiz Saint Louis daħlet fi stat ta letarġija Malli l popolazzjoni Franċiza u l militar telqu ħafna mill ħwienet mill uffiċċji u min negozji tal belt għalqu It telf ta impjiegi potenzjal uman u investiment wasslu biex l ekonomija marret lura It telf tal istatus tagħha tal imgħoddi kien ifisser inqas rikonoxximent u nuqqas ta interess mill uffiċjali tal kolonja u wara l indipendenza tas Senegal nuqqas ta interess mill gvern tas Senegal Meta l izjed esponent politiku famuz tal gzira l avukat mgħallem Franza miet fl 1968 il belt tilfet l iktar persuna li kienet taqbez għaliha fil pajjiz Mill 1993 il belt ospitat il Festival tal Jazz ta Saint Louis li sar attrazzjoni turistika ewlenija Kwistjonijiet ambjentaliBejn l 2016 u l 2017 il Gzira ta Saint Louis esperjenzat deklin kbir fil qabdiet tal ħut imtella l art u dan ikkawza riperkussjonijiet negattivi fuq in nutrizzjoni u l provvista tal ikel fil pajjiz fejn 75 tal proteini mill annimali jiġu mill ħut Is sajjieda mill komunita jqattgħu d doppju taz zmien biex jaqbdu qabdiet izgħar u issa qed jikkompetu mal bastimenti tas sajd barranin Iz zieda fil livell tal baħar kif ukoll fil livell tal ilma li jnixxi mix xmara Senegal issa qed jheddu l gzejjer baxxi li jiffurmaw il belt Proġett ta kanal tal 2003 kien falliment u ma solviex il problemi marbuta mal għargħar anzi ġabhom agħar u dan wassal biex kwartieri sħaħ għerqu taħt l ilma F Ġunju 2008 tal aġenzija tal ħabitats tan Nazzjonijiet Uniti ddezinjat lil Saint Louis bħala l izjed belt mhedda miz zieda fil livell tal baħar fl Afrika kollha u kkwota t tibdil fil klima u l falliment tal proġett ta kanal mareali tul ix xmara bħala l kawzi ewlenin Skont studju tal gvern tas Senegal sa 80 tal belt jaf tissogra l għargħar sal 2080 Mill 2020 il kosta tal komunita ttieklet b xi metru jew 2 metri fis sena EkonomijaIl pirogues bosta minnhom mizbugħin bl ismijiet tal mexxejja Sufi fl ilmijiet ta madwar Saint Louis Illum il ġurnata jintuzaw għas sajd għat trasport u għat turizmu Il Gzira ta Saint Louis marret lura ekonomikament mit trasferiment tal belt kapitali lejn Dakar izda baqgħet ċentru turistiku u kummerċjali importanti L ekonomija tal belt għalkemm ma rkupratx għalkollox gradwalment qed terġa tiġi f tagħha Il belt tnizzlet fil lista tas Siti ta Wirt Dinji tal UNESCO fis sena 2000 u t turizmu kulturali sar mutur tat tkabbir B hekk inbeda proċess ta ġentrifikazzjoni u bosta binjiet storiċi fuq il gzira ġew ikkonvertiti f ristoranti u f lukandi Apparti t turizmu il Gzira ta Saint Louis hija wkoll ċentru kummerċjali u industrijali għall produzzjoni taz zokkor L attivitajiet ekonomiċi l oħra kollha tagħha huma s sajd l agrikoltura alluvjali bl irrigazzjoni it tkabbir tal annimali u r ragħa kif ukoll il kummerċ u l esportazzjoni tal karawett Ta min jinnota li kull waħda minn dawn l attivitajiet ekonomiċi ssir minn grupp etniku partikolari Il Wolofs u l Lebous li huma l abitanti prinċipali ta Saint Louis huma fil biċċa l kbira sajjieda li jgħixu f komunitajiet tas sajjieda bħal Guet Ndar fil Langue de Barbarie Il Fulas jgħixu iktar il ġewwa u jieħdu ħsieb it tkabbir tal annimali u r ragħa Il Maures li huma migranti mill Mauritania Saint Louis tinsab inqas minn 10 kilometri jew 6 mili fin Nofsinhar tal fruntiera mal Mauritania fil biċċa l kbira huma merkanti kummerċjanti u sidien tal ħwienet ta Saint Louis KulturaL arkitettura kolonjali fit toroq taċ ċentru storiku tal belt Il kultura tikkostitwixxi parti importanti mill ekonomija ta Saint Louis Il belt tippreserva ħafna mill morfoloġija tagħha tas seklu 19 simili għal bliet Kreole Atlantiċi oħra Cartagena Ħavana u Bis saħħa tad dehra distintiva tagħha bosta attrazzjonijiet u l festivals muzikali u l wirjiet kulturali internazzjonali tagħha il Gzira ta Saint Louis tattura bosta turisti kull sena Saint Louis għadha l izjed destinazzjoni karatteristika tal kolonjalizmu Franċiz fil Punent tal Afrika flimkien mal Gzira ta Goree Muzewijiet Il Muzew tad Dokumentazzjoni u ċ Ċentru tar Riċerka ta Saint Louis is Senegal joffri stampa ġenerali dwar l istorja u ċ ċaqliq etniku fis Senegal matul is snin wirjiet tal ilbies tradizzjonali u tal istrumenti muzikali eċċ Avvenimenti u festivals Bniet lokali f Saint Louis Saint Louis hija famuza għall kultura urbana tagħha Il wirt tas signares għadu ħaj permezz tal bosta festivals tal belt u s sens ikkultivat ta wirjiet pubbliċi dan qed jgħin lill belt ta Saint Louis tfeġġ minn għexieren ta snin ta telqa Il Fanals huma purċissjonijiet billejl b lanterni ġganteski tal karta li jsiru fi zmien il Milied Il Festival tal Jazz ta Saint Louis huwa l izjed festival tal jazz importanti fl Afrika Il jazz sar popolari għall ewwel darba fis snin 30 tas seklu 20 meta d diski li ġew prodotti f Kuba xxandru fuq ir radju Wara t Tieni Gwerra Dinjija is suldati tal Istati Uniti fis Senegal ippopolarizzaw il gruppi muzikali jazz u sas snin 50 tas seklu 20 xi gruppi lokali kienu adottaw is sound Kuban Festical muzikali ieħor 1 2 3 musiques jezebixxi diversi ġeneri muzikali Il Festival Metissons li sar għall ewwel darba fl 2010 huwa festival muzikali organizzat mill komunitajiet lokali u min negozji z zgħar F kull edizzjoni jiġi ezibit it talent muzikali lokali nazzjonali u internazzjonali f dan il festival Ir regatta annwali organizzata minn timijiet ta sajjieda minn Guet Ndar issir f fergħa zgħira tax xmara bejn il Gzira ta Ndar u l Langue de Barbarie Il Magal tar Rakas ta Niari kommemorazzjoni annwali taz zewġ talbiet ta Cheikh Ahmadou Bamba Mbacke il fundatur tal Mouridizmu fil Palazz tal Gvernatur fl 1895 hija l ikbar festa reliġjuza tal belt Sit ta Wirt DinjiIl Grande Mosquee Mis sena 2000 l arkitettura kolonjali karatteristika ta Saint Louis flimkien mal pjanta regolari tal belt il pozizzjoni fi ħdan gzira fil bokka tax xmara Senegal u s sistema ta mollijiet taw il Gzira ta Saint Louis id dehra u l identita distintivi tagħha u b hekk ġiet iddezinjata bħala Sit ta Wirt Dinji tal UNESCO Il valur universali straordinarju tas sit ġie rrikonoxxut abbazi ta zewġ kriterji tal għazla tal UNESCO il kriterju ii Wirja ta skambju importanti ta valuri umani tul perjodu ta zmien jew fi ħdan zona kulturali fid dinja dwar l izviluppi fl arkitettura jew it teknoloġija l arti monumentali l ippjanar tal bliet jew id disinn tal pajsaġġ u l kriterju iv Ezempju straordinarju ta tip ta bini ta grupp ta siti jew ta pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid dieher stadju i sinifikanti fl istorja tal bniedem ArkitetturaFost il monumenti il binjiet u l attrazzjonijiet interessanti tal belt hemm il Palazz tal Gvernatur il Gouvernance fejn hemm l uffiċċji amministrattivi tal belt il Park ta Faidherbe fiċ ċentru tal belt imsemmi għall gvernatur Franċiz Louis Faidherbe il lukandi tal era kolonjali l ajruport storiku fl art kontinentali f Dakar Bango il Pont ta Faidherbe li jikkollega l gzira mal Langue de Barbarie u l Pontijiet ta Gaol u ta Servatius li jikkollegaw il gzira mal art kontinentali Postijiet ta qima Il postijiet ta qima huma fil biċċa l kbira moskej Musulmani Hemm ukoll knejjes u tempji Kristjani tad Djoċesi Kattolika Rumana ta Saint Louis du Senegal Knisja Kattolika tal Assemblej t Alla u tal Knisja Universali tar Renju t Alla EdukazzjoniIt torri prinċipali tal Universita ta Gaston Berger B influwenza kbira fuq l edukazzjoni fiz zminijiet kolonjali il Gzira ta Saint Louis issa hija ċentru ta eċċellenza fl edukazzjoni Tospita l Universita ta Gaston Berger u l Akkademja Militari ta Charles Ntchorere L Universita ta Gaston Berger li nħolqot fl 1990 toffri studji organizzati f għadd ta fakultajiet tal edukazzjoni u tar riċerka ġenerali L Akkademja Militari ta Charles Ntchorere magħrufa wkoll bħala l Prytanee Militaire ta Saint Louis inħolqot fl 1922 L Ecole Francaise Antoine de Saint Exupery skola internazzjonali Franċiza minn qabel il primarja sas sekondarja tinsab ukoll f Saint Louis Abitanti notevoliF Saint Louis twieldu jew irresjedu El Hadj Malick Sy Cheikh Ahmadou Bamba Mbacke Alfred Amedee Dodds Jean Baptiste Labat Abbe David Boilat Daniel Brattier membri tal kleru Kattoliċi Michel Adanson naturalista Louis Faidherbe Blaise Diagne Lamine Gueye politiċi Mbarick Fall magħruf ukoll bħala Battling Siki lottatur El Hadji Diouf plejer tal futbol Bamba Fall plejer ċentrali ta BK VEF Riga Francois Edmond Fortier fotografu Franċiz Badara Ndiaye twieled fl 1986 zviluppatur ta kunċetti vizivi u disinjatur tal moda mis Senegal Ismaila Sarr plejer tal futbol Abdoulaye Seye atleta tal isprint u plejer tal futbol ĠemellaġġSaint Louis hija ġemellata ma Lille Franza 1978 Fez il Marokk 1979 il Belġju 1980 Bologna l Italja 1991 l Istati Uniti 1994 Referenzi