Pablo Neruda nəˈruːdə pronunzja bl Ispanjol ˈpaβlo neˈɾuða imwieled Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto twieled fit 1
Pablo Neruda

Pablo Neruda (/nəˈruːdə/; pronunzja bl-Ispanjol: [ˈpaβlo neˈɾuða]; imwieled Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto; twieled fit-12 ta' Lulju 1904 – miet fit-23 ta' Settembru 1973) kien poeta-diplomatiku u politiku Ċilen li rebaħ il-Premju Nobel għal-Letteratura fl-1971. Neruda sar magħruf bħala poeta meta kellu 13-il sena u kiteb b'varjetà ta' stili, fosthom poeżiji surrealisti, ġrajjiet epiċi storiċi, manifesti politiċi, awtobijografija prożastika, u poeżiji tal-imħabba bħal dawk tal-kollezzjoni tiegħu Twenty Love Poems and a Song of Despair (1924).
Pablo Neruda | |||||
---|---|---|---|---|---|
1971 - 1972
4 Marzu 1945 - Settembru 1948 | |||||
Ħajja | |||||
Isem propju | Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto | ||||
Twelid | , 12 Lulju 1904 | ||||
Nazzjonalità | Ċilì | ||||
L-ewwel lingwa | Spanjol | ||||
Mewt | Santiago, 23 Settembru 1973 | ||||
Post tad-dfin | (en) | ||||
Kawża tal-mewt | () | ||||
Familja | |||||
Missier | |||||
Omm | |||||
Konjuga/i | (en) (6 Diċembru 1930 - (en) (1943 - 1966) (en) (1965 - 1973) | ||||
Ulied | uri
| ||||
Edukazzjoni | |||||
Alma mater | Università taċ-Ċilì | ||||
Lingwi | Spanjol Franċiż | ||||
Okkupazzjoni | |||||
Okkupazzjoni | poeta politiku kittieb | ||||
Xogħlijiet importanti | (en) (en) (en) Q5839976 (en) Q18432683 (en) (en) | ||||
Premjijiet | List
| ||||
Nominat għal | uri
| ||||
Influwenzat minn | (mul) Federico García Lorca (mul) Francisco de Quevedo (en) | ||||
Sħubija | (en) (en) | ||||
Psewdonomu | Pablo Neruda | ||||
Moviment artistiku | poeżija |
Neruda okkupa bosta karigi diplomatiċi f'diversi pajjiżi matul ħajtu u għamel mandat bħala Senatur għall-Partit Komunista Ċilen. Meta l-President pprojbixxa l-Komuniżmu fiċ-Ċilì fl-1948, inħareġ mandat ta' arrest għal Neruda. Il-ħbieb ħbewh għal xhur fil-katina ta' dar fil-belt portwali ta' Valparaíso, u fl-1949, huwa ħarab minn mogħdija fil-muntanji qrib il-Lag ta' Maihue fl-Arġentina; huwa ma rritornax lejn iċ-Ċilì għal iktar minn tliet snin. Huwa kien konsulent qrib il-President Soċjalista Ċilen , u meta reġa' lura ċ-Ċilì wara li aċċetta l-Premju Nobel li ngħatalu fi Stokkolma, Allende stiednu jaqea fl-Estadio Nacional quddiem 70,000 ruħ.
Neruda ddaħħal l-isptar għal kanċer f'Settembru 1973, fi żmien il-kolp ta' stat immexxi minn li rebaħ kontra l-gvern ta' Allende, iżda rritorna d-dar wara ftit jiem meta ssuspetta li tabib kien injettalu xi sustanza mhux magħrufa bl-iskop li joqtlu fuq ordnijiet ta' Pinochet.
Neruda miet f'daru f'Isla Negra fit-23 ta' Settembru 1973, ftit sigħat wara li telaq mill-isptar. Għalkemm għal żmien twil ġie rrapportat li kien miet b'attakk tal-qalb, il-Ministeru tal-Intern tal-gvern Ċilen ħareġ stqarrija fl-2015 li rrikonoxxiet dokument tal-Ministeru li jindika l-pożizzjoni uffiċjali tal-gvern "kienet ċertament possibbli u ferm probabbli" li Neruda nqatel bħala riżultat tal-"intervent ta' partijiet terzi". Madankollu, test forensiku internazzjonali li sar fl-2013 ċaħad l-allegazzjonijiet li kien ġie avvelenat. Ġie inkluż li kien ilu jbati minn kanċer fil-prostata. Fl-2023, wara testijiet forensiċi oħra, ġie skopert li l-batterji Clostridium botulinum, xi razez minnhom li jipproduċu t-tossini, kienu preżenti f'ġismu. Il-batterji x'aktarx li kienu ġew injettati mill-persunal mediku meta Neruda kien l-isptar, kif kien qal lix-xufier tiegħu f'telefonata ftit qabel mewtu.
Neruda spiss jitqies bħala l-poeta nazzjonali taċ-Ċilì, u x-xogħlijiet tiegħu saru popolari u influwenti mad-dinja kollha. Ir-rumanzier Kolombjan Gabriel García Márquez darba qal li huwa kien "l-ikbar poeta tas-seklu 20 bi kwalunkwe lingwa", u l-kritiku inkluda lil Neruda bħala wieħed mill-kittieba ċentrali għat-tradizzjoni tal-Punent fil-ktieb tiegħu The Western Canon.
Ħajja bikrija
Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto twieled fit-12 ta' Lulju 1904, f'Parral, iċ-Ċilì, belt fil-Provinċja ta' Linares, li issa tagħmel parti mir-Reġjun ikbar ta' Maule, xi 350 kilometru fin-Nofsinhar tal-belt kapitali Santiago. Missieru, José del Carmen Reyes Morales, kien impjegat ferrovjarju, u ommu Rosa Neftalí Basoalto Opazo kienet għalliema tal-iskola li mietet xahrejn wara li twieled fl-14 ta' Settembru. Fis-26 ta' Settembru, huwa tgħammed fil-parroċċa ta' San Jose de Parral. Neruda trabba f'Temuco ma' Rodolfo u oħtu tar-rispett, Laura Herminia "Laurita", minn waħda mir-relazzjonijiet ekstra-konjugali ta' missieru (ommha kienet Aurelia Tolrà, mara Katalana). Huwa kkompona l-ewwel poeżiji tiegħu fix-xitwa tal-1914. Neruda kien ateu.
Karriera letterarja
Missier Neruda kien kontra l-interess ta' ibnu fil-kitba u fil-letteratura, iżda ġie mħeġġeġ minn oħrajn, inkluż ir-rebbieħa tal-Premju Nobel , li kienet il-prinċipal tal-iskola lokali. Fit-18 ta' Lulju 1917, meta kellu 13-il sena, huwa ppubblika l-ewwel xogħol tiegħu, saġġ bit-titlu "Entusiasmo y perseverancia" ("Entużjażmu u Perserveranza") fil-ġurnal lokali La Mañana, u ffirmah Neftalí Reyes. Mill-1918 sa nofs l-1920, huwa ppubblika bosta poeżiji, bħal "Mis ojos" ("Għajnejja"), u saġġi fir-rivisti lokali li ffirmahom ukoll Neftalí Reyes. Fl-1919, huwa pparteċipa fil-kompetizzjoni letterarja Juegos Florales del Maule u rebaħ it-tielet premju għall-poeżija tiegħu "Comunión ideal" jew "Nocturno ideal." Sa nofs l-1920, meta adotta l-psewdonimu Pablo Neruda, huwa kien awtur ippubblikat ta' poeżiji, proża, u ġurnaliżmu. Huwa maħsub li l-psewdonimu oriġina minn kunjom il-poeta Ċek , għalkemm sorsi oħra jsostnu li fil-fatt ġie ispirat mill-vjolinista Moravjana , li isimha jidher fir-rumanz ta' Arthur Conan Doyle A Study in Scarlet.
Fl-1921, meta kellu 16-il sena, Neruda mar jistudja l-Franċiż f'Santiago fl-Universidad de Chile bil-ħsieb li jsir għalliem. Madankollu, wara ftit iddedika l-ħin kollu tiegħu biex jikteb il-poeżiji, u bl-għajnuna tal-kittieb magħruf sew , huwa rnexxielu jimpressjona u jiltaqa' ma' Don , l-iżjed pubblikatur importanti fiċ-Ċilì ta' dak iż-żmien. Fl-1923, l-ewwel volum tiegħu f'versi, Crepusculario (Book of Twilights), ġie ppubblikat minn Editorial Nascimento, segwit is-sena ta' wara minn Veinte poemas de amor y una canción desesperada (Twenty Love Poems and A Desperate Song), kollezzjoni ta' poeżiji tal-imħabba li kienet kontroversjali għall-erotiċiżmu tagħha, speċjalment meta wieħed iqis l-età żgħira tal-awtur. Iż-żewġ xogħlijiet ġew akklamati kritikament u ġew tradotti b'bosta lingwi. It-tieni edizzjoni ta' Veinte poemas dehret fl-1932. Fis-snin mill-pubblikazzjoni tagħha, inbigħu miljuni ta' kopji, u saret l-iktar xogħol magħruf ta' Neruda. Kważi 100 sena wara, Veinte Poemas għadu l-iżjed ktieb tal-poeżija mibjugħ bil-lingwa Spanjola. Meta kellu 20 sena, Neruda kien stabbilixxa reputazzjoni internazzjonali bħala poeta iżda kellu jiffaċċja l-faqar.
Fl-1926, huwa ppubblika l-kollezzjoni tentativa del hombre infinito (għemil ir-raġel infinit) u r-rumanz El habitante y su esperanza (L-Abitant u t-Tama tiegħu). Fl-1927, minħabba li kien iddisprat finanzjarjament, huwa aċċetta li jkun konslu onorarju f', il-belt kapitali tal-kolonja Brittanika ta' Burma, imbagħad amministra minn New Delhi bħala provinċja tal-Indja Brittanika. Iktar 'il quddiem, mifni bl-iżolament u s-solitudni, huwa ħadem f' (Ceylon), (Ġava, l-Indoneżja), u Singapore. F'Batavia s-sena ta' wara, huwa ltaqa' mal-ewwel mara tiegħu u żżewweġ fis-6 ta' Diċembru 1930 lil impjegata bankarja Olandiża jisimha Marijke Antonieta Hagenaar Vogelzang (imwielda bħala Marietje Antonia Hagenaar), magħrufa bħala Maruca. Meta kien qed jaqdi dmirijietu fis-servizz diplomatiku, Neruda qara ammonti kbar ta' versi, esperimenta b'bosta forom poetiċi differenti, u kiteb l-ewwel żewġ volumi ta' Residencia en la Tierra, li jinkludu bosta poeżiji surrealisti.
Kontroversja
Xnigħat ta' qtil u eżumazzjoni
F'Ġunju 2013, imħallef Ċilen ordna li ssir investigazzjoni wara xnigħat li Neruda kien inqatel mir-reġim ta' Pinochet minħabba l-pożizzjoni tiegħu favur Allende u l-fehmiet politiċi tiegħu. Is-sewwieq ta' Neruda, Manuel Araya, stqarr li kien ra lil Neruda jumejn qabel mewtu u li t-tobba kienu avvelenawh meta l-poeta kien qed ilesti biex imur f'eżilju. Araya sostna li kien qed isuq lil Neruda biex jixtri l-mediċina meta f'daqqa waħda twaqqaf mill-persunal militari li arrestawh, ħadulu l-karozza Fiat 125 li kien qed isuq, u ħaduh l-għassa tal-pulizija fejn ittorturawh. Huwa sar jaf li Neruda kien miet wara li informah l-Arċisqof ta' Santiago Raúl Silva Henríquez. F'Diċembru 2011, il-Partit Komunista taċ-Ċilì staqsa lill-imħallef Ċilen Mario Carroza jordna l-eżumazzjoni tal-katavru tal-poeta. Carroza kien wettaq inkjesti fir-rigward mijiet ta' mwiet allegatament konnessi mal-abbużi tar-reġim ta' Pinochet mill-1973 sal-1990. L-inkjesta ta' Carroza fl-2011-2012 żvelat biżżejjed evidenza biex tiġi ordnata l-eżumazzjoni f'April 2013. Eduardo Contreras, avukat Ċilen li kien qed jagħfas l-iktar għal investigazzjoni sħiħa, ikkummenta, "Għandna laboratorji ta' klassi dinjija mill-Indja, mill-Iżvizzera, mill-Ġermanja, mill-Istati Uniti u mill-Iżvezja; kollha offrew li jwettqu x-xogħol fil-laboratorju mingħajr ħlas". Il-Fondazzjoni ta' Pablo Neruda ġġieldet kontra l-eżumazzjoni peress li skontha dak li kien qed isostni Araya ma kienx kredibbli.
F'Ġunju 2013, ordni tal-qorti nħarġet biex jinstab ir-raġel li allegatament avvelena lil Neruda. Il-pulizja kienu qed jinvestigaw lil , li kien għaddej ġuri għall-qtil tal-Ġeneral Carlos Prats (Buenos Aires, 1974) u tal-eks Kanċillier Orlando Letelier (Washington, 1976). Il-gvern Ċilen issuġġerixxa li t-test tal-2015 wera li kien "ferm probabbli li parti terza" kienet responsabbli għal mewtu.
Ir-riżultati tat-testijiet inħarġu fit-8 ta' Novembru 2013 wara investigazzjoni ta' seba' xhur minn tim forensiku magħmul minn 15-il membru. Patricio Bustos, il-kap tas-servizz legali mediku taċ-Ċilì, stqarr, "Ma nstabet l-ebda sustanza kimika li tista' tiġi kkollegata mal-mewt tas-Sur Neruda". Madankollu, Carroza qal li kien qed jistenna għar-riżultati tal-aħħar testijiet xjentifiċi li saru f'Mejju (2015), fejn instab li Neruda kien ġie infettat bil-batterju Staphylococcus aureus, li jista' jkun tossiku ferm u jirriżulta fatali jekk immodifikat.
Tim ta' 16-il espert internazzjonali mmexxi minn speċjalist forensiku Spanjol Aurelio Luna mill-Università ta' ħabbar fl-20 ta' Ottubru 2017 li "minn analiżi tad-data, ma nistgħux naċċettaw li l-poet kien f'sitwazzjoni imminenti ta' mewt fil-mument li daħal l-isptar" u li l-mewt mill-kanċer tal-prostata ma kinitx probabbli fil-mument meta miet. It-tim skopra wkoll xi ħaġa fil-fdalijiet ta' Neruda li possibbilment kienet batterju kkultivat fil-laboratorju. Ir-riżultati tal-analiżi kontinwa tagħhom kienu mistennija fl-2018. Fil-fatt, il-kawża tal-mewt tiegħu ġiet immarkata bħala attakk tal-qalb. Ix-xjenzati li eżumaw il-katavru ta' Neruda fl-2013 appoġġaw il-fehma li kien qed ibati minn kanċer fil-prostata meta miet.
Fl-2023, tim mill-Università ta' McMaster u mill-Università ta' Copenhagen ikkonferma l-preżenza tal-batterju Clostridium botulinum fid-demm ta' Neruda, għalkemm mhux ċar jekk dan wassalx għal mewtu.
Protesti Femministi
F'Novembru 2018, il-Kumitat Kulturali tal-Parlament Ċilen ivvota favur li l-ajruport prinċipali ta' Santiago jissemma għal Neruda. Id-deċiżjoni qanqlet protesti mill-gruppi femministi li enfasizzaw silta fil-memorji ta' Neruda li tiddeskrivi relazzjoni sesswali, li hu jiddeskrivi kważi bħal stupru, flimkien ma' seftura fl-1929 f'Ceylon (Sri Lanka). Diversi gruppi femministi, imqanqla mill-moviment kontra l-femminiċidji u #MeToo, sostnew li Neruda ma għandux jiġi onorat minn pajjiżu, u ddeskrivew is-silta bħala evidenza ta' stupru. Neruda huwa figura kontroversjali għaċ-Ċileni, speċjalment għall-femministi Ċileni.
Legat
Neruda kien is-sid ta' tlett idjar fiċ-Ċilì; illum il-ġurnata, kollha huma miftuħin għall-pubbliku bħala mużewijiet: La Chascona f'Santiago, La Sebastiana f'Valparaíso, u Casa de Isla Negra f'Isla Negra, fejn midfuna hu u Matilde Urrutia.
Fl-artijiet tal-binja tal-Organizzazzjoni tal-Istati Amerikani f'Washington, D.C hemm bust ta' Neruda.
Fil-kultura popolari
Mużika
- Il-kompożitur Amerikan bidel Tres Sonetos de Amor f'mużika għall-baritoni u għall-orkestra.
- Il-kompożitur Amerikan Tobias Picker bidel Cuatro Sonetos de Amor f'mużika għall-kant u għall-pjanu.
- Il-kantanta/kantawtriċi Taylor Swift għamlet referenza għall-frażi ta' Neruda "love is so short, forgetting is so long" fil-prologu tal-album tagħha tal-2012, Red.
- Il-kompożitur Grieg bidel Canto general f'mużika.
- Il-kompożitur u l-kantant Grieg ikkompona Οι Νεκρoί της Πλατείας (Il-mejjet fil-pjazza) abbażi ta' Los muertos de la plaza.
- Il-kompożitur Amerikan uża l-poeżiji ta' Neruda' għall-kantata tiegħu The Lovers fl-1971.
- Il-mużiċista tar-rock alternattiv ħarġet diska individwali tal-flamenco "Ay, Ay, Ay" (2001), abbażi tal-ktieb Twenty Love Poems and a Song of Despair.
- Il-kompożitur Awstrijaku avant-garde bidel Un día sobresale (Ein Tag Tritt Hervor. Pentaphonie für obligates Klavier, fünf Soloinstrumente und fünf Gruppen zu je fünf Musikern mit Worten von Pablo Neruda. 1960–63) f'mużika.
- Il-kompożitur Amerikan nattiv bidel Quatro Sonetos de Amor f'mużika għas-soprani coloratura, għall-flawt, u għall-pjanu (1999), wieħed minn kull grupp ta' sunetti f'Cien Sonetos de Amor. Irreġistrata f'Circle All Around Me Blue Heron Music BHM101.
- Il-kompożitur minn Puerto Rico użat it-test ta' Neruda għall-kompożizzjoni tagħha "Two Love Songs".
- Il-kompożitur Messikan kiteb opra Il Postino (2010), li l-produzzjoni premiere tagħha saret mit-tenur Spanjol fir-rwol ta' Pablo Neruda.
- Il-kompożitur Olandiż uża tnax-il poeżija mill-Canto General għall-kantata tiegħu Canto General għall-mezzosoprani, għall-vjolin u għall-pjanu (1974), li ddedikaha għall-memorja tal-eks President Salvador Allende.
- Il-kompożitur Olandiż biddlet f'mużika La Canción Desesperada (2000), l-aħħar poeżija ta' Veinte poemas de amor y una canción desesperada. Strumentali: bil-kitarra u b'kor imħallat (+ 4 solisti S/A/T/B).
- Il-grupp rock folkloristiku/progressiv Los Jaivas, famuż fiċ-Ċilì, uża Las alturas de Macchu Picchu bħala t-test għall-album bl-istess isem.
- Il-kompożitur Ċilen ħadem mill-qrib mal-poeta fir-reċta mużikali Fulgor y muerte de Joaquín Murieta (1967). Tliet deċennji wara, Ortega estenda x-xogħol għal opra, u ħalla t-test ta' Neruda intatt.
- Il-kompożitur Arġentin (1935-2007) ibbażat il-Kantata Nru 3 fuq test ta' Neruda.
- ikkompona Neruda Songs (2005) u Songs of Love and Sorrow (2010) abbażi ta' Cien Sonetos de Amor.
- Il-vokalista Jazz ħarġet album jismu "Neruda" (2004) b'10 poeżiji ta' Neruda mibdula f'mużika ta' .
- Il-mużiċist tal-Afrika t'Isfel ispira ruħu ferm minn Neruda fix-xogħol bikri tiegħu mal-grupp Juluka.
- Fuq in-naħa ta' wara tal-album ta' The Pretender, hemm poeżija ta' Neruda.
- Il-grupp rock Kanadiż Red Rider semma LP/CD tal-1983 Neruda.
- Il-kompożitur Ċilen ikkompona għadd sew ta' diski minn poeżiji ta' Neruda. Fosthom, Carrera, Caupolicán, u Lautaro.
- Il-grupp pop Sixpence None the Richer bidlu l-poeżija tiegħu "Puedo escribir" f'mużika fl-album platinum tagħhom (1997).
- Il-grupp Brażiljan Girls bidel "Poema 15" ("Poeżija 15") minn Veinte poemas de amor y una canción desesperada (20 poeżija tal-imħabba u kanzunetta ta' disprament) fil-kanzunetta tiegħu "Me gusta cuando callas" għall-album tiegħu.
- Bil-permess mingħand Fundación Neruda, ikkompona ċiklu ta' kanzunetti abbażi tal-volum Piedras del cielo għall-kant u għall-pjanu. Centaur Records CRC 3232, 2012.
- Il-kantant Oċċitan Joanda kkompona l-kanzunetta Pablo Neruda.
- Il-kompożitur kontemporanju Amerikan bidel il-poeżija ta' Neruda "Soneto de la noche" f'mużika għal parti miċ-ċiklu tiegħu "Nocturnes" tal-2005.
- Il-frażijiet tal-ftuħ tal-kanzunetta "Bachata Rosa" ta' ġew ispirati minn The Book of Questions ta' Neruda.
- kkompona "Sonetos de amor" (2011), ċiklu ta' kanzunetti abbażi tal-poeżija tal-imħabba ta' Neruda.
- ikkomponiet il-kanzunetti ta' "Forever" (2013), album tal-poeżija tal-imħabba ta' Pablo Neruda.
- Il-kompożitur Amerikan ikkompona Abeja Blanca, għall-mezzo soprani, għall-kurunetta Ingliża u għall-pjanu billi uża t-test ta' Abeja Blanca minn Twenty Love Songs and a Song of Despair ta' Neruda.
- Il-grupp rock Kanadiż The Tragically Hip, fl-album tagħhom Now for Plan A (Universal, 2012), bħala s-sitt kanzunetta tal-album għandu kanzunetta jisimha "Now for Plan A" li tinkludi qari mill-vokalista mistiedna Sarah Harmer tal-ewwel żewġ stanzi tal-poeżija ta' Pablo Neruda, "Ode To Age" ("Odă Bătrâneţii").
- L-isem tal-poeta ġie inkluż fil-kanzunetta La Vie Boheme mill-musical tal-1996 Rent miktuba u komposta minn Jonathan Larson: "To the stage, To Uta, To Buddha, Pablo Neruda too."
Letteratura
- Is-soġġorn ta' Neruda fl-1952 f'villa fil-gżira ta' nbidel f'fizzjoni mill-awtur Ċilen fir-rumanz tal-1985 tiegħu Ardiente Paciencia (ippubblikat bħala Burning Patience, magħruf iktar 'il quddiem bħala El cartero de Neruda, jew Neruda's Postman).
- Fl-2008, il-kittieb ppubblika r-rumanz El caso Neruda, dwar investigatur privat Cayetano Brulé u Pablo Neruda huwa wieħed mill-protagonisti.
- The Dreamer (2010) hija awtobijografija fittizja ta' Neruda għat-tfal. Miktub minn u illustrat minn , it-test u l-illustrazzjonijiet huma stampati bil-linka ħadra tipika ta' Neruda.
- Il-karattru tal-poeta fir-rumanz tad-debutt ta' Isabel Allende The House of the Spirits x'aktarx li huwa allużjoni għal Neruda.
- Fir-rumanz tal-2007 The Reluctant Fundamentalist tal-awtur Pakistani , mument ewlieni fir-radikalizzazzjoni politika tal-protagonist – intellettwali żagħżugħ Pakistani – huwa s-soġġorn qasir tiegħu fiċ-Ċilì, meta jżur id-dar ippreservata ta' Pablo Neruda.
- L-iżjed rumanz ġdid ta' Isabel Allende, A long petal of the sea, fih bosta karattri ewlenin importanti fl-istorja Ċilena fin-narrattiva tiegħu. Hija tikteb dwar il-ħajja ta' Pablo Neruda u l-involviment tiegħu fit-trasport ta' bosta nies li kienu qed jaħarbu mir-reġim ta' lejn iċ-Ċilì.
Film
- Il-film Taljan Il Postino, ispirat mir-rumanz ta' Antonio Skármeta tal-1985 Ardiente paciencia (Ardent Patience, magħruf iktar 'il quddiem bħala El cartero de Neruda jew Neruda's Postman), huwa ċċentrat fuq il-ġrajja ta' pustier umli lokali li jgħix fil-gżira ta' qrib Sqallija fis-snin 50 tas-seklu 20, li jibqa' mistagħġeb bl-ammont ta' ittri li jirċievi raġel barrani li għadu kemm mar jgħix fil-gżira, Pablo Neruda (), u li qatta' xi żmien eżiljat hemmhekk, jagħmel ħbieb miegħu u jispira fih l-imħabba għall-poeżija.
- Neruda huwa dokumentarju ta' 120 minuta dwar ħajtu u l-poeżija tiegħu, li jinkludi intervisti mal-ħbieb tiegħu, fosthom Volodia Teitelboim, Jose Balmes, Jorge Edwards, Andrej Wosnessenski u Mikis Theodorakis. Dan il-film ġie dirett mir-reġista Ġermaniż Ebbo Demant u xxandar fl-2004 fuq l-istazzjon televiżiv tal-kultura Ewropea ARTE u x-xandar tas-servizz pubbliku Ġermaniż ARD.
- Neruda, film Ċilen tal-2016.
- Il-film Ingliż Truly, Madly, Deeply, miktub u dirett minn Anthony Minghella, juża l-poeżija ta' Neruda "The Dead Woman" bħala tema ċentrali fil-film meta Nina (Juliet Stevenson) tifhem li wasal iż-żmien li tħalli lill-maħbub mejjet tagħha Jamie (Alan Rickman).
- Il-film tal-1998 Patch Adams jinkludi s-Sunett tal-Imħabba Nru XVII tiegħu.
- Fil-film tal-2020 Chemical Hearts, Grace Town (Lili Reinhart) u Henry Page (Austin Abrams) jidhru qed jaqraw il-poeżiji mis-Sunett tal-Imħabba Nru XVII u jifhmu l-profondità tagħhom waqt li Henry isir iħobb lil Grace.
- Fil-film Barbershop (2002), il-karattru Dinka (Leonard Earl Howze) jagħti l-fjuri lill-karattru Terri (Eve) flimkien ma' poeżija ta' Pablo Neruda.
- Il-film Sri Lankan Alborada, magħruf ukoll bħala Dawning of the Day, juri s-soġġorn ta' Neruda f'Ceylon bħala l-Konslu Ċilen.
- Imsemmi fil-kanzunetta "La Vie Boheme" fil-film tal-2005 adattat fuq l-opera rock RENT miktuba oriġinarjament minn Jonathan Larson, adattament ta' Stephen Chbosky u direzzjoni tar-reġista Amerikan Chris Columbus: "To the stage, To Uta, To Buddha, Pablo Neruda too".
- Fil-film tal-2023 Happiness for Beginners, Helen issir taf li Jake jħobbha meta taqra l-poeżija li jagħtiha, is-sunett ta' Neruda "I do not love you".
Televiżjoni
- Fis-sitcom tal-Istati Uniti How I Met Your Mother, il-poeżija ppreferuta ta' Ted Mosby u tal-omm hija "Mañana XXVII" ta' Pablo Neruda.
- Fl-episodju "Bart Sells His Soul" ta' The Simpsons, Lisa ssemmi u tikkwota lil Pablo Neruda u Bart taparsi jwieġeb li familjari ma' dak ix-xogħol.
- Fl-episodju "Mr. Ratburn and the Special Someone" ta' Arthur, Mr. Ratburn jidher qed jaqra kollezzjoni fittizja tax-xogħlijiet ta' Neruda jisimha Love Poems fis-sala tal-għalliema.
- Jissemma f'Rent: Live, xandira televiżiva f'ħin reali ta' Fox special tal-opera rock RENT waqt il-kanzunetta "La Vie Boheme": "To the stage, To Uta, To Buddha, Pablo Neruda too", miktuba u komposta oriġinarjament għall-palk minn Jonathan Larson.
Xjenza
- Għall-biċċa l-kbira ta' ħajtu, Neruda kien affaxxinat mill-friefet. Fl-1976, sottogrupp tal-ġeneru tal-Amerka t'Isfel Heliconius ingħata ismu għalkemm ma jintużax attwalment fil-letteratura xjentifika primarja.
- Krater f'Merkurju qabel kien magħruf għalih bħala Neruda. Mill-2023, xorta għadu jismu Neruda, iżda l-isem ġie attribwit mill-ġdid lil żewġ Ċeki, il-poeta tas-seklu 19 Jan Neruda, u l-kompożitur tas-seklu 18 .
Lista ta' xogħlijiet
Oriġinali
- Crepusculario. Santiago, Ediciones Claridad, 1923.
- Veinte poemas de amor y una canción desesperada. Santiago, Editorial Nascimento, 1924.
- Tentativa del hombre infinito. Santiago, Editorial Nascimento, 1926.
- Anillos. Santiago, Editorial Nascimento, 1926. (Prosa poética de Pablo Neruda y Tomás Lago.)
- El hondero entusiasta. Santiago, Empresa Letras, 1933.
- El habitante y su esperanza. Novela. Santiago, Editorial Nascimento, 1926.
- Residencia en la tierra (1925–1931). Madrid, Ediciones del Árbol, 1935.
- España en el corazón. Himno a las glorias del pueblo en la guerra: (1936–1937). Santiago, Ediciones Ercilla, 1937.
- Nuevo canto de amor a Stalingrado. Messiku, 1943.
- Tercera residencia (1935–1945). Buenos Aires, Losada, 1947.
- Alturas de Macchu Picchu. Ediciones de Libreria Neira, Santiago de Chile, 1948.
- Canto general. México, Talleres Gráficos de la Nación, 1950.
- Los versos del capitán. 1952.
- Todo el amor. Santiago, Editorial Nascimento, 1953.
- Las uvas y el viento. Santiago, Editorial Nascimento, 1954.
- Odas elementales. Buenos Aires, Editorial Losada, 1954.
- Nuevas odas elementales. Buenos Aires, Editorial Losada, 1955.
- Tercer libro de las odas. Buenos Aires, Losada, 1957.
- Estravagario. Buenos Aires, Editorial Losada, 1958.
- Navegaciones y regresos. Buenos Aires, Editorial Losada, 1959.
- Oda al Gato, poeżija oriġinali fil-ktieb Navegaciones y regresos.
- Cien sonetos de amor. Santiago, Editorial Universitaria, 1959.
- Canción de gesta. La Habana, Imprenta Nacional de Cuba, 1960.
- Poesías: Las piedras de Chile. Buenos Aires, Editorial Losada, 1960. Las Piedras de Pablo Neruda
- Cantos ceremoniales. Buenos Aires, Losada, 1961.
- Memorial de Isla Negra. Buenos Aires, Losada, 1964. 5 volúmenes.
- Arte de pájaros. Santiago, Ediciones Sociedad de Amigos del Arte Contemporáneo, 1966.
- Fulgor y muerte de Joaquín Murieta. Santiago, Zig-Zag, 1967. La obra fue escrita con la intención de servir de libreto para una ópera de Sergio Ortega.
- La Barcarola. Buenos Aires, Losada, 1967.
- Las manos del día. Buenos Aires, Losada, 1968.
- Comiendo en Hungría. Editorial Lumen, Barcelona, 1969. (Koawtur ma' Miguel Ángel Asturias)
- Fin del mundo. Santiago, Edición de la Sociedad de Arte Contemporáneo, 1969. Illustrazzjonijiet ta' Mario Carreño, Nemesio Antúnez, Pedro Millar, María Martner, Julio Escámez u Oswaldo Guayasamín.
- Aún. Editorial Nascimento, Santiago, 1969.
- Maremoto. Santiago, Sociedad de Arte Contemporáneo, 1970. Illustrazzjonijiet bil-kulur ta' Carin Oldfelt Hjertonsson.
- La espada encendida. Buenos Aires, Losada, 1970.
- Las piedras del cielo. Editorial Losada, Buenos Aires, 1970.
- Discurso de Estocolmo. Alpignano, Italia, A. Tallone, 1972.
- Geografía infructuosa. Buenos Aires, Editorial Losada, 1972.
- La rosa separada. Éditions du Dragon, París, 1972 con grabados de Enrique Zañartu.
- Incitación al Nixonicidio y alabanza de la revolución chilena. Santiago, Empresa Editora Nacional Quimantú, Santiago, 1973.
Traduzzjonijiet bl-Ingliż
- The Heights of Macchu Picchu (edizzjoni bilingwi) (Jonathan Cape Ltd London; Farrar, Straus, Giroux New York 1966, tradott minn Nathaniel Tarn, daħla ta' Robert Pring-Mill) (imxandar minn BBC Third Programme 1966)
- Selected Poems: A Bilingual Edition, tradott minn Nathaniel Tarn. (Jonathan Cape Ltd, Londra, 1970)
- The Captain's Verses (edizzjoni bilingwi) (New Directions, 1972) (tradott minn Donald D. Walsh)
- New Poems (1968-1970) (edizzjoni bilingwi) (Grove Press, 1972) (tradott minn Ben Belitt)
- Residence on Earth (edizzjoni bilingwi) (New Directions, 1973) (tradott minn Donald D. Walsh)
- Extravagaria (edizzjoni bilingwi) (Farrar, Straus and Giroux, 1974) (tradott minn Alastair Reid)
- Selected Poems.(tradott minn Nathaniel Tarn: Penguin Books, Londra, 1975)
- Twenty Love Poems and a Song of Despair (edizzjoni bilingwi) (Jonathan Cape Ltd, Londra; Penguin Books, 1976, tradott minn William O'Daly)
- Still Another Day (Copper Canyon Press, 1984, 2005) (tradott minn William O'Daly)
- The Separate Rose (Copper Canyon Press, 1985) (tradott minn William O'Daly)
- 100 Love Sonnets (edizzjoni bilingwi) (University of Texas Press, 1986) (tradott minn Stephen Tapscott)
- Winter Garden (Copper Canyon Press, 1987, 2002) (tradott minn James Nolan)
- The Sea and the Bells (Copper Canyon Press, 1988, 2002) (tradott minn William O'Daly)
- The Yellow Heart (Copper Canyon Press, 1990, 2002) (tradott minn William O'Daly)
- Stones of the Sky (Copper Canyon Press, 1990, 2002) (tradott minn William O'Daly)
- Selected Odes of Pablo Neruda (University of California Press, 1990) (tradott minn Margaret Sayers Peden)
- Canto General (University of California Press, 1991) (tradott minn Jack Schmitt)
- The Book of Questions (Copper Canyon Press, 1991, 2001) (tradott minn William O'Daly)
- The Poetry of Pablo Neruda, antoloġija ta' 600 poeżija ta' Neruda, uħud oriġinali bl-Ispanjol, ibbażat fuq ix-xogħol ta' 36 traduttur. (Farrar, Straus & Giroux Inc, New York, 2003, 2005).
- 100 Love Sonnets (edizzjoni bilingwi) (Exile Editions, 2004, edizzjoni ġdida fl-2016) (tradott minn Gustavo Escobedo; Introduzzjoni ta' Rosemary Sullivan; Riflessjonijiet fuq il-qari ta' Neruda ta' George Elliott Clarke, Beatriz Hausner u A. F. Moritz)
- On the Blue Shore of Silence: Poems of the Sea (Rayo HarperCollins, 2004) (tradott minn Alastair Reid, epilogu ta' Antonio Skármeta)
- The Essential Neruda: Selected Poems (City Lights, 2004) (tradott minn Robert Hass, Jack Hirschman, Mark Eisner, Forrest Gander, Stephen Mitchell, Stephen Kessler u John Felstiner. Daħla ta' Lawrence Ferlinghetti)
- Intimacies: Poems of Love (HarperCollins, 2008) (tradott minn Alastair Reid)
- The Hands of the Day (Copper Canyon Press, 2008) (tradott minn William O'Daly)
- All The Odes (Farrar, Straus, Giroux, 2013) (diversi tradutturi, b'mod prominenti Margaret Sayers Peden)
- Then Come Back: The Lost Neruda (Copper Canyon Press, 2016) (tradott minn Forrest Gander)
- Venture of the Infinite Man (City Lights, 2017) (tradott minn Jessica Powell; introduzzjoni ta' Mark Eisner)
- Book of Twilight (Copper Canyon Press, 2018) (tradott minn William O'Daly)
Referenzi
Awtur: www.NiNa.Az
Data tal-pubblikazzjoni:
wikipedija, wiki, ktieb, kotba, librerija, artiklu, aqra, niżżel, b'xejn, download b'xejn, mp3, vidjo, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, stampa, mużika, kanzunetta, film, ktieb, logħba, logħob, mobbli, telefon, android, ios, apple, mowbajl, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, kompjuter, Informazzjoni dwar Pablo Neruda, X'inhi Pablo Neruda? Xi tfisser Pablo Neruda?
Pablo Neruda neˈruːde pronunzja bl Ispanjol ˈpablo neˈɾuda imwieled Ricardo Eliecer Neftali Reyes Basoalto twieled fit 12 ta Lulju 1904 miet fit 23 ta Settembru 1973 kien poeta diplomatiku u politiku Ċilen li rebaħ il Premju Nobel għal Letteratura fl 1971 Neruda sar magħruf bħala poeta meta kellu 13 il sena u kiteb b varjeta ta stili fosthom poeziji surrealisti ġrajjiet epiċi storiċi manifesti politiċi awtobijografija prozastika u poeziji tal imħabba bħal dawk tal kollezzjoni tiegħu Twenty Love Poems and a Song of Despair 1924 Pablo Nerudaambaxxatur taċ Ċili fi Franza 1971 nbsp 1972 senatur taċ Ċili 4 Marzu 1945 nbsp Settembru 1948ĦajjaIsem propju Ricardo Eliecer Neftali Reyes BasoaltoTwelid Parral nbsp 12 Lulju 1904Nazzjonalita ĊiliL ewwel lingwa SpanjolMewt Santiago nbsp 23 Settembru 1973Post tad dfin Isla Negra en Kawza tal mewt nbsp avvelenament FamiljaMissier Jose del Carmen Reyes MoralesOmm Rosa Neftali Basoalto OpazoKonjuga i Marijke Antonieta Hagenaar Vogelzang en nbsp 6 Diċembru 1930 Delia del Carril en nbsp 1943 nbsp 1966 Matilde Urrutia en nbsp 1965 nbsp 1973 Ulied uri Malva Marina Reyes Hagenaar mul EdukazzjoniAlma mater Universita taċ ĊiliLingwi Spanjol FranċizOkkupazzjoniOkkupazzjoni poeta diplomatiku politiku liriċista awtobijografu kittiebXogħlijiet importanti Crepusculario en Twenty Love Poems and a Song of Despair en Residence on Earth en Q5839976 Canto General en Q18432683 Arte de pajaros en Splendor and Death of Joaquin Murieta en Premjijiet List Premju Nobel għal Letteratura nbsp 1971 premio a la literatura nbsp 1945 World Peace Council prizes nbsp 1955 International Stalin Prize for Peace nbsp 1953 honorary doctorate of the National University of San Marcos Atenea awarding nbsp 1964 Commander of the Order of the Sun of Peru Viareggio Versilia International Prize nbsp 1967 Grawemeyer Award for Music Composition nbsp 2008 honorary doctor of the Pontifical Catholic University of Chile Golden Wreath nbsp 1972 Order of the Aztec EagleNominat għal uri Premju Nobel għal Letteratura 1956 Premju Nobel għal Letteratura 1961 Premju Nobel għal Letteratura 1962 Premju Nobel għal Letteratura 1963 Premju Nobel għal Letteratura 1964 Premju Nobel għal Letteratura 1965 Influwenzat minn Gustavo Adolfo Becquer Ruben Dario mul Federico Garcia Lorca Walt Whitman mul Francisco de Quevedo Arthur Rimbaud en Sħubija Modern Language Association en Academy of Arts of the GDR en Akkademja Amerikana tal Arti u tax XjenziPsewdonomu Pablo NerudaMoviment artistiku poezija proza Neruda okkupa bosta karigi diplomatiċi f diversi pajjizi matul ħajtu u għamel mandat bħala Senatur għall Partit Komunista Ċilen Meta l President Gabriel Gonzalez Videla pprojbixxa l Komunizmu fiċ Ċili fl 1948 inħareġ mandat ta arrest għal Neruda Il ħbieb ħbewh għal xhur fil katina ta dar fil belt portwali ta Valparaiso u fl 1949 huwa ħarab minn mogħdija fil muntanji qrib il Lag ta Maihue fl Arġentina huwa ma rritornax lejn iċ Ċili għal iktar minn tliet snin Huwa kien konsulent qrib il President Soċjalista Ċilen Salvador Allende u meta reġa lura ċ Ċili wara li aċċetta l Premju Nobel li ngħatalu fi Stokkolma Allende stiednu jaqea fl Estadio Nacional quddiem 70 000 ruħ Neruda ddaħħal l isptar għal kanċer f Settembru 1973 fi zmien il kolp ta stat immexxi minn Augusto Pinochet li rebaħ kontra l gvern ta Allende izda rritorna d dar wara ftit jiem meta ssuspetta li tabib kien injettalu xi sustanza mhux magħrufa bl iskop li joqtlu fuq ordnijiet ta Pinochet Neruda miet f daru f Isla Negra fit 23 ta Settembru 1973 ftit sigħat wara li telaq mill isptar Għalkemm għal zmien twil ġie rrapportat li kien miet b attakk tal qalb il Ministeru tal Intern tal gvern Ċilen ħareġ stqarrija fl 2015 li rrikonoxxiet dokument tal Ministeru li jindika l pozizzjoni uffiċjali tal gvern kienet ċertament possibbli u ferm probabbli li Neruda nqatel bħala rizultat tal intervent ta partijiet terzi Madankollu test forensiku internazzjonali li sar fl 2013 ċaħad l allegazzjonijiet li kien ġie avvelenat Ġie inkluz li kien ilu jbati minn kanċer fil prostata Fl 2023 wara testijiet forensiċi oħra ġie skopert li l batterji Clostridium botulinum xi razez minnhom li jipproduċu t tossini kienu prezenti f ġismu Il batterji x aktarx li kienu ġew injettati mill persunal mediku meta Neruda kien l isptar kif kien qal lix xufier tiegħu Manuel Araya f telefonata ftit qabel mewtu Neruda spiss jitqies bħala l poeta nazzjonali taċ Ċili u x xogħlijiet tiegħu saru popolari u influwenti mad dinja kollha Ir rumanzier Kolombjan Gabriel Garcia Marquez darba qal li huwa kien l ikbar poeta tas seklu 20 bi kwalunkwe lingwa u l kritiku Harold Bloom inkluda lil Neruda bħala wieħed mill kittieba ċentrali għat tradizzjoni tal Punent fil ktieb tiegħu The Western Canon Werrej 1 Ħajja bikrija 1 1 Karriera letterarja 2 Kontroversja 2 1 Xnigħat ta qtil u ezumazzjoni 2 2 Protesti Femministi 3 Legat 3 1 Fil kultura popolari 3 1 1 Muzika 3 1 2 Letteratura 3 1 3 Film 3 1 4 Televizjoni 3 1 5 Xjenza 4 Lista ta xogħlijiet 4 1 Oriġinali 4 2 Traduzzjonijiet bl Ingliz 5 ReferenziĦajja bikrijaimmodifikaRicardo Eliecer Neftali Reyes Basoalto twieled fit 12 ta Lulju 1904 f Parral iċ Ċili belt fil Provinċja ta Linares li issa tagħmel parti mir Reġjun ikbar ta Maule xi 350 kilometru fin Nofsinhar tal belt kapitali Santiago Missieru Jose del Carmen Reyes Morales kien impjegat ferrovjarju u ommu Rosa Neftali Basoalto Opazo kienet għalliema tal iskola li mietet xahrejn wara li twieled fl 14 ta Settembru Fis 26 ta Settembru huwa tgħammed fil parroċċa ta San Jose de Parral Neruda trabba f Temuco ma Rodolfo u oħtu tar rispett Laura Herminia Laurita minn waħda mir relazzjonijiet ekstra konjugali ta missieru ommha kienet Aurelia Tolra mara Katalana Huwa kkompona l ewwel poeziji tiegħu fix xitwa tal 1914 Neruda kien ateu Karriera letterarjaimmodifika Missier Neruda kien kontra l interess ta ibnu fil kitba u fil letteratura izda ġie mħeġġeġ minn oħrajn inkluz ir rebbieħa tal Premju Nobel Gabriela Mistral li kienet il prinċipal tal iskola lokali Fit 18 ta Lulju 1917 meta kellu 13 il sena huwa ppubblika l ewwel xogħol tiegħu saġġ bit titlu Entusiasmo y perseverancia Entuzjazmu u Perserveranza fil ġurnal lokali La Manana u ffirmah Neftali Reyes Mill 1918 sa nofs l 1920 huwa ppubblika bosta poeziji bħal Mis ojos Għajnejja u saġġi fir rivisti lokali li ffirmahom ukoll Neftali Reyes Fl 1919 huwa pparteċipa fil kompetizzjoni letterarja Juegos Florales del Maule u rebaħ it tielet premju għall poezija tiegħu Comunion ideal jew Nocturno ideal Sa nofs l 1920 meta adotta l psewdonimu Pablo Neruda huwa kien awtur ippubblikat ta poeziji proza u ġurnalizmu Huwa maħsub li l psewdonimu oriġina minn kunjom il poeta Ċek Jan Neruda għalkemm sorsi oħra jsostnu li fil fatt ġie ispirat mill vjolinista Moravjana Wilma Neruda li isimha jidher fir rumanz ta Arthur Conan Doyle A Study in Scarlet Fl 1921 meta kellu 16 il sena Neruda mar jistudja l Franċiz f Santiago fl Universidad de Chile bil ħsieb li jsir għalliem Madankollu wara ftit iddedika l ħin kollu tiegħu biex jikteb il poeziji u bl għajnuna tal kittieb magħruf sew Eduardo Barrios huwa rnexxielu jimpressjona u jiltaqa ma Don Carlos George Nascimento l izjed pubblikatur importanti fiċ Ċili ta dak iz zmien Fl 1923 l ewwel volum tiegħu f versi Crepusculario Book of Twilights ġie ppubblikat minn Editorial Nascimento segwit is sena ta wara minn Veinte poemas de amor y una cancion desesperada Twenty Love Poems and A Desperate Song kollezzjoni ta poeziji tal imħabba li kienet kontroversjali għall erotiċizmu tagħha speċjalment meta wieħed iqis l eta zgħira tal awtur Iz zewġ xogħlijiet ġew akklamati kritikament u ġew tradotti b bosta lingwi It tieni edizzjoni ta Veinte poemas dehret fl 1932 Fis snin mill pubblikazzjoni tagħha inbigħu miljuni ta kopji u saret l iktar xogħol magħruf ta Neruda Kwazi 100 sena wara Veinte Poemas għadu l izjed ktieb tal poezija mibjugħ bil lingwa Spanjola Meta kellu 20 sena Neruda kien stabbilixxa reputazzjoni internazzjonali bħala poeta izda kellu jiffaċċja l faqar Fl 1926 huwa ppubblika l kollezzjoni tentativa del hombre infinito għemil ir raġel infinit u r rumanz El habitante y su esperanza L Abitant u t Tama tiegħu Fl 1927 minħabba li kien iddisprat finanzjarjament huwa aċċetta li jkun konslu onorarju f Rangoon il belt kapitali tal kolonja Brittanika ta Burma imbagħad amministra minn New Delhi bħala provinċja tal Indja Brittanika Iktar il quddiem mifni bl izolament u s solitudni huwa ħadem f Colombo Ceylon Batavia Ġava l Indonezja u Singapore F Batavia s sena ta wara huwa ltaqa mal ewwel mara tiegħu u zzewweġ fis 6 ta Diċembru 1930 lil impjegata bankarja Olandiza jisimha Marijke Antonieta Hagenaar Vogelzang imwielda bħala Marietje Antonia Hagenaar magħrufa bħala Maruca Meta kien qed jaqdi dmirijietu fis servizz diplomatiku Neruda qara ammonti kbar ta versi esperimenta b bosta forom poetiċi differenti u kiteb l ewwel zewġ volumi ta Residencia en la Tierra li jinkludu bosta poeziji surrealisti KontroversjaimmodifikaXnigħat ta qtil u ezumazzjoniimmodifika F Ġunju 2013 imħallef Ċilen ordna li ssir investigazzjoni wara xnigħat li Neruda kien inqatel mir reġim ta Pinochet minħabba l pozizzjoni tiegħu favur Allende u l fehmiet politiċi tiegħu Is sewwieq ta Neruda Manuel Araya stqarr li kien ra lil Neruda jumejn qabel mewtu u li t tobba kienu avvelenawh meta l poeta kien qed ilesti biex imur f ezilju Araya sostna li kien qed isuq lil Neruda biex jixtri l mediċina meta f daqqa waħda twaqqaf mill persunal militari li arrestawh ħadulu l karozza Fiat 125 li kien qed isuq u ħaduh l għassa tal pulizija fejn ittorturawh Huwa sar jaf li Neruda kien miet wara li informah l Arċisqof ta Santiago Raul Silva Henriquez F Diċembru 2011 il Partit Komunista taċ Ċili staqsa lill imħallef Ċilen Mario Carroza jordna l ezumazzjoni tal katavru tal poeta Carroza kien wettaq inkjesti fir rigward mijiet ta mwiet allegatament konnessi mal abbuzi tar reġim ta Pinochet mill 1973 sal 1990 L inkjesta ta Carroza fl 2011 2012 zvelat bizzejjed evidenza biex tiġi ordnata l ezumazzjoni f April 2013 Eduardo Contreras avukat Ċilen li kien qed jagħfas l iktar għal investigazzjoni sħiħa ikkummenta Għandna laboratorji ta klassi dinjija mill Indja mill Izvizzera mill Ġermanja mill Istati Uniti u mill Izvezja kollha offrew li jwettqu x xogħol fil laboratorju mingħajr ħlas Il Fondazzjoni ta Pablo Neruda ġġieldet kontra l ezumazzjoni peress li skontha dak li kien qed isostni Araya ma kienx kredibbli F Ġunju 2013 ordni tal qorti nħarġet biex jinstab ir raġel li allegatament avvelena lil Neruda Il pulizja kienu qed jinvestigaw lil Michael Townley li kien għaddej ġuri għall qtil tal Ġeneral Carlos Prats Buenos Aires 1974 u tal eks Kanċillier Orlando Letelier Washington 1976 Il gvern Ċilen issuġġerixxa li t test tal 2015 wera li kien ferm probabbli li parti terza kienet responsabbli għal mewtu Ir rizultati tat testijiet inħarġu fit 8 ta Novembru 2013 wara investigazzjoni ta seba xhur minn tim forensiku magħmul minn 15 il membru Patricio Bustos il kap tas servizz legali mediku taċ Ċili stqarr Ma nstabet l ebda sustanza kimika li tista tiġi kkollegata mal mewt tas Sur Neruda Madankollu Carroza qal li kien qed jistenna għar rizultati tal aħħar testijiet xjentifiċi li saru f Mejju 2015 fejn instab li Neruda kien ġie infettat bil batterju Staphylococcus aureus li jista jkun tossiku ferm u jirrizulta fatali jekk immodifikat Tim ta 16 il espert internazzjonali mmexxi minn speċjalist forensiku Spanjol Aurelio Luna mill Universita ta Murcia ħabbar fl 20 ta Ottubru 2017 li minn analizi tad data ma nistgħux naċċettaw li l poet kien f sitwazzjoni imminenti ta mewt fil mument li daħal l isptar u li l mewt mill kanċer tal prostata ma kinitx probabbli fil mument meta miet It tim skopra wkoll xi ħaġa fil fdalijiet ta Neruda li possibbilment kienet batterju kkultivat fil laboratorju Ir rizultati tal analizi kontinwa tagħhom kienu mistennija fl 2018 Fil fatt il kawza tal mewt tiegħu ġiet immarkata bħala attakk tal qalb Ix xjenzati li ezumaw il katavru ta Neruda fl 2013 appoġġaw il fehma li kien qed ibati minn kanċer fil prostata meta miet Fl 2023 tim mill Universita ta McMaster u mill Universita ta Copenhagen ikkonferma l prezenza tal batterju Clostridium botulinum fid demm ta Neruda għalkemm mhux ċar jekk dan wassalx għal mewtu Protesti Femministiimmodifika F Novembru 2018 il Kumitat Kulturali tal Parlament Ċilen ivvota favur li l ajruport prinċipali ta Santiago jissemma għal Neruda Id deċizjoni qanqlet protesti mill gruppi femministi li enfasizzaw silta fil memorji ta Neruda li tiddeskrivi relazzjoni sesswali li hu jiddeskrivi kwazi bħal stupru flimkien ma seftura fl 1929 f Ceylon Sri Lanka Diversi gruppi femministi imqanqla mill moviment kontra l femminiċidji u MeToo sostnew li Neruda ma għandux jiġi onorat minn pajjizu u ddeskrivew is silta bħala evidenza ta stupru Neruda huwa figura kontroversjali għaċ Ċileni speċjalment għall femministi Ċileni LegatimmodifikaNeruda kien is sid ta tlett idjar fiċ Ċili illum il ġurnata kollha huma miftuħin għall pubbliku bħala muzewijiet La Chascona f Santiago La Sebastiana f Valparaiso u Casa de Isla Negra f Isla Negra fejn midfuna hu u Matilde Urrutia Fl artijiet tal binja tal Organizzazzjoni tal Istati Amerikani f Washington D C hemm bust ta Neruda Fil kultura popolariimmodifika Muzikaimmodifika Il kompozitur Amerikan Tobias Picker bidel Tres Sonetos de Amor f muzika għall baritoni u għall orkestra Il kompozitur Amerikan Tobias Picker bidel Cuatro Sonetos de Amor f muzika għall kant u għall pjanu Il kantanta kantawtriċi Taylor Swift għamlet referenza għall frazi ta Neruda love is so short forgetting is so long fil prologu tal album tagħha tal 2012 Red Il kompozitur Grieg Mikis Theodorakis bidel Canto general f muzika Il kompozitur u l kantant Grieg Nikos Xilouris ikkompona Oi Nekroi ths Plateias Il mejjet fil pjazza abbazi ta Los muertos de la plaza Il kompozitur Amerikan Samuel Barber uza l poeziji ta Neruda għall kantata tiegħu The Lovers fl 1971 Il muziċista tar rock alternattiv Lynda Thomas ħarġet diska individwali tal flamenco Ay Ay Ay 2001 abbazi tal ktieb Twenty Love Poems and a Song of Despair Il kompozitur Awstrijaku avant garde Michael Gielen bidel Un dia sobresale Ein Tag Tritt Hervor Pentaphonie fur obligates Klavier funf Soloinstrumente und funf Gruppen zu je funf Musikern mit Worten von Pablo Neruda 1960 63 f muzika Il kompozitur Amerikan nattiv Ron Warren bidel Quatro Sonetos de Amor f muzika għas soprani coloratura għall flawt u għall pjanu 1999 wieħed minn kull grupp ta sunetti f Cien Sonetos de Amor Irreġistrata f Circle All Around Me Blue Heron Music BHM101 Il kompozitur minn Puerto Rico Awilda Villarini uzat it test ta Neruda għall kompozizzjoni tagħha Two Love Songs Il kompozitur Messikan Daniel Catan kiteb opra Il Postino 2010 li l produzzjoni premiere tagħha saret mit tenur Spanjol Placido Domingo fir rwol ta Pablo Neruda Il kompozitur Olandiz Peter Schat uza tnax il poezija mill Canto General għall kantata tiegħu Canto General għall mezzosoprani għall vjolin u għall pjanu 1974 li ddedikaha għall memorja tal eks President Salvador Allende Il kompozitur Olandiz Annette Kruisbrink biddlet f muzika La Cancion Desesperada 2000 l aħħar poezija ta Veinte poemas de amor y una cancion desesperada Strumentali bil kitarra u b kor imħallat 4 solisti S A T B Il grupp rock folkloristiku progressiv Los Jaivas famuz fiċ Ċili uza Las alturas de Macchu Picchu bħala t test għall album bl istess isem Il kompozitur Ċilen Sergio Ortega ħadem mill qrib mal poeta fir reċta muzikali Fulgor y muerte de Joaquin Murieta 1967 Tliet deċennji wara Ortega estenda x xogħol għal opra u ħalla t test ta Neruda intatt Il kompozitur Arġentin Julia Stilman Lasansky 1935 2007 ibbazat il Kantata Nru 3 fuq test ta Neruda Peter Lieberson ikkompona Neruda Songs 2005 u Songs of Love and Sorrow 2010 abbazi ta Cien Sonetos de Amor Il vokalista Jazz Luciana Souza ħarġet album jismu Neruda 2004 b 10 poeziji ta Neruda mibdula f muzika ta Federico Mompou Il muziċist tal Afrika t Isfel Johnny Clegg ispira ruħu ferm minn Neruda fix xogħol bikri tiegħu mal grupp Juluka Fuq in naħa ta wara tal album ta Jackson Browne The Pretender hemm poezija ta Neruda Il grupp rock Kanadiz Red Rider semma LP CD tal 1983 Neruda Il kompozitur Ċilen Leon Schidlowsky ikkompona għadd sew ta diski minn poeziji ta Neruda Fosthom Carrera Caupolican u Lautaro Il grupp pop Sixpence None the Richer bidlu l poezija tiegħu Puedo escribir f muzika fl album platinum tagħhom 1997 Il grupp Braziljan Girls bidel Poema 15 Poezija 15 minn Veinte poemas de amor y una cancion desesperada 20 poezija tal imħabba u kanzunetta ta disprament fil kanzunetta tiegħu Me gusta cuando callas għall album tiegħu Bil permess mingħand Fundacion Neruda Marco Katz ikkompona ċiklu ta kanzunetti abbazi tal volum Piedras del cielo għall kant u għall pjanu Centaur Records CRC 3232 2012 Il kantant Oċċitan Joanda kkompona l kanzunetta Pablo Neruda Il kompozitur kontemporanju Amerikan Morten Lauridsen bidel il poezija ta Neruda Soneto de la noche f muzika għal parti miċ ċiklu tiegħu Nocturnes tal 2005 Il frazijiet tal ftuħ tal kanzunetta Bachata Rosa ta Juan Luis Guerra ġew ispirati minn The Book of Questions ta Neruda Ezequiel Vinao kkompona Sonetos de amor 2011 ċiklu ta kanzunetti abbazi tal poezija tal imħabba ta Neruda Ute Lemper ikkomponiet il kanzunetti ta Forever 2013 album tal poezija tal imħabba ta Pablo Neruda Il kompozitur Amerikan Daniel Welcher ikkompona Abeja Blanca għall mezzo soprani għall kurunetta Ingliza u għall pjanu billi uza t test ta Abeja Blanca minn Twenty Love Songs and a Song of Despair ta Neruda Il grupp rock Kanadiz The Tragically Hip fl album tagħhom Now for Plan A Universal 2012 bħala s sitt kanzunetta tal album għandu kanzunetta jisimha Now for Plan A li tinkludi qari mill vokalista mistiedna Sarah Harmer tal ewwel zewġ stanzi tal poezija ta Pablo Neruda Ode To Age Odă Bătraneţii L isem tal poeta ġie inkluz fil kanzunetta La Vie Boheme mill musical tal 1996 Rent miktuba u komposta minn Jonathan Larson To the stage To Uta To Buddha Pablo Neruda too Letteraturaimmodifika Is soġġorn ta Neruda fl 1952 f villa fil gzira ta Capri nbidel f fizzjoni mill awtur Ċilen Antonio Skarmeta fir rumanz tal 1985 tiegħu Ardiente Paciencia ippubblikat bħala Burning Patience magħruf iktar il quddiem bħala El cartero de Neruda jew Neruda s Postman Fl 2008 il kittieb Roberto Ampuero ppubblika r rumanz El caso Neruda dwar investigatur privat Cayetano Brule u Pablo Neruda huwa wieħed mill protagonisti The Dreamer 2010 hija awtobijografija fittizja ta Neruda għat tfal Miktub minn Pam Munoz Ryan u illustrat minn Peter Sis it test u l illustrazzjonijiet huma stampati bil linka ħadra tipika ta Neruda Il karattru tal poeta fir rumanz tad debutt ta Isabel Allende The House of the Spirits x aktarx li huwa alluzjoni għal Neruda Fir rumanz tal 2007 The Reluctant Fundamentalist tal awtur Pakistani Mohsin Hamid mument ewlieni fir radikalizzazzjoni politika tal protagonist intellettwali zagħzugħ Pakistani huwa s soġġorn qasir tiegħu fiċ Ċili meta jzur id dar ippreservata ta Pablo Neruda L izjed rumanz ġdid ta Isabel Allende A long petal of the sea fih bosta karattri ewlenin importanti fl istorja Ċilena fin narrattiva tiegħu Hija tikteb dwar il ħajja ta Pablo Neruda u l involviment tiegħu fit trasport ta bosta nies li kienu qed jaħarbu mir reġim ta Franco lejn iċ Ċili Filmimmodifika Il film Taljan Il Postino ispirat mir rumanz ta Antonio Skarmeta tal 1985 Ardiente paciencia Ardent Patience magħruf iktar il quddiem bħala El cartero de Neruda jew Neruda s Postman huwa ċċentrat fuq il ġrajja ta pustier umli lokali li jgħix fil gzira ta Salina qrib Sqallija fis snin 50 tas seklu 20 li jibqa mistagħġeb bl ammont ta ittri li jirċievi raġel barrani li għadu kemm mar jgħix fil gzira Pablo Neruda Philippe Noiret u li qatta xi zmien eziljat hemmhekk jagħmel ħbieb miegħu u jispira fih l imħabba għall poezija Neruda huwa dokumentarju ta 120 minuta dwar ħajtu u l poezija tiegħu li jinkludi intervisti mal ħbieb tiegħu fosthom Volodia Teitelboim Jose Balmes Jorge Edwards Andrej Wosnessenski u Mikis Theodorakis Dan il film ġie dirett mir reġista Ġermaniz Ebbo Demant u xxandar fl 2004 fuq l istazzjon televiziv tal kultura Ewropea ARTE u x xandar tas servizz pubbliku Ġermaniz ARD Neruda film Ċilen tal 2016 Il film Ingliz Truly Madly Deeply miktub u dirett minn Anthony Minghella juza l poezija ta Neruda The Dead Woman bħala tema ċentrali fil film meta Nina Juliet Stevenson tifhem li wasal iz zmien li tħalli lill maħbub mejjet tagħha Jamie Alan Rickman Il film tal 1998 Patch Adams jinkludi s Sunett tal Imħabba Nru XVII tiegħu Fil film tal 2020 Chemical Hearts Grace Town Lili Reinhart u Henry Page Austin Abrams jidhru qed jaqraw il poeziji mis Sunett tal Imħabba Nru XVII u jifhmu l profondita tagħhom waqt li Henry isir iħobb lil Grace Fil film Barbershop 2002 il karattru Dinka Leonard Earl Howze jagħti l fjuri lill karattru Terri Eve flimkien ma poezija ta Pablo Neruda Il film Sri Lankan Alborada magħruf ukoll bħala Dawning of the Day juri s soġġorn ta Neruda f Ceylon bħala l Konslu Ċilen Imsemmi fil kanzunetta La Vie Boheme fil film tal 2005 adattat fuq l opera rock RENT miktuba oriġinarjament minn Jonathan Larson adattament ta Stephen Chbosky u direzzjoni tar reġista Amerikan Chris Columbus To the stage To Uta To Buddha Pablo Neruda too Fil film tal 2023 Happiness for Beginners Helen issir taf li Jake jħobbha meta taqra l poezija li jagħtiha is sunett ta Neruda I do not love you Televizjoniimmodifika Fis sitcom tal Istati Uniti How I Met Your Mother il poezija ppreferuta ta Ted Mosby u tal omm hija Manana XXVII ta Pablo Neruda Fl episodju Bart Sells His Soul ta The Simpsons Lisa ssemmi u tikkwota lil Pablo Neruda u Bart taparsi jwieġeb li familjari ma dak ix xogħol Fl episodju Mr Ratburn and the Special Someone ta Arthur Mr Ratburn jidher qed jaqra kollezzjoni fittizja tax xogħlijiet ta Neruda jisimha Love Poems fis sala tal għalliema Jissemma f Rent Live xandira televiziva f ħin reali ta Fox special tal opera rock RENT waqt il kanzunetta La Vie Boheme To the stage To Uta To Buddha Pablo Neruda too miktuba u komposta oriġinarjament għall palk minn Jonathan Larson Xjenzaimmodifika Għall biċċa l kbira ta ħajtu Neruda kien affaxxinat mill friefet Fl 1976 sottogrupp tal ġeneru tal Amerka t Isfel Heliconius ingħata ismu għalkemm ma jintuzax attwalment fil letteratura xjentifika primarja Krater f Merkurju qabel kien magħruf għalih bħala Neruda Mill 2023 xorta għadu jismu Neruda izda l isem ġie attribwit mill ġdid lil zewġ Ċeki il poeta tas seklu 19 Jan Neruda u l kompozitur tas seklu 18 Johann Baptist Georg Neruda Lista ta xogħlijietimmodifikaOriġinaliimmodifika Crepusculario Santiago Ediciones Claridad 1923 Veinte poemas de amor y una cancion desesperada Santiago Editorial Nascimento 1924 Tentativa del hombre infinito Santiago Editorial Nascimento 1926 Anillos Santiago Editorial Nascimento 1926 Prosa poetica de Pablo Neruda y Tomas Lago El hondero entusiasta Santiago Empresa Letras 1933 El habitante y su esperanza Novela Santiago Editorial Nascimento 1926 Residencia en la tierra 1925 1931 Madrid Ediciones del Arbol 1935 Espana en el corazon Himno a las glorias del pueblo en la guerra 1936 1937 Santiago Ediciones Ercilla 1937 Nuevo canto de amor a Stalingrado Messiku 1943 Tercera residencia 1935 1945 Buenos Aires Losada 1947 Alturas de Macchu Picchu Ediciones de Libreria Neira Santiago de Chile 1948 Canto general Mexico Talleres Graficos de la Nacion 1950 Los versos del capitan 1952 Todo el amor Santiago Editorial Nascimento 1953 Las uvas y el viento Santiago Editorial Nascimento 1954 Odas elementales Buenos Aires Editorial Losada 1954 Nuevas odas elementales Buenos Aires Editorial Losada 1955 Tercer libro de las odas Buenos Aires Losada 1957 Estravagario Buenos Aires Editorial Losada 1958 Navegaciones y regresos Buenos Aires Editorial Losada 1959 Oda al Gato poezija oriġinali fil ktieb Navegaciones y regresos Cien sonetos de amor Santiago Editorial Universitaria 1959 Cancion de gesta La Habana Imprenta Nacional de Cuba 1960 Poesias Las piedras de Chile Buenos Aires Editorial Losada 1960 Las Piedras de Pablo Neruda Cantos ceremoniales Buenos Aires Losada 1961 Memorial de Isla Negra Buenos Aires Losada 1964 5 volumenes Arte de pajaros Santiago Ediciones Sociedad de Amigos del Arte Contemporaneo 1966 Fulgor y muerte de Joaquin Murieta Santiago Zig Zag 1967 La obra fue escrita con la intencion de servir de libreto para una opera de Sergio Ortega La Barcarola Buenos Aires Losada 1967 Las manos del dia Buenos Aires Losada 1968 Comiendo en Hungria Editorial Lumen Barcelona 1969 Koawtur ma Miguel Angel Asturias Fin del mundo Santiago Edicion de la Sociedad de Arte Contemporaneo 1969 Illustrazzjonijiet ta Mario Carreno Nemesio Antunez Pedro Millar Maria Martner Julio Escamez u Oswaldo Guayasamin Aun Editorial Nascimento Santiago 1969 Maremoto Santiago Sociedad de Arte Contemporaneo 1970 Illustrazzjonijiet bil kulur ta Carin Oldfelt Hjertonsson La espada encendida Buenos Aires Losada 1970 Las piedras del cielo Editorial Losada Buenos Aires 1970 Discurso de Estocolmo Alpignano Italia A Tallone 1972 Geografia infructuosa Buenos Aires Editorial Losada 1972 La rosa separada Editions du Dragon Paris 1972 con grabados de Enrique Zanartu Incitacion al Nixonicidio y alabanza de la revolucion chilena Santiago Empresa Editora Nacional Quimantu Santiago 1973 Traduzzjonijiet bl Inglizimmodifika The Heights of Macchu Picchu edizzjoni bilingwi Jonathan Cape Ltd London Farrar Straus Giroux New York 1966 tradott minn Nathaniel Tarn daħla ta Robert Pring Mill imxandar minn BBC Third Programme 1966 Selected Poems A Bilingual Edition tradott minn Nathaniel Tarn Jonathan Cape Ltd Londra 1970 The Captain s Verses edizzjoni bilingwi New Directions 1972 tradott minn Donald D Walsh New Poems 1968 1970 edizzjoni bilingwi Grove Press 1972 tradott minn Ben Belitt Residence on Earth edizzjoni bilingwi New Directions 1973 tradott minn Donald D Walsh Extravagaria edizzjoni bilingwi Farrar Straus and Giroux 1974 tradott minn Alastair Reid Selected Poems tradott minn Nathaniel Tarn Penguin Books Londra 1975 Twenty Love Poems and a Song of Despair edizzjoni bilingwi Jonathan Cape Ltd Londra Penguin Books 1976 tradott minn William O Daly Still Another Day Copper Canyon Press 1984 2005 tradott minn William O Daly The Separate Rose Copper Canyon Press 1985 tradott minn William O Daly 100 Love Sonnets edizzjoni bilingwi University of Texas Press 1986 tradott minn Stephen Tapscott Winter Garden Copper Canyon Press 1987 2002 tradott minn James Nolan The Sea and the Bells Copper Canyon Press 1988 2002 tradott minn William O Daly The Yellow Heart Copper Canyon Press 1990 2002 tradott minn William O Daly Stones of the Sky Copper Canyon Press 1990 2002 tradott minn William O Daly Selected Odes of Pablo Neruda University of California Press 1990 tradott minn Margaret Sayers Peden Canto General University of California Press 1991 tradott minn Jack Schmitt The Book of Questions Copper Canyon Press 1991 2001 tradott minn William O Daly The Poetry of Pablo Neruda antoloġija ta 600 poezija ta Neruda uħud oriġinali bl Ispanjol ibbazat fuq ix xogħol ta 36 traduttur Farrar Straus amp Giroux Inc New York 2003 2005 100 Love Sonnets edizzjoni bilingwi Exile Editions 2004 edizzjoni ġdida fl 2016 tradott minn Gustavo Escobedo Introduzzjoni ta Rosemary Sullivan Riflessjonijiet fuq il qari ta Neruda ta George Elliott Clarke Beatriz Hausner u A F Moritz On the Blue Shore of Silence Poems of the Sea Rayo HarperCollins 2004 tradott minn Alastair Reid epilogu ta Antonio Skarmeta The Essential Neruda Selected Poems City Lights 2004 tradott minn Robert Hass Jack Hirschman Mark Eisner Forrest Gander Stephen Mitchell Stephen Kessler u John Felstiner Daħla ta Lawrence Ferlinghetti Intimacies Poems of Love HarperCollins 2008 tradott minn Alastair Reid The Hands of the Day Copper Canyon Press 2008 tradott minn William O Daly All The Odes Farrar Straus Giroux 2013 diversi tradutturi b mod prominenti Margaret Sayers Peden Then Come Back The Lost Neruda Copper Canyon Press 2016 tradott minn Forrest Gander Venture of the Infinite Man City Lights 2017 tradott minn Jessica Powell introduzzjoni ta Mark Eisner Book of Twilight Copper Canyon Press 2018 tradott minn William O Daly Referenziimmodifika Miksub minn https mt wikipedia org w index php title Pablo Neruda amp oldid 296478